Organisatie: Grep W&T KU Leuven
Kenraad Matthys KU Leuven Family and Ppulatin Studies
Alice: wuld yu tell me, please, which way I ught t g frm here? The Cat: that depends a gd deal n where yu want t get t. Alice s Adventures in Wnderland (Lewis Carll, 1929)
Structuur van de uiteenzetting Een grt deel van de rdening van de samenleving verlpt via de staat en de markt. Omdat er maar twee pten zijn, is dat een labiel evenwicht. Een derde pt kan zrgen vr een stabiel evenwicht. Die pt is burgerkracht. De uiteenzetting is een pleidi vr dr ICT3.0 gestuurde cmmns en cöperatieven. Maar er is k een caveat
Het klassieke mdel: staat versus markt Een kenmerk van de verzrgingsstaat is dat de verheid en de vrije markt (apart f samen) zrgen vr kinderpvang, welzijn, (uderen)zrg, penbaar verver, wningbuw, verzekering, energie, banken, enz. Daarbinnen en daartussen situeert zich een grt deel van het werk van ingenieurs. Dr nieuwe maatschappelijke ntwikkelingen meten ingenieurs vandaag andere dingen den en prberen die ged te den. Dat is liefst niet alleen ingenieuren vr een inclusieve samenleving, maar k inclusief ingenieuren en ingenieus includeren
Kritische diagnse van het bestaande mdel Weeffuten in/van het bestaande mdel: het is inefficiënt en anniem, heeft hge beheersksten, en versterkt de ngelijkheid en de vereenzaming. Een deel van de remedie is ketenverkrting, kstendaling, efficiëntiewinst, verduurzaming, en schaalverkleining. Hypthese: die remedie is mgelijk dr de uitbuw van sterke lkale gemeenschappen (type cmmns) en hrizntale netwerken: van ik naar wij, van zelfredzaamheid naar samenredzaamheid.
Cmmns en cöperaties: basiskenmerken Cmmns is a general term fr shared resurces in which each stakehlder has an equal interest. Burgers nemen zelf en zelfstandig het initiatief m lkale prblemen aan te pakken en daarvr verleg- en beslisstructuren uit te buwen. Alleen wij kunnen het, maar we kunnen het niet alleen. Vrbeelden Ecnmisch: vedselvrziening Sciaal: kinderpvang, chusing, uderenzrg, buurtzrg Eclgisch: energie, mbiliteit Financieel: verzekeringen, banken, crwdfunding, LETS
Histrische inspiratie Vanaf elfde eeuw: tenemend aantal initiatieven van cllectieve actie. (Brn: Data infrastructure fr the study f guilds and ther frms f cllective actin - Tine De Mr, Hm Cperans, pagina 15) Vaak ging het m berepsgrepen (gilden): Kwaliteits- en prijsafspraken ver de prducten Leningen Garantie van minimuminkmen Vrbeeld: regels rnd het gebruik en de pbrengst van gemene grnden
Negentiende eeuw: kantelperide Vanaf einde achttiende eeuw en in de lp van de negentiende eeuw: liberalisering, vrming van natiestaten, prmtie van vrije markt en private eigendm, centralisering van verheidsmacht. (Brn: Data infrastructure fr the study f guilds and ther frms f cllective actin - Tine De Mr, Hm Cperans, pagina 17) De staat trekt veel vrzieningen van cllectieve gederen naar zich (uitbuw van de verzrgingsstaat). Gilden en gemene grnden wrden gezien als een belemmering van ecnmische grei. Ontstaan van enclsures: campagne van de verheden m gemene grnden te privatiseren. Maar: de liberaliseringsglf leverde niet vr iedereen het gewenste resultaat p. Vrbeeld van reactie: berencöperaties
Recent Vanaf 2000: kleine revlutie wereldwijd qua grei (kwantitatief en kwalitatief) van cöperaties en cmmns. 2012: Jaar van de cöperatie (Verenigde Naties) Vandaag de dag in België: ng vrij marginaal, maar veel grene scheuten: http://abbeyfieldvlaanderen.be/nl http://iks.be/denktank/ http://www.atelierdestad.be/
Waar zit het zand in de mtr? Waarm sputtert de mtr? In een cmplexe samenleving vernderstellen cmmns ingewikkeld verleg: Vltte bereikbaarheid Universele cmmunicatie Sciale cntrle (psitief én negatief) Praktische cördinatie Demcratische legitimiteit Efficiënte besluitvrming
Nieuwe sciale netwerken bieden een uitweg Er is sprake van ubiquitus technlgy: slim eten, aut - mbiliteit, mnitring p afstand, persnalized medicine, nline cping, md management, internet f things, etc. Waarm dan niet slimme cmmns?
Nieuwe kritische diagnse: digitaliteit = nrmaliteit? De mens spiegelt zich niet meer aan andere mensen, maar aan machines. Ttale en cnstante vermenging van nline en ffline. Wat is echt en necht? Die almtegenwrdige technlgie is een massief prces van menselijke nteigening. Dat is wat cmmns juist niet willen. De nieuwe media leveren de ndzakelijke maar niet de vldende vrwaarden m de cmmns bled en spieren te geven.
Nieuwe dilemma s vr inclusief ingenieuren en ingenieus includeren? Discussie ver de hedendaagse maatschappelijke betekenis van de cmmns (hun mgelijkheden en hun meilijkheden) stelt een cruciale kwestie p scherp: Maakbare samenleving versus maakbare mens Nieuwe dilemma s tussen humanisme (sensu lat) en transhumanisme