Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61693 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Fictie - Gedichten Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Verderkijker Over dit lesmateriaal Pagina 1
Fictie - Gedichten Vooraf In deze opdracht leer je een aantal vormen van poëzie en rijm. Aan het eind van deze opdracht kun je: rijmschema en dichtvormen herkennen. zelf een gedicht maken vol gevoel. Eindproduct Als eindproduct maak je zelf een gedicht. Beoordeling Je docent beoordeelt het gedicht op de volgende punten: Het gedicht is origineel. In het gedicht is één bepaald gevoel herkenbaar. Taal en spelling zijn in orde. Het gedicht heeft een herkenbaar rijmschema. Het gedicht loopt lekker en klinkt goed. Activiteiten Stap Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Groepsgrootte Activiteit Alleen Bestudeer het Kennisbankitem 'Gedichten' en maak de oefening. Alleen + samen Bekijk 'Gedichten en gevoelens'. Alleen Lees het bekende kindergedicht. Alleen Gedichten schrijven is goed voor je fantasie! Pagina 2
Stap 5 Alleen Maak samen een gedicht vol gevoel. Benodigdheden Geen extra benodigdheden. Tijd Je hebt twee lesuren nodig. Stap 1 Poëzie en rijm Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands de volgende twee items over gedichten: KB: Fictie: Gedichten KB: Fictie: Dichtvormen Doe nu de volgende oefening. Rijmschema en dichtvorm maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/2265697 1 van 7 Welk rijmschema herken je in dit gedicht? Het is een mooi verhaal, en waar. Ik ga het u vertellen, luister maar. Het is avond, en al laat Als Keizer Karel slapen gaat. Pagina 3
a. Gepaard rijm b. Slagrijm c. Gekruist rijm 2 van 7 Welk rijmschema herken je in dit gedicht? Natuur is voor tevredenen of legen. En dan: wat is natuur nog in dit land? Een stukje bos ter grootte van een krant, Een heuvel met wat villaatjes ertegen. a. Gekruist rijm b. Gebroken rijm c. Omarmend rijm 3 van 7 Welk rijmschema herken je in dit gedicht? Wilhelmus van Nassouwe Ben ick van Duytschen bloet, Het vaderlandt getrouwe Blijf ick tot inden doet. a. Gekruist rijm b. Gebroken rijm c. Omarmend rijm 4 van 7 Lees het gedicht. Welke dichtvorm herken je? Er was eens een man uit Bagdad, die droomde dat hij zijn schoen at, hij werd wakker met kracht, in het midden van de nacht, en zag dat hij niet gedroomd had. a. Limerick b. Elfje c. Nonsenspoëzie 5 van 7 Lees het gedicht. Welke dichtvorm herken je? blauw je ogen Pagina 4
lachen naar mij alles wat ik wou valentijn a. Klankdicht b. Haiku c. Elfje 6 van 7 Lees het gedicht. Welke dichtvorm herken je? Attent Rustig Energiek Nuchter Daadkrachtig a. Klankdicht b. Haiku c. Naamdicht 7 van 7 Lees het gedicht. Welke dichtvorm herken je? Ik zit mij voor het vensterglas onnoemelijk te vervelen Ik wou dat ik twee hondjes was, dan kon ik samen spelen. a. Naamdicht b. Limerick c. Nonsens- en plezierpoëzie Stap 2 Pagina 5
Gedichten en gevoelens Gedichten zijn er niet om iets uit te leggen. Ze gaan over wat je voelt. Geen wonder dat veel gedichten op muziek worden gezet, want ook muziek werkt op je gevoel. Bekijk de volgende vijf videoclips en beantwoord daarna de vragen: Hieronder zie je vijf gevoelens. Welk filmpje past het best bij welk gevoel. Overleg met een klasgenoot. liefdesverdriet - verlangen - ergenis - vriendschap - spot Stap 3 Gedichten Lees hier het bekende kindergedicht 'het fluitketeltje' van Annie M.G. Schmidt: Het fluitketeltje Meneer is niet thuis en mevrouw is niet thuis, het keteltje staat op het kolenfornuis, de hele familie is uit, en het fluit en het fluit en het fluit: túúúút De pan met andijvie zegt: Foei, o, foei! Hou eindelijk op met dat nare geloei! Pagina 6
Wees eindelijk stil asjeblief, je lijkt wel een locomotief. De deftige braadpan met lapjes en zjuu zegt: Goeie genade, wat krijgen we nu? Je kunt niet meer sudderen hier, ik sudder niet meer met plezier! Het keteltje jammert: Ik hou niet meer op! Het komt door m'n dop! Het komt door mijn dop! Ik moet fluiten, zolang als ik kook en ik kan het niet helpen ook! Meneer en mevrouw zijn nog altijd niet thuis en het keteltje staat op het kolenfornuis, het fluit en het fluit en het fluit. Wij houden het echt niet meer uit... Jullie? Auteur: Annie M.G. Schmidt Welk rijmschema heeft het gedicht? Hoe heet dit rijmschema? Lees nu ook het gedicht 'De blikken fluit' van Daan Zonderland: De blikken fluit Er was eens een arme jongen Die had een blikken fluit. Daar blies hij de zonderlingste En raarste liedjes uit. De ouden schudden hun hoofden. De wijzen werden kwaad. De koning en zijn ministers Verjoegen hem van de straat. Maar alle jongens en meisjes Gingen er heimlijk op uit En luisterden 's nachts in het duister Naar het lied van de Blikken Fluit. Auteur Pagina 7
: Daan Zonderland Welk rijmschema heeft het gedicht? Hoe heet dit rijmschema? Stap 4 Gedichten schrijven Gedichten schrijven is goed voor je fantasie! Op www.allesovergedichten.nl vind je veel oefeningen voor het schrijven van gedichten. Probeer de volgende oefeningen eens uit: A. Denk aan een voorwerp. Stel je voor dat jij dat voorwerp bent. Schrijf een gedicht over iets wat je meemaakt. Voorbeeld? www.allesovergedichten.nl B. Denk aan een dier. Stel je voor dat jij dat dier bent. Schrijf een gedicht over wat je meemaakt. C. Kies samen met een klasgenoot oefening A of B. Schrijf om de beurt een regel van het gedicht. Het rijmschema is aa-bb-cc-enzovoort. Je rijmt dus steeds op de regel van je klasgenoot. Doe dit twee keer: zorg dat je allebei een keer mag beginnen met de eerste regel. Is je gedicht geslaagd? Maak of zoek er een mooie afbeelding bij en maak er een gedichtenposter van op A3- formaat. Fleur het lokaal ermee op! Stap 5 Pagina 8
Eindopdracht: maak samen een gedicht vol gevoel Ga als volgt te werk: 1. Werk samen met een klasgenoot. 2. Maak allebei een gedicht van vier regels over een afgesproken gevoel. Dat gevoel is voor jullie allebei hetzelfde. Bijvoorbeeld: schaamte, jaloezie, angst, afkeer, vrolijk... enz. 3. Voeg de twee gedichten samen tot één nieuw gedicht. 4. Zorg ervoor dat het gedicht mooi 'klinkt'. Klaar? Laat jullie gedicht beoordelen door jullie docent. Onder 'Vooraf' kun je vinden op welke punten je docent beoordeelt. Verderkijker Verderkijker De Verderkijker biedt bij de opdracht passende externe linkjes naar uitleg, oefenmateriaal of filmpjes. Voor het onderdeel Gedichten zijn de volgende items geselecteerd. www.leermiddel.nl Pagina 9
Project poëzie in beeld. www.leermiddel.nl Oefeningen In de Verderkijker wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Mocht u vragen/opmerkingen hebben, of constateert u een niet-werkende link, horen wij dit natuurlijk graag. Dit kan via onze helpdesk. Pagina 10
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 22 August 2016 om 09:57 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; Leerinhoud en Schrijven; Nederlands; Schrijfvaardigheid; Begrippenlijst en taalverzorging; doelen Samenhang; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 11