Stimulerend signaleren

Transcriptie

1 Stimulerend Signaleren SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Middagconferentie juni 2015 Passend onderwijs voor begaafde leerlingen Desirée Houkema Stimulerend signaleren Talentontwikkeling (SLO) 1

2 Doelen bijeenkomst Je weet... wat de uitgangspunten bij 'Stimulerend signaleren' zijn welke subjectieve en objectieve informatie bij signaleren van belang is wat de relatie is met de werkwijze van stimulerend signaleren en werkwijzen als HGW / OGW / PDCA / Leercyclus Kolb etc. hoe begaafdheidskenmerken te relateren zijn aan criteria voor verrijkend onderwijs Je kunt... de principes van Stimulerend signaleren toepassen in jouw eigen praktijksituatie uitleggen waarom 'Stimulerend signaleren' impliceert dat verrijkend onderwijs randvoorwaarde is om talenten en begaafdheidskenmerken te kunnen signaleren productief Dabrowski: overexcitabilities gevoelig Dweck: FIXED vs growth mindset intens scherpe waarneming plezier in creëren origineel snel opvallend gevoel voor humor rijke fantasie veel ideeën Ken Robinson omgaan met ambiguïteit ontwikkelingspotentieel probleem oplossing brede interesse nieuwsgierig specifieke, diepgaande interesses gedrevenheid (hoog)begaafdheid meerdere invalshoeken leergierig rijk en levendig voorstellingsvermogen problemen herkennen meerdere oplossingen kennishonger creërend (denk)vermogen flexibel Csikszentmihalyi flow zelf ontdekkend autonoom reflecterend actief zet door veel energie intrinsiek gemotiveerd veel willend veeleisend perfectionistisch gefocust procesgericht enthousiast voor passies eigengereid zelfsturend Deci & Ryan Luc Stevens zoekend naar betekenis initiatiefrijk kritisch ondernemend eigen wijsheid nonconformistisch sterk rechtvaardigheidsgevoel Talentontwikkeling (SLO) 2

3 Stimulerende (leer)omgeving continu proces van afstemmen! Gezin [Renzulli & Mönks] Leerling Vrienden School productief Dabrowski: overexcitabilities Dweck: FIXED vs growth mindset opvallend gevoel voor humor rijke fantasie veel ideeën Ken Robinson omgaan met ambiguïteit origineel brede interesse nieuwsgierig (hoog)begaafdheid meerdere invalshoeken problemen herkennen probleem oplossing eigen wijsheid meerdere oplossingen Csikszentmihalyi zoekend naar betekenis autonoom reflecterend kritisch enthousiast voor passies initiatiefrijk nonconformistisch veel willend veeleisend perfectionistisch gevoelig specifieke, intens zet door diepgaande interesses actief flow scherpe waarneming kennishonger veel energie snel gefocust leergierig intrinsiek gemotiveerd ontwikkelingspotentieel gedrevenheid procesgericht plezier in creëren rijk en levendig voorstellingsvermogen creërend (denk)vermogen flexibel zelf ontdekkend eigengereid Luc Stevens sterk rechtvaardigheidsgevoel zelfsturend Deci & Ryan ondernemend Talentontwikkeling (SLO) 3

4 Rijk onderwijs betekent... afstemmen op leerling kenmerken: individuele mogelijkheden, interesses en behoeften Talenten ontdekken, ontwikkelen en zichtbaar maken Voorkomen van onderpresteren: demotivatie werk en leerstrategieën faalangst (sociaal) conformeren gebrek aan afstemming intrinsieke motivatie leer /denkvoorkeuren passende uitdagingen eigen doelen stellen goede communicatie Talentontwikkeling (SLO) 4

5 Een rijke leeractiviteit bevat open opdrachten, met ruimte voor eigen inbreng; bevat een hoge mate van complexiteit en een hoog abstractieniveau; bevat authentieke contexten (complexe real life problemen); doet een beroep op de zelfstandigheid van leerlingen; doet een beroep op meerdere begaafdheidsgebieden (leervoorkeuren); doet een beroep op hogere orde denkvaardigheden (analytisch, creatief en kritisch); doet een beroep op metacognitieve vaardigheden (denken over denken); stimuleert de autonomie en eigen verantwoordelijkheid (zelfsturing); stimuleert tot een onderzoekende houding (nieuwsgierigheid); lokt uit tot een reflectieve houding (evaluatie, zelfreflectie) draagt bij aan meer zelfinzicht bij leerlingen (kwaliteiten, leer en denkvoorkeuren). Objectieve gegevens Signalering continu, cyclisch en multidimensionaal prestaties in de klas resultaten bij (door)toetsen (op maat) DLE scores vaardigheidsscores intelligentietest psychologisch onderzoek Subjectieve gegevens (meerdere betrokkenen!) algemene indruk van de leerling informatie voorschoolse ontwikkeling vermoedens / herkenning door ouders gesprekken met de leerling nominatie door medeleerlingen vragen / observatielijsten (o.a. leer en persoonlijkheidseigenschappen) observatiegegevens (o.a. sociaal en emotioneel) (gestructureerde) interviews leer en denkvoorkeuren interesses (vrije tijdsbesteding, spreekbeurten, eigen projecten, type producten) portfolio (gesprekken) Talentontwikkeling (SLO) 5

6 (Talent)ontwikkeling als uitgangspunt Hoe gaan we het realiseren? Wat zien we? Wat gaan we doen? Wat heeft de leerling nodig? Aansluitend op HGW principes (Handelingsgericht werken) 1. Onderwijsbehoeften van de leerling centraal stellen 2. Afstemming en wisselwerking tussen kind en zijn omgeving 3. De leerkracht doet er toe 4. Positieve aspecten zijn van groot belang 5. Constructieve samenwerking tussen ouders en school 6. Doelgericht werken 7. Werkwijze is systematisch en transparant Talentontwikkeling (SLO) 6

7 Kwaliteiten, interesses en behoeften van de leerling centraal HOE GAAN WE HET REALISEREN? Neem voldoende tijd om een gedragsverandering en positieve ontwikkeling in leerresultaten te zien. Ga regelmatig in gesprek met de leerling: bemoedig, blijf consequent, biedt duidelijkheid. Geef feedback op inzet en inspanning. Investeer in een goede relatie met de leerling. Werk aan de basis van wederzijds vertrouwen tussen school en ouders. Onderzoek en ervaar wat werkt en wat niet werkt. Erken de grenzen van je eigen mogelijkheden en schakel tijdig aanvullende (externe) expertise in. WAT GAAN WE DOEN? Formuleer samen met de leerling en de ouders leervragen en doelen. Kijk hoe kwaliteiten ingezet kunnen worden. Vertaal behoeften naar concrete vaardigheden. Stel prioriteiten vast en stel haalbare doelen. Maak een inschatting van benodigde tijd Bepaal op welke manier geëvalueerd wordt. Beschrijf in het plan van aanpak: WAT de leerling gaat leren, HOE hij gaat werken, WIE hem begeleidt, WAAR en WANNEER het leren plaatsvindt. WAT ZIEN WE? Gebruik informatie van meerdere betrokkenen: leerling, ouders, medeleerlingen, collega's. Verzamel gegevens op verschillende manieren: observaties, gesprekken, toetsen, observatie /vragenlijsten. Breng de talenten, kwaliteiten, interesses en ondersteuningsbehoeften van de leerling in kaart. Let op signalen van een belemmering in de ontwikkeling op verschillende gebieden. Creëer een veilige, rijke leeromgeving waarin de leerling óók zijn kwaliteiten kan laten zien. WAT HEEFT DE LEERLING NODIG? Analyseer én interpreteer de verzamelde objectieve én subjectieve gegevens. Onderzoek de samenhang in de beschikbare informatie voor een beter begrip van wat de leerling nodig heeft. Vertaal dit naar wat de leerling nodig heeft van leerkracht, medeleerlingen, onderwijsomgeving en onderwijsmateriaal. Verken dit samen! Geef de leerling zélf ook inzicht in zijn kwaliteiten en onderwijsbehoeften. Wat is jouw denkprofiel? Denkvoorkeuren verkennen en ervaren Talentontwikkeling (SLO) 7

8 In gesprek met de leerling Ik heb ALLES geprobeerd om haar te motiveren! Je had ook gewoon mij kunnen VRAGEN Psychologische basisbehoeften Talentontwikkeling (SLO) 8

9 Psychologische basisbehoeften Psychologische basisbehoeften Talentontwikkeling (SLO) 9

10 Wat herken jij in de profielen van begaafde leerlingen? Aan welk(e) kind(eren) denk je bij één of meerdere profielen? Kies hiervan één kind en beantwoord de vragen 1. Wat zie je? 2. Wat heeft de leerling nodig? 3. Wat ga je doen? 4. Hoe ga je het realiseren? Talentontwikkeling (SLO) 10

11 Welke factoren beïnvloeden het proces van talentontwikkeling? Talentontwikkeling (SLO) 11

12 Hoe kun je jouw talenten verder ontwikkelen? Talentontwikkeling (SLO) 12

13 Doelgericht je talenten verder ontwikkelen Vervolgtraject: Train de trainer 2 daagse training Stimulerend signaleren 1. Dinsdag 17 november of zaterdag 28 november 2. Vervolgbijeenkomst (nog te plannen in 2016) Doelgroep: onderwijsprofessionals PO die binnen hun werkzaamheden een begeleidende of coördinerende rol hebben op het gebied van talentontwikkeling en/ of begaafdheid van waaruit zij 'Stimulerend signaleren' verder kunnen toepassen en uitdragen Talentontwikkeling (SLO) 13

14 Doelen train de trainer Je weet... wat de visie achter 'Stimulerend signaleren' is welke mogelijkheden voor verdieping de online workshop biedt welke hulpmiddelen er zijn ter ondersteuning bij het vormgeven van verrijkend onderwijs op maat Je kunt... op flexibele wijze een training verzorgen afgestemd op de leervragen van jouw doelgroep waarbij de werkvormen de inhoud en visie versterken hulpmiddelen inzetten bij de ontwikkeling van vaardigheden (passend binnen HGW) en dit verbinden aan persoonlijke ervaringen en inzichten uitdragen hoe 'Stimulerend signaleren' te integreren is binnen jouw eigen visie en dit toepassen in jouw praktijk Meer informatie Thema Stimulerend signaleren Talentontwikkeling (SLO) 14

15 Stimulerend signaleren Opzet en gebruik online workshop Per module leerdoelen geformuleerd Modules afzonderlijk doorlopen Tijd en plaatsonafhankelijk Persoonlijk certificaat bij volledige afronding Aansluiten op verdiepende bijeenkomsten Talentontwikkeling (SLO) 15