Peuters en groente eten: Een moeilijke combinatie? GroenteCongres 26 Maart 2015, Dr. Gerry Jager
Disclosure belangen spreker Gerry Jager Geen (potentiële) belangenverstrengeling Wageningen Universiteit Actie Gek op groenten Lukt het u om die dagelijkse 200g te consumeren? Waarom wel / niet? - Heeft u een tip over hoe mensen meer groente in hun dagelijkse eetpatroon kunnen verwerken? - Hoe krijgt u uw kinderen aan de groente?
Actie Gek op groenten Lukt het u om die dagelijkse 200g te consumeren? Waarom wel / niet? - Heeft u een tip over hoe mensen meer groente in hun dagelijkse eetpatroon kunnen verwerken? - Hoe krijgt u uw kinderen aan de groente?
Overzicht Ontwikkeling van voorkeuren; algemene principes Groente: een speciale groep Ontwikkeling van voorkeuren voor de smaak van groente bij baby's en peuters Bord-leegeters, leergierigen en niet-eters Discussie
Ontwikkeling van voorkeuren Aangeboren voorkeur voor zoet (koolhydraten), hartig? (eiwit), vet? (vet) Aangeboren aversie voor bitter (giftig) en zuur (onrijp fruit) Smaakvoorkeuren stabiel, maar wel te modificeren Voedsel is meer dan smaak geur, textuur, uiterlijk Veel voedselvoorkeuren zijn aangeleerd
Aanleren voedselvoorkeuren Eerste levensjaar heel open voor nieuwe smaken / flavours Bij 1.5 2 jaar ontwikkelt zich neophobia Leermechanismes belangrijk bij introductie vast voedsel ontwikkeling specifiek voorkeuren Bij 2 3 jaar specifieke voorkeuren Voorkeuren 2 3 jaar voorkeuren volwassenheid
Mechanismen van aanleren voorkeuren Herhaalde blootstelling ~ aangeleerde veiligheid Smaak-energie conditionering ~ verzadigend gevoel Smaak-smaak conditionering ~ reeds bekende lekkere smaak Rolmodellen, sociale beloning en straf (oudere kinderen)
Jong geleerd is oud gedaan 46 moeders in het laatste trimester van de zwangerschap 300 ml water of wortelsap, 4 dagen per week, 3 weken lang Beverage Consumed During: Preference Pregnancy Lact at ion Test at Weaning Group CW CARROT WATER Carrot-Flavored vs Plain Cereal Group WC WATER CARROT Carrot-Flavored vs Plain Cereal Group WW WATER WATER Carrot-Flavored vs Plain Cereal Mennella et al., 2001
Proportional Response Effect blootstelling op inname / gezichtsuitdrukkingen 35.00.70 A. Intake B. Negative Facial Expressions 26.25.65 17.50.60 8.75.55 0.00.50-8.75.45-17.50.40-26.25.35-35.00.30 CW WC WW CW WC WW Group Mennella et al., 2001
Overzicht Ontwikkeling van voorkeuren; algemene principes Groente: een speciale groep Ontwikkeling van voorkeuren voor de smaak van groente bij baby's en peuters Bord-leegeters, leergierigen en niet-eters Discussie
Groente, een speciale groep Inneming groente neemt toe met de leeftijd Groente levert als enige groep voedingsmiddelen bijna geen energie Smaak (bitter), mondgevoel, textuur niet van nature aantrekkelijk Groente is daarom niet lekker
Percentage kinderen, 2-3 jaar en 4 6 jaar dat aanbeveling haalt (2005-2006; n = 1279)
Ontwikkeling van voorkeuren voor groente bij baby s en peuters Zijn de eerste levensjaren een window of opportunity om een voorkeur voor groente aan te leren?
HabEat: Determining factors and critical periods in food Habit formation and breaking in Early childhood: a multidisciplinary approach FP7 programme 2010-2014
De soep studie en chips studie 2 leermechanismen Smaak-energie conditionering Soep studie Smaak-smaak conditionering Chips studie
Opzet studies: Week 1 Pre-tests T = 0 Week 2-8 Conditionering Week 9 Post-tests T = 1 Voorkeurstesten Groente inname vooraf 7 x ongeconditioneerd 7 x geconditioneerd Voorkeurstesten Groente inname achteraf Chips Etc. = ongecond. = gecond.
Studie ontwerp: langer termijn effect 2 maanden Nameting 1 6 maanden Nameting 2 Voorkeurstesten Groente inname na 2 maanden Voorkeurstesten Groente inname na 6 maanden
Test produkt: Soep andijvie & spinazie Ongeconditioneerd Geconditioneerd Kcal/125g 20 140 Kinderen M age (SD) 40 36 (7.8)
Test produkt: Chips rode biet & pastinaak Geconditioneerd Ongeconditioneerd Tomaten ketchup (TK) Witte saus (WS) Kinderen M age (SD) 45 33.6 (8.4)
Resultaten soep studie: inname 200,0 * * * 150,0 Soep inname (g) 100,0 LE HE 50,0 0,0 PRE (t = 0) POST (t = 1) POST (t=2) POST (t=3)
Inname groente chips (g) Resultaten chips studie: inname 20,00 * 15,00 * * 10,00 uncond. cond. 5,00 0,00 PRE (t = 0) POST (t = 1) POST (t=2) POST (t=3)
Conclusies chips en soep studie Toename consumptie soep en chips in alle condities Herhaaldelijke blootstelling ++ Weinig toegevoegde waarde van smaak-energie en smaak-smaak conditionering Toename groente consumptie substantieel (soep; 50% dagelijks aanbevolen hoeveelheid) Effect van inname blijft stabiel in de tijd! De Wild et al, Appetite, 2013 De Wild et al, Int J Ped Obes, 2014
Overzicht Ontwikkeling van voorkeuren; algemene principes Groente: een speciale groep Ontwikkeling van voorkeuren voor de smaak van groente bij baby's en peuters Bord-leegeters, leergierigen en niet-eters Discussie
Ontwikkeling van voedsel voorkeuren Invloed van individuele ouder- en kind karakteristieken? Samen brengen van data van alle studies - 518 kinderen - leeftijd 4 46 maanden - uit Leeds, Kopenhagen, Dijon, Wageningen
Gegevens verzameld in alle studies Karakteristieken moeder - borstvoeding (ja/nee) - leeftijd 1 e vaste voeding - opleidingsniveau moeder - neophobia moeder - aantal groentes ooit gegeten Karakteristieken kind - leeftijd, lengte, gewicht, geslacht - food fussiness (b.v. Mijn kind is moeilijk te plezieren met maaltijden - plezier in eten (b.v. Mijn kind is geïnteresseerd in eten - verzadigings respons ( b.v. Mijn kind zit snel vol - food responsiveness (b.v. Mijn kind vraagt altijd om eten )
Opzet studies Pre-interventie Interventie Post-interventie Inname (in gram) - onbekende groente - bekende groente Inname (in gram) van de onbekende groente gedurende herhaalde blootstelling (10 x) Inname (in gram) - onbekende groente - bekende groente
Inname tijdens de interventies niet-eters (16%) leergierigen (40%) bord-leegeters (21%)
Voorspellers van eetstijlen Opleiding moeder + leeftijd 1 e vaste voeding hangen negatief samen met de eigenschap voedsel vermijden Voedsel vermijden, grotere kans op niet-eter Leeftijd kind hangt positief samen met voedsel vermijden maar heeft ook een directe relatie met groente inname tijdens interventie Leeftijd, grotere kans bord-leegeter of leergierige
Conclusies Herhaalde blootstelling werkt bij het introduceren van nieuwe smaken/nieuwe groentes, maar... Factoren die de effectiviteit van herhaalde blootstelling zijn leeftijd van het kind en voedsel vermijden De leeftijd waarop nieuwe voedingsmiddelen worden geïntroduceerd is cruciaal NB periode 6 mnd 1 jaar!! Voor oudere kinderen aanvullende strategieën? Voor het verhogen van de inname van reeds bekende groentes, ook aanvullende strategieën nodig?
Bedankt voor uw aandacht Discussie gerry.jager@wur.nl