Nieuw pensioenstelsel is broodnodig: op zoek naar de juiste ingrediënten! mr. drs. Michael Visser Tilburg University / Pensioen GeMi



Vergelijkbare documenten
Mr. drs. Michael Visser. 11 oktober 2013

PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE

Een goede oudedagsvoorziening? Werknemers zijn aan zet

Wat kunt ú doen voor uw eigen pensioen. Ruben Stam

Hoeveel pensioen krijg ik straks? Denk je daar wel eens over na?

Actualiteiten pensioen

Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen. Emile Soetendal 10 januari 2017

14 december Pensioenen in Vandena van der Meer

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Toekomstbestendig pensioenstelsel: doorhakken van een Gordiaanse knoop Hoofdstuk 2 Doel van pensioen

Pensioen vanaf morgen.

Op koers blijven voor een goed pensioen: een update van het bestuur

Pensioen actualiteit. VHP Tata Steel ALV 13 november 2014

Pensioen Inzicht. Ferd Beukers. Webinar, 27 juni 2013

Naar een fiscaal modern pensioen

Is onderscheid nog houdbaar?

ALV CDAV Brabant 3 oktober 2015

Moet een werkgever nog wel pensioen bieden? In hoeverre kan pensioen excellent zijn?

versie Arbeidsmobiliteit en ABP pensioen

In gesprek over ons pensioen

Het webinar Pensioen 2.0 begint om 20.03

Samenvatting principeakkoord pensioenstelsel

26 september Pensioenen in Hans Kennis

Quiz. Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee

Martin Gast. Edmond Halley BV Increase PensioenKnowHow BV. Increase Pensioen KnowHow

In gesprek over ons pensioen

PENSIOEN IN BEWEGING. Jan Nijssen 4 maart 2015

Fiscale hervorming pensioenopbouw 2015

Pensioenwijzigingen Resultaten enquête


In gesprek over ons pensioen. 25 juni RGF Twente en IJsselzoom. Agenda. Doreth van den Heuvel Mary Hofmans. Pensioen in Nederland

(070) Kern van de afspraken: De pensioenrichtleeftijd stijgt naar 67 jaar Het opbouwpercentage daalt met 0,1% De pensioenpremie gaat omlaag

Oudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam

Alles (laten) doen voor een goed pensioen

ALUMNIDAG RECHTEN 2016 PENSIOENRECHT ACTUALITEITEN PROF. ERIK LUTJENS PROF. HERMAN KAPPELLE

Een aanvulling op uw pensioen. Het is zo geregeld. Wij zijn uw bank.

Een aanvulling op uw pensioen. Het is zo geregeld. Wij zijn uw bank Brochure_banksparen_2015_4.indd :09

PensioenLab. Team Keuzevrijheid

2. De directeur-grootaandeelhouder (DGA) en pijler 1

februari 2015 Pensioenactualiteiten

IN GESPREK MET STICHTING PENSIOENFONDS VOOR FYSIOTHERAPEUTEN (SPF)

Solidariteit tussen generaties of generatiegevecht pensioen?

Toekomst van het Pensioenstelsel

Het idee Het doel. Actualiteiten & feiten - Pensioen - Overlijden. Over de belangrijkste financiële levensmomenten: Arbeidsongeschikteid

Pensioenactualiteiten

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Twee pensioengeneraties op één podium. Gerry Dietvorst en Michael Visser 23 mei 2019

Hoe hoog is de ANW-uitkering? Hoogte ANW-uitkering Verzekerd bedrag ANW Hiaat Kostendelersnorm ANW... 5

19 maart Onderzoek: Korten pensioenen?

En ze leefden nog lang en gelukkig? Risico s jongeren, keuzes ouderen

11 e Interpolis Pensioenlezing. Naar een nieuw fiscaal pensioenkader! Competence Centre for Pension research Tilburg University

De toekomst van ons pensioen

Q&A Evi Pensioenbeleggen Wanneer kies ik voor Evi Pensioenbeleggen, Evi Netto Pensioenbeleggen of voor Evi?

PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het...

Wijziging CDC-regeling TBI

De doorsneepremie toegelicht

PENSIOEN ACTIE- EN AANDACHTSPUNTEN Hans Kennis. 24 september 2015

Nederlandse Orde van PensioenDeskundigen

Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland

Zeven manieren om zelf je pensioen te regelen

Pensioen De veranderingen in 2014 & Hoe was het en hoe wordt het

pensions employee benefits tax financial planning Anders denken over pensioen

De doorsneepremie ZO DENKEN WIJ ER OVER. De doorsneepremie. De doorsneepremie

Fiscale wetgeving beauty or the beast?

SNS Online Pensioen Seminar Erik Beckers

Pensioenregeling 2015 en nieuw FTK

Pensioen; voor jong en oud! Voor een goed pensioen moet je zelf iets doen!

100K+/Netto Pensioen/Netto Lijfrente. Versie 19 januari 2015

Fiscale maatregelen kortwerkenrisico

Principe akkoord Pensioen. Bijeenkomst door de politiebonden

Pensioenstelsel in Nederland

PENSIOEN. Alex Ter Horst Ruud Derksen. 2 april Advocaten pensioenrecht

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

De pensioenmarkt wikt, de fiscaliteit beschikt

PRINCIPE-AKKOORD PENSIOEN VOOR DE TECHNIEK

De beste pensioenregeling is employability

Versobering van de fiscale pensioenopbouw

Fiscale aspecten pensioenmaatregelen

Fiscaal kader rondom verhoging van pensioenleeftijd

1.B. Jouw Cosun pensioen. Informatiebijeenkomsten voor pensioengerechtigden mei 2014

Een nieuwe pensioenregeling

Fiscale kader aanvullende pensioenen minder beperkt

Pensioengrens / opbouw 1,75% Aardverschuiving op komst. Amsterdam, 20 juni 2013

AGENDA. - Allereerste vragen en aandachtspunten - WW - Bijstand - IOAW - IOW - Wat nu?

BLAUWDRUK VOOR EEN TRANSPARANT, UITVOERBAAR EN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL; POSITION PAPER AEGON NEDERLAND

Versie: januari Presentatie voor uw werknemers over de pensioenregeling van bpfbouw

Q&A Evi Pensioenbeleggen

Netspar 14 nov Jan Tamerus 1

ONDERDEEL Leven Zakelijk

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord

Verhoging AOW- en pensioenleeftijd: wat betekent dat voor mijn adviespraktijk? Erik Schouten AEGON Adfis 26 september 2012

Wet verhoging AOW en pensioenrichtleeftijd (Wet VAP) Verhoging AOW leeftijd vanaf 2013 Verhoging pensioenleeftijd vanaf 2014 Overgangsrecht?

PENSIOEN VOOR JONG EN OUD

Bijlage A Enquête solidariteit in de pensioenen Bijlage B Multivariate regressieanalyses... 13

Fiscaal kader rondom verhoging van pensioenleeftijd


uw kenmerk ons kenmerk ECWGO/U Lbr. 14/093 CvA/LOGA 14/06

CDC & DC BINNEN HET APF

Pensioenwijzigingen en verder?

Nieuw pensioencontract Wat is de huidige stand van zaken?

Transcriptie:

Nieuw pensioenstelsel is broodnodig: op zoek naar de juiste ingrediënten! mr. drs. Michael Visser Tilburg University / Pensioen GeMi

Bent u er klaar voor? Bron: AMweb 6 april 2014

Programma Even voorstellen Hoe zit het NU met het inkomen voor LATER? Pensioenschijf van 5: de ontwikkelingen ZIEN! Je bent jong en je wilt ook wat PENSIOEN?! Discussie ingrediënten toekomstbestendig stelsel

Passie voor Pensioen

Pensioenregister

CBS: Bijna altijd ander inkomen naast AOW

(op)voeding met Schijf van 5

Pensioenschijf van vijf

AOWeetjes AOW-leeftijd vanaf 2013 stapsgewijs omhoog In communicatie: 2013-2015: met 1 maand AOW in 2019 op 66, in 2023 op 67 jaar Regeerakkoord? Naar 66 in 2018, 67 in 2021 Bruto AOW uitkering 2014 per maand? ca. 1.100 (alleenstaand) ca. 750 (gehuwd)

AOW: fact check Stel: iemand wordt 65 jaar op 25 november 2014? Wanneer AOW? Antwoord: 25 februari 2015 (65 jaar en 3 maanden) Stel: iemand wordt 65 jaar op 8 september 2016? Wanneer AOW? Antwoord: 8 april 2017 (65 jaar en 7 maanden) Regeerakkoord: 8 juni 2017 (65 jaar en 9 maanden) Handige AOW-generator van de SVB! http://www.svb.nl/int/nl/aow/wat_is_de_aow/wie_krijgt_aow/wat_is_aow_leeftijd/index.jsp

Werknemerspensioen Vanaf 2014 lagere max. fiscale opbouw en latere ingangsdatum Middelloon max -> 2,15% Pensioenrichtleeftijd naar 67 jaar, maar Politiek Pensioenakkoord 2013 Middelloon max. -> 1,875% Aftopping pensioengevend loon: 100.000 Daarboven vrijwillig netto lijfrentesparen (schijf 2/3/4?) Vraag is of lagere jaarlijkse opbouw ook resulteert in lagere premie Positief over pensioenpremie-voor-aflossing-hypotheek-plan

Werknemerspensioen Korte en middellange termijn: herziening Financieel Toetsingskader versobering fiscale pensioenopbouw 1-1-2015 Kabinet zonder aanpassingen zouden de kosten verder oplopen, hetgeen ook nadelig is voor de jongeren vanwege de doorsneesystematiek bij een collectief pensioenstelsel (MvA Witteveen 2015, 4 april 2014) Lange termijn: brede maatschappelijke discussie over ons pensioenstelsel Klijnsma aan Tweede Kamer: ben van plan u ten minste twee keer per jaar te rapporteren Dat gaat dus nog wel even duren

Lijfrenten Bij bank of verzekeraar belastingvriendelijk (via omkeerregel) sparen voor later Geblokkeerd vermogen Levenslange uitkering (bankspaarvariant: 20 jaar) Ontwoekeren Lage rente enorme impact bij het aankopen van een levenslange uitkering Nieuw vanaf 2015: netto lijfrentesparen voor inkomens > 100.000 (box 3 vrijstelling)

Beproefde receptuur?

Pensioenschijf 4: Overig vermogen Spaargeld Aandelen Onderneming Eigen woning Investering Aflossen lasten verlagen Hoe verzilveren? Opeethypotheken? Discipline?

Eigen woning als pensioenvoorziening?

Pensioenschijf 5: doorwerken na pensioen? Menselijk kapitaal: investeren in jezelf Leven lang leren: bijscholen/omscholen Deeltijdpensioen AOW-ZZP er Wetgeving om doorwerken na AOW gerechtigde leeftijd makkelijker te maken al bijna 2 jaar op de plank; nu voor advies bij RvS

Oh Oh Pensionado (deel van) infographic van Ymke Pas / Bron: CBS (www.volgensnederland.nl)

NiDi: Doorstarten na pensioen: opkomend fenomeen

Wie biedt het totaalplaatje voor de oude dag?

Je bent jong en je wilt wat pensioen

Het beste pensioenstelsel ter wereld? www.pensioenmythe.nl (Martin Pikaart / AVV)

Het kan en moet beter! Wijzigingen in pensioensysteem (al langer) noodzakelijk NL mag zeker ook trots zijn, bijvoorbeeld op: hoge kapitaaldekking en percentage deelnemers (>90%) unieke fiscale begeleiding (communicerende vaten) samenhang AOW en aanvullend pensioen, mooie mix omslagfinanciering en kapitaaldekking

Enkele discussies toekomstig pensioenstelsel Verplicht pensioensparen? Solidariteit? Doorsneepremiestelsel? Keuzevrijheid?

Verplicht pensioensparen? NU: Verplichte deelname: individu aan regeling Verplichtstelling: werkenden in bepaalde bedrijfstak aan een bepaald bedrijfstakpensioenfonds STRAKS?» Voorbeeld: ambtenaren/onderwijzers -> ABP

Solidariteit & doorsneepremie Doorsneepremiestelsel?» voor iedereen hetzelfde premiepercentage en dezelfde opbouw Dat klinkt solidair, maar is het dat ook?» Jong -> Oud» Ziek -> Gezond» Man -> Vrouw» Laag opgeleid -> hoog opgeleid Onderzoek CPB december 2013 Toekomstbestendig?

Andere relevante ontwikkelingen Veranderende arbeidsmarkt Rol werkgevers bij pensioen Individualisering & flexibilisering Financiële planning / pensioenadvies» Trend: online tooling» Persoonlijk (financieel) advies blijft belangrijk Wat vindt u belangrijk als het om uw pensioen gaat?

Pensioenadvies, door wie bij voorkeur? Bron: Pensioenadvies augustus 2013, Julie Visser (TNS Nipo)

Rol werkgevers? Wijzer in Geldzaken onderzoek (2012): Trend: actieve rol werkgever lijkt deelnemer pensioenbewuster te maken 20% minder volledig pensioenonbewusten onder mensen die door de werkgever zijn geïnformeerd AON Hewitt survey (2014): Focus on Financial Wellness by employers Offering and promoting services to help employees manage their day-to-day finances Providing online modeling tools and mobile applications

Smaakmakers nieuwe pensioendenken?

Smaakmakers nieuwe pensioendenken? Langzaam met pensioen gaan Doorwerken na 65/66/67 wordt stoer Arbeid centraal» Meer oog wisselende arbeidsvormen, vergeet pensioen ondernemer en ZZP-er niet! Eigen woning als vermogen belangrijker» Maar let op nieuwe generaties: wordt delen het nieuwe bezitten? Steeds meer eigen verantwoordelijkheid en financieel bewustzijn (kennis & gedrag)

Mijn voorkeursrichting nieuw pensioenstelsel Algemene pensioenspaarplicht boven op solide AOW» arbeidsvormneutraal (wn, ondernemer)» tot lager niveau (max premieloon?)» over sectoren heen denken Heldere individuele eigendomsrechten» beschikbare premie, collectief belegd Meer keuzevrijheid» uitvoerder» in uitkeringsfase

Dank voor uw aandacht! @Pensioenschijf

Bronvermelding afbeeldingen: Afbeelding Pensioenschijf van 5 en logo Wijzer in Geldzaken: www.wijzeringeldzaken.nl / www.nibud.nl Grafiek overwaarde eigen woning uit rapport Taskforce Verzilveren: http://www.boercroon.nl/fileadmin/user_upload/afbeeldingen/publicaties/taskforce_verzilveren.pdf Tekening Hein de Kort: www.heindekort.nl / Parool Afbeelding appeltje voor de dorst: http://www.quizlet.nl/quiz/344647/welk-soort-fruit-ben-jij/results.php?page=2 Benidorm Bastards: www.showbizznetwork.nl; bord werk in uitvoering: www.bewegingindezaak.nl; logo Zowerktpensioen: www.zowerktpensioen.nl Plaatjes Voedingsschijf van 5: http://www.voedingscentrum.nl/professionals/voedingsvoorlichting/schijf-van-vijf-concept.aspx Logo Alternatief Voor Vakbond: www.avv.nu; logo PensioenopStand: www.pensioenopstand.nl; screenshot Pensioen voor jongeren: www.facebook.com/pensioenvoorjongeren; screenshot www.nieuwspensioenstelsel.nl; logo Pensioenlab: www.pensioenlab.nl Infographic Ymke Pas op www.volgensnederland.nl Diverse grafieken CBS (www.cbs.nl), DNB (www.dnb.nl) en NiDi (www.nidi.nl)