Informatieboekje. GRIP- Studie GRoente Inname Peuters

Transcriptie

1 Informatieboekje GRIP- Studie GRoente Inname Peuters

2 Contactgegevens Onderzoeksteam Prof. Dr. Ir. Kees de Graaf (hoofdonderzoeker Humane Voeding) Dr. Gerry Jager (Universitair Docent) Ir. Victoire de Wild (onderzoeker/ promovendus) Contactpersoon Victoire de Wild Afdeling Humane Voeding, Wageningen Universiteit Telefoon: Postadres GRIP-Studie t.a.v. Victoire de Wild Wageningen Universiteit Afdeling Humane Voeding Postbus EV Wageningen

3 Voorwoord In dit informatieboekje vindt u uitgebreide informatie over het onderzoeksproject GRIP-Studie. In dit boekje staat onder andere beschreven: * wat het project inhoudt * waarom het belangrijk is * wat het voor u en uw kind betekent om mee te doen * wat de voorwaarden zijn om mee te doen * wat u van ons als onderzoekers kan verwachten. Het onderzoek wordt uitgevoerd door onderzoekers van de afdeling Humane Voeding van Wageningen Universiteit met subsidie van de Europese Unie en zal plaatsvinden in de maanden maart en april Het onderzoek is positief beoordeeld door de Medisch Ethische Toetsingscommissie van Wageningen Universiteit. Wij verzoeken u dit boekje goed door te nemen, alvorens u besluit om uw kind aan te melden voor deelname. Wanneer u na het lezen van dit informatieboekje belangstelling heeft om mee te doen aan het onderzoek, of nog vragen heeft, kunt u contact opnemen met Victoire de Wild. Bedankt voor uw interesse en we hopen uw kind te ontmoeten tijdens het onderzoek. Met vriendelijke groet, Namens het onderzoeksteam, Victoire de Wild MSc (Onderzoeker)

4 Inhoudsopgave 1. Even voorstellen 2. Achtergrond 3. Doel van het onderzoek 4. Opzet van het onderzoek 5. Deelnemers 6. Datum en plaats van het onderzoek 7. Metingen 8. Voor- en nadelen van deelname aan het onderzoek 9. Wat gebeurt er met de onderzoeksgegevens 10. Vragen 1. Even voorstellen.. Ik ben Victoire de Wild en werkzaam als promovendus bij Wageningen Universiteit. Voor mijn promotieonderzoek doe ik gedurende vijf jaar voedingsonderzoek bij peuters en hun ouders. Mijn onderzoeksproject is onderdeel van de afdeling Humane Voeding en heeft als doel om meer inzicht te krijgen in de smaakontwikkeling en het voedingsgedrag van kleine kinderen met specifieke aandacht voor groente. Dit onderzoek richt zich op peuters (2-4 jarigen). Voor dit onderzoek willen we de onderliggende leerprocessen bestuderen die van invloed kunnen zijn bij de consumptie van groente. Bij de uitvoering van dit onderzoek zal ik geassisteerd worden door studenten die bezig zijn met hun afstudeeropdracht voor de opleiding Voeding en Gezondheid.

5 In dit boekje kunt u meer lezen over de achtergrond en de doelstelling van de GRIP-Studie. Ik hoop dat u in dit informatieboekje een antwoord kunt vinden op al uw vragen. Mochten er naar aanleiding van het lezen toch nog vragen zijn, neem dan gerust contact met ons op. Met vriendelijke groet, Victoire de Wild 2. Achtergrond Groente en fruit horen bij een gezond voedingspatroon en er is steeds meer bewijs dat het eten van voldoende groente en fruit beschermt tegen verschillende ziekten. Het eten van groente en fruit is mogelijk ook een effectieve strategie tegen overgewicht, dat bij kinderen een steeds groter probleem aan het worden is. In Nederland kampt 1 op de 7 kinderen met overgewicht. Het is daarom belangrijk om kinderen al op jonge leeftijd te laten wennen aan het eten van voldoende groente en fruit. Helaas eten de meeste kinderen niet genoeg groente en fruit. In de kleutertijd eet maar 25% van de kinderen voldoende fruit en slechts enkele kinderen eten genoeg groente. Peuters eten gemiddeld maar 38 gram groente per dag, terwijl de aanbevolen hoeveelheid gram per dag is. Dit laatste komt onder andere doordat kinderen groente vaak niet lekker vinden: ze hebben geen aangeboren voorkeur voor de smaak van groente. Vaak doen ouders ontzettend hun best om hun kinderen toch groente te laten eten, maar dit geeft niet altijd het gewenste resultaat. Door middel van dit onderzoek willen we een bijdrage leveren aan de bevordering van groente consumptie bij jonge kinderen.

6 Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat smaakvoorkeuren die jonge kinderen hebben aangeleerd, redelijk stabiel zijn over langere tijd. Daarnaast is voedselvoorkeur een belangrijke voorspeller voor de inname bij kinderen. Onderzoeken laten ons het belang zien van de eerste jaren voor later eetgedrag. Gedurende de eerste jaren van het leven, leren baby s en peuters over wat, wanneer, hoe en hoeveel te eten. Uit verschillende studies blijkt dus dat voedingsgewoonten al vroeg ontstaan. Maar hoe ze precies tot stand komen is niet duidelijk. In dit onderzoek willen we meer inzicht krijgen in hoe peuters voedingsgewoonten ontwikkelen en welke onderliggende leerprocessen hierbij een rol kunnen spelen. 3. Doel van het onderzoek Het doel van de GRIP-Studie is om meer inzicht te krijgen in de onderliggende leerprocessen van groente consumptie van peuters. Doel van deze studie is het effect van energie smaak conditionering op groente voorkeur te bestuderen. Energie smaak conditionering betekent in dit geval dat groente (van nature laag in energie of calorieën) wordt aangeboden in combinatie met energie (toegevoegde calorieën, bijvoorbeeld in de vorm van smaakloze vetten of olie). Door tijdelijk energie toe te voegen aan een groente gaan kinderen de smaak van deze groente lekkerder vinden, omdat ze van nature een voorkeur hebben voor voedingsproducten met een hoge energiewaarde. Zo hebben kinderen bijvoorbeeld geen moeite met het leren lekker vinden van chips (hoge energiebron) maar helaas wel met het leren lekker vinden van veel groenten (lage energiebron). We willen in de GRIP-Studie onderzoeken of energie smaak conditionering een effectieve manier is om groente lekkerder te maken voor kinderen, waardoor hun consumptie positief beïnvloed kan worden. De koppeling van groente met energie is tijdelijk, en moet worden gezien als een brug om kinderen aan de groentesmaak te leren wennen en deze smaak te leren waarderen. Verder zal met deze studie onderzocht worden of de groente voorkeur die eventueel optreedt, stabiel blijft over een langere tijd. Met de

7 resultaten van dit onderzoek willen we het eetpatroon van peuters beter leren begrijpen. Daarnaast willen we een bijdrage leveren aan het formuleren van voedingsadviezen voor ouders om de groente consumptie te stimuleren bij peuters. 4. Opzet van het onderzoek Het onderzoek vindt plaats in maart en april 2011 en zal 9 weken duren (week 9 week 17). In de eerste en de laatste week zal er een voor- en nameting plaatsvinden. Uw kind zal dan van een aantal groenten aangeven welke hij/zij het lekkerst vindt en zal ook twee verschillende soorten groenteproducten consumeren. In de 7 weken tussen de voor- en nameting verzorgen wij op twee vaste dagen een voorgerecht voorafgaand aan de lunch op het kinderdagverblijf van uw kind. Het voorgerecht zal een groentesoep zijn, bijvoorbeeld een spinaziesoep of andijviesoep. De kinderen zullen afwisselend een soep geserveerd krijgen met een hoge energie dichtheid dan wel met een lage energiedichtheid. Uw kind wordt gestimuleerd om zoveel mogelijk van de aangeboden soep op te eten (max. 125 ml; deze hoeveelheid is vergelijkbaar met het kleinste potje babyvoeding), maar er is geen sprake van moeten. Uw kind is vrij om te stoppen wanneer hij/zij dat wil. Het groenteproduct is door de onderzoekers ontwikkeld in samenwerking met chef kok Pierre Wind, auteur van het bekroonde familie kookboek Het Smaakpretpark en bekend van zijn didactische smaaklessen die op veel basisscholen worden gegeven. In dit onderzoek serveren we het groenteproduct net voor de reguliere lunch zodat het normale dagritme niet verstoord wordt. In juni 2011 zal nog een keer tijdens de lunch op het kinderdagverblijf gekeken worden naar de consumptie van het groenteproduct bij uw kind (2 e nameting). Afhankelijk van de resultaten van de 2 e nameting, wordt er nog een 3 e nameting gepland in oktober 2011.

8 Voor aanvang van de studie vragen we u een aantal vragenformulieren in te vullen met wat algemene vragen over u en uw kind en over het eetgedrag van u en uw kind. 5. Deelnemers Deelname bestaat uit het in totaal 18 keer een groenteproduct eten in een vertrouwde omgeving. Kinderen die gezond zijn en die tussen de 2-4 jaar zijn, kunnen meedoen aan dit onderzoek. Daarnaast mag uw kind niet allergisch zijn voor (bepaalde) groente. Uw kind en u zijn op elk moment vrij om met deelname aan het onderzoek te stoppen. Uw gegevens kunnen dan echter niet meer worden gebruikt. Voor het onderzoek is het belangrijk dat uw kind 2 maanden mee doet. Daarnaast willen wij uw kind nog 1 keer in juni 2011 en indien nodig nog 1 keer in oktober 2011 zien voor een nameting (= het eten van het groenteproduct). Toestemmingsverklaring Indien u en uw kind mee willen doen aan het onderzoek, vragen wij u een toestemmingsverklaring te ondertekenen. Hierin geeft u aan dat u voldoende geïnformeerd bent over het doel en de uitvoering van het onderzoek, dat u weet wat er van uw kind verwacht wordt en dat u toestemming geeft voor deelname van uw kind. 6. Datum en plaats van het onderzoek Wanneer & Waar Het onderzoek gaat van start in week 9, begin maart 2011 en zal 9 weken duren tot en met week 17, eind april. Uw kind krijgt in deze weken 2 keer per week een

9 groenteproduct aangeboden op het kinderdagverblijf. Tijdens de onderzoeksdagen nuttigt uw kind de groente tijdens de lunch op het kinderdagverblijf. U hoeft daarbij niet aanwezig te zijn, dus het kost u geen extra tijd. 7. Metingen Voor dit onderzoek willen we naast het wegen van de hoeveelheid groente die de kinderen eten ook beoordelen hoe lekker ze de groente vinden. Hiervoor vragen we de kinderen om een aantal verschillende soorten groente voorafgaand aan het onderzoek (pretest) te beoordelen op smaak. De kinderen proeven 4 verschillende soepen paarsgewijs dat wil zeggen 2 aan 2. Zij geven hierbij aan welke zij het lekkerste vinden. Tijdens de voor- en nametingen zullen we ook vragen aan de kinderen om het groenteproduct te consumeren. 8. Voor- en nadelen van deelname aan het onderzoek Door mee te doen aan de GRIP-Studie levert u een bijdrage aan wetenschappelijk onderzoek dat nodig is om beter inzicht te krijgen in de groenteconsumptie van peuters. Daarnaast willen we weten hoe groentevoorkeuren en de daarbij behorende smaakontwikkelingen tot stand komen. Op de onderzoeksdagen (2 dagen per week gedurende 7 weken, en een vooren een nameting) krijgt uw kind gratis een gezond groenteproduct. Een bijkomend voordeel is dat uw kind op die dagen dan al de aanbevolen groenteconsumptie binnen krijgt. Als onderdeel van de studie wordt op het kinderdagverblijf aandacht besteed aan groente, te denken valt aan bijvoorbeeld

10 een leuk groente memoriespel of smaaklessen voor peuters. Bovendien krijgt uw kind als vergoeding voor het meedoen aan dit onderzoek een leuke attentie. Nadelen aan deelname zijn er niet voor uw kind. Uw kind zal in een vertrouwde omgeving onder leiding van het kinderdagverblijf groenteproducten krijgen die zorgvuldig bereid zijn. 9. Wat gebeurt er met de onderzoeksgegevens Het onderzoek is positief beoordeeld door de Medisch Ethische Commissie van Wageningen Universiteit. Gegevens die verzameld zijn tijdens het onderzoek zullen strikt vertrouwelijk behandeld worden. Dit betekent dat wij zorgvuldig omgaan met uw gegevens en die van uw kind. De verzamelde informatie wordt anoniem geanalyseerd en opgeslagen, en zal 5 jaar na het eind van de studie vernietigd worden. Iedereen die betrokken is bij het onderzoek, heeft een verklaring geheimhouding privacygevoelige gegevens ondertekend, waarmee de privacy van u en uw kind gewaarborgd is. De resultaten van het onderzoek zullen in de vorm van een wetenschappelijk artikel voor publicatie worden aangeboden aan een wetenschappelijk tijdschrift. Hierin zullen echter geen persoonsgegevens worden vermeld. Verder zult u door ons op de hoogte worden gesteld van de uitkomsten van het onderzoek.

11 10. Vragen Voor vragen of onduidelijkheden kunt u contact opnemen met: Victoire de Wild Tel.: victoire.dewild@wur.nl Heeft u echter vragen die u liever niet met het onderzoeksteam wenst te bespreken of die u onvoldoende beantwoord krijgt door de onderzoeker, dan kunt u contact opnemen met een onafhankelijke arts: Dr. J.J. van Binsbergen (huisarts) te Brielle Tel.: (alle werkdagen tussen en uur) j.vanbinsbergen@hag.umcn.nl De praktijkassistente noteert uw gegevens en dr. Van Binsbergen neemt contact met u op. Graag duidelijk vermelden om welk onderzoek het gaat. Dr. Van Binsbergen is als onafhankelijk arts niet betrokken bij de uitvoering van het onderzoek.

12