C e v o r A Beroepsprofielen van bedienden Leertraject Bouwsector Werfleider tempera in opdracht van Cevora Juni 2008 Michel Albertijn Kathleen Hoefnagels www.cevora.be
Inhoudstafel Lijst van grafieken en tabellen... 2 1. Inleiding...3 2. Schets van de kwalificatie...4 2.1 Definitie.... 4 2.2 Beroepsopdrachten... 5 2.3 Situering van de kwalificatie.... 7 2.4 Beroepsevoluties... 8 3. De kwalificatie in detail...9 3.1 Leeswijzer... 9 3.2 De kwalificatie werfleider : samenstellende competenties en onderliggend kennen, kunnen en zijn....11 4. Reliëf in de kwalificatie...20 4.1 Welk reliëf?.... 20 4.2 Het leertraject... 20 4.2.1 Competenties nodig voor de aanwerving (0 maanden)... 20 4.2.2 Competenties die eerst aangeleerd worden (binnen de eerste twee maanden na aanwerving)... 23 4.2.3 Competenties die vervolgens aangeleerd worden (binnen de vier maanden na aanwerving).... 25 4.2.4 Competenties die vervolgens aangeleerd worden (binnen de zes maanden na aanwerving)... 26 4.2.5 Competenties die vervolgens aangeleerd worden (tussen zes maanden en één jaar na aanwerving).. 27 4.2.6 Competenties die vervolgens aangeleerd worden (meer dan één jaar na aanwerving).... 27 4.2.7 Samenvatting: het leertraject... 28 4.3 Modulaire indeling van de kwalificatie.... 29 Bijlage : profiel van de geïnterviewden... 34 Geconsulteerde experten... 34 Gesprekspartners face-to-face interviews voor ontwikkeling kwalificatieprofiel... 34 Deelnemers conferentiegesprek... 34 Gesprekspartners face-to-face interviews voor aanbrengen profiel... 35 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider 1
Lijst van grafieken en tabellen Tabel 1 : Competenties die beheerst moeten zijn bij aanwerving... 21 Tabel 2 : Competenties die eerst aangeleerd worden (binnen de eerste twee maanden na aanwerving)... 23 Tabel 3 : Competenties die vervolgens aangeleerd worden (binnen de vier maanden na aanwerving)... 25 Tabel 4 : Competenties die vervolgens aangeleerd worden (binnen de zes maanden na aanwerving)... 26 Tabel 5 : Competenties die vervolgens aangeleerd worden (tussen zes maanden en één jaar na aanwerving)... 27 Tabel 6 : Competenties die vervolgens aangeleerd worden (meer dan één jaar na aanwerving). 27 Grafiek 1 : Het leertraject tijdens de eerste zes maanden... 28 Tabel 7 : Module werfgerelateerd... 29 Tabel 8 : Module administratief.... 31 2 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider
1. Inleiding De competenties van de werfleider. Dit onderzoek brengt de competenties voor werfleider in kaart. Het beschrijft het volledige repertorium aan kennis, kunde en zijn die bedrijven verwachten van hun werfleiders. Overstijgt de bedrijfsspecifieke invulling van functies. Kwalificaties, en niet functies, vormen het uitgangspunt voor het voorliggende profiel. Functies blijken immers te veel contextgevoelig. De invulling ervan verschilt van bedrijf tot bedrijf. Het is afhankelijk van de (sub)sector, de werkorganisatie, de verwachtingen van een specifieke werkgever, Ze vormen daardoor geen stabiele eenheid die in aanmerking komt voor een bedrijfsoverstijgend onderzoek. Kwalificaties daarentegen verwijzen naar consistente gehelen die de bedrijfsspecifieke settings overstijgen. Een kwalificatieprofiel beschrijft een kwalificatie. Een kwalificatie is een afgerond (maatschappelijk relevant) en gevalideerd geheel van competenties. Kwalificatieprofielen beschrijven alle competenties en hun onderliggende kennen, kunnen en zijn die nodig zijn om een beroep uit te oefenen op het niveau van een volleerde professional. Beschrijft de volleerde professional. Door zijn bedrijfs- en functieoverschrijdende ambitie bevat het kwalificatieprofiel de competenties nodig voor alle mogelijke specialisaties en vervolmakingsniveaus voor een werfleider. Het inventariseert de professionele competenties die een volleerde beroepsbeoefenaar beheerst. De man of vrouw die een volledige kwalificatie beheerst kan aan de slag in elke afgeleide functie. Reliëf in de kwalificatie. Om de vertaalslag kwalificatie opleiding te vereenvoudigen beperkt dit rapport zich niet tot de loutere beschrijving van de kwalificatie. Het laatste hoofdstuk van dit rapport brengt reliëf aan in het profiel. Het brengt het chronologische leertraject in kaart en geeft een voorbeeld van een modulaire opdeling van het leerpakket. Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider 3
2. Schets van de kwalificatie 2.1. Definitie Werfaansturing en -opvolging. De werfleider is verantwoordelijk voor één of meerdere werven, vanaf het opstarten, de voorbereiding en de planning tot aan de afsluiting. Tijdens de fase die voorafgaat aan de uitvoering van het werk, bestudeert hij het technische en administratieve dossier. Indien nodig maakt hij bestekken en stelt hij aanbestedingen op wanneer deze activiteiten niet worden toevertrouwd aan een speciale dienst binnen de onderneming. Hij organiseert de werf op basis van de werfdocumenten en in functie van de resultaten die moeten worden behaald. Zodra de uitvoering van de werken start, staat hij in voor het beheer van de werf in diverse domeinen (planning, voorraden, administratie, financieel beheer, human resources management, veiligheid, ) en voor de afsluiting van de werf. Wisselende context. De taken van de werfleider zijn in de meeste gevallen niet gestandaardiseerd omdat een werfleider steeds inspeelt op wisselende omstandigheden. Een flexibele instelling is hierbij uiterst belangrijk. De werfleider heeft een hoge graad van zelfstandigheid in het plannen van het eigen werk. Actief in verschillende subsectoren. De werfleider beheert de realisatie van werken in de sectoren van de wegenbouw (wegen, bruggen, tunnels, viaducten, maritieme werken, werken aan de rivieren, stuwdammen), de ruwbouwsector en afwerking (privé-gebouwen, industriële, commerciële en openbare gebouwen) of speciale technieken. Hij staat ook in voor het onderhoud en de herstellingen van de werken in deze verschillende domeinen. 4 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider
2.2. Beroepsopdrachten Vaktechnische opdrachten. De werfleider kan beslissingen nemen in de te gebruiken werkmethodes, hoeveel tijd hiervoor nodig is, welk materiaal, materieel en werkkrachten hierbij nodig zijn. Hierbij houdt hij rekening met rendabiliteit-, veiligheids en andere eisen van de opdrachtgever. Bij dit alles past de werfleider de vigerende wetgeving toe. Hij kan incoherenties en problemen opsporen en in voorkomend geval alternatieve oplossingen bedenken en uitwerken. Administratieve opdrachten. De werfleider heeft een basiskennis van de facturatie, zodat hij de nodige gegevens voor het factureren van de werken kan doorgeven aan de calculator. Daarenboven kan de werfleider ook de facturen controleren op basis van de leveringen en prestaties. Daarnaast is hij in staat om op schematische wijze de voorraden, het materiaal en materieel te inventariseren. Evenzeer de meer- en minwerken moeten op een schematische wijze gerapporteerd worden aan de calculatiedienst. Bij vele van deze administratieve (en andere) taken, moet de werfleider vlot overweg kunnen met de door het bedrijf gehanteerde softwarepakketten, om ze op een efficiënte wijze uit te voeren. Leidinggevende opdrachten. De werfleider heeft een duidelijk leidinggevende rol op de werf. Hij kijkt er op toe dat het werk van de medewerkers maximaal rendeert. Zo dient hij duidelijke en eenduidige instructies te geven, zodat de medewerker de opdracht goed begrijpt. Daarnaast moet de werfleider de werknemers kunnen motiveren om hun werk met volledig engagement uit te voeren. Sociaalcommunicatieve opdrachten. De werfleider kan schriftelijk en mondeling rapporteren over de omstandigheden en vorderingen op de werf in een voor de directie en calculatiedienst begrijpbare taal. De werfleider kan een argumentatie opbouwen en kan in een onderhandeling of vergadering op resultaatgerichte wijze in overleg treden met de opdrachtgever, onderaannemer, leverancier, studiebureau of andere betrokkenen. Hij kan zowel intern (bv. met de calculatiedienst) als extern (bv. met onderaannemers) samenwerken met anderen aan één gezamenlijke opdracht. De werfleider kan terugvallen op assertiviteit, karaktersterkte en standvastigheid om niet te bezwijken onder druk vanuit zeer diverse partijen zoals, werknemers, opdrachtgevers, buurtbewoners, etc. Competentieclusters Binnen een kwalificatieprofiel worden de competenties overzichtelijk gerangschikt in competentiegroepen. Een groep bundelt alle kennen, kunnen en zijn binnen een inhoudelijk afgebakend beroepsdomein. Elk kwalificatieprofiel vertrekt van zeven verschillende competentiegroepen: Vaktechnische competenties: alle kennen, kunnen en zijn met betrekking tot de ontwikkeling, behandeling, uitvoering en verwerking van beroepseigen producten en beroepseigen activiteiten; Administratieve competentie: alle kennen, kunnen en zijn dat betrekking heeft op het correct verzamelen, registreren, klasseren en beheren van gegevens. Het kan zowel gaan om administratie verbonden aan het eigen werk als om administratie op bedrijfsniveau; Leidinggevende competenties: alle kennen, kunnen en zijn dat betrekking heeft op het opleiden, begeleiden, motiveren en evalueren van medewerkers; Sociaal-communicatieve competenties: alle kennen, kunnen en zijn, noodzakelijk om mondeling en schriftelijk op een sociaal correcte manier te kunnen communiceren met medewerkers, klanten en andere externe contacten. Het betreft zowel taalkundige competenties als competenties met een meer psychologische dimensie; Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider 5
Bestuurlijk-organisatorische competenties: alle kennen, kunnen en zijn dat te maken heeft met het werkbeheer: - op strategisch vlak: competenties die toelaten om beleidslijnen en strategieën uit te zetten en te realiseren; - op inrichtend vlak: competenties om de organisatie waarin de beroepsbeoefenaar werkt te ontwikkelen, in stand te houden en permanent te verbeteren - op operationeel vlak: competenties nodig voor het efficiënt plannen, organiseren en controleren van de eigen werkorganisaties en die van de medewerkers; Commerciële competenties: alle kennen, kunnen en zijn dat erop gericht is om de organisatie op de markt te positioneren, de positie te bevestigen of te verstevigen; Veiligheids-, gezondheids- en milieugerelateerde competenties: alle kennen, kunnen en zijn nodig om de eigen veiligheid en gezondheid, die van medewerkers en die van de omgeving te verzekeren. Variabel van kwalificatie tot kwalificatie. Niet voor elk beroep zijn alle competentiegroepen van toepassing. Het kan zijn dat voor het ene beroep bijvoorbeeld slechts vier groepen worden ingevuld, terwijl een ander beroep competenties heeft in alle groepen. Ook zullen er steeds groepen zijn die veel competenties bevatten en groepen met weinige competenties. Bestuurlijk-organisatorische opdrachten. De werfleider heeft inzicht in het dossier, de opdracht en de werf. Dit laat hem toe de nodige werken te plannen, in te schatten, te controleren en op te volgen. Op basis van deze kennis kan de werfleider het organogram van de werf schematisch voorstellen en verschillende uitvoeringsfasen onderscheiden (projectmatig werken, einde van een werf plannen in functie van de gelijktijdige opstart van een nieuwe werf). Verder is hij ook verantwoordelijk voor de organisatie van de uitvoering zelf (eventuele coördinatieproblemen tussen de diverse onderaannemersbedrijven en andere onverwachte omstandigheden voorkomen, voldoende voorraad). De werfleider kan de planning aanpassen in functie van de vorderingen van de werken of bij onvoorziene omstandigheden. Commerciële opdrachten. De werfleider weet het vertrouwen van de opdrachtgever te winnen zodat die voor volgende projecten ook naar de onderneming van de werfleider zal terugkeren. Verder kan hij (in beperkte mate) over prijzen onderhandelen met leveranciers, onderaannemers of opdrachtgevers. Veiligheidsopdrachten. De werfleider moet er op toezien dat de werken op een veilige en gezonde wijze verlopen, zowel voor de werknemers als voor de omgeving. Hij weet ook hoe het risico in te schatten, te voorkomen en te bestrijden. Bij een ongeval weet de werfleider hoe te handelen en EHBO toe te dienen. 6 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider
2.3. Situering van de kwalificatie Breed toepassingsgebied. De werfleider is een kwalificatie die terug te vinden is in de bouwsector. Binnen de bouwsector wordt de kwalificatie echter breed ingezet. Alle subsectoren van de bouwsector doen een beroep op werfleiders. Beroepsinvulling afhankelijk van het bedrijf. De inhoud van het takenpakket van de werfleider varieert naargelang de sector en het bedrijf waarvoor hij werkt; de uitvoeringstechnieken worden anders ingevuld, men werkt met een ander type onderaannemers, klanten of opdrachtgevers, de looptijd van een werf varieert, etc. Toch raakt deze variatie niet aan de nodige competenties voor de werfleider. Invloed van de bedrijfsgrootte en visie. Een werfleider in een kleine onderneming combineert vaak taken en competenties uit andere kwalificaties, zoals projectleider, ploegbaas, calculator, administratief medewerker, materiaalbeheerder, etc. Anderzijds bepaalt de grootte en het aantal werven dat hij onder zijn toezicht heeft, de mate waarin hij zijn takenpakket uitgebreid ziet met die uit andere kwalificaties. Merk op dat dit onrechtstreeks te maken heeft met de subsector waarin men werkt, daar sommige subsectoren, bv. afwerking, kleinere werven hebben dan bv. de utiliteitsbouw. Deelkwalificaties in combinatie met andere kwalificaties. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de deelkwalificaties van de werfleider waarvoor het vaakst voorkomt dat ze aan beroepsbeoefenaars in andere functies worden toegewezen. Voor elke deelkwalificatie zegt de tabel ook met welke alternatieve kwalificatie ze zich laten combineren. Deelkwalificatie Aanbestedingen opstellen Begeleiding van de werfuitvoering (1.3 en 1.4) Alternatieve toewijzing calculator ploegbaas De alternatieve toewijzing voor één of meer van deze deelkwalificaties betekent niet noodzakelijk dat de werfleider die niet meer zelf uitoefent. Vaak zullen de deelkwalificaties overlappend blijven en in nauw overleg door beide functies worden uitgevoerd. Arbeidsomstandigheden. De werfleider werkt zowel op de werf als op kantoor. De verhouding hiervan verschilt van bedrijf tot bedrijf en schommelt tussen 40% tot 100% aanwezigheid op de werf. Vaak gaat het om meerdere werven die zich op zeer verschillende locaties bevinden. De werfleider werkt dus op verschillende locaties en onder verschillende omstandigheden - van bureau tot open lucht - waardoor het werk zeer gevarieerd is. Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider 7
2.4. Beroepsevoluties Beroepsevoluties. De voornaamste evoluties in het beroep van de werfleider hebben vooral betrekking op nieuwe uitvoeringstechnieken of materialen. Dit raakt echter alleen de inhoudelijke invulling van het beroep en heeft zodoende geen invloed op de omschrijving van de competenties. ICT toepassingen. Zoals vele andere kwalificaties wordt ook de werfleider steeds meer verwacht met ICT-toepassingen te kunnen omgaan. Vele competenties vereisen het gebruik van een softwarepakket voor bv. risicoanalyse, planning maken, tabellen opmaken, e-mails versturen, etc. 8 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider
3. De kwalificatie in detail 3.1. Leeswijzer Competenties volgens vaste syntax. Elke individueel geformuleerde competentie volgt een vaste grammaticale opbouw. Deze zorgt ervoor dat de competenties herkenbaar zijn en eenvoudig te interpreteren. Kan: elke competentie wordt ingeleid door het kan. Het woord maakt de activiteit die in de daaropvolgende infinitiefzin volgt tot een competentie. Het verwijst naar de bekwaamheid van de kwalificatiehouder om de verwachte opdrachten waarneembaar in de praktijk te brengen. Zonder deze werkwoordsvorm zou de omschrijving geen competentie definiëren maar enkel een taak. Middel: de infinitiefzin die volgt op kan, begint soms met een bijwoordelijke bepaling van middel. Dit is het geval als het middel om de taak uit te voeren essentieel is om de bedoelde competentie te beschrijven. Het middel is over het algemeen een concreet instrument dat gebruikt wordt om de taak uit te voeren. Onderwerp: het onderwerp van de infinitiefzin identificeert wat geproduceerd, bewerkt of verwerkt moet worden om de competentie te beheersen. Werkwoord: de infinitief beschrijft wat de kwalificatiehouder juist moet doen ten aanzien van het onderwerp. Het werkwoord verwijst naar een handeling van productie, bewerking of verwerking. Doel: de infinitiefzin wordt afgerond met een bijwoordelijke bepaling van doel. Deze beschrijft waarvoor iemand de genoemde handeling moet uitvoeren. Het versterkt het beroepsspecifieke karakter van de beschrijving, maar geeft vooral een aanwijzing van het niveau waarop iemand een handeling moet beheersen. Formuleren waarvoor iemand iets (het onderwerp) moet produceren, bewerken of verwerken (het werkwoord), zegt impliciet hoe goed de beroepsbeoefenaar deze competentie moet beheersen. Beroepsspecifieke beschrijvingen Dé uitdaging bij het beschrijven van het noodzakelijke kennen, kunnen en zijn voor een bepaald beroep, is het bepalen van de geschikte mate van detail in de beschrijving. Te weinig detail leidt in een extreem geval tot één nietszeggende competentie: kan de werkgever tevreden houden om ontslag te vermijden, teveel detail leidt tot een oneindige reeks competenties die even absurd zijn: kan de wijsvinger gebruiken om te tikken, kan de middenvinger gebruiken om te tikken, kan de ringvinger gebruiken om te tikken, Een beroepsspecifieke beschrijving moet het opzet zijn. Maar ook de beperking beroepsspecifiek is niet feilloos. Als een beroepsspecifieke beschrijving betekent dat het lezen van een individuele competentie toelaat om de kwalificatie waarvan ze deel uitmaakt feilloos te achterhalen, zijn beroepsspecifieke beschrijvingen ongetwijfeld te hoog gegrepen. Als ondergrens, in de zin dat het lezen van een individuele competentie minstens een aantal kwalificaties moet uitsluiten, is het criterium beroepsspecifiek zeker wel hanteerbaar. Onderliggend kennen, kunnen en zijn. Bij elke competentie worden de voornaamste onderliggende componenten die noodzakelijk zijn om de competentie te beheersen vermeld. Competenties kunnen steunen op zowel cognitieve, motorische als psychosociale componenten. (elke afzonderlijke component moet geïnterpreteerd worden in samenhang met de andere componenten in functie van de competentie als geheel). Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider 9
Een bibliotheekidee Het groeperen van competenties in clusters en deelkwalificaties heeft enerzijds tot doel het geheel overzichtelijker te maken. Anderzijds gebeurt dit met oog op het creëren van een competentiebibliotheek, waarin competentie(groepen) gestandaardiseerd beschreven worden. Volledige clusters, of deelkwalificaties, kunnen dan overgenomen worden in het kwalificatieprofiel waar ze van toepassing zijn. Zo kan een beter inzicht verkregen worden in de gemeenschappelijke competenties die kwalificaties delen. Onderverdeling in competentieclusters en deelkwalificaties. De competenties worden ingedeeld in competentieclusters en deelkwalificaties. De competentieclusters bundelen alle kennen, kunnen en zijn binnen een inhoudelijk afgebakend beroepsdomein. Ze zijn tot op zekere hoogte het artefact van de methodiek, maar zijn ook op zich nuttig om snel een wegwijs te raken in de grote hoeveelheid informatie. De deelkwalificaties vormen kleinere gehelen van competenties. Ze zijn steeds gekoppeld aan een deel van iemands takenpakket en zijn in geval van doorgedreven arbeidsdeling de meest voor de hand liggende een eenheden om te transfereren tussen functies. 10 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider
3.2. De kwalificatie werfleider : samenstellende competenties en onderliggend kennen, kunnen en zijn Competenties Vaktechnische competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn I COÖRDINATIE VAN DE WERFUITVOERING 1. kan kwaliteit, rendabiliteit en veiligheid van diverse werkmethodes vergelijken 2. kan de tijd om de werken uit te voeren inschatten 3. kan aanwijzingen en raad aan de werknemers geven 4. kan alternatieven voor materiaal, materieel en personeel voorstellen 5. kan bepalen welk materieel wordt ingezet op de werf 6. kan voor het (preventief) onderhoud van het materieel zorgen 7. kan alleen of samen met de landmeter niveaus uit te zetten en eventuele problemen met betrekking tot de site opsporen om de optimale werkmethode toe te passen om de werf te organiseren, op te volgen en te controleren om de efficiëntie op de werf te bevorderen om de rendabiliteit en de kwaliteit van de werken te optimaliseren om de werf op een efficiënte wijze te leiden om te zorgen voor de duurzaamheid van het materieel om de uitvoeringswerken voor te bereiden kennis van uitvoerings- en restauratietechnieken en bouwpathologie - kennis actuele stand van zaken - kennis moeilijkheid en tijdsintensiteit van de uit te voeren opdrachten - kennis van de beschikbare middelen (materieel, machines, personeel, (+ respectievelijke rendementen) - kennis van uitvoerings- en restauratietechnieken en bouwpathologie - kennis lastenboek en planning (afwijkingen kunnen vaststellen) - kennis van uitvoeringstechnieken en bouwpathologie - kennis van bouwmateriaal- en materieel - kennis van het bouwmateriaal, - materieel en het personeel (en hun respectievelijke rendementen) kennis van het bouwmaterieel kennis van het bouwmaterieel kennis van topografie Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider 11
Competenties Vaktechnische competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn II KWALITEITSZORG EN CONTROLES 1. kan zorgen voor de uitvoering van tests die voorgeschreven zijn in het lastenboek (bv. bodemcontroles, dichtheidstest, etc.) 2. kan de rapporten van het studiebureau en de lastenboeken begrijpen en kritisch analyseren 3. kan een (periodieke) controle van de werken verzekeren om de werken conform de normen te laten verlopen om de werken conform de normen te laten verlopen om de werken conform de normen te laten verlopen - kennis interpretatie lastenboek - kennis van de gebruikelijke controle- en testmethodes - basis van geïntegreerde kennis van constructieleer, grondmechanica, materialen, bouwfysica en sterkteleer en uitvoeringstechnieken - vaktechnische termen - kennis van acties en methodes voor herstellingen - kennis van de uitvoeringstechnieken - attent zijn III DOSSIERKENNIS 1. kan aan de hand van het lastenboek uit te voeren taken, materiaal en andere eisen van de bouwheer post per post identificeren en hieruit de uit te voeren taken afleiden 2. kan plannen (situatieplan, installatieplan, kadasterplan, architectuurplan, etc. ) lezen 3. kan eenvoudige plannen (bv. situatieplan, installatieplan) schetsen 4. kan aan de hand van het lastenboek de meetstaat opstellen en vergelijken met het lastenboek om de opdracht voor te bereiden en te plannen - om de opdracht te begrijpen, te plannen en voor te bereiden - om incoherenties op te sporen en uit te klaren - om aanpassingen in kaart te brengen - om aanpassingen in kaart te brengen - om het as-built plan te schetsen - om de opdracht aan de werfploeg uit te leggen - om de hoeveelheden benodigde materiaal te berekenen - om de gegevens voor de begroting te verzamelen - voor de werkvoorbereiding - kennis interpretatie lastenboek - kennis van vaktechnische en administratieve termen - kennis van de gebruikelijke symbolen en regels voor tekeningen (schaal, legende,..) - ruimtelijk inzicht - nauwkeurigheid - kennis van hierarchie der plannen - kennis van de gebruikelijke symbolen en regels voor tekeningen (schaal, legende,..) - ruimtelijk inzicht - nauwkeurigheid - inzicht in de bouwtechnieken - bouwmateriaal - meettechnieken en meetreglementering 12 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider
Competenties Vaktechnische competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn 5. kan vorderings- en eindstaten opstellen 6. kan de gepresteerde taken kwantificeren om (tussentijdse) facturen op te stellen om de voortgang op de werf te kunnen evalueren en te vergelijken met de planning - kennis van het lastenboek - kennis van de uitvoeringswerken - bouwadministratieve kennis - vertaling van gepresteerde taken naar vordering op postniveau - kennis vereisten voor facturen kennis van het lastenboek kennis voortgang van de werkzaamheden IV INRICHTEN VAN DE WERF 1. kan een omleidings- en verkeerscirculatieplan opstellen 2. kan beschikbare ruimte (opslagruimte van materiaal, plaats voor gereedschap, parkeerterreinen, ) plannen 3. kan zichtbare en onzichtbare (ondergronds en in de lucht) leidingen en energiebronnen situeren aan de hand van het algemeen gemeentelijk plan van riolen of elektriciteitsvoorziening 4. kan de reservatie van benodigdheden op de werf (toiletten, refter, vestiaire, opslagterreinen, torenkranen, etc. ) tijdig doorgeven aan de verantwoordelijke in het bedrijf - om de werf (in verschillende fases) af te sluiten - om de veiligheid van interne en externe betrokkenen met de werf te garanderen om de werf te organiseren om te bepalen waar de nodige energiebronnen geplaatst moeten worden om de site voor te bereiden conform het installatieplan - kennis van signalisatieborden - kennis van de voorwaarde van toegangswegen - kennis van opslagmogelijkheden - kennis van op te slagen materiaal en materieel - basiskennis van leidingen energiebronnen en de symbolen die hiervoor op plannen gebruikt worden - kennis van behoefte,het installatieplan, - vooruitziend/ proactief - kennis planningstechnieken V LEERBEREIDHEID EN -VERMOGEN 1. kan aan de hand van nieuwsbrieven, opleidingen, ed. externe evoluties met betrekking tot het eigen werkdomein (bvb. nieuwe materialen, nieuwe toepassingen, nieuwe regelgeving, ) opvolgen om de eigen werkzaamheden ermee in overeenstemming te brengen, erop af te stemmen of er op een andere manier rekening mee te houden - inzicht in de eigen werkzaamheden (om te weten wat van toepassing is) - infokanalen - kennisabsorptie - leergierigheid instelling tot levenslang leren Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider 13
Competenties Administratieve competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn VI BRIEFWISSELING BEHEREN 1. kan e-mails en brieven (bv. met opdrachtgevers, klanten, leveranciers, onderaannemers, ) verwerken (opstellen, beantwoorden, versturen, doorsturen en ontvangen 2. kan in- en uitgaande post en andere documenten (bv. vorderingsstaten, technische fiches) in verband met de werf systematisch verzamelen, ordenen en bewaren (zowel op papier als digitaal) in een klassement voor een efficiënte werkorganisatie - om specifieke brieven of documenten snel terug te vinden - om verloop van een communicatie te kunnen aantonen en reconstrueren kennis werkafspraken in verband met behandeling briefwisseling - bedrijfsinterne afspraken in verband met het bijhouden van een klassement - nauwkeurigheid zorgzaamheid VII BESTELLINGEN EN FACTURATIE 1. kan een factuur begrijpen om de facturen te controleren op basis van de leveringen en de prestaties kennis van de verschillende elementen op een factuur 2. kan relevante informatie over de werf doorgeven 3. kan een bestelbon/leveringsbon begrijpen om gepresteerde werken te kunnen factureren - voor het aanvaarden van de bestelling - voor het controleren van de bestelling op kwaliteit en kwantiteit - kennis van relevante facturatiegegevens - kennis van bedrijfsinterne communicatieprocedures kennis van de verschillende elementen op en bestel- en leveringsbon 4. kan zich infomeren over de markt van onderaannemers en leveranciers (financiële situatie, erkenning, ) 5. kan offertes analyseren en vergelijkende tabellen opstellen om bij gelegenheid snel en efficiënt onderaannemers of leveranciers te selecteren om onderaannemers of leveranciers te selecteren marktkennis van onderaannemers en leveranciers - softwarekennis (bv. Excel) - kennis prijsopbouw - kennis van de regels van een offerte (voorwaarden voor het huren van materiaal, verzekering, kwaliteitslabel van producten, ) 14 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider
VIII NACALCULATIE Competenties Administratieve competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn 1. kan (aan de hand van vorderingsen eindstaten) het rendement evalueren en vergelijken met het verwachte rendement om het financieel beheer van de werf verzekeren - kennis van de kostenstructuur (directe, indirecte kosten) - kennis van de geleverde prestaties, tussentijdse - kennis van de voorcalculatie/ kostprijsberekening IX JURIDISCHE ZAKEN 1. kan de clausules van een verzekeringscontract lezen en het belang van de specifieke clausules onderscheiden om na te gaan of alle juridische vereisten zijn vermeld in het contract kennis van de elementen van een contract 2. kan juridische status van de werf controleren (bv. kadastrale situatie, erfdienstbaarheden, etc.) om de uitvoeringswerken conform de wet te laten verlopen praktijkgerichte kennis van de toe te passen wetgeving en normen 3. kan de wetgeving naleven en de wettelijke procedures toepassen: - sociale wetgeving; - aangaande de werfuitvoeringen; - registratiereglementering; - veiligheidswetgeving (verslag bij ongevallen, ) om de uitvoeringswerken conform de wet te laten verlopen praktijkgerichte kennis van de toe te passen wetgeving en normen Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider 15
Competenties Leidinggevende competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn X STUREN 1. kan duidelijke en eenduidige instructies geven om de verantwoordelijkheden m.b.t. de uitvoering te delegeren aan onderaannemers en eigen ploegen - duidelijk zijn - communicatievaardigheden - inlevingsvermogen, empathie 2. kan de arbeiders motiveren om het rendement en de kwaliteit van het werk van de ploegen te bevorderen 3. kan een vergadering leiden - om werken op de werf te bespreken - om de veiligheid tijdens een toolbox meeting te bespreken - (basis)kennis vreemde talen - enthousiasme - inlevingsvermogen, empathie - luistervaardigheid - assertiviteit - inschattingsvermogen (bv. mbt. waarden en motivaties anderen) - aanpassingsvermogen (bv. in functie van waarden en motivaties anderen) - kennis van vergadertechnieken - assertiviteit - inlevingsvermogen, empathie 4. kan erop toezien dat de andere partijen (bv. onderaannemers) de afspraken nakomen om de werken volgens plan te laten verlopen - assertiviteit - sociale intelligentie (sociaal inschattings- en aanpassingsvermogen) 5. kan erop toezien dat de andere werknemers en de ploegbazen de afspraken nakomen en het werk op een bevredigende wijze uitvoeren, zonder zijn permanente aanwezigheid voor een efficiënte werkorganisatie - basiskennis van vreemde talen die door de werknemers gesproken worden - assertiviteit - sociale intelligentie (sociaal inschattings- en aanpassingsvermogen) 16 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider
Competenties XI EXTERNE COMMUNICATIE 1. kan een effectieve externe communicatie voeren op een taalniveau dat het imago van het bedrijf niet schaadt (telefonisch, in face-to-face gesprekken, per brief of mail) Sociaalcommunicatieve competenties om resultaten te boeken in de contacten met klanten, opdrachtgevers, leveranciers, en onderaannemers Onderliggend kennen, kunnen en zijn - vakterminologie - gesprekstechnieken - time-management - inlevingsvermogen, empathie - resultaatgerichtheid - assertiviteit 2. kan duidelijke afspraken maken en die naleven om op een efficiënte manier samen te werken met de verschillende p artijen (opdrachtgevers, leveranciers, etc.) - time-management - gevoel voor teamwork - nauwgezetheid - discipline XII INTERNE COMMUNICATIE 1. kan de intermenselijke relaties met collega s beheren om een vlotte communicatie en samenwerking met andere afdelingen van het bedrijf (bv. calculator, materieeldienst, aankoopdienst etc.), niet te verhinderen - basiskennis van vreemde talen die door de werknemers gesproken worden - inlevingsvermogen, empathie - sociale intelligentie (sociaal inschattings- en aanpassingsvermogen) XIII PLANNING Competenties 1. kan de uitvoeringsfasen en taken onderscheiden Bestuurlijk-organisatorische competenties om projectmatig te werken Onderliggend kennen, kunnen en zijn - kennis van bouwtechnieken - kennis van de opdracht - planningstechnieken 2. kan het organigram van de werf betreffende : - arbeiders - chauffeurs en machinisten - materieel en materiaal - onderaannemers schematisch voorstellen en aanpassen in functie van de vorderingen van de werken en onvoorziene omstandigheden - om projectmatig te werken - om deadlines na te leven - planningstechnieken - organisatietalent - flexibiliteit - stressbestendigheid - creativiteit - vooruitziend Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider 17
Competenties Bestuurlijk-organisatorische competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn XIV BEHEER VAN MATERIAAL EN MATERIEEL 1. kan materiaal afroepen om het materiaal tijdig op de werf te hebben - kennis van materiaal - kennis van de geplande activiteiten - vooruitziend 2. kan de voorraad materiaal beheren om onvoldoende of te veel voorraden te voorkomen - kennis stand van zaken verbruik/ verlies materiaal - kennis van technieken van voorraadbeheer - kwaliteitszorg - vooruitziend 3. kan de beschikbaarheid van gepast materieel waarborgen om de werken op een efficiënte manier te kunnen laten verlopen - kennis stand van zaken werkzaamheden - kennis van de geplande activiteiten - kennis van materieel - vooruitziend XV WERK DELEGEREN AAN ONDERAANNEMERS 1. kan de verantwoordelijkheden m.b.t. de uitvoering verdelen onder de diverse onderaannemers om de werf te organiseren - kennis van de planning - basiskennis van de uit te voeren technieken XVI HUMAN RESOURCES 1. kan potentiële en nieuwe medewerkers inschatten 2. kan nieuwe medewerkers opvangen en onthalen om deel te nemen aan eventuele sollicitatiegesprekken om hun snelle integratie in het bedrijf te bevorderen - inzicht in de vereiste competenties - mensenkennis - inschattingsvermogen (bv. Mbt competenties en maturiteit) - mensenkennis - inschattingsvermogen - sociale intelligentie 18 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider
Competenties Commerciële competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn XVII COMMERCIËLE CONTACTEN 1. kan klantencontacten onderhouden 2. kan over kortingen bij leveranciers of onderaannemers onderhandelen om nieuwe opdrachten te krijgen om een groter rendement te halen - algemene communicatievaardigheden - klantvriendelijkheid kennis van onderhandelingstechnieken Competenties Veiligheidscompetenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn XVIII VEILIGHEIDSZORG 1. kan toezien op de naleving van de reglementering met betrekking tot de veiligheid en de individuele en collectieve hygiëne om de veiligheid en de hygiëne op de bouwplaats te verzekeren houder zijn van een VCA-attest 2. kan toezien op de juiste ergonomische hantering van het materieel - om toe te zien op het correct gebruik van materiaal en materieel - om optimale werkomstandigheden te garanderen en letsels te voorkomen - kennis van bouw materieel - kennis van til- en draagtechnieken 3. kan EHBO-technieken toepassen om EHBO toe te dienen bij ongevallen op de werf kennis van EHBO-technieken 4. kan een riscico-analyse opstellen en analyseren om de risico s op de werf in te schatten, wte voorkomen en te bestrijden kennis van risicofactoren Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Bouwsector : Werfleider 19