Bestuurlijk advies Gemeente Achtkarspelen zaaknummer Z2016-07800 portefeuillehouder stuknummer S2016-20199 M. van der Veen datum 9 augustus 2016 afgestemd met team advies en control redacteur B.J.H. Zuur afdeling Vergunningen programma afgestemd met afdeling / medewerker vergunningen T. Rijpkema Bijlagen - advies Hûs en Hiem afgestemd met manager/ teamopbouwer Financieel: Juridisch: Personeel: Participatie: betrokkenheid raad: betrokkenheid o.r.: bevat persoonsgegevens: openbare besluitenlijst: vertrouwelijk: Ja Ja Onderwerp Omgevingsvergunning passerelle station Buitenpost Advies Af te wijken van het welstandsadvies om de aanvraag omgevingsvergunning voor de passerelle bij het station Buitenpost te kunnen vergunnen. Samenvatting (ten behoeve van openbare besluitenlijst) Af te wijken van het welstandsadvies ten aanzien van de passerelle bij het station te Buitenpost Besluit datum besluit Wordt na besluitvorming gevuld Opmerkingen bij het besluit
Wat is de waarneming/aanleiding? Op 13 juli 2016 is door de gemeente Achtkarspelen een omgevingsvergunning voor een passerelle (loopbrug) bij het station te Buitenpost aangevraagd. Bij brief van 21 juli 2016 heeft onze welstandscommissie Hûs en Hiem geadviseerd dat het bouwplan niet voldoet aan de redelijke eisen van welstand. De welstandscommissie geeft aan dat er voor wat betreft de plaatsing van de passerelle op een aantal punten waardering is, maar geeft ook aan dat de voetgangersbrug aan de zijde van het stationsgebouw landt op geringe afstand tot het gebouw en op geringe afstand tot de weg. Ter plaatse is het trottoir bescheiden van maat waardoor de brug wat klem lijkt te zitten en onvoldoende zorgvuldig landt. Ook is de commissie van mening dat de constructie de ruimte domineert als gevolg van de afmetingen en de vormgeving. De commissie geeft aan dat het huidige ontwerp voor de omgeving al te zwaar en nadrukkelijk is vormgegeven. Daarnaast ontbreekt naar de mening van de commissie in de directe omgeving de aanleiding van het poortelement, waardoor het zich weinig verankert in de locatie. De vormgeving van de brug en de vormgeving van de poort zijn onvoldoende met elkaar verweven waardoor een enigszins onsamenhangende compositie ontstaat, aldus de commissie. Strijdigheid met de redelijke eisen van welstand is een grond om de vergunningaanvraag te weigeren. Toch zijn er in dit geval redenen om in afwijking van het advies van de welstandscommissie toch de gevraagde vergunning te verlenen. Wat willen we bereiken? Een afgewogen beslissing op de aanvraag omgevingsvergunning ten behoeve van een passerelle bij het station te Buitenpost. Wat zijn de argumenten? De welstandsnota biedt de mogelijk om af te wijken van het advies van Hûs en Hiem. De welstandsnota biedt de mogelijkheid om af te wijken van het advies van de welstandscommissie. Op pagina 10 van de nota is aangegeven dat dit kan vanwege: - inhoudelijke gronden en; - vanwege andere redenen. Deze andere redenen kunnen aan de orde zijn wanneer het college van oordeel is dat er andere redenen zijn van bijvoorbeeld economische of maatschappelijke aard om, ondanks een negatief advies van de welstandscommissie toch een vergunning te verlenen. Deze afwijking wordt dan in de beslissing op de vergunningaanvraag gemotiveerd en de welstandscommissie wordt hiervan op de hoogte gebracht. In de nota is aangegeven dat het college uiterst terughoudend is met het gebruik van deze mogelijkheid om af te wijken. 1.1 Inhoudelijke gronden Plaatsing van de Voetgangersburg. Naar de exacte locatie van de brug is uitgebreid onderzoek gedaan. Er zijn meerdere locaties onderzocht, waarbij is gekeken naar de landing van de brug aan zowel de noord- als zuidzijde, de belemmeringen zoals bestaande bebouwing en kabels en leidingen, de relatie met het station en de kortste looproutes. Voor de gekozen locatie geldt dat de loopbrug aan de noordzijde tussen beide parkeervelden land. Hierdoor zijn de loopafstanden naar de loopburg vanaf beide kanten zo kort mogelijk gehouden. Door de plaatsing in het midden van het parkeerterrein ontstaat er een evenwichtige indeling van het gebied. Aan de zuidzijde wordt de relatie met het stationsgebouw gelegd. Zowel in vorm als in functionaliteit is er een link met het stationsgebouw gelegd. De brug zal landen naast het stationsgebouw waardoor de loopafstand tot aan het perron kort is. Daarnaast zal er richting het westen een uitnodigende route richting Kruidhof/centrum worden aangelegd.
De ruimte voor de landing van de brug aan de zuidzijde is beperkt. In het ontwerp van het openbare gebied is daar rekening mee gehouden en is de weg verlegd in zuidelijke richting. Hierdoor blijft er zo n 3 meter stoep over. Wanneer men van de trap afloopt zal men links of recht gaan om de weg te vervolgen. In verband met de veiligheid van de voetgangers is er gekozen om het voetgangersgebied en de rijbaan hier gescheiden te houden. Zo wordt er voorkomen dat voetgangers op de rijbaan stil gaan staan om hun route te bepalen. De locatiekeuze van de voetgangersbrug heeft tevens te maken met de bestaande obstakels in het gebied. Verplaatsing van de burg naar het oosten over het perron, betekend aanpassing van het perron met de overkapping. Financieel gezien is dit niet haalbaar. Daarnaast zullen de loopafstanden op het parkeerterrein aan de noordzijde groter worden. Bij verplaatsing verder naar het oosten of verder naar het westen ten opzichte van de gekozen locatie, verdwijnt de relatie met het station. De relatie met het station is één van de uitgangspunten voor de locatieleuze, dit heeft immers alles te maken met de bereikbaar het van het station, de goede bereikbaarheid van het station is een harde voorwaarde voor medewerking van NS (grondeigenaar ter plekke). Kabels en leiding (trafo en relaishuisjes) zijn tevens een reden voor de gekozen locatie. Verplaatsing van een van deze aspecten zijn zeer kostbaar en niet passend binnen het beschikbare budget. Voor de gekozen locatie van de brug zijn ingrijpende werkzaamheden omtrent kabels en leidingen niet nodig. Voor wat betreft de lengte van de brug hebben we te maken met de regelgeving omtrent het spoor. Er gelden regels waardoor er geen obstakels binnen een zone van 10m uit het hart spoor mogen worden geplaatst. Dit is maatgevend voor de minimale overbrugging. Daarnaast zijn er regels gesteld aan de maximale helling van de trap en is er rekening gehouden met de hoogte welke noodzakelijk is voor de toepassingen van een eventuele bovenleiding (6,75m). Door deze maatgevende getalen komt de lengte van de totale brug zo n 36 meter. De hoofdvorm en aanzichten Naar aanleiding van de financiële omhaalbaarheid van het realiseren van een tunnel onder het spoor, is in 2011 door de raad besloten verder te gaan met de planvorming voor een voetgangers over het spoor. Destijds is door de raad al aangegeven dat de brug de poort naar de Noardlike Fryske Wâlden moet worden. Opmerkingen als; een toegangspoort naar de gehele gebied, beeldbepalend, statement, krachtig, robuust, architectonisch statement, Achtkarspelen op de kaart zijn genoemd. Een duidelijke opdracht van de raad met de brug een signaal af te geven. Met deze opdracht is de architect van Movaris aan de slag is gegaan, waarna in 2014 een viertal 4 varianten van mogelijke overbruggingen aan de raad voorgelegd. De raad heeft besloten om verder te gaan met de uitwerking van variant 4 Poort. Hierbij is opnieuw gewezen op de vormgevingsaspecten zoals genoemd in 2011. Naar aanleiding hiervan heeft in maart 2015 een fractiespecialisten bijeenkomst plaatsgevonden. Tijdens deze bijeenkomst is aangegeven dat het ontwerp voldoet aan de verwachtingen. Daarnaast is gesproken over de verdere uitwerking van de voetgangersburg. Tijdens deze bijeenkomst is tevens geopperd oude foto s in het ontwerp toe te passen en de burgers hierbij te betrekken. Al met al een duidelijke opdracht waar de architect het plan verder uitgedetailleerd heeft. De keuze voor de vorm van de voetgangersburg heeft dus te maken met het ontwerp en de creativiteit van de architect, maar is grotendeels ontstaan door de opdracht vanuit de gemeente waarmee de architect aan de slag is gegaan. Hiermee zijn een aantal kaders gedefinieerd: Regelgeving spoor Bouwbesluit Minimale hoogte van de burg i.v.m. mogelijkheid bovenleiding Beschikbaar budget Locatie van de passerelle is vastgesteld door het college en raad Vorm van de passerelle is vastgesteld door het college en raad Foto s zijn gekozen door de burgers 3
Brug wordt niet toegankelijk voor invaliden, parkeren aan zuidzijde. De architect geeft als toelichting van het ontwerp de volgende motivatie: De passerelle maakt onderdeel uit van een totaal vernieuwingsplan van het stationsgebied van Buitenpost. Stations worden in Nederland volgens het Spoorbeeld van spoorbouwmeester geordend. Vanuit het omgevingsdomein komt de reiziger via het ontvangstdomein (de entree van het station) op het reisdomein. De passerelle te Buitenpost behoord vanuit deze systematiek bij het omgevingsdomein en heeft daarom geen directe verbinding met de perrons. De nieuwe passerelle over het spoor te Buitenpost is zowel een verbinding als een toegangspoort. Functioneel verbindt de passerelle de gebieden aan beide zijden van het spoor. Station Buitenpost is vanuit de richting Groningen het eerste Friese station. De passerelle is daarom opgevat als de poort van Fryslân. De poortconstructie is gesloten vormgegeven. Dit versterkt het idee van de poort, zorgt ervoor dat er een in- en exterieur ontstaat en dat er vanaf de looproute een sequentie van verschillende uitzichten vanaf de passerelle ontstaan. Vormtechnisch is het ontwerp afgeleid van het ernaast liggende stationsgebouw van Cees Douma. Dit gebouw is eerst geanalyseerd op vormelementen, die vervolgens deels zijn toegepast in het ontwerp voor de passerelle. Hierdoor ontstaat er een vanzelfsprekende eenheid tussen gebouw en passerelle. Het vooraanzicht is een verwijzing naar het verticale element (B) van het station. De gesloten hoofdvorm is een vrije vertaling van de schijf (A) en het poortje (D). De materialisatie versterkt het gevoel van een in- en exterieur. Aan de buitenzijde is de poort gemaakt van rauw, geperforeerd cortenstaal, dat mooi aansluit bij de kleur van het spoor. De binnenzijde wordt gemaakt van vlakke aluminium platen in een okerkleur. Door de perforatie van de buitenschil heen zal de constructie van de brug zichtbaar worden, hetgeen de passerelle een stoer uiterlijk geeft. De afbeeldingen geven de passerelle een extra dimensie. In samenwerking stichting oud Achtkarspelen en de bewoners uit de omgeving zijn beelden uit het verleden geselecteerd. Aan de buitenzijde komen twee figuratieve afbeeldingen die door middel van Art Points in de perforatie worden opgenomen. Deze afbeeldingen zullen meer een waas van herkenning geven en op grote afstand leesbaar zijn. De afbeelding aan de binnenzijde worden verdiepingshoog en in zwart wit op de aluminium platen gezet. Hierdoor ontstaat aan de binnenzijde van de passerelle als het ware een huiskamer voor de gemeenschap. Conclusie Gelet op het voorgaande kan worden geconcludeerd dat er zorgvuldig is omgegaan met de totstandkoming van de passerelle. Toch kan er van de inhoud van het advies van de welstandscommissie niet worden gesteld dat deze onjuist of onzorgvuldig tot stand is gekomen. Tegelijkertijd moet worden opgemerkt dat ten aanzien van de plaatsing en de hoofdvorm er eigenlijk geen mogelijkheid is om tegemoet te komen aan de bedenkingen van de commissie, gelet op de aanwezige kaders. Met name de spoorwetgeving en de eisen uit het Bouwbesluit beperken de mogelijkheden. 1.2 Andere gronden - Medewerking andere partijen, het college heeft op basis van de reacties van de gemeenteraad en de instemming van Spoorbouwmeester aan dit project, een realisatieovereenkomst gesloten met Prorail. Realisatie op een andere locatie is voor NS in verband met de loopafstanden naar het station niet aanvaardbaar. - Subsidie, herziening van het ontwerp zal leiden tot vertraging waardoor de planning van het ANNO D1 project rondom het stationsgebied ernstig in gevaar zal worden gebracht en naar 4
verwachting zelfs onhaalbaar zal blijken. De bijdrage van de provincie aan de herinrichting van het stationsgebied zal daarmee vervallen, waardoor herontwikkeling financieel niet langer mogelijk is. Het ANNO D1 project beoogt een verbetering van de bereikbaarheid van voorzieningen in Buitenpost, deze verbetering leidt naar verwachting tot economische meerwaarde. Zonder upgrading van het stationsgebied verliest het ANNO D1 project haar kern. Dit is een economische reden om af te wijken van het advies. - De raad -die uiteindelijk over het welstandsbeleid gaat- heeft opdracht gegeven voor een beeldbepalend, krachtige en robuuste toegangspoort. De raad is meermaals betrokken bij het ontwerptraject en heeft daarvoor haar waardering uitgesproken. Daarbij is echter niet het welstandskader waarop de commissie haar oordeel baseert aangepast. Achteraf was het aanpassen van het welstandskader mogelijk beter geweest, het pure feit dat dit niet is gebeurd wil niet zeggen dat de raad zich niet langer in het ontwerp zou kunnen vinden. Conclusie Gelet op beperkte mogelijkheden om tegemoet te komen aan de bedenkingen van de welstandscommissie, de aanwezige andere redenen om af te wijken van het advies en de politiek gedragenheid van het voorliggende voorstel, stel ik voor om in dit geval af te wijken van het advies van de welstandscommissie. Wat zijn de risico s? Financiën Participatie Communicatie De aanvrager krijgt bericht naar aanleiding van zijn aanvraag en de beslissing wordt gepubliceerd in het huis-aan-huisblad. Relatie met andere afdelingen De afdeling Ontwikkeling heeft de vergunning aangevraagd. Samenwerking Vervolg Met het afwijken van het advies van de welstandscommissie kan de gevraagde vergunning worden verleend. 5