Onderwerp Zonnepanelen op waterbergingslocatie Stolpen Registratienummer Voorstel 1. In te stemmen met het beschikbaar stellen van drie hectare in de waterberging Stolpen, te Schagerbrug, voor het faciliteren van zonnepanelen; 2. De portefeuillehouder, de heer G.J. van Os, mandateren om de huurovereenkomst met Coöperatie Stap in de Zon de Stolpen te ondertekenen. Infocentrum Nee Routing Paraaf Besluitvormingstraject Besluit Steller J. Glas vergadering D&H 17 december 2013 Agendapunt Afdeling Waterketen Commissie Water & Wegen Hoofd afdeling Ph.J. Huijser Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen Secretaris-directeur M.J. Kuipers Ter kennisname Bestuur, Middelen & Waterketen Portefeuillehouder G.J. van Os vergadering CHI Afdoening Retour steller na D&H Voorstel leidt tot begrotingswijziging Nee Codering: Voorstel leidt tot investeringsbesluit Nee Codering: Subsidie Nee Codering: * In dat geval dient de steller een kopie van het voorstel en dit begeleidingsformulier te zenden aan de afdeling Financiën: financiën-formatcijfers@hhnk.nl. Opmerkingen
Voorstel D&H (college van dijkgraaf en hoogheemraden) Registratienummer Steller J. Glas voorstel 29 november 2013 Afdeling Waterketen vergadering D&H 17 december 2013 Doorkiesnummer 072 582 8343 Agendapunt Portefeuillehouder G.J. van Os Onderwerp Zonnepanelen op waterbergingslocatie Stolpen Voorstel 1. In te stemmen met het beschikbaar stellen van drie hectare in de waterberging Stolpen, te Schagerbrug, voor het faciliteren van zonnepanelen; 2. De portefeuillehouder, de heer G.J. van Os, mandateren om de huurovereenkomst met Coöperatie Stap in de Zon de Stolpen te ondertekenen. Kern van de zaak Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) heeft de ambitie om zijn eigendommen te benutten voor duurzame energie, dit is in 2009 vastgesteld (Milieu- en Klimaatbeleid 2009-2012). Landelijk is decentrale energieopwekking voor burgers rendabel geworden door een belastingkorting van 0,075 cent per kwh, beschreven in het SER-akkoord dat per 1 januari 2014 gaat gelden. Dit maakt het voor HHNK aantrekkelijk om locaties beschikbaar te stellen voor de exploitatie van zonneweides door burgers. Een zonneweide betekent dat op drie hectare van de waterberging zonnepanelen worden geëxploiteerd ten behoeve van het opwekken van zonneenergie. Waterberging Stolpen te Schagerbrug is een droge waterberging met extensief agrarisch beheer van zeventien hectare, zonder recreatieve of natuurdoeleinden, die in 2013 is aangelegd. De documentatie van de locatie is up to date, waardoor de infrastructuur bekend is. De waterberging ligt tevens aan de vernieuwde N9 waardoor deze zichtbaar is. Dit alles maakt de waterberging de Stolpen een geschikte locatie voor het faciliteren van een zonneweide. HHNK heeft de ambitie om voorop te lopen in waterschapsland. Dit kan op dit dossier door aan te haken bij de campagne die de Unie van Waterschappen wil lanceren om dijken, waterbergingen en RWZI-terreinen beschikbaar te stellen voor decentrale energieopwekking in combinatie met burgerparticipatie. In Nederland is nog geen zonneweide gerealiseerd in combinatie met agrarisch beheer of in een waterberging. Dit biedt kansen voor het hoogheemraadschap om als eerste waterschap van Nederland een zonneweide te faciliteren en zich daarmee duurzaam en innovatief te profileren. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Postbus 250, 1700 AG Heerhugowaard T 072-582 8282 F 072-582 7010 info@hhnk.nl www.hhnk.nl
2 Dit voorstel gaat om een pilot van drie hectare zonneweide boven een waterberging. Tussen dit eerste idee en de realisatie ligt echter een geruime tijd. De ervaringen die opgedaan worden bij dit project kunnen als input dienen voor andere projecten die in een initiatieffase verkeren. Concept huurovereenkomst met Coöperatie Stap in de Zon de Stolpen Voorgesteld wordt om de waterberging Stolpen beschikbaar te stellen voor het faciliteren van een zonneweide. Indien D&H instemt met dit voorstel hebben de initiatiefnemers voldoende zekerheid om een coöperatie op te richten. Hierna zal de portefeuillehouder de huurovereenkomst tekenen met de dan opgerichte Coöperatie Stap in de Zon de Stolpen. De definitieve overeenkomst zal hooguit nog op details worden aangepast in overleg met de Unie van Waterschappen en de huurder. Dit zal binnen twee maanden na goedkeuring van dit bestuursvoorstel worden gerealiseerd. Voor de haalbaarheid van een businesscase is de verhuurtermijn gesteld op 20 jaar, wat betekent dat een huurovereenkomst wordt opgesteld voor de huur van de percelen ten behoeve van decentrale energieopwekking met een looptijd van 20 jaar. HHNK zal de waterberging op gebruikelijke manier kunnen onderhouden en er zullen geen extra kosten worden gemaakt tijdens de exploitatieduur van de panelen, dit wordt vastgelegd in de overeenkomst. Deltavisie Het voorstel is verweven met meerdere doelen uit de Deltavisie. De waterberging heeft als eerste ten doel om de gevolgen van wateroverlast op te vangen. Het aanbrengen van zonnepanelen draagt bij aan multifunctioneel grondgebruik en klimaatbestendig bouwen. Dit sluit aan bij de deltavisie en de ambitie van HHNK om een Maatschappelijk Verantwoorde Overheid (MVO) te zijn. Tenslotte haakt het in op de toekomstvisie waterketen waarin voorgenomen is om percelen beschikbaar te stellen ten behoeve van decentrale energieopwekking. Risico s Het vol laten lopen van de waterberging kan gevolgen hebben voor het functioneren van de zonnepanelen. De huurder neemt deze risico s voor rekening. Er heeft onderzoek plaatsgevonden naar de technische mogelijkheden van PV installaties op waterbergingen. De risico s liggen bij de huurder zoals opgenomen in de concept huurovereenkomst. Voor de aanleg van de waterberging is contact gezocht met de omgeving. Er bestaat een kans dat de omgeving tegen inpassing van zonnepanelen is. Daarom zal vroegtijdig contact worden gezocht met de omgeving. De financiële risico s van dit voorstel liggen bij de huurder doordat HHNK enkel een faciliterende rol heeft. Er bestaat een kans dat HHNK in de toekomst de functie en inrichting van de waterberging wil wijzigen. HHNK dient dan conform de concept huurovereenkomst de kosten voor zijn rekening te nemen. Indien Coöperatie Stap in de Zon de Stolpen failliet gaat en/of wegvalt, en daardoor geen leden meer heeft, blijft de installatie staan. De energieopwekking wordt dan naar de vrije markt verkocht, met de opbrengst wordt de huur van de percelen van HHNK betaald. Indien niet wordt ingestemd met dit voorstel laat HHNK een kans lopen om zich duurzaam te profileren. Financiële consequenties De verwachte inkomsten zijn 0,25 /m2 per jaar, wat neerkomt op 2.500,-- per hectare. De totale opbrengst voor de verhuur van drie hectare waterberging zal dus 7.500,-- per jaar bedragen. De inkomsten komen ten gunste van de beheerlasten van de gehele waterberging.
3 De hoogte van het bedrag is bepaald aan de verwachte betalingscapaciteit van de huurder. In vergelijking tot de gemiddelde pacht voor hectare grasland met waterbergingsfunctie ( 100,--) en de pacht voor een hectare grasland zonder waterbergingsfunctie ( 500,--) is de gerekende pachtsom hoog. Kanttekening: Door gesubsidieerde zonne-energieprojecten kan de pachtprijs bij toekomstige projecten fluctueren. Voor dit project in Schagen wordt geen subsidie verkregen en zal de pachtprijs op 0,25 per hectare reëel zijn. Bij andere projecten waarop wel subsidie (SDE/Waddenfonds/Etc.) wordt verkregen zal de participatie/taxatie grondig moeten worden onderzocht en afgewogen. Communicatieaspecten Inwoners van de gemeente Schagen worden geïnformeerd over dit project. Een belangrijk aspect daarbij is dat de stroomopbrengst gelijkstaat aan ruim 500 huishoudens. Deze huishoudens in de gemeente Schagen profiteren financieel van dit plan. Daarnaast zijn er mogelijkheden om als hoogheemraadschap in regionale en landelijke media profiel te krijgen op belangrijke thema s uit het Waterprogramma: duurzaamheid, innovatie en samenwerking. De communicatieaanpak wordt in samenspraak met de gemeente Schagen, toekomstige beheerders en cluster Communicatie nader ingevuld. Hierbij wordt rekening gehouden met mogelijke suggesties uit de omgeving. Publieksvoorzieningen Het is de bedoeling dat omwonenden inspraak hebben op de vormgeving en de planologische inpassing van de drie hectare zonneweide binnen de zeventien hectare waterberging. Daarnaast hebben participerende burgers (500 huishoudens in de nabijheid) die investeren een lagere energierekening: 0,04 tot 0,05 per kwh. Jaarlijks besparen huishoudens hiermee 100,-- tot 120,-- op hun energierekening. Natuur- en milieuconsequenties Met het beschikbaar stellen van drie hectare ten behoeve van zonnepanelen levert HHNK een bijdrage aan een duurzaam milieu Het voornemen past ook binnen de ontwikkeling van MVO binnen HHNK, het draagt bij aan de drie uitgangspunten hiervan, te weten: People (belangen stakeholders), Planet (omgaan met de meeste zonuren), en Profit (voornamelijk voor inwoners Schagen). Overige consequenties en vervolg Na instemming van D&H wordt contact gezocht met Coöperatie Stap in de Zon de Stolpen en de gemeente om verdere stappen te nemen richting realisatie. In overleg met de gemeente, de omgeving, HHNK en Coöperatie Stap in de Zon de Stolpen zal de exacte locatie van de drie hectare bepaald worden. Bijlagen 1. Visualisatie (aangehecht) 2. Nota van overwegingen (aangehecht) 3. Concept huurovereenkomst (13.46324 ) Hoofd afdeling Waterketen Ph.J. Huijser
4 Bijlage 1 Visualisatie Hieronder is een visualisatie weergegeven van een mogelijke inpassing. In de werkelijkheid kan het er wel anders uit gaan zien, dit is aan Coöperatie Stap in de Zon de Stolpen, in samenspraak met de omgeving.
5
6 Bijlage 2 Notitie van overwegingen Naar aanleiding van de vergadering van D&H op 5 november 2013 zijn hieronder een aantal algemene vragen ten aanzien van dit voorstel beantwoord ter verdere toelichting. Met wie wordt deze overeenkomst aangegaan? Onduidelijk was met wie wij deze OVK aangaan, en wat de gevolgen waren als de coöperatie failliet gaat. De huurovereenkomst wordt aangegaan tussen de eigenaar van de grond en een coöperatie van huishoudens die allen woonachtig zijn in de zgn. postcoderoos als omschreven in Belastingplan 2014. Deze coöperatie wordt opgericht direct nadat er overeenstemming is over de tekst van de huurovereenkomst. Het bestuur van de coöperatie wordt tijdelijk gevormd door de initiatiefnemer van het zonnepark, in dit geval Stap In De Zon BV. De kans dat een coöperatie failliet gaat is klein, daarentegen gaat de energiestroom door, en zal deze gebruikt worden voor de huur van de percelen. Is er sprake van een marktconforme pachtprijs? Men vroeg zich af hoe de pachtprijs berekend was. Veelal zijn pachtprijzen gebaseerd op bestaande systemen met SDE subsidie. Deze vorm van energiecentrale is niet subsidiegestuurd. Daardoor is een pachtprijs moeilijk te benoemen. In het bestuursvoorstel staan richtbedragen bij pachten van waterbergingen en windmolens. Daarin lijkt een bedrag van 0,25 per m2/ per jaar aannemelijk. Zoals in de concept huurovereenkomst te zien is, is een indexering gewaarborgd. Hoe worden de panelen geplaatst in de waterberging? Vragen met betrekking tot de techniek van de panelen: Er heeft al onderzoek plaatsgevonden naar de technische mogelijkheden. Het onder water zetten van de grond levert geen problemen op. Zonnepanelen staan in traditionele opstellingen 60 cm boven het maaiveld. Voor waterbergingen wordt deze 60 cm verhoogd in overleg met D&H. De risico s liggen bij de huurder. In paragraaf 10 staat vermeld dat na 20 jaar de percelen schoon van installaties en worden geamoveerd. Tussentijds opzeggen is mogelijk, alle gemaakte kosten komen dan voor HHNK. Wat betekent dit voor het waterbergend vermogen van de waterberging? Deze zal te allen tijde gewaarborgd worden, zoals beschreven in de conceptovereenkomst. De panelen zullen voldoende hoog boven het maaiveld geplaatst worden. Hoe is het onderhoud en beheer geregeld? Deze zijn in de concept overeenkomst opgenomen. Het beheer en onderhoud aan de installatie zelf zal volledig bij de coöperatie liggen.