AAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE TEN BOER Raadsvergadering: 30 november 2016 Registratienummer: TB16.6026733 Agendapunt: 10 Onderwerp: Toekomst GGD: Ontwikkelperspectief 2017-2020 Voorstel: Toelichting: Geen zienswijze uitbrengen over de nota "Publieke Gezondheid in de regio Groningen: ontwikkelperspectief 2017-2020. Inleiding Het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Publieke Gezondheid en Zorg (PG&Z) heeft in zijn vergadering van 4 december 2015 de directeur publieke gezondheid de opdracht gegeven met voorstellen te komen voor de borging van de publieke gezondheid in de regio Groningen na 2018. Deze opdracht is als volgt verwoord: 1. beschrijf een aantal concrete scenario s voor het borgen van de publieke gezondheid (PG) in de provincie Groningen, mede in relatie tot de ontwikkelingen in het sociaal domein; 2. breng in kaart wat in deze scenario s de organisatorische, financiële, materiële, inhoudelijke en personele gevolgen zijn voor zowel de gemeenten als de GGD; 3. geef aan wat per scenario de noodzakelijke veranderingen zijn voor werkwijze en cultuur van de GGD; 4. schets per scenario de meest wenselijke (organisatorische) positionering van de GGD (bij de gemeente Groningen blijven, bij de Veiligheidsregio of verder als zelfstandige dienst); 5. leg de uitgewerkte scenario s met een advies ter besluitvorming voor aan het Algemeen Bestuur. In het eerste halfjaar van 2016 is deze opdracht uitgewerkt. Aan de hand van vier scenario s is met het Algemeen Bestuur PG&Z van gedachten gewisseld over de toekomst van de Publieke Gezondheid in de regio Groningen. Op basis hiervan heeft er een verdere uitwerking plaatsgevonden van twee scenario s. In twee bestuurlijke conferenties op 17 juni en 8 juli jl. is verder ingezoomd op deze uitwerkingen en is een nadere keuze bepaald. Tijdens de bestuurlijke conferentie 8 juli jl. heeft de inhoudelijke beweging richting transformatie van GGD centraal gestaan, in combinatie met de wens om meer keuzevrijheid bij gemeenten te leggen over de afname van GGD-producten. Deze richting is uitgewerkt als voorkeursscenario, genaamd scenario 3b. Als uitgangspunt bij dit scenario hebben de bestuurders uitgesproken dat een voldoende robuuste GGD overeind moet blijven. In het Algemeen Bestuur PG&Z 14 oktober 2016 is er een principebesluit genomen over scenario 3b. In de vergadering van 9 december aanstaande zal het Algemeen Bestuur hier definitief over besluiten. Tussen het AB van 14 oktober 2016 en het AB van 9 december 2016 hebben de gemeenten de mogelijkheid om zich uit te spreken over het ontwikkelperspectief. Vandaar dat wij u deze nota over de ontwikkeling van de GGD voorleggen.
Domein Publieke Gezondheid Publieke gezondheidszorg kan gekarakteriseerd worden als zorg die collectief door de overheid wordt georganiseerd, actief en deels ongevraagd wordt aangeboden en een sterk accent legt op preventie. Het gaat in de kern om bescherming en bevordering van de gezondheid van de Nederlandse bevolking, uitgewerkt in ca. 15 taakvelden, variërend van infectieziektenbestrijding en jeugdgezondheidszorg tot forensische geneeskunde. De publieke gezondheid is te beschouwen als een op zichzelf staand domein, maar is ook onderdeel van het brede sociaal domein. Taken en verantwoordelijkheden op het gebied van publieke gezondheid zijn in de Wet Publieke Gezondheid (WPG) en Besluit Publieke Gezondheid vastgelegd. De WPG bepaalt onder meer dat elke regio een Gemeentelijke GezondheidsDienst (GGD) dient te hebben, welke dienst een aantal verplichte wettelijke taken uitvoert. De GGD valt onder de regelgeving op het gebied van de gezondheidszorg (o.m. Kwaliteitswet Zorginstellingen, Wet BIG, Wet Klachten en Kwaliteit Gezondheidszorg) en valt daarmee onder het domein van de Inspectie Gezondheidszorg (IGZ). Gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg De Gemeentelijke Gezondheidsdienst Groningen is een intergemeentelijk samenwerkingsverband, ingebed in de Gemeenschappelijke Regeling Publieke Gezondheid en Zorg (GR PG&Z). De GR PG&Z is per januari 2014 in de huidige vorm in werking getreden. De GGD is een uitvoeringsorganisatie onder de GR PG&Z. De GR PG&Z wordt bestuurd door het Algemeen Bestuur, waarin van elke Groninger gemeente een collegelid is vertegenwoordigd. Het Dagelijks Bestuur wordt gevormd door acht wethouders, afkomstig uit de acht clusters van gemeenten. Koers publieke gezondheid in de regio Groningen: ontwikkelperspectief 2017-2020 Uitgangspunt voor de komende drie jaar is transformatie van de dienstverlening in combinatie met de mogelijkheid dat gemeenten jaarlijks de keuze hebben om taken die niet verplicht bij de GGD zijn belegd wel of niet door de GGD te laten uitvoeren. In het koersdocument wordt dit scenario 3b genoemd. Dit voorkeursscenario is uitgewerkt in hoofdstuk 5 van het document. Hieronder worden elementen van scenario 3b uiteengezet. Inhoudelijke beweging In het uitgewerkte voorkeursscenario transformeert GGD Groningen naar een klantgerichte, innovatieve dienst met het concept positieve gezondheid als inhoudelijk fundament. Klanten van GGD Groningen zijn gemeenten, burgers en ketenpartners. Ook zet GGD Groningen de vraag van de gemeenten meer centraal (verhouding opdrachtgever-opdrachtnemer). Kernopgave hierin is optimale aansluiting zoeken bij de (uiteenlopende) invullingen van het brede sociale domein op gemeentelijk niveau. Dit geldt voor alle taken van GGD Groningen, maar het meest voor de lokale publieke gezondheidstaken Jeugdgezondheidszorg en OGGz. De functie Toegang Jeugdhulp, zal overeenkomstig de afspraken gemaakt eind 2014, in beginsel met ingang van 2018 worden overgeheveld naar gemeenten. Een uitgewerkt voorstel hieromtrent zal met het bestuur (eind 2016/begin 2017) besproken worden. Vooruitlopend op deze overheveling is een medewerker van de Toegang al onderdeel van het basisteam van De Deel. De medewerkster heeft haar werkplek binnen de burelen van De Deel.
Dienstverleningsovereenkomsten Om ervoor te zorgen dat de GGD beter aansluit bij de (uiteenlopende) vragen die op lokaal niveau aan de orde zijn en daarmee zijn maatschappelijk rendement verhoogt wordt de GGD-dienstverlening periodiek onderwerp van gesprek met de gemeenten. GGD Groningen sluit met gemeenten voor de jaren 2018 e.v. jaarlijkse dienstverleningsovereenkomsten af. Hierbij is de kwaliteit en kwantiteit van de dienstverlening onderwerp van gesprek en worden productieafspraken en concrete uitvoeringsafspraken gemaakt. Uitgangspunt is dat de GGD de vragen van de gemeenten beantwoordt binnen het bestaande begrotingsvierkant, voor zover het geheel van vragen dat toelaat. Waar daadwerkelijk sprake is van meerwerk zullen aanvullende financiële afspraken moeten worden gemaakt. Keuze-optie ten aanzien van niet-wettelijke GGD taken In het voorgestelde scenario 3b hebben gemeenten jaarlijks de keuzemogelijkheid om niet-wettelijke GGD taken elders te beleggen of bij de GGD te laten. Het zal hierbij voornamelijk gaan om de lokale/gedecentraliseerde publieke gezondheidstaken JGZ en OGGz. Hierbij is het van belang dat voor de betreffende taken voldoende schaalomvang bij de GGD behouden blijft teneinde de uitvoering voor de gemeenten die deze taken bij de GGD blijven afnemen te borgen. Ook is het belangrijk dat de GGD een kritische massa behoudt in zijn verpleegkundige en medische bemanning om op te kunnen schalen wanneer de omstandigheden daartoe nopen. Deze jaarlijkse keuze-optie vraagt nieuwe spelregels aangezien de mogelijkheid tot dusver alleen voor gemeente specifieke taken aanwezig was. De nieuwe spelregels behelzen afspraken over intreden en uittreden: opzegtermijn, omvang en minimale termijn van afname en financiële spelregels (risicoverdeling/frictiekosten). Gemeenten die de afname van een GGD-taak beëindigen dragen de daaraan verbonden frictiekosten (inclusief overheadeffecten). Van belang is dat gemeenten uiterlijk 31 december 2016 aan de GR PG&Z aangeven welke niet-wettelijke GGD taken ze per 1 januari 2018 niet meer van de GR PG&Z af willen nemen, zodat consequenties in kaart gebracht kunnen worden en de taak goed kan worden afgebouwd of overgedragen. Deze keuze-optie en de daarmee gepaard gaande in-/uittrede regels betekenen dat de tekst van de Gemeenschappelijke Regeling PG&Z moet worden aangepast 1. Dit zal begin 2017 plaatsvinden. Op dit moment kiezen we voor het behouden van het hele pakket van de GGD inclusief logopedie en de JGZ (consultatiebureau en jeugdverpleegkundige 4-19 jaar). We kiezen hiervoor omdat de werkzaamheden van de JGZ hier nauw verbonden zijn met De Deel. De medewerkers van de JGZ (arts en verpleegkundigen) zijn onderdeel van het basisteam. Er is een intensieve samenwerking en de medewerkers dragen in belangrijke mate bij aan de integrale aanpak binnen De Deel. Financiën GGD Groningen realiseert voor het begrotingsjaar 2018 een besparing van 5% op de door gemeenten gedragen kosten (ca. 8 ton op de begroting 2018), voor zover de betreffende taken bij de GGD blijven. Indien grote delen van de JGZ uit de GR PG&Z worden weggehaald, zal dit uiteraard extra kosten met zich meebrengen. Frictiekosten doen zich altijd voor bij grote organisatieveranderingen. Deze zullen grofweg uit twee componenten bestaan: projectkosten en kosten van boventalligheid. De eventuele projectkosten voor de interne reorganisatie van
de GGD zullen moeten worden becijferd op basis van de exacte scopebepaling. Voor de begroting 2018 en 2019 zullen deze kosten in beeld worden gebracht; uitgangspunt is dat de GGD de benodigde middelen zoveel als mogelijk binnen de eigen middelen (exploitatie of reserve) vindt. De financiële consequenties van het koersdocument Publieke gezondheid in de regio Groningen: ontwikkelperspectief 2017-2020 zullen worden verwerkt in de conceptbegroting 2018. Hierop zal de raad te zijner tijd, conform art. 35, lid 1 Wet gemeenschappelijke regeling, om een zienswijze gevraagd worden. Ten aanzien van de wijzigingen in de gemeenschappelijke regeling PG&Z moeten de gemeenteraden, volgens de Wet gemeenschappelijke regelingen artikel 1, tweede en derde lid, vooraf toestemming geven aan de colleges om de regeling te wijzigen. De toestemming kan alleen worden onthouden wegens strijd met het recht of het algemeen belang. Over de gewijzigde gemeenschappelijke regeling PG&Z dient het college een besluit te nemen. De raad zal hier vervolgens ook over worden geïnformeerd. Positionering GGD Bij de vormgeving van de GGD-nieuwe-stijl past een positionering die de slagkracht van de GGD, toegespitst op de naar verwachting verder uiteenlopende vragen van de gemeenten in de regio, optimaal faciliteert en voldoende eigen bewegingsruimte biedt. Begin 2017 zal de discussie over een duurzame positionering/governance van de GGD in het bestuur PG&Z aan de orde komen teneinde in de loop van dat jaar een afgewogen besluit te nemen (met 2020 als beoogde invoeringsdatum). Procedure/vervolgstappen De definitieve keuze ten aanzien van het voorkeursscenario wil het Algemeen Bestuur graag op 9 december aanstaande maken om de plannen om te kunnen zetten in concreet beleid (o.a. gemeentelijke begrotingen). Van belang is dat gemeenten tijdens het AB PG&Z 9 december aanstaande aan de GR PG&Z aangeven welke niet-wettelijke GGD taken ze per 1 januari 2018 niet meer van de GR PG&Z af willen nemen, zodat consequenties in kaart gebracht kunnen worden en de taak goed kan worden afgebouwd. Jaarlijks komt deze mogelijkheid terug. Het jaar 2017 is het implementatiejaar voor het gekozen scenario, zodat 1-1-2018 de GGD-nieuwe-stijl van start kan gaan. Ten Boer, 17 november 2016 Burgemeester en wethouders van de gemeente Ten Boer, N.A. van de Nadort, burgemeester J.C. de Groot, secretaris Bijlagen: 1. Bijgevoegd: Conceptbesluit 2. Ter inzage: Nota "Publieke Gezondheid in de regio Groningen: ontwikkelperspectief 2017-2020"
Nr. 10 De raad van de gemeente Ten Boer; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 8 november 2016, gelet op de desbetreffende wettelijke bepalingen; b e s l u i t : Geen zienswijze uit te brengen over de nota "Publieke Gezondheid in de regio Groningen: ontwikkelperspectief 2017-2020. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Ten Boer, gehouden op 30 november 2016. De raad voornoemd, N.A. van de Nadort, voorzitter R.S. Bosma, griffier