Handelingsgericht werken 16-09-2013 Waarom en hoe Door: Jose Oosterheert
Uitgangspunten van HGW 1. Onderwijsbehoeften 2. Systematisch en transparant 3. Doelgericht werken 4. Transactioneel kader 5. Constructieve samenwerking 6. Positieve kenmerken 7. De leerkracht doet er toe
Start with WHY
Waarom Hoe Wat
Inspectie: Kwaliteitsaspect 9 De school heeft een systeem voor kwaliteitszorg. 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.
Uitgangspunten van HGW 1. Onderwijsbehoeften 2. Systematisch en transparant 3. Doelgericht werken 4. Transactioneel kader 5. Constructieve samenwerking 6. Positieve kenmerken 7. De leerkracht doet er toe
De onderwijsbehoeften van de leerling staan centraal Wat heeft het kind nodig om een bepaald doel te bereiken welke benadering aanpak en instructie heeft het nodig dus van dit kind kan dit nog niet. naar dit kind heeft dit nodig En welke ondersteuningsbehoefte heeft de leerkracht hierbij?
Hoe komen we aan onderwijsbehoeften? door methodegebonden en methodeonafhankelijke toetsen en het werk van de leerling te analyseren. door met elkaar van gedachten te wisselen: wat werkt wel en wat werkt niet in een bepaalde situatie door met het kind te praten: wat wil je bereiken en hoe zou het lukken? Wie kan je helpen en hoe?
Hoe komen we aan onderwijsbehoeften? (vervolg) door observaties te verrichten in situaties waarin het moeilijk is en situaties waarin het juist goed gaat. Kijk naar het verschil qua opdrachten, taken, structuur etc. door vakkennis betreffende gewenste aanpakken voor kinderen met bepaalde problemen of diagnosen te vertalen naar dit specifieke kind.
Onderwijsbehoeften formuleren Deze leerling heeft.. - leeractiviteiten nodig die. - feedback nodig die - groepsgenoten nodig die. - een leerkracht nodig die. - etc. etc. om het gestelde doel te behalen. - instructie nodig die
2. Systematisch & transparant Procedure verloopt volgens 5 fasen Gegevensverzameling volgens vaste stappen en vastleggen op formulieren Gebruik van verantwoorde instrumenten Evidence Based
3. Doelgericht werken Samen zoeken naar een wenselijke en haalbare aanpak! alleen de relevantie informatie verzamelen en onderzoeken iets willen weten om te kunnen adviseren Als we weten dat., kunnen we beslissen dat.
4. Transactioneel kader Relatie van kind met zijn omgeving Waarom heeft dit kind uit dit gezin, in deze school, met deze leraar en deze medeleerlingen de gesignaleerde problemen en hoe kunnen we deze goed aanpakken? Kindkenmerken/Onderwijskenmerken/ Opvoedingskenmerken
5. Constructief samenwerken Samenwerking tussen: De IB als coördinator van de zorgstructuur De leerkracht als onderwijsprofessional De ouders als ervaringsdeskundigen De kinderen vanuit hun belevingswereld en zelfkennis
6. Positieve kenmerken Zoek naar positieve kenmerken in: het kind de onderwijsleersituatie de opvoedingssituatie Deze dienen als aanknopingspunten voor de hulp
7. De leerkracht doet er toe
Leereffect van school en leraar (percentielscore 50)(percentielscoe 50) ercentielscore 50) ntielscore 50) eereffect van school en leraar (percentielscore 50) School & leraar Gemiddelde school & gemiddelde leraar Percentielscore na twee jaar 50 Marzano A new area of school reform: Going where the research takes us, Aurora 2000
Leereffect van school en leraar School & leraar Percentielscore na twee jaar Gemiddelde school & gemiddelde leraar 50 Zwakke school & zwakke leraar
Maak je keuze A) 3 B) 11 C) 25 D) 37 E) 75
Leereffect van school en leraar School & leraar Percentielscore na twee jaar Gemiddelde school & gemiddelde leraar 50 Zwakke school & zwakke leraar 3
Leereffect van school en leraar School & leraar Percentielscore na twee jaar Gemiddelde school & gemiddelde leraar 50 Zwakke school & zwakke leraar 3 Sterke school & zwakke leraar
Maak je keuze A) 12 B) 21 C) 37 D) 49 E) 83
Leereffect van school en leraar School & leraar Percentielscore na twee jaar Gemiddelde school & gemiddelde leraar 50 Zwakke school & zwakke leraar 3 Sterke school & zwakke leraar 37
Leereffect van school en leraar School & leraar Percentielscore na twee jaar Gemiddelde school & gemiddelde leraar 50 Zwakke school & zwakke leraar 3 Sterke school & zwakke leraar 37 Zwakke school & sterke leraar
Maak je keuze A) 15 B) 32 C) 52 D) 63 E) 86
Leereffect van school en leraar School & leraar Percentielscore na twee jaar Gemiddelde school & gemiddelde leraar 50 Zwakke school & zwakke leraar 3 Sterke school & zwakke leraar 37 Zwakke school & sterke leraar 63
Leereffect van school en leraar School & leraar Percentielscore na twee jaar Gemiddelde school & gemiddelde leraar 50 Zwakke school & zwakke leraar 3 Sterke school & zwakke leraar 37 Zwakke school & sterke leraar 63 Sterke school & gemiddelde leraar
Maak je keuze A) 55 B) 78 C) 66 D) 99 E) 44
Leereffect van school en leraar School & leraar Percentielscore na twee jaar Gemiddelde school & gemiddelde leraar 50 Zwakke school & zwakke leraar 3 Sterke school & zwakke leraar 37 Zwakke school & sterke leraar 63 Sterke school & gemiddelde leraar 78
Leereffect van school en leraar School & leraar Percentielscore na twee jaar Gemiddelde school & gemiddelde leraar 50 Zwakke school & zwakke leraar 3 Sterke school & zwakke leraar 37 Zwakke school & sterke leraar 63 Sterke school & gemiddelde leraar 78 Sterke school & sterke leraar
Maak je keuze A) 61 B) 75 C) 2 D) 88 E) 96
Leereffect van school en leraar School & leraar Percentielscore na twee jaar Gemiddelde school & gemiddelde leraar 50 Zwakke school & zwakke leraar 3 Sterke school & zwakke leraar 37 Zwakke school & sterke leraar 63 Sterke school & gemiddelde leraar 78 Sterke school & sterke leraar 96
Leraar doorslaggevend e f f e c t 33% 67% school leraar Bron: What Works in Schools, R.J. Marzano ASCD 2003
Inspectie: Kwaliteitsaspect 9 De school heeft een systeem voor kwaliteitszorg. 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.
Cyclus Tussenevaluatie m.b.v. De methodegebonden toetsen Opstellen groepsplan n.a.v. Cito toetsen (E) April Juni Februari Oktober Opstellen groepsplan n.a.v. Cito toetsen (M) Tussenevaluatie m.b.v. De methodegebonden toetsen
waarnemen 6) Uitvoeren groepsplan realiseren 5) Opstellen groepsplan 1) Groepsoverzicht/evalueren 2) Signaleren leerlingen met leerlingen specifieke onderwijsbehoeften begrijpen Intern handelen Groepsbespreking Oudergesprek 4) Clusteren leerlingen met gelijke onderwijsbehoeften plannen 3) Benoemen onderwijsbehoeften Leerlingenbespreking (IZC) Individueel handelingsplan Oudergesprek Extern handelen Externe zorg Handelingsgerichte begeleiding Handelingsgerichte diagnostiek Oudergesprek Verwijzing
Handelingsgericht werken in de groep Uitvoeren van het groepsplan Evalueren groepsplan en verzamelen leerlingengegevens in groepsoverzicht a) Voldoende vooruitgang? b) Leerstof volledig opgepakt? c) Gebaat bij pedagogische aanpak? realiseren waarnemen - Indelen in groepsplan 1)Basisgroep plannen + begrijpen 2)Subgroep 1 3)Subgroep 2 Onderwijsbehoeften benoemen 4)Individuele leerlijn
Subgroep 1 Standaard aanbod + aanvullend(e) doelen Subgroep 2 Standaard aanbod + aanvullend(e) doelen Basisgroep Standaardaanbod Extra groep Eigen aanbod (eigen doelen)
De fasen van HGW 1. Intakefase 2. Strategiefase 3. Onderzoeksfase 4. Indiceringsfase 5. Adviesfase
Intakefase (waarnemen/signaleren) Hoe ga ik als IB met deze leerkracht, deze ouders en dit kind samenwerken? Reden van aanmelding en hulpvragen, wensen en verwachtingen Problemen en positieve aspecten Verklaringen (extern/intern) Relevante voorgeschiedenis en genomen maatregelen
Strategiefase (waarnemen en begrijpen) Wat weten we al, wat willen we weten en waarom? Wat weten we al? - kindkenmerken - leerontwikkeling - werkhouding en taakgedrag - cognitief functioneren - sociaal-emotioneel functioneren - lichamelijk functioneren en uiterlijk - onderwijsleersituatie - Opvoedingssituatie Wat willen we nog weten? Waarom willen we dat weten?
Onderzoeksfase (begrijpen) Onderzoek is doelgericht: van vraag naar antwoord Vanuit een transactioneel kader Beantwoorden van de vragen - Onderkennende vraag > onderkenning - Verklarende vraag > verklaring - Adviserende vraag > advies
Indiceringsfase (plannen) Van diagnostische gegevens naar onderwijsbehoeften Wat willen we veranderen en wat is het doel? Wat hebben leerling, leraar en ouders nodig om het doel te bereiken? Wat is het gewenste onderwijsaanbod? - Pedagogische maatregelen - Didactische maatregelen - Organisatorische maatregelen Hoe maken we het gewenste haalbaar?
Adviesfase (plannen naar uitvoeren) Van een aanbeveling naar een haalbaar advies Informatieoverdracht en overleg - Bevindingen bespreken - Adviezen voorleggen - Wat is haalbaar voor ouders, leerkracht en kind?
Uitgangspositie Systeemaanpak
De klas http://www.deholtenhoek.nl