LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Nele Mertens Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: aardrijkskunde / biologie Stagebegeleider DLO: Mevrouw Ruth Wouters School: TSM Bovenbouw Onderwijsvorm: BSO Richting: Basis Mechanica Klas: 3BMC Lokaal: B114 Aantal leerlingen: 9lln Les gegeven door: Nele Mertens Vak: PAV Onderwerp: Veiligheid Vakmentor: Meneer Pieter De Graef Datum/Data: 18 tot 21 november 2014 Lesuur/-uren: 6 lesuren BEGINSITUATIE - Aan het begin van mijn stage zijn we gestart met de bundel veiligheid. Voornamelijk de termen pictogrammen, soorten waarschuwingsborden, gebodsborden, redding borden en verbodsborden zijn uitvoerig besproken. Deze week gaan we verder met de term elektriciteit (spanning, stroomsterkte, weerstand, ) en veiligheidsregel die daarbij komen kijken. - De leerlingen hebben mij al twee weken gehad als leerkracht en ze kennen mijn grenzen en de afspraken die er gemaakt zijn. Sommige leerlingen stellen veel vragen, beginnen te lachen of letten niet op. Heb er vorige week voldoende opmerkingen over gegeven en deze week neem ik mij voor dat er sancties komen wanneer ze weer overgaan tot testen. - Enkele leerlingen hebben extra ondersteuning, uitleg en tijd nodig. Voldoende bewaken dat iedereen mee is om ervoor te zorgen dat ze mee zijn in de les en de oefeningen kunnen maken zoals de rest. DIDACTISCHE VERANTWOORDING - Er wordt in deze lessen voornamelijk gedoeld op het herhalen van de kennis die vorige week gezien is. Binnen PAV gaat men voornamelijk attitudes aanleren maar ook relevante kennis voor hun beroepsleven, mag geëvalueerd worden. - Deze lessen bestaat voornamelijk uit individueel werken. De leerlingen mogen op deze manier op hun eigen tempo werken aan oefeningen en hebben ze ook een zicht of ze de kennis en vaardigheden onder de knie hebben. De meeste opdrachten staan wel op punten omdat het vaardigheden zijn die ze reeds hebben kunnen inoefenen of omdat het kennis is die na afloop van de vorige lessen, gekend zou moeten zijn. - Voor leerlingen in BSO is pure kennis niet iets dat hen aanspreekt. Enkel wanneer ze zien dat het een nut heeft in hun dagelijks leven, kan je hen ervoor motiveren. Het onderwerp elektriciteit doelt voornamelijk op de integratie van de eigen leefwereld. De inleiding wordt mee opgebouwd door actuele topics te linken aan het hoofdstuk door krantenartikelen, nieuwsuitzendingen en kaarten te tonen. Op deze manier wordt het aanschouwelijke aspect van de les groter en wordt het thema voldoende geïntegreerd in de nabije leefomgeving van de leerlingen. - Elk thema wil ik graag afsluiten met iets anders dan een taak of actualiteitsgegeven. Om het hoofdstuk van elektriciteit af te sluiten, heb ik een bingo en extra voorbeelden uit het dagelijkse leven voorzien. Bij de bingo moeten ze een omschrijving van een woord herkennen. Eigenlijk krijgen ze de woorden al in de vorm van een foto dus moet het hen zeker lukken om het woord te vinden. Het is een beetje competitie om ze zo goed mogelijk te laten nadenken over bepaalde omschrijvingen, maar aan de andere kant moeten ze zich ook houden aan regels en afspraken. De extra voorbeelden die ik nog voorzie wanneer er nog tijd over is, is eigenlijk om tegemoet te komen aan een vraag van een aantal leerlingen: Hoeveel volt kan een lichaam aan voor die dood gaat? Ik heb dit opgezocht en ga het duidelijk stellen met een aantal andere voorbeelden en voltages. - Het nieuwe onderdeel rond brandveiligheid wordt gestart met een vragenlijst bij een foldertje om brand te voorkomen. Ze moeten zelf opzoek naar de juist informatie om dan in hun eigen woorden te vertellen wat ze nu ontdekt hebben. Het is geen echt moeilijke folder maar niet alle antwoorden zullen ze rechtstreeks terugvinden. Ze worden dus aangespoord om zoveel mogelijk zelf na te denken bij wat ze lezen en kleine, gemakkelijke linken te leggen. EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN Situering in de eindtermen: 1 kunnen informatief luisteren en lezen. 7 kunnen hulpmiddelen gebruiken om taalvaardig te handelen en hun communicatie te verbeteren. 1
17 kunnen onder begeleiding relevante en voor hen toegankelijke informatie in herkenbare concrete situaties vinden, selecteren en gebruiken. 18 kunnen informatie uit uiteenlopend voor hen bestemd tekstmateriaal en voor hen bestemde formulieren selecteren en gebruiken; 19 kunnen onder begeleiding gebruikmaken van informatie- en communicatietechnologie (ICT). 23 kunnen omgaan met formele en informele afspraken, regels en procedures VVKSO, Leerplan Project Algemene Vakken Alle studierichtingen, September 2012, BRUSSEL D/2012/7841/014. Situering in het leerplan: Het leerplan PAV is opgebouwd rond algemene doelstellingen die in de verschillende thema s verwerkt moeten zitten. In deze lessenreeks komen volgende leerplandoelstelling aan bod: 1 Onder begeleiding en in concrete situaties relevante en toegankelijke informatie vinden en selecteren uit: o gesproken teksten; o geschreven teksten; o beeldmateriaal; o ICT-bronnen; o tabellen, grafieken, diagrammen en kaarten. 4 Onder begeleiding analoge of digitale hulpmiddelen gebruiken om de communicatie en het taalvaardig handelen te optimaliseren, zoals: o een verklarend woordenboek; o een spellingwijzer; o een schrijfkader of standaard tekststructuur; o een spreekkader of standaard tekststructuur; o software; o aangeboden ondersteunend visueel materiaal; o lay-out. 5 Bij het luisteren en het lezen, indien nodig en onder begeleiding, volgende strategieën gebruiken: o gebruik maken van aangeboden beeldmateriaal; o gebruik maken van de context; o het leesdoel bepalen; o onduidelijke passages opnieuw lezen; o de vermoedelijke betekenis van transparante woorden afleiden; o de vermoedelijke betekenis van onbekende woorden uit de context afleiden. 6 *Zich bij het lezen en luisteren blijven concentreren, ondanks het feit dat men niet alles begrijpt. 7 *Bereid zijn om eigen teksten na te kijken. 22 Aan de hand van concrete voorbeelden uit de eigen leefwereld verhelderen dat omgevingsfactoren en microorganismen invloed hebben op de menselijke gezondheid zoals o preventiemaatregelen; o SOA; o dagelijkse hygiëne; o invloed van de omgeving; o oog hebben voor eigen gezondheid en die van anderen. 24 Onder begeleiding aspecten van het dagelijkse leven van mensen uit een andere tijd of op een andere plaats met het eigen leven vergelijken. 25 Onder begeleiding toepassingen en elementen uit de eigen leefwereld in verband brengen met natuurwetenschappelijke verschijnselen zoals o het klimaat; o het weer; o energie; o stralingen; o ALGEMEEN LESDOEL Dinsdag 18/11 Leerlingen kunnen het thema elektriciteit met besproken voorbeelden uit de klas, in hun eigen 1 e lesuur leefomgeving plaatsen. Dinsdag 18/11 Leerlingen kunnen zelf voorbeelden zoeken waar elektriciteit voor zorgt met bijhorende toestellen in hun dagelijks leven. Dinsdag 18/11 7 e Leerlingen kunnen schematisch weergeven wat elektriciteit eigenlijk is. lesuur Donderdag 20/11 1 e Leerlingen kunnen zelfstandig een samenvatting schrijven en gevaren geven van elektriciteit. lesuur Vrijdag 21/11 Extra gevaren van elektriciteit uit hun omgeving opsommen en zich realiseren wat de 3 e lesuur gevolgen kunnen zijn. Vrijdag 21/11 Leerlingen kunnen op een eerlijke manier een spel spelen. Leerlingen kunnen een omschrijving van een bepaald woord aan de juiste term koppelen. SCHOOLAGENDA Dinsdag 18/11 1 e lesuur Inleiding elektriciteit 2
Dinsdag 18/11 Dinsdag 18/11 7 e lesuur Donderdag 20/11 1 e lesuur Vrijdag 21/11 3 e lesuur Vrijdag 21/11 Wat doet elektriciteit? Wat is elektriciteit Gevaren van elektriciteit Gevaren van elektriciteit Elektriciteitsbingo BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.) VVKSO, Basismechanica 2 e graad, September 2006, BRUSSEL D/2006/0279/068. DE GRAEF, P., e.a., 3BSO Veiligheid - Veilig is hier heilig, onuitg., schooljaar 2014-2015, 33 pagina s. DESCAMPS, F., Maken we ons zorgen om niets? 5 vragen over het dreigende stroomtekort, internet, De Morgen online, 22/08/2014, (http://www.demorgen.be/binnenland/maken-we-ons-zorgen-omniets-5-vragen-over-het-dreigende-stroomtekort-a2004783/). JVH, Nakende stroomonderbreking? Kom het te weten op nieuwe site OffOn.be, internet, HLN.be, 03/11/2014, (http://www.hln.be/hln/nl/31822/dossier- Stroomtekort/article/detail/2109782/2014/11/03/Nakende-stroomonderbreking-Kom-het-te-wetenop-nieuwe-site-offon-be.dhtml). Red., Ook Mechelen bereidt zich voor op stroomschaarste, internet, 25/08/2014, (http://www.mechelen.be/4911/press/10332/ook-mechelen-bereidt-zich-voor-opstroomschaarste.html). LEERMIDDELEN & MEDIA Dinsdag 18/11 Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes 1 e lesuur Prezi en extra filmpjes indien nodig Dinsdag 18/11 - Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes Dinsdag 18/11 Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes 7 e lesuur Lijm, schaar, reclameblaadjes Donderdag 20/11 - Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes 1 e lesuur - Lijm, schaar, reclameblaadjes, prezi stappenplan samenvatting Vrijdag 21/11 Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes 3 e lesuur Vrijdag 21/11 - Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes - Ppt Bingo, Bingokaarten, nummertjes 3
Didactisch lesontwerp Leerdoelen Leerlingen kunnen Zich bij het lezen en luisteren blijven 30 concentreren, ondanks het feit dat men niet alles begrijpt. (Lpd6) Illustreren dat het dagelijks leven ingebed ligt tussen verleden en toekomst vanuit de actualiteit en eigen ervaringen. (Lpd23) Lesfasen & timing 1 e lesuur dinsdag 18/11 8 KRACHTIGE LEEROMGEVING Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud Lln komen binnen en schrijven agenda in voor de hele dag. Ook punten van taken die ze vorige week gemaakt hebben, moeten ze noteren.!! Moeten donderdag weer schaar en pritt meenemen. We zijn vorige week vrijdag al begonnen met het nieuwe thema rond elektriciteit. We gaan hier deze week mee verder en kijken nog eens terug naar de prezi waar we vorige week mee begonnen zijn. OLG Inleiding elektriciteit p.21 Prezi bestaat uit verschillende actuele punten rond elektriciteit. Ook het afschakelplan wordt uitvoerig besproken. Naar gelang de timing kunnen er bepaalde filmpjes of websites weggelaten worden. 1. Filmpje geschiedenis elektriciteit 2. Wat doet elektriciteit? Cursus p.21 lln laten voorlezen Extra filmpje uitleg elektriciteit + inleiding op wat IS elektriciteit? 3. Stroomonderbreking OffOn.be Fragment De Redactie Website Verschillende pictogrammen 4. Gaat in Mechelen het licht uit? Kaart afschakelplan Kritische bedenkingen bij dergelijke kaarten 5. Wat kunnen wij doen? Op school? Thuis? Prezi: http://prezi.com/ylr bovncca1k/?utm_ca mpaign=share&utm _medium=copy [Zie link prezi] Zelf weten indien nodig: Reactoren in België - Doel 1 tot 4 (in Doel) - Tihange 1 tot 3 (in Hoei) - 4 onderzoeksreactoren in Mol Waarom een stroomtekort? - Uitvallen kernreactor Doel 4 door sabotage. Herstellingen aan Doel 3 en Tihange 2 door scheurtjes in reactorwand zeker nog tot begin volgend jaar. (Lpd25) dinsdag 18/11 20 Vorige les zijn we gestart met een nieuw deeltje binnen het thema veiligheid. We hebben een inleiding gegeven aan de hand van de OffOn-campagne en video s over elektriciteit. Deze les gaan we verder wat elektriciteit allemaal doet. Individueel Oef 1 en 2 p.21-22 - Lln leest de eerste opgave voor - Andere lln leest de tweede opgave voor - Lkr legt nog kort even de bedoeling uit. Opgave op scherm 4. Elektriciteit 4.1 Wat doet elektriciteit? 1. Situaties waarin elektriciteit wordt gebruikt 2. Extra voorbeelden bij de situaties uit 1. (oplossingen zie werkblaadjes) 4
Krijgen een 10min om de taak te maken Wie denkt klaar te zijn, kan nog extra voorbeelden zoeken 15 OLG verbetering - Oef 1 en 2 p.21-22 - Lln zetten bovenaan hun voornaam op p.22 - Lkr haalt de papieren op en geeft elke lln een ander papier. - Verbetering Lkr vraagt de antwoorden aan de lln uit de klas en toont het juiste antwoord op het scherm Lln verbetert wanneer fout! Opletten want voorbeelden kunnen verschillen van de verbetersleutel maar kan zeker wel een juist antwoord zijn. Verbetersleutel tonen op scherm (Lpd24) Lesfase 2: 10 Elektriciteit is iets wat er altijd geweest is zoals jullie in het eerste filmpje van vrijdag konden zien. We gaan eens kijken naar voorwerpen van toen er nog geen elektriciteit was in de huizen van mensen. OLG Oef 3 p.23 - Lln leest de eerste opgave voor - Lkr legt nog kort even de bedoeling uit. Deze les gaan ze gewoon na wat de oude toestellen zijn en wat hun elektrische tegenpool is. Volgende les krijgen ze een tijdsschrift en kunnen ze opzoek naar de afbeelding van het elektrisch toestel. (Als de meeste wel lijm bij hebben, kan het al vandaag gedaan worden, maar anders is het voor de volgende les.) Opgave op scherm Lln eventueel lijm en schaar Lkr eventueel reclameblaadjes (Lpd24) 7 e lesuur dinsdag 18/11 8 We gaan verder met de oefening die we daarstraks gestart zijn. Vervolg OLG Oef 3 p.23 - Elke leerling krijgt een tijdsschrift en gaat opzoek naar een figuur van de elektrische variant van de tekeningen die staan op pagina 23. - Te tekeningen moeten in de kaders passen en het moet ordelijk gemaakt worden. Lln: Lijm en schaar Lkr: reclameblaadjes (Lpd25) (Lpd6) (Lpd1) Lesfase 2: 30 Nu hebben we gekeken naar voorbeelden waar men elektriciteit voor nodig heeft en wat elektriciteit juist doet. We gaan nu verder met de vraag Wat is elektriciteit? OLG 4.2 Wat is elektriciteit? p.24-25 Geef nog eens een aantal dingen waar elektriciteit voor kan zorgen? BORD: Begrippen en hun eenheid uit eerste deel vd tekst 4.2 Wat is elektriciteit (oplossing zie werkblaadjes) 5
Kan je er ook nog een voorbeeld bij geven? - Lkr legt uit wat de bedoeling is met de tekst op p.24-25 - Lln leest de eerste paragraaf van de tekst voor. (Lkr schrijft de 3 termen en hun eenheid op bord) Volgende deel van de tekst wordt afwisselend gelezen door de leerlingen. Lkr geeft aan dat wie niet aan het lezen is goed moet opletten want na het voorlezen wordt de tekst in een schema gezet.!opgelet: Vraag We kunnen zeggen dat wordt in eerste instantie overgeslagen en ingevuld na het maken van het schema. (Lpd4) (Lpd1) (Lpd7) (Lpd4) 1 e lesuur donderdag 13/11 15 Lesfase 2: 30 Lln komen binnen en schrijven hun agenda in voor de hele dag. We hebben al gezien wat elektriciteit IS en wat elektriciteit DOET. Vandaag gaan we eens kijken naar de gevaren ervan. OLG Stappenplan: maken ve samenvatting p.27 - Lln leest voor wat een samenvatting is. - Lln leest wat de vier hoofdstappen zijn voor het maken van een goede samenvatting. - Lkr legt nog kort even elke stap uit aan de hand van een prezi. Individuele Taak 4.3 Gevaren elektriciteit p.26-27 - Lln maken de taak individueel en mogen enkel vragen stellen waar geen antwoord op te vinden is op de twee gegeven pagina s of in het woordenboek. - Ze krijgen een halfuurtje de tijd om de taak te maken en daarna wordt afgegeven. Prezi: http://prezi.com/zp - a7cnfewck/?utm_ca mpaign=share&utm _medium=copy Timer op scherm Woordenboeken per lln 4.3 Gevaren van elektriciteit Stap 1: Zoek moeilijke woorden op in de woordenboek en schrijf de betekenis in je tekst. Stap 2: Titel aanduiden en inleiding, midden, slot, conclusie in de tekst. Stap 3: Samenvatting in het klad met eerst de titel en vervolgens hoofdzaken en bijzaken. Stap 4: Controleer je samenvatting op je goed gekeken hebt naar hoofd- en bijzaken, spellingsfouten en juiste zinsopbouw, begrijp je zelf wat er staat. Stap 5: Overschrijven samenvatting op takenblad + Nog eens alles nalezen voor het afgeven! Extra weetjes Stopcontact in België 230V Elektrocutie vanaf 230V Defibrillator met max 800V - DIFF: Wie klaar is en zijn taak goed heeft nagelezen, mag de oefening op p.28 proberen te maken. (Lpd25) (Lpd22) 3 e lesuur vrijdag 14/11 5 Lln komen binnen en schrijven hun agenda in voor de hele dag. Jullie hebben gisteren een tekst gelezen over mogelijke gevaren van elektriciteit. We gaan er vandaag nog verder mee aan de slag. Individueel en OLG - Oef 2 p.28 - Lln leest de opgave voor. Timer op scherm 6
15 20 - Lkr zet de lln in 3 groepen en zegt welke situatie zij zullen bespreken. Gaan na wat de persoon doet, zo uitgebreid mogelijk zeggen wat ze zien. Verdelen in hun groep wie wat gaat zeggen aan de rest van de klas. Komen in hun groepje vooraan staan en vertellen aan de rest wat ze als antwoord hebben en wat het gevaar precies is. Figuren in ppt om te tonen Typen antwoorden van de lln om te tonen aan de medeleerlingen na hun present 10 Extra voorbeelden gevaren elektriciteit - Lkr heeft nog extra voorbeelden van gevaarlijke situaties met elektriciteit en aan de leerlingen om te zeggen wat er aan de hand is en wat de gevaren ervan zijn. (Lpd5) (Lpd25) vrijdag 14/11 1 Lesfase 2: (Enkel indien nodig) Om het deeltje rond elektriciteit af te ronden gaan we een spel spelen. Het is weer een klassieker die de meesten wel zullen kennen. We spelen elektriciteitsbingo. BINGO Extra oefening - Lln hoeven niets op hun bank te nemen en lkr legt de bedoeling uit van het spel. Lln krijgen elk een blaadje met daarop 16 foto s van elektrische toestellen. De lkr trekt een nummer van 1 tot 16 en laat de lln een beschrijving zien op het scherm. Een lln leest deze beschrijving voor en zegt over welk apparaat hij denkt dat het is. Wanneer het juist is, wordt de oplossing getoond en de lln kruisen het juiste antwoord op hun kaart aan. De lln die eerst 4 apparaten op een rij heeft, steekt zijn hand omhoog en zegt dat hij Bingo heeft. - Er worden duidelijke afspraken gemaakt en wanneer ze zich hier niet aan kunnen houden, krijgen ze een sanctie. - Wanneer een lln uit is, wordt er wel nog verder gespeeld voor de tweede en derde plaats. Ook daarna nog als er nog tijd is, worden de andere figuren ook besproken. Extra weetje wanneer nog tijd over (zie ppt) - Lkr geeft aan en vragen van lln worden beantwoord indien relevant. Ppt bingo Nummers voor te trekken Eigen overzicht foto s Ppt bingo met extra voorbeelden Elektriciteitsbingo Extra weetjes Stopcontact in België 230V Elektrocutie vanaf 230V Defibrillator met max 800V Bliksem van 75kV tot 1452kV 7
BORDSCHEMA PROJECTIE Schema p.25 8