begroting 2012 gemeente hardenberg
INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE...1 AAN DE RAAD...2 Leeswijzer...3 Wijze van behandelen...3 FINANCIELE POSITIE...4 Inleiding...4 Het financieel beleid...4 Bezuinigingsprogramma 2012-2014...5 Begrotingsuitkomst 2012...6 Meerjarenbegroting 2013-2015...9 Het investeringsprogramma 2012-2014...10 Investeringsruimte na 2014...10 Vervangings- en kleine investeringen 2012...11 PROGRAMMAPLAN 2012...16 Voorzieningen...17 Wonen...20 Kwetsbare groepen...22 Veiligheid en openbare ruimte...26 Economie...28 Groene ruimte...32 Externe oriëntatie...35 OVERZICHT VAN LASTEN EN BATEN VAN DE PROGRAMMA S...37 ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN, ONVOORZIEN EN MUTATIES IN RESERVES....38 Algemene dekkingsmiddelen...38 Onvoorzien...40 Mutaties in reserves...41 Meerjarenbegroting 2013-2015...42 VERPLICHTE PARAGRAFEN...44 Lokale heffingen...45 Weerstandsvermogen....47 Onderhoud kapitaalgoederen...50 EMU saldo (lokale overheid)...57 Paragraaf grondbeleid...58 Paragraaf bedrijfsvoering...60 Verbonden partijen....62 BESLUIT...71
Hardenberg, 20 september 2011 AAN DE RAAD Hierbij bieden wij u de begroting voor 2012 aan. Wij presenteren u een sluitende begroting 2012 en een sluitende meerjarenbegroting 2013-2015. Dit is mede mogelijk door een omvangrijk pakket aan bezuinigingsmaatregelen, waarmee de raad dit voorjaar heeft ingestemd. Provinciaal toezicht De begroting 2012 is materieel sluitend. Dat wil zeggen dat de in deze begroting opgenomen structurele lasten worden gedekt door structurele baten. Door aan dit criterium te voldoen en door vaststelling van de begroting 2012 voor 15 november 2011 wordt voldaan aan de criteria voor het zogenaamde repressief toezicht. Dat wil zeggen dat de gemeente geen voorafgaande toestemming van de provinciaal toezichthouder nodig heeft om raadsbesluiten uit te kunnen voeren. Samenwerking met Ommen In deze begroting is nog geen rekening gehouden met de resultaten uit het lopende onderzoek naar efficiencyvoordelen door een fusie van de ambtelijke organisaties Ommen Hardenberg. De gemeenteraden van Hardenberg en Ommen hebben het groene licht gegeven aan beide colleges om de voorbereiding voor de integratie ambtelijke organisaties voort te zetten. Het definitieve besluit van beide raden valt uiterlijk 1 december 2011. In de komende maanden zal het voorgenomen besluit onder leiding van beide gemeentesecretarissen worden uitgewerkt. 2
Leeswijzer In deze begroting staat het financieel (meerjaren)perspectief centraal. Achtereenvolgens komen de financiële positie van de gemeente, de begroting 2012 en de meerjarenbegroting 2013-2015 aan de orde. Daarna volgen het investeringsprogramma 2012-2014 en de voorgenomen vervangings- en kleine investeringen 2012. Gebruikelijk is dat u vervolgens in het zogenaamde programmaplan een uitwerking per programma en per ambitie krijgt van de beleidsvoornemens voor het komende jaar. Wij hebben de afgelopen tijd geconstateerd dat hierin veelal het lopende beleid wordt beschreven. Voor dit jaar hebben wij voor een andere werkwijze gekozen en de informatie toegespitst op een aantal speerpunten per programma. Vanzelfsprekend hebben daarbij de 3- W-vragen centraal gestaan: Wat willen we bereiken (onze ambities)? Wat gaan we daarvoor doen (de activiteiten)? Wat gaat het kosten (de begroting) Verder is een aantal verplichte paragrafen in deze begroting opgenomen. In deze paragrafen wordt ingegaan op zaken als het grondbeleid, het onderhoud van kapitaalgoederen en de risico's. De 1e begrotingswijziging In dit boekwerk zijn de ramingen opgenomen van de budgetten voor bestaand beleid. In de 1e wijziging 2012 worden de financiële gevolgen verwerkt van het investeringsprogramma 2012 en van de vervangings- en kleine investeringen voor 2012. Daarnaast worden in deze 1e wijziging ook de gevolgen van de zogenaamde septembercirculaire inzake de algemene uitkering uit het Gemeentefonds verwerkt. De 1e begrotingswijziging, met de daarbij behorende toelichting, zal u afzonderlijk worden toegezonden. Wijze van behandelen Voor de behandeling van de begroting is de volgende planning opgesteld. Verzending begrotingsstukken naar de raad uiterlijk 22 september 2011. Technisch beraad op 11 oktober 2011. Tijdens dit technisch beraad kunt u van onze ambtenaren een mondelinge toelichting op de begroting krijgen. De oriënterende raadsbijeenkomst in bijzijn van alle portefeuillehouders vindt plaats op 1 november 2011. In deze bijeenkomst kunnen beleidsmatige vragen aan de portefeuillehouder worden gesteld en kunnen fracties elkaar bevragen. De begrotingsvergadering vindt plaats op 8 november 2011. 3
FINANCIËLE POSITIE Inleiding In de aanbiedingsbrief bij de begroting 2011 schreven wij het al. De financiële omstandigheden zijn ten opzichte van voorgaande jaren ingrijpend veranderd. Vooral de ontwikkelingen op rijksniveau, baarden ons zorgen. De raad heeft deze ontwikkelingen niet afgewacht en in het collegeprogramma Meer met Minder een bezuinigingstaakstelling opgenomen van 7 miljoen, waarvan 4 miljoen voor het effect van rijksbezuinigingen. Dit voorjaar (2011) heeft de raad het bezuinigingsplan 2011-2014 De Toekomst tegemoet vastgesteld. In dit plan wordt genoemde bezuinigingstaakstelling concreet ingevuld. De zorg over de ontwikkeling van de rijksfinanciën en de gevolgen hiervan voor de gemeente, is terecht gebleken. Door het rijk zijn structurele kortingen doorgevoerd op de gemeentefondsuitkering, het participatiebudget en het budget voor de sociale werkvoorziening. Wij constateren dat het besluit van de raad om al in het collegeprogramma een bezuinigingstaakstelling van 7 miljoen op te nemen en de voortvarendheid waarmee vervolgens de uitvoering ter hand is genomen er toe leiden dat wij u nu een sluitende begroting en meerjarenbegroting presenteren. Het financieel beleid De kern van ons meerjarig financieel beleid is: 1. de investeringsruimte van 16,5 miljoen, genoemd in het collegeprogramma Meer met Minder, blijft volledig overeind. 2. de jaarrekening mag niet negatief sluiten; 3. de algemene reserve van de gemeente inclusief reserve grondbedrijf moet eind 2010 de minimaal gewenste omvang hebben; 4. de begroting mag niet negatief sluiten en ook het daarin opgenomen financieel meerjarenperspectief mag niet negatief zijn; anders gezegd: ons eigen financieel huishoudboekje en onze eigen financiële toekomst exclusief nog niet bekende rijksbezuinigingen moet op orde zijn; Investeringen zijn noodzakelijk niet alleen voor dit moment, maar ook omdat zij een bijdrage leveren aan een toekomstig herstel. De gemeente doet forse investeringen in zaken zoals sportpark De Krim, centrumplan Dedemsvaart, de stationsomgeving, het gemeentehuis, wegen, rioleringswerken en onderwijshuisvesting. Voor 2012 komt daar zo n 6 miljoen voor nieuwe investeringen bij en 3,0 miljoen voor vervangingsinvesteringen. Gelijktijdig met deze begroting bieden wij u de 2 e bestuursrapportage 2011 aan. Uit deze bestuursrapportage blijkt dat wij met de gemeentelijke financiën op koers liggen. Met andere woorden, dat wij een sluitende jaarrekening verwachten. In deze bestuursrapportage is een aantal ontwikkelingen genoemd, dat structureel nadelig doorwerkt naar de begroting 2012. Concreet gaat het dan om de korting op het SW-budget en de hogere bijstandsuitgaven. 4
De algemene reserve bedraagt per 1 januari 2012 rond 10,5 miljoen. In opdracht van de raad hebben wij in samenwerking met de accountant een onderzoek laten doen naar risico s en gewenste omvang van het weerstandsvermogen. De uitkomsten van dit onderzoek zullen op het moment van behandeling van de begroting beschikbaar zijn. De begroting 2012 is sluitend. Ook het meerjarenperspectief is sluitend. Zoals bekend hebben gemeenten dit voorjaar niet ingestemd met het concept-bestuursakkoord met het rijk. Het breekpunt voor de gemeente vormt met name de paragraaf met betrekking tot de invoering van de Wet werken naar vermogen. Gemeenten hebben aangegeven dat de korting op het budget voor sociale werkvoorziening een forse aanslag op de gemeentelijke financiën betekent en daarmee niet acceptabel is. Tot op heden is nog niet duidelijk hoe het verder gaat met het bestuursakkoord. Bezuinigingsprogramma 2012-2014 Op 14 juni 2011 heeft de raad ingestemd met het bezuinigingsprogramma 2012-2014. Na verwerking van de amendementen ziet dit programma er als volgt uit: 2011 2012 2013 2014 Totaal Ambities 137.000 538.000 616.000 574.000 1.865.000 Inkomstenverhoging 570.000 387.000 498.000 162.000 1.617.000 Bedrijfsvoering 929.000 1.224.000 1.030.000 853.000 4.036.000 Totaal 1.636.000 2.149.000 2.144.000 1.589.000 7.518.000 Voor een toelichting op de samenstelling van dit pakket verwijzen wij u naar het raadsbesluit van 14 juni 2011 inzake het bezuinigingsprogramma 2011-2014 De uitvoering van het bezuinigingsprogramma ligt op schema. Uitwerking jaarschijf 2012 In het bezuinigingsprogramma 2011-2014 is voor 2012 een bezuinigingsopdracht opgenomen van 2.149.000. Hiervan is uiteindelijk in de begroting 2012 een bedrag van 1.952.000 concreet verwerkt. Het verschil ad 197.000 wordt verklaard uit een andere fasering van de dekkingsmaatregelen. Om uiteenlopende redenen kan een aantal voorstellen dit jaar nog niet worden geëffectueerd, waaronder de verhoging WRO-opbrengsten ( 100.000) en de verwachte besparing als gevolg van intensivering samenwerking ( 50.000). De opbrengst van deze maatregelen hebben wij doorgeschoven naar 2013 (zie hierna meerjarenbegroting 2013-2015). 5
Begrotingsuitkomst 2012 Uitgangspunten Voor de samenstelling van deze begroting zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: prijsstijgingen 2012 van 2,25% stelpost 1% loonstijging i.v.m. omzetting incidentele loonsverhoging naar structureel (conform CAO tot 1/7/2011) stelpost 0,5% loonstijging i.v.m. verwachte verhoging sociale lasten inflatoire verhoging van de tarieven met 2,25% inzet van het jaarlijks vrijkomend bedrag aan afschrijvingen en rente voor dekking van vervangings- en kleine investeringen voor onvoorziene uitgaven wordt een structureel bedrag opgenomen van 75.000 voor onvoorziene incidentele uitgaven wordt een post opgenomen van 150.000 voor de berekening van de algemene uitkering wordt rekening gehouden met de informatie uit de mei-circulaire 2011 jaarschijf 2012 van het bezuinigingsplan een aantal inwoners per 1 januari 2012 van 59.400 een aantal woningen per 1 januari 2012 van 24.880 een rentepercentage voor nieuw aan te trekken leningen van 4,5% (2011: 4,25%). Ten opzichte van de uitgangspunten die zijn vastgesteld bij de 1 e bestuursrapportage 2011 is het percentage voor prijsstijgingen verhoogd van 2 naar 2,25. Dit percentage is gebaseerd op de berekeningen van het Centraal Plan Bureau, zoals opgenomen in de gemeentefondscirculaire van mei 2011. Verder is in deze begroting uitgegaan van een stelpost van 2% voor loonstijging (i.p.v. 1%). Dit percentage is gebaseerd op het eindbod van de VNG/CvA. Toelichting op begrotingsuitkomst Bij het samenstellen van de begroting werden wij geconfronteerd met forse financiële tegenvallers als gevolg van de toename van de bijstandsuitgaven ( 500.000) en een tekort op het budget voor de sociale werkvoorziening ( 580.000). Ontwikkelingen, die bij het opstellen van het bezuinigingspakket niet c.q. niet tot deze omvang waren voorzien. Zonder deze ontwikkelingen zouden wij u nu een begrotingsoverschot presenteren. Deze ontwikkelingen maken het nodig om aanvullende bezuinigingsmaatregelen te nemen. Wij stellen u voor om in 2012 geen prijscompensatie toe te kennen. Deze maatregel levert een bezuiniging op van 640.000. Bij dit bedrag merken wij op dat wij er rekening mee hebben gehouden dat gesubsidieerde instellingen volledig worden gecompenseerd voor loonkostenstijgingen (voor zover dit in de subsidieverordening als zodanig is vastgelegd). Na verwerking van deze maatregel is de begroting 2012 sluitend. Ter toelichting op het begrotingsresultaat is in onderstaand overzicht weergegeven wat de effecten zijn van de hiervoor genoemde uitgangspunten en de overige ontwikkelingen die dit begrotingsresultaat hebben beïnvloed. 6
Nadeel Voordeel Prijsstijgingen 1.116.000 Salarissen 797.000 opbrengst inflatoire tariefsverhoging en volumeontwikkelingen 436.000 nieuwe post onvoorzien 2012 75.000 gemeentefondsuitkering 570.000 628.000 jaarschijf 2012 bezuinigingsprogramma 1.952.000 vrijval stelposten 215.000 Bijdrage stichting 2015 100.000 Vervallen legesopbrengsten Nationale 80.000 Identiteitskaart hogere bijstandsuitgaven 500.000 structurele korting rijksbijdrage werkvoorziening 580.000 Overige 53.000 Geen prijscompensatie 640.000 3.871.000 3.871.000 Gemeentefondsuitkering De raming voor de gemeentefondsuitkering is gebaseerd op de informatie opgenomen in de zogenaamde meicirculaire 2011. Een deel van de gemeentefondsuitkering is geoormerkt, waaronder voor de uitvoering van de WMO ( 373.000). Jaarschijf 2012 bezuinigingsprogramma Voor een toelichting hierop verwijzen wij naar de hiervoor opgenomen paragraaf op bladzijde 5. Vrijval stelposten In de begroting 2011 is een aantal stelposten opgenomen, dat in 2011 incidenteel is ingezet: - stelpost onvoorzien 2011 74.000 - stelpost structureel voordeel mutaties 1 e bestuursrapportage 2011 141.000 In 2012 zijn deze bedragen weer structureel beschikbaar. Bijdrage stichting 2015 De raad heeft in zijn vergadering van 9 november 2010 aan het college opgedragen om voor de jaren 2012 t/m 2015 ruimte te vinden binnen de begroting voor een passende bijdrage die jaarlijks door de raad wordt aangegeven na de jaarlijkse terugkoppeling van de Stichting 2015. Nationale Identiteitskaart Gemeenten mogen geen leges meer vragen voor het verstrekken van de NIK (aan personen ouder dan 14 jaar). Dit is het gevolg van een uitspraak van de Hoge Raad van 9 september 2011. Dit betekent voor de begroting in financiële zin een nadeel van 160.000. Wij vinden dat het Rijk dit nadeel moet compenseren. Het betreft hier immers de uitvoering van een door het rijk aan de gemeenten opgedragen taak. Voorshands gaan wij ervan uit dat het rijk in ieder geval de helft van de gemiste opbrengsten gaat vergoeden ofwel dat het budgettaire nadeel voor deze begroting 80.000 gaat bedragen. Hogere bijstandsuitgaven Als we vooruit kijken naar de bijstandsuitgaven in 2012 dan verwachten we eenzelfde beeld als voor 2011. Ons beleid is er op gericht om het aantal uitkeringen gemiddeld over het hele jaar gelijk te houden op 600 stuks. We komen dan op een totale uitgave van 7,9 miljoen. En dat leidt dan, net als in 2011, tot een tekort ten opzichte van de begroting van 0,5 miljoen. 7
Structurele korting rijksbijdrage WSW Zoals bekend worden door het rijk kortingen doorgevoerd op de rijksbijdrage per SE (= arbeidsplaats). Voor 2012 en volgende jaren verwachten wij de volgende tekorten. 2012 2013 2014 2015 personeelskosten Larcom 11.556 11.385 11.021 10.766 externe uitvoering en begeleid werken 819 837 784 789 overige kosten 255 257 257 261 totaal 12.630 12.479 12.062 11.816 rijksbijdrage 10.949 10.528 9.644 8.753 inleenvergoeding Larcom 759 779 801 825 bijdrage Ommen 72 72 72 73 totaal 11.780 11.379 10.517 9.651 saldo 850 1.100 1.545 2.165 reeds in begroting verwerkt 270 270 270 270 580 830 1.275 1.895 In dit perspectief is rekening gehouden met natuurlijk verloop en een hogere inleenvergoeding (2011: 559.000). Wij verwachten namelijk dat het inzetten van trajecten via Larcom zal leiden tot een verhoging van de inleenvergoeding. We zullen ons de komende jaren maximaal inspannen om het tekort te verminderen door de samenwerking met Larcom te intensiveren en gezamenlijk projecten uit te voeren. In het Bestuursakkoord is een Noodfonds ( 400 miljoen) in het vooruitzicht gesteld. Wellicht is het mogelijk dat de hiervoor genoemde tekorten deels kunnen worden gedekt uit de uitkering van het Noodfonds, maar dat is incidenteel geld. Het Bestuursakkoord is nog niet vastgesteld en dat betekent dat de criteria voor een uitkering uit het Noodfonds ook nog onduidelijk zijn. In deze begroting hebben wij geen rekening gehouden met een bijdrage uit het Noodfonds. Een andere financiële oplossing zou kunnen bestaan uit het inzetten van het Participatiebudget. Echter, ook hier worden de komende jaren forse kortingen door het rijk op toegepast. In 2012 zal het budget met zo n 800.000 verlaagd worden naar ongeveer 1,0 miljoen. Dit betekent dat er in 2012 sowieso al minder geld beschikbaar is om re-integratieactiviteiten uit te voeren. 8
Meerjarenbegroting 2013-2015 Bestuurlijk uitgangspunt is een sluitende meerjarenbegroting. Voor de samenstelling van deze meerjarenbegroting zijn de volgende rekenkundige uitgangspunten gehanteerd: prijsstijgingen 2012 van 2,25% (conform uitgangspunten gemeentefonds) loonstijgingen in 2012, 2013 en 2014 van 3% (conform uitgangspunten gemeentefonds) inflatoire verhoging van de tarieven met 2,25% inzet van het jaarlijks vrijkomend bedrag aan afschrijvingen en rente voor dekking van vervangings- en kleine investeringen voor onvoorziene uitgaven wordt een structureel bedrag opgenomen van 75.000 voor onvoorziene incidentele uitgaven wordt een post opgenomen van 150.000 voor de berekening van de algemene uitkering wordt rekening gehouden met de informatie uit de mei-circulaire 2011 jaarschijf 2013 en 2014 van het bezuinigingsplan een aantal inwoners per 1 januari 2012 van 59.400 en een jaarlijkse toename in de jaren daarna met 150 een aantal woningen per 1 januari 2012 van 24.880 en een jaarlijkse toename van aantal woningen met 200 een rentepercentage voor nieuw aan te trekken leningen van 4,5%. Hierna wordt een verkort overzicht gegeven van de verwachte ontwikkeling van de meerjarenbegroting. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar het financiële hoofdstuk dat verderop in deze begroting is opgenomen (zie bladzijde 44). Meerjarenbegroting 2013 2014 2015 Saldo voorgaand jaar 0 1.080.000 1.384.000 verwachte mutaties -1.261.000-1.286.000-1.979.000 Saldo na mutaties -1.261.000-206.000-595.000 Bezuinigingsprogramma 2012-2014 doorschuif 2012 197.000 jaarschijven bezuinigingsplan 2.144.000 1.590.000 0 nieuw saldo 1.080.000 1.384.000-595.000 Na 2 jaren van positieve resultaten is in 2015 voor het eerst sprake van een tekort. Wat geldt voor de begrotingsuitkomst gaat hier ook op voor de meerjarenbegroting. Met name het (toenemende) tekort op het SW-budget werkt nadelig door in ons financieel perspectief. Een tekort in de meerjarenbegroting ook al wordt dit pas in 2015 verwacht vinden wij niet acceptabel. Wij willen een sluitende meerjarenbegroting kunnen presenteren. Reden om ook hier op dit moment een korting op de budgetten voor prijscompensatie in 2013 toe te passen. 9
Deze maatregel leidt tot de volgende verbetering van het financieel perspectief: Meerjarenbegroting 2013 2014 2015 saldo meerjarenbegroting 1.080.000 1.384.000-595.000 geen prijscompensatie 2013 640.000 640.000 640.000 1.720.000 2.024.000 45.000 Na verwerking van deze maatregel is de meerjarenbegroting sluitend. Ook constateren wij dat dit perspectief (overschotten in 2013 en 2014) ruimte biedt om op incidentele basis prijscompensatie toe te kennen. Wij komen hierop terug bij de begroting 2013. Het investeringsprogramma 2012-2014 In de huidige raadsperiode wordt geïnvesteerd in een aantal belangrijke thema s, zoals benoemd in het collegeprogramma Meer met minder. Voor 2012 en 2013-2014 staan de volgende investeringen op stapel. Omschrijving 2012 2013-2014 Startersleningen 100.000 Combinatiefuncties 65.000 65.000 Subsidie KNSTSPR 15.000 Aanpak oude wijken (sociale component) 250.000 Groen blauwe Diensten 150.000 Leader plus 50.000 100.000 2e fase sportboulevard 5.000.000 Sportpark de Krim 1.000.000 Vechtpark 1.500.000 Geluidsruimte Bruchterweg/Nieuwe Haven 132.000 Totale bestedingen 5.630.000 2.797.000 Wij stellen voor dat de raad - via de 1 e begrotingswijziging - de bedragen opgenomen in de jaarschijf 2012 nu beschikbaar stelt, met uitzondering van het bedrag voor de 2 e sportboulevard. Hiervoor zullen wij u nog een afzonderlijk raadsvoorstel toesturen. Investeringsruimte na 2014 Voor de periode na 2014 is 6 miljoen beschikbaar. Dit is inclusief het structurele bedrag van 382.000 dat nu nog wordt ingezet voor het centrumplan Hardenberg en vanaf 2015 wordt ingezet voor het investeringsbudget na 2014. Bij de berekening van dit bedrag is het besluit van de raad om 1,3 miljoen uit te trekken voor het centrumplan Dedemsvaart verwerkt. Ook is de toevoeging van rond 0,5 miljoen in verband met de BTW-teruggaaf sportaccommodaties hierin meegenomen (zie ook 2 e bestuursrapportage 2011). 10
Vervangings- en kleine investeringen 2012 Het is gebruikelijk dat de raad - met de vaststelling van de begroting - ook de budgetten beschikbaar stelt voor vervangings- en kleine investeringen. In de begroting 2012 is een structureel bedrag van 370.000 opgenomen voor opvang van lasten vervangingsinvesteringen. Dit bedrag is ontstaan als gevolg van de vrijvallende (netto)kapitaallasten. Wij stellen u voor om dit bedrag als volgt in te zetten. Omschrijving Toelichting Investering Last 2012 1 Subsidie tennisvereniging Slagharen e.o. Door de tennisvereniging Slagharen is een subsidieaanvraag ingediend voor vervanging van 3 40.000 2 Hertaxatie opstal- en inboedelverzekering tennisbanen. In 2012 moet deze verzekering opnieuw worden aanbesteed. In dit kader zal daarom hertaxatie van de gemeentelijke panden in 2012 moeten plaatsvinden. 60.500 3 Luchtfoto s De huidige luchtfoto s zijn genomen in het voorjaar van 2010. De Basisregistratie Adressen en Gebouwen kent de wettelijke verplichting om mutaties binnen 3 maanden door te voeren. Door de toename van vergunningsvrije bouwwerken zijn deze bouwwerken niet meer in beeld in het bouwregister. Deze mutaties dienen aan de hand van luchtfoto s opgespoord en geometrisch 4 Inrichtingskosten MFC Dedemsvaart bepaald te worden. 50.000 Door de bouw van een nieuw MFC Dedemsvaart is het noodzakelijk dat de huidige inventaris vervangen dient te worden. 150.000 16.750 5 Keermuren Baalder Diverse keermuren in Baalder zijn gescheurd, de vroegere getroffen reparaties (stutten) zijn niet meer effectief. 40.000 3.800 6 Testapparatuur ademlucht De bedoelde meetapparatuur wordt dagelijks ingezet bij de controle van de ademluchtapparatuur, maskers, toestellen en persoonlijke bodyguard. 30.000 4.350 11
Omschrijving Toelichting Investering Last 2012 7 Valbeveiliging brandweer Een belangrijk en onmisbaar persoonlijk beveiligingsmiddel indien op hoogte gewerkt moet worden. 30.000 4.350 8 VRI Slagharen De VRI Balkbrug en de VRI Slagharen worden aangepast. Deze werkzaamheden worden door de provincie uitgevoerd. De gemeente draagt 50% van de kosten. 50.000 5.583 9 Beschoeiing de Rietgans Dedemsvaart De beschoeiing grenst aan particuliere tuinen. De beschoeiing is rot. Bij niet vervangen kunnen de tuinen verzakken, de gemeente kan hiervoor aansprakelijk worden gesteld. Op de investering beschoeiing vijverpartij Garstlanden is een overschot van 20.000. Dit overschot kan voor deze vervangingsinvestering worden ingezet. 87.500 8.313 -/- 20.000 -/- 1.900 10 Brug Oelenveer De fiets-/voetgangersbrug is in een dermate slechte staat dat directe vervanging noodzakelijk is. 100.000 11.167 11 Abri s De huidige abri s zijn verschillend in uitvoering welke een uniform straatbeeld verhinderen. Schoonmaak en onderhoud van de abri s zijn formeel niet geregeld en gebeuren ad-hoc. Door de vervanging in één keer aan te besteden ontstaan naast schaalvoordelen ook mogelijkheden om onderhoud en schadeherstel uit te besteden in ruil voor het maken van gepaste reclame in de abri s. 175.000 19.542 12 Paspomaat In het nieuwe gemeentehuis komt een voorziening voor de opslag en geautomatiseerde uitgifte van reisdocumenten en rijbewijzen. 145.000 23.492 13 Verplaatsing brandweerpost Dedemsvaart/Interne verbouwing brandweerpost Dedemsvaart Momenteel loopt een onderzoek naar de mogelijkheden tot verplaatsing van de 160.000 17.867 12
Omschrijving Toelichting Investering Last 2012 brandweerpost naar de gemeentewerf Dedemsvaart. Indien dit niet haalbaar is, is verbouwing van de huidige post nodig. De verbouwing bestaat uit verbouw sanitaire ruimtes, ruimte voor uitrukpakken, coating garagevloeren, garderoberekken en inrichting bergkast. 14 Kunstgrasveld Hardenberg 85 Op basis van de criteria van NOC/NSF kan Hardenberg '85 aanspraak maken op 3 wedstrijdvelden, maar men zit nu al dicht op de afronding naar 4 velden. Een oplossing van het accommodatieprobleem is dringend noodzakelijk, omdat het openbare veld veel te intensief bespeeld wordt. Een oplossing kan gevonden worden door de aanleg van een kunstgrasveld op het hoofdveld, waardoor dit veld voor trainingen en wedstrijden gebruikt kan worden. In de investeringsraming zijn de kosten voor een veldomheining, veldverlichting en een tegelpad niet opgenomen, omdat deze voorzieningen al aanwezig zijn. 350.000 35.083 15 Renovatie sportvelden Naast het reguliere onderhoud moet voor elk veld rekening worden gehouden met een periodieke renovatie. 65.000 7.258 16 Parkeerterrein begraafplaats Achterveld Dedemsvaart Omdat na het volraken van begraafplaats Mulderij -en in verband hiermee ruimen van graven op begraafplaats Achterveld- het bezoek aan begraafplaats Achterveld sterk zal toenemen is het i.v.m. de verkeersveiligheid en de parkeercapaciteit noodzakelijk om een einde te maken aan de huidige gevaarlijke situatie waarbij 80.000 7.600 13
Omschrijving Toelichting Investering Last 2012 bezoekers langs de weg moeten parkeren en de weg in een onoverzichtelijke bocht moeten oversteken om op de begraafplaats te komen. 17 Tractie brandweer Vervanging van diverse werktuigen en voertuigen 95.000 23.275 ***verlaging reservering -/- 23.275 18 Tractie BOR Vervanging van diverse voertuigen 520.000 89.675 ***verlaging reservering -/- 89.675 19 Rolstoelen en scootmobielen Regulier vervanging 600.000 112.714 ***verlaging reservering -/- 112.714 20 Automatisering Vervanging van diverse harden software pakketten. 371.000 72.552 ***verlaging reservering -/- 72.552 Totaal 3.028.500 313.755 Het bedrag dat na deze invulling nog resteert zo n 56.000 is ingezet als algemeen dekkingsmiddel. 14
Overige vervangingsinvesteringen 2012 Naast een structurele post voor vervangings- en kleine investeringen wordt jaarlijks in de begroting ook een bedrag opgenomen van 100.000 voor kleinere vervangingen. Wij stellen u voor om de volgende investeringen ten laste van deze stelpost te doen: Omschrijving Bedrag 1 Meetapparatuur t.b.v. monitoren verkeersveiligheid 7.000 2 Beregeningsinstallaties diverse sportparken 13.000 3 Herinrichting fietsparkeerplaats sportpark B heim 11.500 4 Diverse vervangingsinvesteringen Theater de Voorveghter. 19.000 5 Omheining hockeyveld de Boshoek 11.000 6 Ommerschans 12.500 74.000 15
PROGRAMMAPLAN 2012 Hardenberg is een gemeente met ambities. In de afgelopen raadsperiode(n) hebben we financiële meevallers gehad, waardoor er veel kon worden gerealiseerd. Nu sprake is van een economische crisis is de financiële ruimte voor nieuwe impulsen beperkt en is dit voorjaar een ingrijpend bezuinigingsprogramma vastgesteld. Daarbij zijn de kwetsbare groepen zoveel mogelijk ontzien. Inhoudelijke kaders Uitgangspunt voor het programmaplan is de toekomstvisie die in 2004 is vastgesteld. De toekomstvisie is uitgewerkt in een meerjarenprogramma. Een toekomstvisie die in het voorjaar van 2008 is geëvalueerd door de raad samen met onze inwoners. Tijdens de bijeenkomsten stond een aantal thema's centraal, zoals voorzieningen in de kernen en het drank- en drugsgebruik onder jongeren. Ook is gesproken over de economische groei en de bouw van woningen en de ontwikkeling van bedrijvigheid in relatie tot het behoud van de groene ruimte. Er zijn enkele accenten verzet. Op hoofdlijnen is geconcludeerd dat we nog steeds de goede dingen doen en dit goed doen. Toekomstvisie en meerjarenprogramma De toekomstvisie kent drie doelstellingen: samenhang in diverse gemeentelijke beleidsvelden ondersteunen; een helder profiel naar buiten toe creëren; strategische politieke keuzes maken. Als basis voor de toekomstvisie is gekozen voor het scenario stevig. Dit houdt in dat wij gaan voor het versterken van de kwaliteiten van onze gemeenten volgens een gelaagd model, zelfredzaamheid & eigen verantwoordelijkheid en samenwerking & bundeling. De kwaliteiten zijn de onderlinge betrokkenheid, de prettige woonomgeving, de ondernemerszin en de groene ruimte. Met de toekomstvisie heeft de gemeente haar visie op de lange termijn geformuleerd. Dit vormt dan ook het kader voor besluitvorming en handelen van onze gemeente. Samen sterk naar de toekomst We willen samen met onze medewerkers met een open houding en het gezicht naar de burgers staan. Dat wil zeggen, samen met individuen en organisaties knelpunten bespreken en oplossingen zoeken. Leeswijzer In het programmaplan hoofdstuk volgen wij de indeling van het meerjarenprogramma. Het meerjarenprogramma is ingedeeld naar 7 programmalijnen: voorzieningen; wonen; kwetsbare groepen; openbare ruimte en veiligheid; economie; groene ruimte; externe oriëntatie. Per programmalijn hebben wij een opsomming opgenomen van de door de raad geformuleerde ambities en is per programma een aantal speerpunten voor het komende jaar toegelicht. Aan het slot van elke programmalijn hebben wij een opsomming van lasten en baten opgenomen. 16
Voorzieningen Voorzieningen leveren een bijdrage aan het met plezier wonen, werken en recreëren. Voorzieningen zijn zaken als een school, een dorpshuis, een theater en een ziekenhuis. Maar ook een voetbalvereniging, de harmonie en een kinderboerderij. De behoefte aan voorzieningen in de eigen kern is groot. Vrije tijd en ontspanning horen niet bij de taken van de gemeente. Samen leven en sociale cohesie zijn wel aandachtsvelden voor de gemeente. De uitvoering verschuift van een gemeentelijke taak naar de verantwoordelijkheid van de clubs, verenigingen en instellingen. Binnen deze programmalijn is het gelaagde model een belangrijk hulpmiddel om zoveel mogelijk recht te doen aan alle doelstellingen. In het gelaagde model worden kleine kernen, grote kernen en centrale kernen onderscheiden. De twee centrale kernen zijn Hardenberg en Dedemsvaart, de grote kernen zijn Balkbrug, Gramsbergen, Slagharen en Bergentheim. De overige kernen zijn kleine kernen. Ambities 1 In de kleine en grote kernen en in de wijken blijft ontmoeting en onderlinge hulp behouden. 2 De gemeente wil de kracht van de samenleving ondersteunen door het particulier beheer van voorzieningen te vergroten. 3 Het gebruik van en de tevredenheid over de centrale voorzieningen voor inwoners, bewoners van de streek, toeristen en ondernemers in de centrale kernen stijgt. Ontwikkeling MFC s De werkgroep en woningstichting de Veste gaan in 2012 verder met het uitwerken van het MFC Gramsbergen. In 2011/2012 zal met de bouw worden gestart. MFC Dedemsvaart In 2012 zal het Voorlopig Ontwerp en het definitief Ontwerp worden vastgesteld. Na de afronding van het bestek zal daarna de aanbesteding plaatsvinden waarna met de (gedeeltelijke) sloop en bouw van het MFC kan worden begonnen. We zorgen, dat meerdere organisaties gaan samenwerken en dat hierdoor een duidelijke meerwaarde ontstaat. Het stimuleren van ontmoeting tussen mensen blijft continue de aandacht vragen. Dit geldt ook voor het creëren van draagvlak onder de bevolking van Dedemsvaart. Als onderdeel van het Masterplan zal er ook veel aandacht zijn voor het thema duurzaamheid. In 2012 zal er tevens duidelijkheid zijn over de beheerstructuur van het nieuwe MFC. De totale investering (inclusief boekwaarde) bedraagt 4.350.000 en maakt onderdeel uit van het Masterplan Dedemsvaart. Kunst en Cultuur Visieontwikkeling op Kunst en cultuur In het vierde kwartaal van 2011 is een visie ontwikkeld op kunst en cultuur. In 2012 zal de uitwerking plaats vinden waarbij verbinding wordt gezocht met elementen uit de visie op Recreatie en Toerisme 17
Zomertheater De pilot in 2011 Het mooiste van Sesamstraat is succesvol geweest. Reden om ook voor 2012 een zomerprogramma voor te bereiden. Kunst in het gemeentehuis Het realiseren van kunst in het gemeentehuis is in voorbereiding. Het traject zal door een externe adviseur worden begeleid. Voor de realisatie van kunst in het gemeentehuis is 100.000 beschikbaar gesteld. Kunst in het Vechtpark Na de fase van ideeënvorming door geselecteerde kunstenaars in 2011 zal in 2012 gewerkt worden aan concretisering van de beoogde kunstwerken. HaFaBra onderwijs In 2012 loopt de overeenkomst met de Muzerie af voor dit onderdeel. De muziekverenigingen gaan dit zelf oppakken via een op te richten Stichting vanaf het schooljaar 2012/2013. Wij gaan met de Stichting een prestatieovereenkomst aan. Subsidieovereenkomst Kunstencentrum Muzerie Voor de periode 2012 2015 is een nieuwe overeenkomst van kracht. De hoogte van de jaarlijkse subsidie sluit aan bij de bezuinigingstaakstelling voor kunstencentrum Muzerie. Subsidieovereenkomst Stichting openbare bibliotheken Hardenberg. In het vierde kwartaal van 2011 zal een nieuwe meerjarige overeenkomst aan het college worden voorgelegd die van kracht is vanaf 1 januari 2012. Combinatiefunctionarissen Cultuur De combinatiefunctionarissen zijn werkzaam in de Brede School en leggen de verbinding tussen schoolse en buitenschoolse activiteiten. Via Kunst ondersteunen zij de cognitieve ontwikkeling van kinderen met name als er sprake is van achterstand. Er is sprake van een Rijksbijdrage in de financiering. In 2012 werken we aan een plan om de inzet van combinatiefunctionarissen te continueren na 2012. KnstSpr In 2012 loopt de huurovereenkomst voor het pand aan het Wilheminaplein af. In 2012 moeten we bepalen of we opnieuw een subsidierelatie met de KnstSpr aangaan. Ken je Kunst Ken je kunst is een project waarbij leerlingen van de basisschool laagdrempelig kennis kunnen maken met Kunst. Ook in 2012 komt er een aanbod in samenwerking met diverse culturele aanbieders. Privatisering sport Het beleid van de gemeente is er op gericht de kleedaccommodaties op alle sportparken te privatiseren. Voor een aantal accommodaties is de privatisering al afgerond, voor een deel moet dit nog worden uitgevoerd. Wij zijn in overleg met de voetbalverenigingen EMMS en Lutten en de hockeyvereniging GZG over de privatisering van de kleedaccommodaties. Jaarlijks wordt bij de begroting een afweging van de diverse investeringsvoornemens gemaakt. De keuze die dit jaar is gemaakt, betekent dat er dit jaar geen middelen beschikbaar zijn voor privatisering. 18
Overzicht lasten en baten programmalijn Voorzieningen Bedragen x 1.000 REKENING BEGROTING MEERJARENBEGROTING 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Lasten 22.965 20.604 20.565 20.533 20.565 20.535 Baten 4.413 4.703 4.857 4.921 4.986 5.052 Saldo 18.552 15.901 15.708 15.612 15.579 15.483 19