Foundationalisme en a priori overtuigingen foundationalist: Er zijn zelf-evidente, en dus zelfrechtvaardigende, a priori overtuigingen. Er zijn zelf-evidente, waarheidsbehoudende inferentieregels. Terreinen van a priori kennis: geometrie wiskunde logica
Foundationalisme en geometrie Euclidische geometrie: zelf-evident? Parallellenpostulaat: Zij gegeven een rechte lijn en een punt dat niet op die lijn ligt. Dan is er precies één lijn door het gegeven punt parallel aan de gegeven lijn. Niet-euclidische geometrie: hyperbolisch (Lobachevski): er is meer dan één lijn parallel aan de gegeven lijn. elliptisch (Riemann): er zijn geen lijnen parallel aan de gegeven lijn.
Coherentisme Coherentie waarvan? rechtvaardiging kennis waarheid Wat is coherentie? consistentie verklaring implicatie universalisme vs. particularisme Coherentietheorieën W.V.O. Quine Keith Lehrer Donald Davidson Bas van Fraassen bayesiaanse kennisleer
Bezwaren tegen coherentisme 1) perceptie Welke rol spelen gewaarwordingen voor de coherentist? 2) plurality objection Er kunnen meerdere, met elkaar strijdige, coherente systemen zijn. 3) waarheid Waarom zou coherentistische rechtvaardiging leiden naar waarheid? 4) logische waarheden Het lijkt dat er wel degelijk onbetwijfelbare logische waarheden zijn, bijv. het principe van noncontradictie.
Coherentisme en perceptie Coherentist ontkent de funderende rol van perceptuele overtuigingen. Wat is dan de rol van perceptie / gewaarwordingen? Hoe maakt de coherentist contact tussen het stelsel van overtuigingen, en de werkelijkheid? hebben gewaarwordingen inhoud? zo ja, propositionele inhoud? Davidson: causale relatie tussen gewaarwordingen en overtuigingen. Dit levert echter geen rechtvaardiging.
De plurality objection Er kunnen meerdere, met elkaar strijdige coherente systemen zijn. Ervaring / de werkelijkheid worden door de coherentist uitgesloten als constraints. Antwoord Everitt/Fisher: Inderdaad is het systeem van overtuigingen niet volledig bepaald door evidentie; dat is ook niet erg. Het is niet waar dat er nooit een gerechtvaardigde keuze gemaakt kan worden. Causale relatie tussen gewaarwordingen en overtuigingen zorgt voor een connectie met de werkelijkheid.
Waarheid Waarom zou coherentistische rechtvaardiging leiden naar waarheid? Everitt/Fisher: M.b.t. inferentieprincipes zijn coherentist en foundationalist in dezelfde positie. Eventueel: verbind coherentisme met een coherentietheorie van waarheid.
Logische waarheden Principe van noncontradictie: ÿ(p Ÿ ÿp) Wat volgt uit het verwerpen hiervan? p en ÿp zijn niet met elkaar in conflict; p en ÿp zijn wel met elkaar in conflict, maar inconsistentie is niet erg. Beide opties zijn problematisch.
Analytisch vs. synthetisch (1) traditioneel onderscheid: a priori vs. a posteriori analytisch vs. synthetisch noodzakelijk vs. contingent vb. analytische uitspraak: `Alle vrijgezellen zijn ongetrouwd Kant: analytisch: het predicaat (vb: ongetrouwd) ligt besloten in het subject (vb: vrijgezellen) synthetisch a priori: bijv. wiskundige uitspraken; `7 + 5 = 12 `12 ligt niet besloten in de noties `7, `5 en `+.
Analytisch vs. synthetisch (2) Frege: Er zijn logische analytische waarheden. Niet-logische analytische waarheden kunnen hiertoe gereduceerd worden, door substitutie van synoniemen of definities. Quine: Er is geen zinvol onderscheid tussen analytisch en synthetisch is. Er is namelijk geen niet-circulaire definitie van analyticiteit. Alle pogingen, in termen van synonymie, definitie, betekenis, contradictie etc. falen.
Quine s Two Dogmas of Empiricism (1951) `our statements about the external world face the tribunal of sense experience not individually, but only as a corporate body `Any statement can be held true come what may, if we make drastic enough adjustments elsewhere in the system. Dogma s: analytisch/synthetisch: onderscheid is houdbaar reductionisme: individuele uitspraken kunnen los van andere uitspraken geconfirmeerd worden.
Lehrers coherentietheorie aanvaarding i.p.v. overtuiging principe T: `voor alles wat ik aanvaard, heb ik goede redenen, nl. waarheidsgerichtheid bezwaar: (T) lijkt te sterk, want van toepassing op alle overtuigingen vgl. opvattingen met hun concurrenten; aanvaard een opvatting indien de concurrenten verslagen of geneutraliseerd zijn. bezwaar: onvoldoende gespecificeerde notie van evaluatie
Davidson A coherence theory of truth and knowledge (1989) confrontatie tussen wat we geloven, en de realiteit, is absurd: `we can t get ouside our skins. Davidson verdedigt: coherentietheorie van waarheid, verenigbaar met correspondentie coherentietheorie van kennis, verenigbaar met realisme Causale relatie tussen gewaarwordingen en overtuigingen. Dit levert echter geen rechtvaardiging. Principle of charity Radical interpretation
Bayesiaanse kennisleer graden van geloof graden van confirmatie rationaliteit synchrone rationaliteit: graden van geloof voldoen aan kansrekening diachrone rationaliteit: updaten van geloof voldoet aan stelling van Bayes