Overheidsadministratie - particuliere onderneming Verschillende finaliteit, eenzelfde concept Gilbert Van Laethem Ere Algemeen Directeur Sociale Politiek 29 april 2003 2
Verschillende finaliteit Overheid binnen het kader van de politieke beleidslijnen, vastgelegd door de regering een professionele dienstverlening verschaffen aan de klant (burger, onderneming, instelling, ) door een optimale inzet van mensen en middelen met als einddoel het correct en vlot laten functioneren van de samenleving : het algemeen belang Onderneming binnen de strategische doelstellingen, vastgelegd door de raad van bestuur een concurrentiële dienstverlening verschaffen aan de klant door een optimale inzet van mensen en middelen met als einddoel een concurrentiële return op de investering van de aandeelhouder 29 april 2003 3
Verschillende finaliteit Aandachtspunten belang van interactieve relatie tussen politiek en administratie bij het vastleggen van de beleidslijnen inzicht in de reële behoeften van de klant binnen een omgeving in voortdurende verandering : de klant wordt mondiger en meer kritisch de klant verwacht een kwaliteitsvolle dienstverlening de ontevreden klant oefent druk uit voor alternatieven (privatisering) 29 april 2003 4
Eenzelfde concept Optimale inzet van mensen dankzij : een efficiënt en motiverend organisatiemodel een optimale overeenstemming tussen de profielbehoeften van de overheid en de profielen van de medewerkers een motiverend people management een correcte en motiverende verloning in een omgeving met specifieke hefbomen voor verandering 29 april 2003 5
1. Een efficiënt en motiverend organisatiemodel Efficiënt verantwoordelijkheid voor het domeinbelang in overeenstemming met het groepsbelang optimale aanwending van aanwezige know-how Motiverend model gebaseerd op toekennen van passende verantwoordelijkheid (empowerment) gekoppeld aan verantwoording (accountability) ONDERNEMING : KMO-model binnen groepsstructuur opsplitsing in business lines transversaal werkende competence centers voor : HR - IT - Facility - financiële rapportering transparante relatie tussen business lines en competence centers service level agreements concurrentieel t.o.v. benchmark OVERHEID opsplitsing per beleidsdomein met mod per domein opsplitsing beleid (departement) - uitvoering (agentschap) 29 april 2003 6
1. Een efficiënt en motiverend organisatiemodel Aandachtspunten verregaande opsplitsing per beleidsdomein groepsbelang dreigt uit oog verloren versnippering know-how in mod s kostenverhogend opsplitsing beleid - uitvoering opsplitsing denkers-doeners weegt op motivatie risico op kortsluiting tussen beleid en implementatie 29 april 2003 7
2. Optimale overeenstemming tussen functionele profielbehoeften en profielen medewerkers Onderneming vanuit inzicht in missie en output (toegevoegde waarde) processen stroomlijnen vertaling naar functionele structuur onderbouwd door functiebeschrijving, functieprofiel en functieklasse vaststelling van aantal functieposten binnen stringente doelstellingen inzake cost/income invulling door aanwerving en loopbaanontwikkeling aanwerving : observatieperiode (stage) wint aan belang loopbaanontwikkeling : gestuurd op basis van potentieel-, competentie- en prestatieëvaluatie onzekerheid weegt op loonbaanverwachting met als gevolg sterkere profielen : houden voortdurend externe arbeidsmarkt in het oog Overheid gelijkaardig evolutie zwakkere profielen : voelen zich meer en meer bedreigd de loyauteitsrelatie tussen overheid en ambtenaar biedt de mogelijkheid om de relatie verwachting medewerker - functionele behoeften administratie op een meer evenwichtige wijze in te vullen 29 april 2003 8
2. Optimale overeenstemming tussen functionele profielbehoeften en profielen medewerkers Aandachtspunten bij overstap van functietoewijzing op basis van automatismen of kennisproeven naar competentiegerichte functietoewijzing zijn transparantie en objectiviteit van het grootste belang bij : kandidatuurstelling : open interne arbeidsmarkt selectie op basis van gekende kwalitatieve gegevens (evaluatieresultaten) toewijzing van de functie op shortlist door het betrokken lijnmanagement een competentiegerichte opleiding vormt de waarborg voor permanente, optimale professionele inzetbaarheid prioriteit aan interne doorgroeimogelijkheden : grijp niet te snel naar de techniek van de externe witte raaf geef bij het toepassen van selectietechnieken het grootste gewicht aan de gekende evaluatieresultaten : niet van een jaar nul ingesteldheid vertrekken een brede domeinoverschrijdende interne arbeidsmarkt biedt de beste perspectieven inzake overeenstemming functionele behoeften - aanwezige profielen 29 april 2003 9
3. Een motiverend people management Onderneming de rol van de lijnmanager als inhoudelijk people manager gaat meer en meer inboeten tegenover de PClijnmanager met boordtabellen en rapporteringssystemen de participatieve betrokkenheid van de medewerker heeft te lijden onder extreem kostgedreven processen van efficiëntieverbetering het gezonde evenwicht tussen professioneel en privé-leven staat onder druk van kostenefficiëntie Overheid gelijkaardige symptomen de overheid kan een lange termijnperspectief (ontbreken van directe marktdruk) ontwikkelen dat de opportuniteit biedt voor een beter evenwicht tussen inhoudelijk people management en kostenefficiëntie 29 april 2003 10
3. Een motiverend people management Aandachtspunten people management speelt zich af tussen mensen de lijnmanager moet alert en bereikbaar zijn voor de medewerkers boordtabellen en rapporteringssystemen zijn nuttige instrumenten waarbij indigestief gebruik moet vermeden worden het HR-competence center dient het professioneel leven van de lijnmanager te faciliteren (codes alleen volstaan niet) participatieve betrokkenheid van medewerkers vergt meer tijd, maar werkt op termijn productiviteitsverhogend een gezond evenwicht tussen professioneel en privé-leven biedt de grootste waarborg voor «een goed-in-zijn-vel gevoel» 29 april 2003 11
4. Een correcte en motiverende verloning Onderneming toegevoegde waarde bepaalt verloning de toegevoegde waarde van de functie vertaald in een functieklasse bepaalt een brede looncorridor de toegevoegde waarde van de medewerker die tot uiting komt in competentie- en prestatieëvaluatie bepaalt de snelheid waarmee de medewerker in de looncorridor evolueert voor bepaalde functies hoog percentage variabele verloning verloningsniveau in overeenstemming met benchmark Overheid ontwerp raamstatuut vertoont gelijkaardige trend 29 april 2003 12
4. Een correcte en motiverende verloning Aandachtspunten de overheidsdienstverlening is in voortdurende verandering : anciënniteit is bijgevolg niet langer een waarborg voor professionele maturiteit (toegevoegde waarde) en neemt in gewicht af differentiatie is ook hier de gouden regel : voor bepaalde type functies met eenvoudig, repetitief werk blijft een anciënniteitsgedreven verloning de aangewezen methode transparantie en objectiviteit bij evaluatie van comptenties en prestaties zijn van het grootste belang in de wetenschap dat het geen mathematische materie betreft maar het werk van mensen blijft (people management) bij benchmark dient niet loon vergeleken te worden maar wel het globaal HR-pakket (nbegrepen werkzekerheid, kwaliteit van de werkomgeving, ) te grote loonspanning bevordert de groepsdynamiek niet 29 april 2003 13
Hefbomen voor verandering Onderneming : de concurrentiële druk commercieel : de klant financieel : de aandeelhouder Overheid het verantwoordelijkheidsgevoel te werken voor het algemeen belang professionele fierheid : de dienstverlener van de burger motiverend people management, weg uit grijsheid van automatismen zonder te overdrijven in extreme differentiatie : aquarelconcept de gezonde onrust dat voor een aantal overheidsfuncties alternatieven mogelijk zijn (privatisering) 29 april 2003 14
Eenzelfde concept, maar met verschillende opportuniteiten Onderneming de onderneming heeft de loyauteitsband met de medewerker doorbroken de medewerker wordt eerder gezien als een kost onder druk van de korte termijn resultaten de generatie «onze onderneming» ruimt de plaats voor de generatie «mijn job» HR glijdt meer en meer af naar boekhouder van FTE s en bewaker van het personeelsbudget Overheid heeft de opportuniteit om een lange termijn project te ontwikkelen met participatieve betrokkenheid van de medewerkers bij het project kan een HR-project ontwikkelen met respect voor het verwachtingspatroon van de medewerkers zonder de efficiëntie uit het oog te verliezen kan een billijker evenwicht naleven tussen alle stakeholders : de burger, de politiek en de ambtenaar kan een correct evenwicht tot stand brengen tussen professioneel en privé-leven 29 april 2003 15