Scorekaart Veilig Ondernemen in Amsterdam

Scorekaart Veilig Ondernemen in Amsterdam Over veiligheid in winkel- en bedrijvengebieden De Een uitgave van: Platform Criminaliteitsbeheersing Amsterdam-Amstelland (PCA) In opdracht van: Economische Zaken Amsterdam Uitgevoerd door: Dienst Onderzoek en Statistiek November 2005 Het Platform Criminaliteitsbeheersing Amsterdam-Amstelland is een samenwerkingsverband van: Kamer van Koophandel Amsterdam MKB-Amsterdam Ondernemersvereniging Regio Amsterdam ORAM Raad Nederlandse Detailhandel, kring Amsterdam de Vereniging Amsterdam Zuidoost VAZO Vereniging van Bedrijven in Amsterdam-Noord VEBAN FNV Bondgenoten Politie Amsterdam-Amstelland Arrondissementsparket Amsterdam Gemeente Amsterdam Gemeente Aalsmeer Gemeente Amstelveen Gemeente Diemen Gemeente Ouder-Amstel Gemeente Uithoorn

2

Inhoud Belangrijkste conclusies 5 Inleiding 7 Scorekaart 7 Veiligheidsproblematiek ondernemers nader beschouwd 9 Leeswijzer 9 1 Scorekaart veilig ondernemen: winkelgebieden in Amsterdam 11 1.1 Objectieve veiligheid winkelgebieden 12 1.2 Subjectieve veiligheid winkelgebieden 18 2 Scorekaart veilig ondernemen: bedrijvengebieden in Amsterdam 23 2.1 Objectieve scorekaart bedrijvengebieden 23 2.2 Subjectieve veiligheid bedrijvengebieden 27 3 Veiligheid in en om winkels 31 3.1 Gebiedsproblematiek 31 3.2 Veiligheidsbeleving 33 3.3 Slachtofferschappen 35 4 Veiligheid in en om bedrijven 39 4.1 Gebiedsproblematiek 39 4.2 Veiligheidsbeleving 41 4.3 Slachtofferschappen 43 4.4 De horeca uitgelicht 46 Bijlagen 49 3

4

Belangrijkste conclusies De scorekaart veilig ondernemen in Amsterdam meet hoe de veiligheid in winkel- en bedrijvengebieden er voor staat. De veiligheidsscores van de verschillende gebieden worden daarvoor afgezet tegen de score van de stad, maar ze kunnen ook onderling vergeleken worden. In de toekomst kan, zowel voor de gehele stad als voor de onderscheiden gebieden, de ontwikkeling van het gemeten veiligheidsniveau door de tijd in kaart worden gebracht. In de rapportage wordt gesproken van een objectieve en subjectieve score. De objectieve score is samengesteld uit politiegegevens en meldingen van winkeliers en ondernemers over slachtofferschappen van misdrijven en incidenten. De subjectieve score bestaat uit de beleving en gevoelens van winkeliers en ondernemers ten aanzien van veiligheid en problemen in hun vestigingsgebied. Voor de scorekaart veilig ondernemen in Amsterdam is de gehele stad ingedeeld in winkel- en bedrijvengebieden. Dit kunnen zowel concentratiegebieden als niet-concentratiegebieden zijn. In concentratiegebieden komen op een relatief kleine oppervlakte veel winkels of bedrijven voor. In niet-concentratiegebieden is de spreiding van winkels en bedrijven groter. Over het veiligheidsniveau in het voorjaar van 2005 kunnen over beide soorten gebieden de volgende conclusies worden getrokken: Scorekaart Winkelgebieden In de winkelgebieden in het centrum van Amsterdam worden veel meldingen en aangiften van delicten en overlast gedaan; ook vinden er relatief veel incidenten plaats en melden winkeliers vaak slachtoffer te zijn geweest van delicten; deze gebieden verdienen daarmee, objectief gezien, de kwalificatie onveilig. Dit wil niet zeggen dat deze gebieden ook als onveilig ervaren worden door winkeliers. Met name het winkelgebied Utrechtsestraat/ Rembrandtplein/ Reguliersbreestraat/ Reguliersdwarsstraat/ Amstel valt op: objectief gezien is dit het meest onveilige gebied, terwijl winkeliers het als één van de veiligste gebieden ervaren. Uitgaande van de beleving van winkeliers blijken Overig Amsterdam-Noord nieuw en het Buikslotermeerplein het meest onveilig en heeft het Buikslotermeerplein ook de meeste gebiedsproblematiek. Winkelgebieden in het zuidelijk deel van de stad zijn zowel objectief als subjectief gezien het veiligst. Het Gelderlandplein is het meest veilige winkelgebied. Er zijn grote verschillen tussen de onderscheiden gebieden als het gaat om feitelijke overlast. In de winkelgebieden in de binnenstad zien we hierbij extreem hoge scores. Scorekaart Bedrijvengebieden Vier bedrijvengebieden verdienen volgens de objectieve score de kwalificatie onveilig. Het betreft twee concentratiegebieden en twee niet-concentratiegebieden. Als op de subjectieve veiligheid wordt afgegaan zijn dit er respectievelijk vier en twee. Het gebied geheel Geuzenveld-Slotermeer (niet-concentratiegebied) is voor bedrijven zowel objectief als subjectief gezien het minst veilig en heeft volgens de ondernemers het meest last van gebiedsproblematiek. Het meest veilige bedrijvengebied, zowel feitelijk als in de 5

beleving van de ondernemers, is het concentratiegebied Science Park Amsterdam. Voor het concentratiegebied Rai/ Zuidas/ Zuiderhof e.o. en Burgerweeshuis is er een groot verschil tussen de objectieve en de subjectieve veiligheid: objectief gezien is dit gebied een stuk onveiliger dan gemiddeld maar ondernemers ervaren het echter wel als veilig. Voor het concentratiegebied Amstel III geldt het omgekeerde: hoewel dit gebied objectief gezien veiliger is dan gemiddeld, wordt het door ondernemers als onveilig ervaren. Naast de scorekaart is een analyse gemaakt op brancheniveau, soort en omvang van bedrijven en winkels. Veiligheid in en om winkels Volgens winkeliers zijn winkeldiefstal en inbraak de meest voorkomende delicten in hun bedrijf of in de directe omgeving. Filialen hebben vaker dan hoofdvestigingen of zelfstandige ondernemingen te maken met delicten. Grotere winkels hebben meer te maken met delicten dan kleinere. Ruim een derde zegt eens of meerdere keren slachtoffer te zijn geweest van winkeldiefstal; tweederde van hen doet geen aangifte van dit delict. Eén op de vijf winkeliers is naar eigen zeggen het afgelopen jaar slachtoffer geweest van (een poging tot) inbraak. Driekwart van de slachtoffers zegt altijd aangifte te doen. Van de verschillende branches hebben warenhuizen en juweliers het meest te maken met overvallen. Volgens de winkeliers wordt 58% van de delicten gepleegd door het eigen personeel. In de sfeer van overlast is rommel voor alle bedrijven een grote bron van ergernis (46% vaak). Vier van de tien winkeliers voelen zich wel eens onveilig in hun eigen winkel, een derde heeft daar ook in de directe omgeving last van. Onafhankelijk van het soort winkel heeft een derde van de medewerkers last van onveiligheidsgevoelens. Binnen de verschillende branches leeft het onveiligheidsgevoel van zowel winkeliers als medewerkers het sterkst in warenhuizen, gevolgd door apotheken en drogisterijen en juweliers. Gelet op de locatie van de winkels is het onveiligheidsgevoel het grootst in winkelcentra. Veiligheid in en om bedrijven Bedrijven hebben het meest last van inbraak en autocriminaliteit. Eén op de vijf ondernemers is slachtoffer geweest van inbraak en evenals bij de winkeliers doet driekwart altijd aangifte. Een kwart heeft te maken gehad met diefstal in het bedrijf, maar slechts de helft doet aangifte. De delicten waarmee de onderscheiden branches te maken hebben zijn soms branchespecifiek en lopen derhalve uiteen; de horeca heeft bijvoorbeeld relatief vaak te maken met zakkenrollerij en (fietsen)diefstal, de branche autoreparatie heeft vooral last van autocriminaliteit, diefstal en inbraak. Gemiddeld is één op de zes ondernemers het afgelopen jaar bedreigd met geweld. Volgens de ondernemers vindt dit vooral in de gezondheids- en welzijnszorg, de horeca, de sector autoreparatie en het openbaar bestuur en onderwijs plaats. In de sfeer van overlast hebben alle ondernemers (net als de winkeliers) vooral klachten over rommel op straat (42% vaak). Ook, maar veel minder, zeggen bedrijven last te hebben van bekladding of groepen jongeren (respectievelijk 17% en 14% vaak). In hun bedrijf voelt 17% van de ondernemers zich wel eens onveilig (winkeliers 38%). In de omgeving van hun bedrijf voelt (net als de winkeliers) een derde van de ondernemers zich wel eens onveilig. De onveiligheidsgevoelens zijn het sterkst in grotere bedrijven; met name in de gezondheidsen welzijnszorg, het openbaar bestuur en onderwijs, branches die naar eigen zeggen relatief vaak te maken hebben met geweld, ervaart men vaak onveiligheidsgevoelens. 6

Inleiding Veiligheid en het verbeteren daarvan nemen sinds enige tijd een hoge positie in op veel politieke agenda s. Het Platform Criminaliteitsbeheersing Amsterdam-Amstelland (PCA) heeft als opdracht het ondernemerschap in Amsterdam veiliger te maken. Om die veiligheid te verbeteren is allereerst inzicht nodig in de aard en de omvang van de veiligheidsproblematiek. Hiervoor heeft het PCA aan O+S gevraagd een scorekaart voor winkel- en bedrijvengebieden te ontwikkelen waarin elk winkelgebied en elk bedrijvengebied in Amsterdam een veiligheidsscore krijgt. Scorekaart Amsterdam kende op 1 januari 2003 ruim 53.000 bedrijfsvestigingen en bijna 5.800 winkelvestigingen. In samenspraak met Economische Zaken en de Kamer van Koophandel is de gehele stad voor zowel winkels als bedrijven ingedeeld in winkel- en bedrijvengebieden. Dit kunnen zowel concentratiegebieden als niet-concentratiegebieden zijn. Concentratiegebieden zijn gebieden waar zich veel winkels of bedrijven bevinden. In niet-concentratiegebieden is de spreiding van winkels en bedrijven groter dan in concentratiegebieden. De niet-concentratiegebieden zijn tekstueel te herkennen aan de voorvoegsels overig, rest of geheel. Op deze manier is Amsterdam in te delen in 29 concentratiegebieden en 17 nietconcentratiegebieden van winkels. Op dezelfde is Amsterdam in te delen naar bedrijven: 23 concentratiegebieden en 12 niet-concentratiegebieden. Omdat alle gegevens zijn gestandaardiseerd, zijn de gebiedsscores vergelijkbaar. Interpretatie van de scores zal vervolgens helderheid moeten verschaffen over de te ondernemen acties. De scorekaarten, waarvan de resultaten in deze rapportage zijn vervat, sluiten qua indicatoren en design aan bij de Amsterdamse veiligheidsindex. Op basis van de bovenstaande beschreven gebiedsindeling van zowel winkels als bedrijven is een veiligheidsscore (een indexcijfer) berekend waarbij het stadsgemiddelde 100 is en de scores voor de winkelgebieden en de bedrijvengebieden een afwijking daarvan. Dit cijfer is tot stand gekomen op basis van gegevens van de regiopolitie Amsterdam -Amstelland en een enquête onder ruim 1.900 winkeliers en bijna 2.700 bedrijven over de veiligheid in en rondom hun bedrijf. De scorekaart kent de volgende doelstellingen: een signalerende functie met betrekking tot de veiligheidssituatie in een winkel- of bedrijvengebied vergelijking van veilige en minder veilige gebieden op een bepaald moment en het volgen van de ontwikkeling door de tijd heen. meer eenheid aanbrengen in de veelheid van cijfers die er zijn met betrekking tot veiligheid beschikken over een betrouwbaar sturingsinstrument voor beleid 7

Opbouw scorekaart Voor zowel winkel- als bedrijvengebieden is een scorekaart ontwikkeld die uit verschillende niveaus bestaat. Op het hoogste niveau zijn er 2 cijfers: de objectieve en de subjectieve score. De objectieve score bestaat voor elk gebied bij de winkels uit 6 elementscores: inbraak diefstal winkeldiefstal geweld overlast vernieling Bij bedrijven is winkeldiefstal 1 niet als apart element meegenomen, maar als onderdeel van de diefstalscore. Elk element wordt gemeten met behulp van meerdere indicatoren. Daarvoor wordt bij vier van de zes elementen gebruik gemaakt van zowel politiegegevens als enquêtegegevens. Voor vernieling en overlast zijn er alleen politiecijfers. De politiegegevens betreffen aangiften en incidenten (uit het X-polsysteem), meldingen (uit het NSA-systeem) en algemene politieverordeningen (APV s). De enquêtegegevens gaan over diverse vormen van slachtofferschap ( Bent u de afgelopen 12 maanden wel eens slachtoffer geworden van.? ). In totaal bestaat de objectieve score uit 46 indicatoren (zie bijlagen). De objectieve score komt tot stand door twee keer een weging toe te passen. Ten eerste op het niveau van de elementen. Binnen elke elementscore tellen de politiecijfers twee keer zo zwaar mee als de enquêtegegevens. Ten tweede hangen er bij de berekening van de totale objectieve score verschillende gewichten aan de elementscores (de objectieve score is een gewogen gemiddelde van de elementscores). Die weging is gebaseerd op de impact die criminaliteit en overlast hebben op de veiligheidssituatie van ondernemers. Geweld, inbraak en (winkel)diefstal tellen daarom zwaarder mee dan overlast, vandalisme en vernieling. De subjectieve score bestaat voor elk gebied uit 2 elementscores: gebiedsproblematiek veiligheidsbeleving Beide scores bestaan uit verschillende indicatoren, uitsluitend enquêtegegevens. De gebiedsproblematiek is uitgesplitst in dezelfde elementen als de objectieve score en bestaat uit vragen naar de mate waarin bepaalde delicten in het bedrijf of de directe omgeving daarvan voorkomen, alsmede de ervaren overlast als gevolg van bijvoorbeeld rommel op straat, graffiti of groepen jongeren. Met vragen naar de veiligheidsbeleving worden onveiligheidsgevoelens van de ondernemers en de medewerkers gemeten. De subjectieve score is het gemiddelde van de gewogen scores binnen het element 1 Hierbij gaat het niet om diefstal in bedrijven maar om diefstal in winkels die in het bedrijvengebied gevestigd zijn 8

gebiedsproblematiek en de gebiedsscore veiligheidsbeleving. In totaal bestaat de subjectieve score uit 21 indicatoren (zie bijlagen). Bij de presentatie van de gegevens wordt steeds gebruik gemaakt van de kleuren donkergroen, lichtgroen, oranje en rood: gebieden die een score van 100 of hoger hebben zijn oranje of rood gekleurd; gebieden met een score lager dan 100, zijn licht- of donkergroen gekleurd Het toekennen van een kleur is afhankelijk gesteld van de standaarddeviatie (een statistische maat voor de spreiding van scores rondom het gemiddelde; zie paragraaf 2.1). Is de score meer dan één standaarddeviatie hoger dan 100, dan wordt de kleur rood toegekend. Het gebied krijgt daarmee de kwalificatie onveilig. Is de score minder dan één standaarddeviatie boven de 100, krijgt het gebied de kleur oranje (relatief onveilig) Is de score minder dan één standaarddeviatie onder de 100, dan krijgt het gebied de kleur lichtgroen (relatief veilig) Is de score meer dan één standaarddeviatie onder de 100, dan wordt het gebied donkergroen (veilig). Veiligheidsproblematiek ondernemers nader beschouwd Naast de scorekaarten die visueel inzicht bieden in de veiligheid en het veiligheidsgevoel in de onderscheiden Amsterdamse werkgebieden, biedt het onderzoeksrapport een meer beschrijvend inzicht in de veiligheidsproblematiek van winkeliers en ondernemers. Op basis van de enquêtegegevens wordt een schets gegeven van het aantal delicten in de eigen zaak of directe omgeving, de ervaren overlast, de veiligheidsbeleving en slachtofferschappen. Deze gegevens worden vervolgens uitgesplitst naar bedrijfsvorm, bedrijfsgrootte en branche. Zo wordt niet alleen inzicht geboden in de veiligheid van de gebieden maar ook specifieker ingezoomd op de problematiek per type bedrijf. Meer specifiek komen zowel voor winkels als bedrijven de volgende onderwerpen aan de orde: Hoe vaak bepaalde delicten voorkomen in het eigen bedrijf of in de directe omgeving van het bedrijf. Hoe vaak bepaalde vormen van overlast voorkomen in het eigen bedrijf of in de directe omgeving. Hoe veilig ondernemers zich voelen in het eigen bedrijf of in de directe omgeving. Hoe vaak ondernemers in de afgelopen 12 maanden slachtoffer zijn geweest van verschillende delicten en voorvallen. Hoe vaak ondernmers aangifte hebben gedaan bij de politie van de delicten en de voorvallen. Leeswijzer De belangrijkste conclusies staan aan het begin van de rapportage weergegeven. 9

In hoofdstuk 1 Scorekaart Veilig ondernemen, winkelgebieden in Amsterdam worden de resultaten van de scorekaart voor de winkels, objectief en subjectief beschreven. Zowel voor de totaalscores als de afzonderlijke elementen wordt steeds ingegaan op de gebieden met de hoogste en de gebieden met de laagste scores. In hoofdstuk 2, Scorekaart Veilig ondernemen, bedrijvengebieden in Amsterdam worden de resultaten voor de scorekaart bedrijvengebieden op een soortgelijke wijze beschreven. In hoofdstuk 3, Veiligheid in en om winkels, wordt aan de hand van de onderwerpen gebiedsproblematiek, veiligheidsbeleving en slachtofferschappen nader ingegaan op de veiligheidsproblemen die winkeliers ervaren. Behalve in het algemeen worden deze problemen ook uitgesplitst naar bedrijfsvorm, bedrijfsgrootte en branche. In hoofdstuk 4, Veiligheid in en om bedrijven, worden op dezelfde wijze de problemen van ondernemers in bedrijven beschreven. Daarbij wordt apart aandacht aan de horeca besteed. 10

1 Scorekaart veilig ondernemen: winkelgebieden in Amsterdam De onderstaande figuur toont de locatie van de verschillende concentraties van winkelgebieden. Figuur 1.1 Winkelgebieden N1 C1 winkelgebieden A1 Noord Jordaan A10 Nieuwmarkt/Waterlooplein A11 Nieuwezijds Voorburgwal e.o Zuid A14 Zuid Jordaan A2 Haarlemmerstraat/dijk A3 W. Grachtengordel A4 Nieuwendijk/Damrak A5 Leidsestraat / Leidseplein / Koningsplein A6 Heiligeweg / Kalvestraat / Rokin / Nes A7 Utrechtsestraat/Rembrandtsplein/Reguliersbreestraat A8 Z. Grachtengordel A9 Burgwallen C1 Staatslieden / Frederik Hendrikbuurt D1 Winkelstraten Oud West G1 Javastraat / Molukkenstraat H1 Bos en Lommerplein / Bos en Lommerweg J1 Jan Evertsenstraat / Mercatorplein N1 Buikslotermeerplein P1 Burg. de Vlugtlaan / Plein 40 45 Q1 Osdorpplein /Tussenmeer R1 Joh. Huizingalaan / Sierplein T1 Centrumgebied Zuidoost / Bijlmerplein U1 Linneausstraat / C. Huygensplein U2 Dapperstraat / 1e van Swindenstraat V1 Hoofddorpplein / Zeilstraat V2 Beethovenstraat V3 PC Hoofstraat / van Baerlestraat V4 De Pijp W1 Gelderlandplein W3 Rivierenbuurt Q1 P1 R1 H1 V1 J1 A11 A1 A3 A2 A4 D1 A14 A5 A8 V3 V4 V2 W3 W1 A9 A10 A6 U2 A7 U1 G1 T1 De witte gebieden zijn de niet-concentratiegebieden. In niet-concentratiegebieden bevinden zich eveneens (veel) winkels, maar is de spreiding groter dan in concentratiegebieden. In de scorekaart wordt de gehele stad verdeeld en ook voor de niet-concentratiegebieden zijn scores berekend. 11

1.1 Objectieve veiligheid winkelgebieden De objectieve scorekaart van winkelgebieden bestaat uit verschillende elementen: inbraak, diefstal, winkeldiefstal, geweld, overlast en vernieling. Samen geven deze elementen aan hoe veilig of onveilig een winkelgebied in Amsterdam is. Figuur 1.2 Objectieve scorekaart winkels, alle gebieden 2 Legenda, Amsterdam = 100 > 162 100-162 28-100 < 28 bron: O+S Te zien is dat met name winkelgebieden in Amsterdam-Centrum en in Geuzenveld- Slotermeer een score ver boven het gemiddelde hebben. Het is daar dus relatief onveilig. Delen van Amsterdam-Noord en Amsterdam Oud zuid en ZuiderAmstel zijn veiliger dan gemiddeld. Een uitsplitsing per winkelgebied geeft een gedetailleerder beeld. 2 In de bijlagen is de objectieve scorekaart te zien voor de concentratiegebieden van winkels. 12

Tabel 1.3 Objectieve scorekaart winkelgebieden sd=62,24 3 sd=62,24 scorekaart objectief scorekaart objectief A7 Utrechtsestraat, Rembrandtplein, Reguliersbreestraat, 340 W2 Overig Buitenveldert 118 Reguliers Dwarsstraat, Amstel A9 + A10 Burgwallen tot Nieuwmarkt & Zeedijk, Nieuwmarkt, 291 Q2 Overig Osdorp 110 Waterlooplein, Damstraat, Nieuwe Hoogstraat A5 Leidsestraat, Leidse Plein, Koningsplein 262 R1+R2 Johan Huizingalaan, Sierplein & 109 Overig Slotervaart P2 Overig Geuzenveld-Slotermeer (incl. Lambertus Zijlplein) 204 A14 Zuidelijk deel Jordaan 104 N1 Buikslotermeerplein 201 V5 Overig De Pijp 104 P1 Burg. De Vlugtlaan, Plein 40-45 200 A2 Haarlemmerstraat, Haarlemmerdijk 103 A6 Kalverstraat, Rokin, Heiligeweg, Nes 199 J2 Overig De Baarsjes 97 G1 Javastraat, Molukkenstraat 199 D2 Overig Oud-West 96 U2 Dapperstraat, Eerste Van Swindenstraat 188 V4 Gebied omsloten door 94 Ruysdaelkade,Ceintuurbaan, Van Woustraat en Stadhouderskade A4 +A11 Nieuwendijk, Damrak & Nieuwezijds Voorburgwal en 187 C1 Westerpark beneden spoor: Frederik 90 omgeving Hendrikbuurt/Staatsliedenbuurt H1 Bos en Lommerplein, Bos en Lommerweg 175 U1 Middenweg, Linnaeusstraat, 90 Christiaan Huygensplein J1 Mercatorplein, Jan Evertsenstraat, Vespuccistraat 170 G3 Overig oud Zeeburg 88 A13 Rest Westelijke Binnenstad 151 A1 Noordelijk deel Jordaan 85 Q1 Osdorpplein, Tussenmeer 148 V1 Hoofdorpplein, Zeilstraat 82 T2 Overig Zuidoost noord 148 N2 Overig Amsterdam-Noord Oud 82 T1 Centrumgebied Zuidoost 142 A8 Zuidelijke Grachtengordel 79 T3 Overig Zuidoost zuid 140 V2 Beethovenstraat 78 D1 Vierkant 'Achter Oud-West' (Bilderdijk-, Kinker-, Eerste 139 V6 Overig Oud-Zuid 78 Constantijn Huygens-, Jan Pieter Heijestraat en Overtoom) U3 Overig Oost/Watergraafsmeer 135 G2 Overig nieuw Zeeburg 73 A12 Rest Oostelijke Binnenstad 126 A3 Westelijke Grachtengordel 67 N3 Overig Amsterdam-Noord Nieuw 125 V3 PC Hooftstraat, Van Baerlestraat 65 C2 Westerpark boven spoor Spaarndammerbuurt 123 W3 Rivierenbuurt 60 H2 Overig Bos en Lommer 119 W1 Gelderlandplein 44 1) sd = standaarddeviatie bron: O+S Vrijwel het gehele centrum van Amsterdam blijkt volgens de objectieve scorekaart onveilig te zijn. Het winkelgebied rond de Utrechtsestraat/ Rembrandtplein/ Reguliersbreestraat/ Reguliersdwarsstraat en de Amstel is objectief gezien het meest onveilig. Ook het gebied Burgwallen, Nieuwmarkt, de Zeedijk, het Waterlooplein, de Damstraat en de Nieuwe 3 Een standaarddeviatie is een maat die het verschil van een score met het gemiddelde van alle scores weergeeft. In de meeste gevallen ligt 68% van de waarnemingen binnen één standaarddeviatie van het gemiddelde. Als de standaarddeviatie bijvoorbeeld 20 is bij een gemiddelde van 100 dan betekent dat normaal gesproken dat 68% van de scores tussen 80 en 120 ligt. In het geval van de scorekaart zijn de gegevens niet altijd zo mooi verdeeld. De standaarddeviatie wordt hier gebruikt om de kleuren te bepalen (zie inleiding). 13

Hoogstraat scoort bijna drie keer zo hoog als het stedelijk gemiddelde. Het winkelgebied rond de Leidsestraat en het Koningsplein is ook onveiliger dan gemiddeld, evenals de Kalverstraat en omgeving. Naast de gebieden in het centrum zijn ook Overig Geuzenveld-Slotermeer, het Buikslotermeerplein, delen van Zeeburg (Javastraat en Molukkenstraat), Oost/Watergraafsmeer (Dapperstraat en Eerste van Swindenstraat), het Bos en Lommerplein en het Mercatorplein onveilig. Winkelgebieden in Amsterdam Oud Zuid en ZuiderAmstel, Oost/Watergraafsmeer, het noordelijke deel van De Jordaan en Amsterdam-Noord (behalve het Buikslotermeerplein) zijn, objectief gezien, veilige gebieden. 1.1.1 Inbraak Het element inbraak bestaat uit opgenomen aangiften van diefstal en (pogingen tot) inbraak bij bedrijven en instellingen (zie bijlagen) alsmede de in de enquête gerapporteerde slachtofferschappen van (pogingen tot) inbraak. In Amsterdam werden in 2004 in totaal 4.527 diefstallen en (pogingen tot) inbraken aangegeven. Er zijn grote verschillen tussen de gebieden. Met name in Overig Geuzenveld-Slotermeer (inclusief het Lambertus Zijlplein) en Overig Buitenveldert vinden veel (pogingen tot) inbraak plaats. Ook delen van de oostelijke Binnenstad, delen van Zuidoost, delen van de Spaarndammerbuurt en van Oost/Watergraafsmeer scoren meer dan twee keer zo hoog als gemiddeld. In de winkelgebieden Hoofddorpplein en Zeilstraat, het Gelderlandplein, de Haarlemmerstraat en Haarlemmerdijk, de Ruysdaelkade, Ceintuurbaan, Van Woustraat en Stadhouderskade, het Centrumgebied van Zuidoost, het gebied Kalverstraat, Rokin, Heiligeweg, het Osdorpplein en Tussenmeer en de Dapperstraat en de Eerste van Swindenstraat komen weinig inbraken voor. Opvallend zijn de gebieden Kalverstraat, Dapperstraat, Leidseplein en Mercatorplein die op de totale scorekaart zeer hoog scoren, terwijl er weinig inbraken worden aangegeven. In de bijlagen is te zien dat dit vooral tot hoge scores op de elementen winkeldiefstal, geweld, diefstal en vernieling te herleiden is. 1.1.2 Diefstal Het element diefstal is opgebouwd uit de volgende aangiftecijfers: diefstal uit/vanaf motorvoertuigen diefstal van motorvoertuigen diefstal van brom-, snor-, fietsen zakkenrollerij diefstal af/uit/vanaf motorvoertuigen overige vermogensdelicten Daarnaast zijn in dit element de slachtofferschappen van diefstal, autocriminaliteit, persoonlijke bezittingen van de ondernemer zelf en persoonlijke bezittingen van medewerkers in een gebied meegenomen. 14

Figuur 1.4. Aangiften in Amsterdam per indicator van het element diefstal, 2004 16000 14000 14859 14597 12000 10000 8000 7720 8206 6000 4000 2628 2000 1286 0 diefstal uit/vanaf motorvoertuigen diefstal van motorvoertuigen diefstal van brom-, snor-, fietsen zakkenrollerij diefstal van/af/uit overige voertuigen overige vermogensdelicten bron: Politie Amsterdam-Amstelland / bewerking O+S Veel van de gebieden die volgens de totale scorekaart als onveilig kunnen worden beschouwd scoren ook hoog op het aangiftendeel van het element diefstal (gebieden rond de Utrechtsestraat/ Rembrandtplein/ Reguliersbreestraat/ Reguliersdwarsstraat/ Rembrandtplein, de Kalverstraat, het Leidseplein, de Dapperstraat, de overige gebieden in de westelijke Binnenstad, de Burgemeester de Vlugtlaan, de Burgwallen en Nieuwmarkt en het Buikslotermeerplein). Ook wat betreft de veilige gebieden is de samenhang met de totale scorekaart groot. Zo is in de Beethovenstraat het aantal aangiften van diefstal het kleinst. 1.1.3 Winkeldiefstal In 2004 werden er in Amsterdam 4.254 aangiften van winkeldiefstal gedaan. Er is een aantal gebieden dat zeer laag scoort op dit element (Overig oud Zeeburg, Overig Buitenveldert, Overig Oud Zuid, de Zuidelijke Grachtengordel, de Beethovenstraat, de Westelijke Grachtengordel, Beneden spoor Frederik Hendrikbuurt/Staatsliedenbuurt en Noord Jordaan). Deze gebieden scoren overigens vrijwel allemaal ook beneden het gemiddelde op de gehele scorekaart, met uitzondering van Overig Buitenveldert. Twee gebieden springen eruit qua winkeldiefstal: in de Javastraat/Molukkenstraat en de Dapperstraat/ Eerste van Swindenstraat is het aantal aangegeven winkeldiefstallen respectievelijk ruim drie en ruim twee keer zo hoog als gemiddeld. Ook op de andere elementen van de scorekaart hebben deze gebieden een hoge score. 1.1.4 Geweld Het element geweld is opgebouwd uit de volgende politieaangiften: openlijk geweld bedreiging 15

mishandeling straatroof overval in woning, overige objecten of geldinstelling/-loper Daarnaast zijn in dit element ook de slachtofferschappen meegenomen van overval met (dreiging met) geweld, bedreiging, lichamelijk geweld en afpersing. De meest voorkomende aangiften betreffen mishandeling, bedreiging en straatroof. Figuur 1.5 Aangiften in Amsterdam per indicator van het element geweld, 2004 3500 3000 2500 2699 3109 2551 2000 1500 1000 500 442 351 0 openlijk geweld bedreiging mishandeling straatroof overval in woning, overige objecten of geldinstelling/-loper bron: Politie Amsterdam-Amstelland / bewerking O+S Uitschieters op het gebied van geweld betreffen het gebied rond de Utrechtsestraat, het Buikslotermeerplein, de Burgemeester de Vlugtlaan en Plein 40-45 en het Mercatorplein, de Jan Evertsenstraat en de Vespuccistraat. In deze gebieden worden veel meer geweldsincidenten gemeld dan gemiddeld. Op het Gelderlandplein, Overig Nieuw Zeeburg, de Rivierenbuurt en de PC Hooftstraat worden de minste geweldsdelicten aangegeven. De gebieden waar veel geweld voorkomt zijn ook volgens de gehele objectieve scorekaart onveilig. 1.1.5 Overlast Het element overlast is (naast gerapporteerd slachtofferschap van vernieling en bekladding) opgebouwd uit incidenten en meldingen op het gebied van drugs, uitgaan, verkeer, milieu en burengerucht. Het gaat dan om geregistreerde incidenten en meldingen. De volgende politiecijfers zijn opgenomen: drugs-/drankoverlast (incidenten) overlast uitgaansgelegenheden/horeca (meldingen) verkeersoverlast (incidenten) burengerucht (relatieproblemen) (incidenten) milieu grijs (misdrijven en incidenten) (bijvoorbeeld vervuilde grond) 16

milieu overig (incidenten) (bijvoorbeeld vervoer gevaarlijke stoffen) overlast (incidenten) Op het gebied van drugsoverlast zijn ook misdrijven en Algemene Politie Verordeningen meegenomen. Figuur 1.6 Incidenten en meldingen in Amsterdam per indicator van het element overlast, 2004 6000 5252 5000 4639 4707 4000 3000 2000 1893 1366 1000 284 115 69 0 drugs/drankoverlast overlast verkeersoverlast burengerucht milieu grijs milieu groen milieu overig overlast uitgaansgelegenheden/horeca bron: Politie Amsterdam-Amstelland / bewerking O+S Figuur 1.7 Misdrijven drugshandel en overtredingen Algemene Politie Verordeningen binnen het element overlast, 2004 6000 5000 5193 4000 3000 2609 2373 2000 1559 1789 1833 1000 909 1029 268 275 469 0 drugshandel hinderlijk drankgebruik hinderlijk gedrag nepdope openlijk gebruik bedelen samenscholing wildslapen openlijke fietsverkoop mesverbod wildplassen bron: Politie Amsterdam-Amstelland / bewerking O+S 17

Met betrekking tot overlast is er een grote spreiding in de scores. Drie gebieden scoren extreem hoog: de Burgwallen tot Nieuwmarkt en de Zeedijk, het Waterlooplein, de Damstraat en Nieuwe Hoogstraat (1439), de Utrechtsestraat, het Rembrandtplein, de Reguliersbreestraat, de Reguliersdwarsstraat en de Amstel (991) en de Leidsestraat, het Leidseplein en Koningsplein (846). De minste overlast wordt gemeld op het Gelderlandplein, in Overig Buitenveldert en de Johan Huizingalaan, het Sierplein en Overig Slotervaart. De gebieden waar veel overlast voorkomt, zijn ook volgens de andere elementen van de objectieve scorekaart onveilig. 1.1.6 Vernieling Op het gebied van vernielingen zijn de aangiften van vernieling en zaakbeschadiging meegenomen. Op het Buikslotermeerplein, de Burgemeester de Vlugtlaan en Plein 40-45 en in Overig Geuzenveld-Slotermeer worden de meeste aangiften van vernieling en zaakbeschadiging gedaan. In Overig Nieuw Zeeburg en de rest van de westelijke Binnenstad ligt het aantal aangiften van vernieling ver onder het gemiddelde. 1.2 Subjectieve veiligheid winkelgebieden De subjectieve scorekaart bestaat alleen uit resultaten van de enquête onder winkeliers. In de enquête wordt naast de slachtofferschappen (gebruikt bij de objectieve scorekaart) gevraagd naar gebiedsproblematiek en onveiligheidsgevoelens. Deze laatste twee zijn ook de elementen van de subjectieve score. Figuur 1.8 Subjectieve scorekaart winkels N1 C1 P1 H1 A11 A1 A4 A3 A2 A9 Q1 R1 J1 D1 A14 A5 A8 V3 V4 A10 A6 U2 A7 G1 V1 V2 U1 W3 W1 T1 Legenda, Amsterdam = 100 > 122 100-122 78-100 < 78 bron: O+S 18

De spreiding in de subjectieve scores is kleiner dan in de objectieve scores. De subjectieve onveiligheid is het grootst in delen van Amsterdam-Noord, delen van West en Zuidoost. Tabel 1.9 Subjectieve scorekaart winkelgebieden sd=22,30 sd=22,30 subjectieve scorekaart subjectieve scorekaart N3 Overig Amsterdam-Noord Nieuw 145 N2 Overig Amsterdam-Noord Oud 4 92 N1 Buikslotermeerplein 138 C1 Westerpark beneden spoor Frederik 92 Hendrikbuurt/Staatsliedenbuurt P1 Burg. De Vlugtlaan, Plein 40-45 134 A6 Kalverstraat, Rokin, Heiligeweg, Nes 90 R1+R2 Johan Huizingalaan, Sierplein & Overig 132 V2 Beethovenstraat 83 Slotervaart T1 Centrumgebied Zuidoost 125 D2 Overig Oud-West 82 Q1 Osdorpplein, Tussenmeer 123 A5 Leidsestraat, Leidse Plein, Koningsplein 81 D1 Vierkant 'Achter Oud-West' 119 A14 Zuidelijk deel Jordaan 80 U2 Dapperstraat, Eerste Van Swindenstraat 113 W3 Rivierenbuurt 79 H1 Bos en Lommerplein, Bos en Lommerweg 112 A8 Zuidelijke Grachtengordel 79 T2 Overig Zuidoost noord 107 A1 Noordelijk deel Jordaan 78 G1 Javastraat, Molukkenstraat 107 V3 PC Hooftstraat, Van Baerlestraat 77 J1 Mercatorplein, Jan Evertsenstraat, Vespuccistraat 103 A3 Westelijke Grachtengordel 77 A9 + A10 Burgwallen tot Nieuwmarkt & Zeedijk, 101 A7 Utrechtsestraat, Rembrandtplein, Reguliers- 74 Nieuwmarkt, Waterlooplein, Damstraat, Nieuwe Hoogstraat breestraat, Reguliers Dwarsstraat, Amstel V4 Gebied omsloten door Ruysdaelkade,Ceintuurbaan, 100 A2 Haarlemmerstraat, Haarlemmerdijk 73 Van Woustraat en Stadhouderskade U1 Middenweg, Linnaeusstraat, Christiaan 97 V1 Hoofdorpplein, Zeilstraat 65 Huygensplein A4 +A11 Nieuwendijk, Damrak & Nieuwezijds 97 W1 Gelderlandplein 63 Voorburgwal en omgeving 1) sd = standaarddeviatie bron: O+S Zes winkelgebieden zijn onveilig volgens de subjectieve scorekaart. Het gaat om de volgende gebieden: Overig Amsterdam-Noord Nieuw, het Buikslotermeerplein, de Burgemeester de Vlugtlaan en Plein 40-45, de Johan Huizingalaan, het Sierplein en Overig Slotervaart, Centrumgebied Zuidoost en Osdorpplein en Tussenmeer. Het Gelderlandplein, het Hoofddorpplein en de Zeilstraat, de Haarlemmerstraat en de Haarlemmerdijk, het gebied rond de Utrechtsestraat, het Rembrandtplein, de Reguliersbree- en de Reguliersdwarsstraat en de Amstel, de Westelijke grachtengordel en de PC Hooftstraat en Van Baerlestraat worden door de winkeliers als de veiligste winkelgebieden ervaren. Met name de score van het gebied rond de Utrechtsestraat is 4 Het betreft hier de buurtcombinaties Volewijck, IJplein/Vogelbuurt, Tuindorp Nieuwendam, Tuindorp Buiiksloot, Nieuwendamerdijk/Buiksloterdijk, Tuindorp Oostzaan en Buiksloterham 19

opvallend, omdat dit objectief gezien juist het meest onveilige gebied is. Het Gelderlandplein is zowel objectief als subjectief het veiligste winkelgebied. 1.2.1 Gebiedsproblematiek Het element gebiedsproblematiek kan, evenals in de objectieve scorekaart, onderverdeeld worden in de elementen inbraak, diefstal, winkeldiefstal, geweld, overlast en vernieling. Tabel 1.10 Gebiedsproblematiek winkels sd=20,91 gebiedsproblematiek sd=20,91 gebiedsproblematiek N1 Buikslotermeerplein 131 U1 Middenweg, Linnaeusstraat, Christiaan 89 Huygensplein P1 Burg. De Vlugtlaan, Plein 40-45 128 A6 Kalverstraat, Rokin, Heiligeweg, Nes 88 N3 Overig Amsterdam-Noord Nieuw 128 C1 Westerpark beneden spoor/frederik 87 Hendrikbuurt/Staatsliedenbuurt R1 + R2 Johan Huizingalaan, Sierplein & 127 V2 Beethovenstraat 81 Overig Slotervaart T1 Centrumgebied Zuidoost 119 A14 Zuidelijk deel Jordaan 79 D1 Vierkant 'Achter Oud-West' 116 A2 Haarlemmerstraat, Haarlemmerdijk 79 U2 Dapperstraat, Eerste Van Swindenstraat 112 A1 Noordelijk deel Jordaan 78 Q1 Osdorpplein, Tussenmeer 110 A5 Leidsestraat, Leidse Plein, Koningsplein 78 A9 + A10 Burgwallen tot Nieuwmarkt & 103 W3 Rivierenbuurt 77 Zeedijk, Nieuwmarkt, Waterlooplein, Damstraat, Nieuwe Hoogstraat J1 Mercatorplein, Jan Evertsenstraat, 103 A8 Zuidelijke Grachtengordel 76 Vespuccistraat T2 Overig Zuidoost Noord 102 D2 Overig Oud-West 76 V4 Gebied omsloten door Ruysdaelkade, 100 A3 Westelijke Grachtengordel 76 Ceintuurbaan, Van Woustraat en Stadhouderskade A4 + A11 Nieuwendijk, Damrak & 99 V3 PC Hooftstraat, Van Baerlestraat 74 Nieuwezijds Voorburgwal en omgeving H1 Bos en Lommerplein, Bos en Lommerweg 97 V1 Hoofdorpplein, Zeilstraat 64 N2 Overig Amsterdam-Noord Oud 96 A7 Utrechtsestraat, Rembrandtplein, Reguliers- 61 breestraat, Reguliers Dwarsstraat, Amstel G1 Javastraat, Molukkenstraat 94 W1 Gelderlandplein 50 1) sd = standaarddeviatie bron: O+S Op het Buikslotermeerplein, in Overig Amsterdam-Noord Nieuw, de Burgemeester de Vlugtlaan en Plein 40-45 en de Johan Huizingalaan, het Sierplein en Overig Slotervaart komt de meeste gebiedsproblematiek voor. Op het Gelderlandplein, het Hoofddorpplein en de Zeilstraat is het minst sprake van gebiedsproblematiek. 20