Voorstel aan de Raad Onderwerp : jaarrekening / -verslag 2010 Raadsvergadering : 12 mei 2011 agendapunt : Portefeuillehouder : M.P. Groffen datum : 15 april 2011 Zaaknummer : Z11.12980 Beslispunt(en): 1. de jaarrekening en het jaarverslag 2010 vast te stellen conform het ter inzage liggende concept; 2. Het nadelig resultaat van de jaarrekening 2010 van de algemene dienst van 1.566.800 en het voordelig resultaat van de jaarrekening 2010 van het grondbedrijf van 499.900 als volgt te financieren: a. 1.566.800 ten laste te brengen van de algemene reserve van de algemene dienst; b. 154.100 toe te voegen aan de voorziening onderhoud wegen ; c. 189.700 toe te voegen in de nog te vormen bestemmingsreserve anterieure overeenkomsten ; d. 156.100 toe te voegen aan de algemene reserve van het grondbedrijf. 3. de volgende aanvullende besluiten te nemen: a. 15.000 (inclusief btw) te reserveren voor het repareren / aanleggen van verharding op het kruispunt Demerstraat in Huijbergen ten laste van de algemene bestemmingsreserve van de algemene dienst; b. de herziene exploitatieberekening van het complex Driehoeven II te Ossendrecht vast te stellen. Inleiding Bijgevoegd treft u de jaarrekening / -verslag 2010 ter vaststelling aan. De jaarrekening / -verslag is de verantwoording over de door uw raad bij de begroting vastgestelde programma s. Hierbij is rekening gehouden met de toepassing van de voorschriften vanuit het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). De accountant heeft een expliciet oordeel uitgesproken over de getrouwheid en de rechtmatige totstandkoming van de in de jaarrekening opgenomen baten, lasten en balansmutaties. De accountantsverklaring is tevens bij de stukken gevoegd. Bestuurlijk kader Een verantwoord financieel beleid en beheer. Doelstelling en effect Het afleggen van verantwoording door het college over de realisatie van de voorgenomen activiteiten in 2010 en het laten vaststellen van de jaarrekening/-verslag door de gemeenteraad. Argumenten en kanttekeningen Voor U ligt het jaarverslag 2010. Het jaarverslag 2010 is als volgt opgebouwd: 1. algemeen deel; 2. jaarrekening met de balans, toelichting en accountantsverklaring; 3. jaarverslag met een programmaverantwoording en de verplichte paragrafen; 4. overzicht kredieten; 5. bijlagen: toelichting op de reserves en voorzieningen, de verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen (SISA) en de overige verbonden partijen.
2 Bij de programmaverantwoording wordt er per maatschappelijk effect ingegaan op de 3 W-vragen: - Wat hebben wij bereikt?; - Wat hebben wij er voor gedaan? ; - Wat heeft het gekost? Jaarresultaat Het geconsolideerde nadelig resultaat komt uit op 1.066.900. Dit is te splitsen in een nadelig resultaat van de algemene dienst van 1.566.800 en een voordelig resultaat van het grondbedrijf van 499.900. Verschillenanalyse (-/- = nadelig, +/+ = voordelig) Analyse resultaat 2 e bestuursrapportage 2010 versus jaarrekening 2010: Begrotingssaldo volgens de 2 e bestuursrapportage 2010-1.146.000 Baten - hogere algemene uitkering gemeentefonds 384.000 - vervallen verklaring opgelegde dwangsommen -40.000 - lagere opbrengst bouwleges/grex-wet -165.000 - lagere onttrekkingen aan voorzieningen -199.000 subtotaal lagere baten: -20.000 Lasten - afwaardering gemeentelijk zwembadcomplex 340.000 - frictiekosten organisatie a.g.v. overgang naar de veiligheidsregio 90.000 - reorganisatie (kosten n.a.v. aanpassen functiehuis en toetsing door commissie functiewaardering) 51.000 - lagere onderhoudskosten wegen -70.000 - lagere (kapitaal)lasten onderhoud wegen: - Moerkantsebaan 194.000 - aanleg randweg Hoogerheide 209.000 - overige wegen 104.000-507.000 - hogere kosten onderhoud groenvoorzieningen 45.000 - lagere uitkeringslasten WWB-inkomen, BBZ en IOAW/Z -89.000 - aanwending meeneemregeling Participatiebudget -125.000 - toename kosten participatiebudget 69.000 - exploitatiekosten/huuropbrengsten MFC's/verenigingslokalen 78.000 - hogere uitgaven schuldhulpbeleid 50.000 - Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) -40.000 - lagere lasten huishoudelijke verzorging -48.000 - lagere lasten wvg-voorzieningen -73.000 - hogere exploitatielasten begraafplaatsen 29.000 - bijstandscontract handhaving RMD 51.000 - hogere exploitatielasten automatisering 37.000 - hogere exploitatielasten facilitaire ondersteuning 31.000 - hogere stortingen in voorzieningen 143.000 - mutaties reserves 356.000 - diverse niet nader verklaarde mutaties -17.200 subtotaal hogere lasten: -400.800 Saldo algemene dienst 2010-1.566.800 Saldo grondbedrijf 2010 499.900
3 Geconsolideerd rekeningsaldo 2010-1.066.900 Op pagina 33 van het jaarverslag is de rekening van baten en lasten volgens de categoriale indeling opgenomen. Op pagina 34 tot en met 36 is in hoofdlijnen een verklaring van de verschillen opgenomen tussen de cijfers van de programmabegroting na wijziging en de programmarealisatie. Een nadere onderbouwing van de getallen op pagina 34 t/m 36 wordt u nagezonden. Grondbedrijf: Het voordelig rekeningresultaat van het grondbedrijf bedraagt 499.900. Het voordelig resultaat is als volgt opgebouwd: Baten - rentevergoeding bouwgrondbelasting / afkoopsom onderhoud / beheer bestemmingsplan De Hoef H heide 22.900 - winstneming complex Driehoeven II Ossendrecht 63.900 - vergoeding toekomstig onderhoud / beheer Bp De Hoef ( 1 ) 154.100 - opbrengsten anterieure overeenkomsten ( 2 ) 189.700 - afwikkeling complex De Hei Putte 334.500 subtotaal baten: 765.100 Lasten - sloop loods Antwerpsestraat 76 Hoogerheide 3.500 - renteresultaat 2010 129.300 - vooruitbetaalde kosten CV De Hoef 132.400 subtotaal hogere lasten: -265.200 Rekeningsaldo 2010 grondbedrijf 499.900 Winstneming Driehoeven II: Tot en met 2009 is al 500.000 winst genomen. De berekening van het herziening van de kostprijsberekening kwam uit op 71.000. Besloten is om hiervan nog 90% (= 63.900) winst te nemen. Vergoeding toekomstig onderhoud / beheer De Hoef H heide ( 1 ) Het resultaat van 154.100 bestaat uit een vergoeding voor toekomstig onderhoud en beheer van de overgedragen openbare ruimte in de Hoef. Voorgesteld wordt om deze gelden te storten in de voorziening onderhoud wegen. Opbrengsten anterieure overeenkomsten ( 2 ) Het resultaat van 189.700 bestaat uit de bijdrage van particulieren en instellingen (OMO in verband met de bouw van het VMBO-gebouw) in de ontwikkeling van gronden door derden. De gemeente heeft te maken met projecten die worden ontwikkeld door derden, en waarbij de gemeente geen grondposities heeft. De gemeente heeft dan te maken met de Grondexploitatiewet, mits er wordt voldaan aan de definitie bouwplan. De doelstelling van deze wet is een goede regeling voor het verhalen van publiekrechtelijke kosten op de initiatiefnemer. Onder publiekrechtelijke kosten wordt bijvoorbeeld verstaan de kosten voor het opstellen van het bestemmingsplan, aanpassingen aan de weg en riolering. Om de gelden, die benodigd zijn om de infrastructurele werken te kunnen realiseren, te behouden wordt voorgesteld om deze baten te reserveren in de in het grondbedrijf nog te vormen bestemmingsreserve anterieure overeenkomsten. Afwikkeling de Hei Putte: In 2010 is het complex afgewikkeld. De bouw van starterswoningen is afgerond er is nog een voorziening gevormd voor de afbouw (verlichting en speelvoorzieningen). Renteresultaat:
4 De rente die aan de reserves wordt toegerekend, kan niet voldoende worden opgebracht door de aanwezige complexen in het grondbedrijf. Nadeel 129.300. Verrekening vooruitbetaalde kosten CV De Hoef: Vanaf 2004 zijn kosten die betrekking hadden op de Hoef als vooruitbetaald opgenomen. Een belangrijke post zijn de kosten van explosievenopruiming. In 2010 is door C.V. de Hoef verzocht om een overzicht van de vooruitbetaalde kosten. Uit dit overzicht bleken kosten voor rekening van de gemeente te blijven, zoals o.a. het saneren van gronden en het slopen van een loods bij de Boerenbond. Het voorstel tot verdeling van het resultaat is: - storten in de voorziening onderhoud wegen ( 1 ): 154.100 - storten in de nog te vormen bestemmingsreserve anterieure overeenkomsten ( 2 ): 189.700 - storten in de algemene reserve van het grondbedrijf: 156.100 Totaal: 499.900 Middelen Resultaat algemene dienst Het nadelig rekeningsaldo van de algemene dienst bedraagt 1.566.800. Het nadelig saldo over het dienstjaar 2010 wordt normaliter ten laste gebracht van de algemene bestemmingsreserve. Het saldo van deze reserve bedraagt per 31 december 2010 512.000 en is derhalve niet toereikend om het nadelig jaarrekeningresultaat op te vangen. Het voorstel is om het nadelig resultaat van 1.566.800 ten laste te brengen van de algemene reserve. Saldo algemene reserve per 31-12-2010: 2.635.400 Af: nadelig resultaat 2010: 1.566.800 Saldo algemene reserve na afwikkeling resultaat 2010: 1.068.600 Na de verwerking van het negatieve resultaat over 2010 is er geen vrij deel meer over van de algemene reserve. Het saldo bedraagt dan 1,1 miljoen. Dat is minder dan de in het verleden door de provincie vereiste omvang van 1,4 miljoen, een niveau waar de raad mee heeft ingestemd. Financiële afwikkeling aanleg randweg Hoogerheide De randweg om de kern Hoogerheide is in december 2009 in gebruik genomen. De aanleg van de randweg is gerealiseerd in opdracht van de provincie. De door de gemeente gemaakte kosten van de aanleg van de randweg en de inbreng van de gemeentelijke gronden zijn in 2010 bij de provincie in rekening gebracht. Voorts is subsidie ontvangen i.v.m. het gerealiseerde bunkerproject in het tracé van de randweg. De gemeente draagt naar rato bij in de kosten van de aanleg van de randweg. De provincie is nog niet zover dat er een financiële afrekening gemaakt kan worden. In overleg met de provincie is een inschatting gemaakt welke afrekening de gemeente nog mag verwachten. Deze afrekening is in boekjaar 2010 verwerkt. De daadwerkelijke afrekening met de provincie zal plaatsvinden in 2011. Alle mutaties leiden tot een voordelig saldo op de boekwaarde van 209.000. Dit bedrag is verwerkt in het resultaat van de jaarrekening en heeft het resultaat met 209.000 voordelig beïnvloed. Een beknopt overzicht van de baten en lasten over het jaar 2010 van de aanleg van de randweg om Hoogerheide treft u in onderstaand overzicht aan. Boekwaarde randweg 01-01-2010 105.000 Baten - provinciale bijdrage inbrengwaarde gronden door gemeente 566.000 - bijdragen in kosten opruimen explosieven / civiele kosten en 1.496.000
5 subsidiebijdragen subtotaal baten: -2.062.000 Lasten - civiele kosten en overige kosten 218.000 - raming afrekening randweg met provincie 1.530.000 subtotaal lasten: 1.748.000 Saldo randweg na mutaties boekjaar 2010 209.000 Resultaatbestemming kruispunt Demerstraat Huijbergen Door de slechte weersomstandigheden en vroege inval van de winter is de organisatie niet toegekomen om het gehele programma van het regulier onderhoud aan de onverharde wegen uit te voeren, waaronder het kruispunt aan de Demerstraat in Huijbergen. De kosten voor het aanbrengen van verharding op het kruispunt zijn geraamd op 30.000,- (incl. btw). Het voorstel is om dit werk in 2011 uit te voeren en 50% van de kosten via resultaatbestemming in 2010 te reserveren ten laste van de algemene bestemmingsreserve van de algemene dienst en 50% ten laste te brengen van het reguliere exploitatiebudget van de begroting 2011. Gelet op het voorgaande stelt het college voor: 1. Het nadelig resultaat van de jaarrekening 2010 van de algemene dienst van 1.566.800 en het voordelig resultaat van de jaarrekening 2010 van het grondbedrijf van 499.900 als volgt te financieren: a. 1.566.800 ten laste te brengen van de algemene reserve van de algemene dienst; b. 154.100 toe te voegen aan de voorziening onderhoud wegen ; c. 189.700 toe te voegen in de nog te vormen bestemmingsreserve anterieure overeenkomsten ; d. 156.100 toe te voegen aan de algemene reserve van het grondbedrijf. 2. de volgende aanvullende besluiten te nemen: a. 15.000 (inclusief btw) te reserveren voor het repareren / aanleggen van verharding op het kruispunt Demerstraat in Huijbergen ten laste van de algemene bestemmingsreserve van de algemene dienst; b. de herziene exploitatieberekening van het complex Driehoeven II te Ossendrecht vast te stellen. Financiële positie / weerstandsvermogen De afgelopen jaren hebben in het teken gestaan van: Een stagnerende economische ontwikkeling met als gevolg hiervan een toenemend beroep op de bijstandsverlening. Uitgaven van het Rijk die hier geen gelijke tred mee hielden waardoor tekorten bij de gemeenten ontstonden ten opzichte van de begroting. Financiële tegenvallers bij het Rijk, onder meer door de economische crisis, waardoor het Rijk fors moet bezuinigen. Als gevolg hiervan forse kortingen op de uitkering van het gemeentefonds, de belangrijkste inkomstenbron van de gemeente. Onzekerheid over welke bezuinigingen het Rijk nog gaat doorvoeren en in welke mate deze consequenties hebben voor de gemeenten. Een verwachte verdere overheveling van taken van het Rijk naar de gemeenten zonder dat hier voldoende middelen tegenover staan. Genoemd worden de WMO en de taken op het gebied van Jeugdzorg. Het gevolg hiervan is dat 2009 is afgesloten met een negatief resultaat van 0,7 miljoen op de reguliere exploitatie. Voor 2010 werd een tekort voorzien van 1,3 miljoen. Voor een bedrag van 1,5 miljoen werden middelen gegenereerd. In de begroting 2011 is een dreigend tekort van 2,8 miljoen weggewerkt. Uw raad en de toezichthouder maken zich daarom zorgen over de ontwikkeling van de financiën bij de gemeente. Een zorg die wij als college delen. Niet alleen de vraag hoe te komen tot een sluitende exploitatie
6 moet beantwoord worden. Ook is de vraag in hoeverre de reserves toereikend zijn om tekorten op te kunnen vangen. Hoe te komen tot een sluitende exploitatie? De afgelopen maanden hebben in het teken gestaan van de kerntakendiscussie. Wat doet de gemeente nog wel en wat doet de gemeente niet meer. De uitkomst van deze discussie moet een bedrag van 3,1 miljoen aan middelen genereren. De uitkomst van deze discussie zal in de komende kadernota 2012-2015 worden verwerkt en zo zicht geven op een sluitende (meerjaren)begroting. Een uitdaging omdat de tekorten op de begroting de laatste jaren omvangrijk zijn. Dit jaar sluit de jaarrekening met een nadelig saldo van 1,1 miljoen. Dit is opgebouwd uit een nadelig resultaat van de reguliere exploitatie van 1,6 miljoen en een voordeel uit de exploitatie van het grondbedrijf van 0,5 miljoen. Een eerste voorzichtige analyse geeft aan dat van dit tekort een bedrag van 200.000 als structureel is aan te merken. Reeds eerder is een minder dividend bekend gemaakt van Delta, een bedrag van 90.000. Uit de bespiegelingen in de kerntakendiscussie is geconcludeerd dat voor 2011 een bedrag van 85.000 naar verwachting niet benodigd zal zijn. Vooralsnog wordt een tekort voor 2011 voorzien van 205.000. Bij de eerste bestuursrapportage 2011 zullen wij u hierover nader informeren. Ontwikkeling van de reserves De financiële positie van de gemeente in termen van reserves wordt weerspiegeld in de ontwikkeling van de algemene reserve. Deze reserve weerspiegelt het vermogen om wel en niet voorziene risico s (weerstandsvermogen) op te kunnen vangen. De algemene reserve heeft zich de afgelopen jaren als volgt ontwikkeld: (bedragen in 1.000) Jaar 1 januari Toevoeging (+) of onttrekking (-/-) 31 december Minimaal gewenste omvang Toets weerstandsvermogen 2007 1.815 2.500 4.315 1.400 Uitstekend 2008 4.315 Nihil 4.315 1.400 Uitstekend 2009 4.315 Nihil 4.315 1.400 Uitstekend 2010 4.315 -/- 949 -/- 731 -/-1.680 2.635 1.400 Uitstekend 2011 2.635 -/- 1.567 1.068 1.400 Nadat in 2007 een bedrag van 2,5 miljoen uit het Intergas-dividend is toegevoegd aan de algemene reserve is in de jaren 2008 en 2009 niets toegevoegd of onttrokken. Dit komt omdat uw raad besloten heeft om de positieve rekeningresultaten te verrekenen met de op te leggen belastingen in 2008 en 2009. In 2009 is een negatief rekeningsresultaat ontstaan voor de algemene dienst van 731.000. Dit is in 2010 (na resultaatbestemming) gefinancierd uit de algemene reserve. Ook is bij de begroting 2010 een bedrag van 949.000 onttrokken aan de algemene reserve om eenmalig het toenemende beroep op de bijstand in 2010 te kunnen betalen. Na resultaatbestemming 2010 daalt het niveau van de algemene reserve onder het door uw raad minimaal gewenste niveau van 1,4 miljoen. In principe nog voldoende om voorzienbare risico s op te vangen (zie ook de paragraaf weerstandsvermogen). Doen zich calamiteiten voor in 2011 of valt het resultaat over 2011 opnieuw negatief uit, dan is het nog maar de vraag of voldoende financiering uit de algemene reserve kan plaatsvinden. Mogelijkheden om de algemene reserve aan te vullen:
7 Uit de verkoop van de aandelen van Intergas wordt een opbrengst gerealiseerd van 1,5 miljoen. Deze kan aan de algemene reserve worden toegevoegd. De omvang van de overige reserves is ultimo 2010 28,6 miljoen (voor resultaatbestemming). Uw raad heeft bij de vaststelling van de begroting 2011 verzocht om een herijking van de bestemming van deze reserves. De herijking zal plaatsvinden bij de kadernota 2012. Dan is ook de uitkomst van de kerntakendiscussie bekend. Bij de herijking kan hiermee rekening worden gehouden. Tot slot merken wij het volgende op. Bij de vaststelling van de begroting 2010 heeft de toezichthouder opgemerkt dat de reserve Nieuwbouw Gemeentehuis niet het door hen gewenste niveau heeft. Bij de besluitvorming rondom de Kadernota 2011 is deze reserve aangevuld. Naar nu blijkt kan dit besluit niet geheel worden verwerkt. De zienswijze om de reserve Nieuwbouw Gemeentehuis aan te vullen uit de reserve Maintenance Valley is onjuist gebleken. Uit de herschikking van de reserves in 2009 zijn geen middelen uit de reserve Nieuwbouw Gemeentehuis onttrokken ten gunste van de reserve Maintenance Valley. Bij de herijking van de reserves zullen wij een voorstel doen over hoe de reserve Nieuwbouw Gemeentehuis op het gewenste niveau te brengen. Procedure/planning 27 april 2011: behandeling in de opinieraad; 12 mei 2011: behandeling / vaststelling in de gemeenteraad. Communicatie Na vaststelling van het jaarverslag 2010 wordt deze op de website van de gemeente geplaatst en ter inzage gelegd in de leeskamer; Na vaststelling van het jaarverslag 2010 wordt deze binnen twee weken, maar in ieder geval vóór 15 juli 2011 toegezonden aan gedeputeerde staten. Burgemeester en wethouders van Woensdrecht, de secretaris, de burgemeester, A.P.E. Baart MBA M.A. Fränzel Ter inzage: 1. jaarrekening / -verslag 2010; 2. jaarrekening 2010 van het gemeentelijk grondbedrijf; 3. een herziene exploitatieberekening van het complex Driehoeven II te Ossendrecht.