Menu van de Toekomst: Eiwittransitie kennisspecialist duurzaam eten Corné van Dooren Week van de Akkerbouw, Biddinghuizen, 23 juni 2016
Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde en meer duurzame voedselkeuze FAO (2010): Duurzame voedselpatronen zijn voedselpatronen met een lage milieubelasting en die bijdragen aan voedselveiligheid en gezondheid voor de huidige en toekomstige generaties.
Menu van Vroeger: Van gematigdheid Vermeer 1658
naar overvloed! Menu van Nu Nederland aan Tafel! Onderdeel Hungry Planet project van Peter Menzel en Faith D Aluisio. Peter Menzel www.menzelphoto.com
Groei in consumptie dierlijke producten (1960-2010)
Consumptie verzadigd vet (2011)
en eiwit: 1.7 x aanbeveling
61% eiwit is dierlijk, 39% plantaardig (VCP, 2011) Bijdrage productgroepen aan eiwitconsumptie Fruit en noten 3% Aardappel 3% Koek 3% Groenten 2% Overig 9% Vleesproducten 29% Graanproducten 22% Melkproducten 23% Ei 2% Vis 4%
Advies Gezondheidsraad 2015 Hoofdadvies: Eet volgens een meer plantaardig en minder dierlijk voedingspatroon. = transitie!
het is overtuigend aangetoond dat de aanbevolen voedingspatronen het risico op coronaire hartziekten en beroerte verkleinen
Meer plantaardig, minder dierlijk Deze patronen scoren hoog op het gebruik van groente, fruit, volkorenproducten, noten, peulvruchten, oliën rijk aan cisonverzadigde vetzuren, halfvolle en magere zuivel, gevogelte en vis; bevatten weinig rood en bewerkt vlees, volle zuivel, harde vetten, keukenzout en dranken (en andere producten) met toegevoegd suiker; en zijn matig met alcohol. Eet volgens een meer plantaardig en minder dierlijk voedingspatroon conform de richtlijnen.
Nieuwe Schijf van Vijf 4/5 = plantaardig 1/5 = deels dierlijk
Meer plantaardig: eiwitbronnen Nieuw advies wekelijks peulvruchten (135 g). Nieuw advies dagelijks noten (25 g). Goede vegetarische keuzes als optie.
Broeikasgasemissies: vegetarische optie Vlees en zuivel bepaalt 2/3 broeikasgassen. Bij 1 portie rood vlees minder 12 tot 24% milieuwinst. Bij vegetarisch 30 tot 40%!
Eiwittransitie: waar zitten we? (Simons, 2015)
Weekmenu bij start bonenjaar
Schijf van Vijf campagne Miljuschka Witzenhausen van 24 Kitchen Variëren is een peulenschil https://www.youtube.com/watch?v=mk8j4rwm-80
Menuopties: Ik hou van Holland & Vandaag geen vlees
Menu van Morgen 2030 (Natuur & Milieu)
Impact reductie in 2030
Groeiend aantal flexitariërs Vleesconsumptie daalt Gemiddeld 3-4 x/week bij warme maaltijd 55% is flexitariër (< 4x/ week; in 2010 40%) (Motivaction, 2015)
Deel consumenten vervangt vlees door plantaardige alternatieven (groen) (Motivaction, 2015)
Criteria voor nieuwe eiwitbronnen als vleesvervangers 1. Duurzaamheidswinst vergeleken met een reguliere dierlijke eiwitbron. 2. Qua voedingstoffen dienen als vleesvervanger: 1. - eiwit (12% van energie): 2. - ijzer (>0,8 mg/100g) en: 3. - vitamine B1 (>0,06 mg/100g) en/of B12 - (>0,24 μg/100g) 3. Moet veilig zijn.
Evaluatie eiwitbronnen Peulvruchten prima. Paddenstoelen zijn geen goede eiwitbron. Zeewier en algen prima, maar per soort bekijken. Insecten per soort bekijken. Kweekvlees OK.
Deel consumenten wil komende 5 jaar wel af en toe nieuwe eiwitbronnen proberen (Motivaction, 2015)
Bonensnack POF wint Bachelor s Award 2016 Maartje Bode (Food Design & Innovation,HAS Hogeschool Den Bosch ) wint dit jaar de studentenprijs voor innovatieve voeding van het Voedingscentrum. een zeewierrijk ontbijtproduct (ChrunchSea), een vleesvervanger van kikkererwten, boekweit en spirulina (Weed Nuggets), een snack van lupinebonen (Beanuts), een spread op basis van insecten (Sauterelle Spread), en
Yoghurtvervanger op basis van lupine (Peulpower)
Maar haver is ook weer helemaal hot!
Traditioneel Nederlands: duurzamer en net zo gezond als Mediterraan en New Nordic. Health Score 150 140 New Nordic 130 120 110 I. Mediterranean Dietary Guidelines II. optimized Low Lands 100 90 traditional Low Lands 80 70 present Dutch Sustainability Score 60 80 90 100 110 120 (Van Dooren & Aiking, 2014)
Aardappel/ tarwe/ peulvruchten 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 Broeikasgassen kg CO2eq/kg (Blonk 2012) Energiegebruik 0,1 MJp/kg (Blonk 2012) Landgebruik m2*j/kg (Blonk 2012) Watergebruik 1000 l/kg (Hoekstra 2011) 1,00 0,50 0,00 aardappel pasta rijst peulvruchten
Aardappeleters (Van Gogh,1885)
Mijn stelling: 1. Vergeet de suikerbiet 2. Hou de aardappel (+ de paddenstoel) 3. Omarm de peulvruchten (+ kansen voor lupine) 4. Wed op traditionele granen: haver, rogge, gerst 5. Houd zeewier en algen in de gaten!
Bedankt voor je aandacht! dooren@voedingscentrum.nl @DuurzaamEten