Fact sheet Volwassenencriminaliteit en risicofactoren

Transcriptie

1 Fact sheet Volwassenencriminaliteit en risicofactoren Nummer 2 I maart 2013 O+S heeft twee afzonderlijke indexen ontwikkeld om te laten zien hoe het gaat met de volwassenencriminaliteit en risicofactoren in Amsterdam. De volwassenencriminaliteitindex geeft het aandeel unieke verdachte jarigen per buurt weer, gebaseerd op hun woonplaats. De risicofactorenindex laat zien in hoeverre in buurten risicofactoren aanwezig zijn die de kans op volwassenencriminaliteit verhogen. In 2012 is zowel de volwassenencriminaliteit- als de risicofactorenindex het hoogste in stadsdeel Zuidoost. In de stadsdelen Centrum en Zuid wonen relatief weinig volwassen verdachten van criminaliteit. In Centrum werd in 2012 echter wel een groot deel van de criminaliteit gepleegd. Tussen 2011 en 2012 is de volwassenencriminaliteitindex afgenomen in Amsterdam, met name in Nieuw-West, Zuid en Zuidoost. Ook het aantal gepleegde misdrijven is afgenomen, vooral in Centrum en Oost. Tussen 2011 en 2012 is het aantal Meerplegers sterk afgenomen, het aantal Zeer Actieve Veelplegers is als enige onderscheiden doelgroep gelijk gebleven. Ten slotte is het aandeel in Amsterdam gepleegde high impact delicten toegenomen tussen 2011 en Toelichting volwassenencriminaliteit- en risicofactorenindex De volwassenencriminaliteitindex brengt per buurt 1 in kaart welk aandeel van de volwassenen verdacht wordt van criminaliteit. Deze index heeft 2011 als basisjaar: per buurt is het aandeel verdachten geïndexeerd op het gemiddelde aandeel verdachten in 2011 (de index is dus voor 2011 op 100 gezet). De meest actuele gegevens, afkomstig uit Basisvoorziening Handhaving (BHV) van Tabel 1 Factoren die deel uit maken van de risicofactorenindex 4 % minima van alle jarigen % krappe behuizing % jarige verdachten in 2008 de politie Amsterdam-Amstelland, betreffen de periode 1 januari 2012 t/m 31 december 2012, oftewel geheel De risicofactorenindex laat per buurt zien in hoeverre risicofactoren aanwezig zijn die de kans op criminaliteit van volwassenen verhogen. Deze index heeft eveneens 2011 als basisjaar en wordt gebaseerd op de meest actueel beschikbare gegevens (zie tabel 1). 3 Dat is alleen niet het geval bij de risicofactor % jarigen, omdat dit als een voorspellende factor is bedoeld. We verwachten als er veel jeugdige verdachten in 2008 waren, dat de kans op meer volwassen verdachten in 2012 groter is door doorstroom (een gedeelte van hen zal in 2012 nog crimineel actief zijn).

2 2 De indexcijfers worden per buurt gepresenteerd met toevoeging van de kleuren rood, oranje, lichtgroen en donkergroen. Deze kleuren laten zien hoe de volwassenencriminaliteit of de risicofactoren in de buurt zich verhouden tot het gemiddelde in Amsterdam. Buurten met bijvoorbeeld veel volwassenencriminaliteit hebben een rode kleur, buurten met juist weinig volwassenencriminaliteit een donkergroene kleur. Buurten die meer een middenpositie innemen, krijgen ofwel een oranje kleur toegekend (redelijk veel volwassenencriminaliteit) ofwel een lichtgroene kleur (redelijk weinig volwassenencriminaliteit). 5 Figuur 2 Volwassenencriminaliteitindex per buurt, 2012 (gebaseerd op woonplek volwassenen) top 10 dalers top 10 stijgers veel volwassenencriminaliteit redelijk veel volwassenencriminaliteit redelijk weinig volwassenencriminaliteit weinig volwassenencriminaliteit Figuur 3 Risicofactorenindex per buurt, 2012 top 10 dalers top 10 stijgers veel risicofactoren volwassenen redelijk veel risicofactoren volwassenen redelijk weinig risicofactoren volwassenen weinig risicofactoren volwassenen

3 Stand van zaken en ontwikkeling volwassenencriminaliteit Volwassenencriminaliteitindex hoogste in Zuidoost De volwassenencriminaliteitindex is in 2012 het hoogste in stadsdeel Zuidoost (159 punten). Van alle jarigen in Zuidoost werd in ,7% verdacht van het plegen van criminaliteit. In de stadsdelen Centrum en Zuid is de volwassenencriminaliteitindex juist relatief laag (64 en 66 punten). In deze stadsdelen werden in ,5% van de woonachtige volwassenen verdacht van het plegen van een misdrijf. Tussen 2011 en 2012 is de volwassenencriminaliteitindex afgenomen van Tabel 4 Volwassenencriminaliteitindex per stadsdeel, (gebaseerd op woonplek volwassenen) stadsdeel Centrum A West E Nieuw-West F Zuid K Oost M Noord N Zuidoost T Amsterdam totaal Standaarddeviatie = 34,2 bron: BVH/Politie Amsterdam-Amstelland 100 naar 91. In 2011 werd 2,3% van de volwassenen in Amsterdam van criminaliteit verdacht, in 2012 betreft dit 2,1%. In alle stadsdelen is de index afgenomen tussen 2011 en De afname is het sterkst in de stadsdelen Nieuw-West (115 naar 103), Zuid (82 naar 66) en Zuidoost (173 naar 159). Het aantal Amsterdamse volwassen verdachten in de leeftijd jaar is afgenomen van in 2011 naar in 2012 (tabel 5). Deze afname vond vooral plaats bij de overige plegers: naar Het aantal Zeer Actieve Veelplegers nam af van 222 naar 214. De Van Galenbuurt staat in 2012 op nummer 1 in de top tien van buurten met de hoogste score op de volwassenencriminaliteitindex (tabel 6). Van de ingeschreven bewoners tussen de 25 en 55 jaar in deze buurt werden er in verdacht van een misdrijf (5,6%). Van deze 188 volwassen verdachten woont er echter slechts 1 daadwerkelijk in de Van Galenbuurt, 187 hebben er een postadres. Sinds 1 januari 2012 heeft DWI in de Jan van Galenstraat een extra Daklozen Loket, met een postbusadres voor 3 Tabel 5 Aantal en aandeel volwassen plegers van criminaliteit per stadsdeel, (gebaseerd op woonplek volwassenen); absoluut en procenten alle plegers aantal aantal aandeel (%) zeer actieve veelplegers overige plegers totaal jarigen alle plegers zeer actieve veelplegers overige plegers stadsdeel Centrum ,6 1,5 0,0 0,1 1,6 1,4 West ,2 2,1 0,0 0,0 2,1 2,1 Nieuw-West ,7 2,4 0,1 0,0 2,6 2,4 Zuid ,9 1,5 0,1 0,0 1,8 1,5 Oost ,0 1,8 0,0 0,0 2,0 1,8 Noord ,6 2,5 0,0 0,0 2,5 2,4 Zuidoost ,0 3,7 0,1 0,1 3,9 3,6 Amsterdam ,3 2,1 0,1 0,1 2,3 2,1 bron: BVH/Politie Amsterdam-Amstelland Tabel 6 Top tien buurten met hoogste score op volwassenencriminaliteitindex 2012 (gebaseerd op woonplek volwassenen) buurt score buurt score 1 Van Galenbuurt Volewijck Kinkerbuurt Holendr./Reigersbos/Amstel III/Bullewijk De Punt Slotermeer-Noordoost Bijlmer Centrum (D,F,H) Indische Buurt Oost Bijlmer Oost (E,G,K) Nieuwendam-Noord 145 Cursief = nieuw in vergelijking tot 2011

4 4 daklozen. Ook in de volgende buurten heeft een hoog aantal van criminaliteit verdachte volwassenen alleen een inschrijfadres: Stadionbuurt (53), Bijlmer Centrum (38), Omval/Betondorp (48) 6, Hoofddorppleinbuurt (39) en Weesperzijde (28). Wanneer we de inschrijfadressen buiten beschouwing laten, dan verdwijnt de Van Galenbuurt uit de top tien en komt Weesperbuurt/Plantage in de top tien binnen. De rest van de top tien blijft dus in stand. In vergelijking tot 2011 zijn de Van Galenbuurt, de Kinkerbuurt, de Indische Buurt Oost en Nieuwendam-Noord nieuw in de top tien. In de Kinkerbuurt is de volwassenencriminaliteitindex toegenomen van 88 naar 265. Het aantal verdachten nam in deze buurt toe van 64 naar 206. Deze stijging komt, aldus de politie, door de komst van een Geïntegreerde Voorziening, een locatie waar verschillende gemeentelijke en maatschappelijk organisaties mensen met psychiatrische en/of verslavingsproblemen helpen. Op dit adres staan 139 personen ingeschreven. Hiernaast is de index in de Indische Buurt Oost toegenomen van 138 naar 145 en in Nieuwendam-Noord van 136 naar 144. Pleegplaats volwassenencriminaliteit Meeste misdrijven gepleegd in Centrum In 2012 hebben volwassenen tussen de 25 en 55 jaar misdrijven gepleegd in Amsterdam. 7 Dat is een afname sinds 2011, toen er misdrijven werden gepleegd (een afname van 11%). De meeste misdrijven vallen onder de categorie overige misdrijven, namelijk misdrijven. Het gaat hierbij vaak om rijden onder invloed van alcohol, overige delicten openbare orde 8, belediging en handel en bezit van harddrugs. 9 In 2012 zijn er geweld- en vermogensmisdrijven gepleegd. Vernielingsmisdrijven komen veel minder vaak voor: 842. Volwassenen plegen in 2012, vergelijkbaar met 2011, vooral criminaliteit in stadsdeel Centrum: misdrijven. Dit komt door de hogere aantallen vermogens- en overige misdrijven. In stadsdeel Noord zijn in 2012 de minste delicten gepleegd: 842. Tabel 7 Door volwassenen gepleegde criminaliteit naar delictsoort per stadsdeel, 2011 en 2012 geweld vermogen vernieling overig onbekend totaal stadsdeel Centrum West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost onbekend Amsterdam bron: Xpol/BVH De afname van het aantal gepleegde misdrijven is het grootst bij de overige misdrijven: deze namen tussen 2011 en 2012 af van naar (meer dan 20% afname). De geweld-, vermogen-, en vernielingsdelicten zijn ook afgenomen, maar deze afname was iets minder sterk (tussen de 6 en 8%). Vooral in de stadsdelen Centrum en Oost is het aantal gepleegde misdrijven afgenomen (met 18 en 17%). De afname is het kleinst in de stads delen Nieuw-West (4% afname) en Zuidoost (2% afname). Een toename van het aantal gepleegde misdrijven zien we alleen bij de geweldsmisdrijven in Noord (+3%), de vermogensmisdrijven in Zuid en Zuidoost (+6 en +3%) en de vernielingsmisdrijven in Nieuw-West (+9%).

5 Wanneer we inzoomen op buurtniveau, laat tabel 8 laat zien dat in 2012 de meeste criminaliteit is ondernomen in Bijlmer Centrum: 736 misdrijven, gevolgd door Burgwallen-Nieuwe Zijde en Oude Zijde (723 en 475). Er staan slechts drie buurten in deze top tien die zich niet in Centrum of Zuidoost bevinden: de Spaarndammer en Zeeheldenbuurt (stadsdeel West), de Oude Pijp (Zuid) en Osdorp- Oost (Nieuw-West). In 2011 stond de Burgwallen- Nieuwe Zijde nog op nummer 1 in de top tien. In deze buurt heeft tussen 2011 en 2012 een behoorlijke afname plaatsgevonden (851 naar 723 misdrijven), terwijl bij de nieuwe nummer 1, Bijlmer Centrum, juist sprake was van een toename (689 naar 736 misdrijven). Landlust-Sloterdijk is uit deze top tien verdwenen, de Oude Pijp is er nieuw ingekomen. 5 Tabel 8 Top tien buurten met de meeste door volwassenen gepleegde misdrijven, 2012; absoluut buurt code Bijlmer Centrum (D,F,H) T Burgwallen-Nieuwe Zijde A Burgwallen-Oude Zijde A Bijlmer Oost (E,G,K) T Holendrecht/Reigersbos/Amstel III/Bullewijk T92/T De Weteringschans A Spaarndammer- en Zeeheldenbuurt B10/B11/E13/E Nieuwmarkt/Lastage A Oude Pijp K Osdorp-Oost F Cursief = nieuwkomer in top tien. Figuur 9 Pleegplaats criminaliteit volwassenen per buurt, delicten delicten

6 Soorten plegers en gepleegde misdrijven 6 Meeste misdrijven gepleegd door volwassenen die niet tot een doelgroep behoren De politie hanteert verschillende categorieën voor plegers van criminaliteit, zogenaamde doelgroepen. Van de misdrijven die in 2012 in Amsterdam gepleegd zijn, zijn relatief de meeste gepleegd door volwassenen die nooit tot één van de onderscheiden doelgroepen behoord hebben: misdrijven. Zij worden gevolgd door de Meerplegers, die van de misdrijven voor hun rekening hebben genomen. De Zeer Actieve Veelplegers blijken, vergelijkbaar met 2011, maar voor een klein aandeel van de in 2012 in Amsterdam gepleegde misdrijven verantwoordelijk te zijn: 889 (8%). Uit figuur 10 valt af te leiden dat tussen 2011 en 2012 de grootste afname van gepleegde misdrijven heeft plaatsgevonden bij de Meerplegers. Bij de Zeer Actieve Veelplegers is er geen sprake van een afname. Figuur 10 Aantal misdrijven van verschillende soorten plegers in Amsterdam, 2011 en geen doelgroep meerpleger voorheen doelgroep veelpleger first offender zeer actieve veelpleger Categorieën/doelgroepen First Offender: een persoon van 18 jaar of ouder die voor het eerst in aanraking is gekomen met Justitie. Meerpleger: een persoon van 18 jaar of ouder die in het gehele criminele verleden 2 tot en met 10 processen-verbaal tegen zich zag opgemaakt, waarvan tenminste 1 in het peiljaar. Veelpleger: een persoon van 18 jaar of ouder die in het gehele criminele verleden meer dan 10 PV s tegen zich zag opgemaakt, waarvan tenminste 1 in het peiljaar. Zeer Actieve Veelpleger: een persoon van 18 jaar of ouder die over een periode van 5 jaren (waarvan het peiljaar het laatste jaar vormt) meer dan 10 PV s tegen zich zag opmaken, waarvan tenminste 1 in het peiljaar. Toename aantal en aandeel high impact delicten tussen 2011 en 2012 Een vraag die opkomt, is hoeveel van de gepleegde delicten in Amsterdam high impact delicten betreffen. High impact delicten zijn Tabel 11 High impact delicten naar doelgroep, 2011 en 2012 delicten die een relatief grote invloed hebben op hun slachtoffer en omgeving. In 2012 blijken er in Amsterdam 767 high impact delicten door jarigen gepleegd te zijn, een lichte toename sinds 2011 toen dit nog 744 delicten betrof. Het aandeel high impactdelicten van alle gepleegde delicten nam toe van 5,8% naar 6,7% stadsdeel aantal % aantal % geen doelgroep 129 3, ,1 voorheen doelgroep 126 5, ,1 First Offender 69 5,5 71 6,0 Meerpleger 169 6, ,1 Veelpleger 183 9, ,4 Zeer actieve veelpleger 68 7,7 57 6,4 totaal 744 5, ,7 High impact delicten Inbraak woning Straatroof Zware mishandeling Moord en doodslag Misdrijven met geweld Overval

7 In 2012 is een wat groter aandeel van de door Meerplegers en Veelplegers gepleegde misdrijven een high impact delict dan bij de andere volwassen plegers van criminaliteit (8-9% versus 5-6%). In 2011 was dit nog het geval voor de Veelplegers en Zeer Actieve Veelplegers. Omdat volwassenen die tot geen doelgroep of de Meerplegers behoren wel relatief veel delicten plegen, nemen deze in absolute zin wel de meeste high impact delicten in 2012 voor hun rekening: 175 en 177 delicten. 7 Stand van zaken risicofactorenindex Meeste risicofactoren in stadsdeel Zuidoost In 2012 is de risicofactorenindex, vergelijkbaar met 2011, het hoogste in stadsdeel Zuidoost, namelijk 126 punten (tabel 12). In Centrum en Zuid is het risico op criminaliteit van volwassenen Tabel 12 Risicofactorenindex a per stadsdeel 2011 en 2012 (gebaseerd op woonplek volwassenen) Centrum A West E Nieuw-West F Zuid K Oost M Noord N Zuidoost T Amsterdam totaal a De index van 2011 wijkt af van de index die eerder gepresenteerd is, omdat het aandeel niet werkende werkzoekenden niet meer accuraat is, dus niet meer wordt meegenomen. Standaarddeviatie = 19,0 lager dan gemiddeld: de risicofactorenindex ligt voor deze stadsdelen respectievelijk op 82 en 74 punten. Dit beeld komt overeen met die van de volwassenencriminaliteitindex: deze is ook het hoogste in Zuidoost en relatief laag in Centrum en Zuid. De index is stabiel gebleven tussen 2011 en 2012 en ook bij de afzonderlijke stadsdelen is er geen sprake van grote ontwikkelingen. Tabel 13 laat de top tien buurten zien met de hoogste score op de risicofactorenindex in De Kolenkit staat, vergelijkbaar met 2011, op de eerste plaats van de top tien. De Stadionbuurt is tussen uit de top tien gegaan, Overtoomse Veld is er nieuw ingekomen. Zes buurten met een hoge risicofactorenindex bevinden zich ook in de top tien buurten met de meeste volwassenencriminaliteit (tabel 6). Er is dus een sterke samenhang tussen de onderscheiden risicofactoren en de volwassenencriminaliteit. Tabel 13 Top tien buurten met hoogste score op de risicofactorenindex, 2012 a 1 De Kolenkit E39 6 Bijlmer Oost (E,G,K) T94 2 Bijlmer Centrum (D,F,H) T93 7 Nieuwendam-Noord N68 3 Slotermeer-Noordoost F76 8 Slotermeer-Zuidwest F77 4 Indische Buurt Oost M32 9 Volewijck N60 5 Overtoomse Veld F86 10 IJplein/Vogelbuurt N61 a) Schuin gedrukte buurten staan ook in de top tien buurten met hoogste volwassenencriminaliteitindex.

8 Tabel 14 Criminaliteit vergeleken tussen jeugdigen en volwassenen, 2012 indicator jarigen jarigen % verdacht van delict 4,5% 2,1% 8 ontwikkeling 2011 en 2012 afname 5,1 naar 4,5% afname 2,3 naar 2,1% hoogste % verdachten Zuidoost: 6,4% Zuidoost: 3,7% laagste % verdachten Centrum en Zuid: 2,5 en 2,8% Centrum en Zuid: 1,5 en 1,5% aantal delicten gepleegd in Amsterdam nieuw in top 10 jeugd én volwassenen Van Galenbuurt en Nieuwendam-Noord Relatie jeugd- en volwassencriminaliteit Jeugdigen vaker van criminaliteit verdacht dan volwassenen Van de Amsterdamse volwassenen van jaar is in ,1% verdacht van het plegen van een delict. Dat is beduidend minder vaak dan de jongeren: 4,5% van jarigen is verdacht van een delict in 2012 (zie de Fact Sheet Jeugdcriminaliteit en Risicofactoren nummer 7). Het aantal door volwassenen gepleegde delicten in Amsterdam ligt ook lager dan bij de jongeren: versus Zowel het aandeel jeugdige als het aandeel volwassen verdachten is het hoogste in stadsdeel Zuidoost. In Zuid en Centrum wonen juist de minste verdachten van jeugd- en volwassenencriminaliteit. Twee buurten zijn in 2012 zowel nieuw in de top tien volwassenencriminaliteit en top tien jeugdcriminaliteit gekomen: de Van Galenbuurt en Nieuwendam- Noord. Zoals eerder gesteld komt de toename in de Van Galenbuurt door de nieuwe integrale voorziening in deze buurt. Er is een vrij sterke relatie tussen jeugd- en volwassenencriminaliteit. 10 In buurten en stadsdelen waar veel jeugdige verdachten van criminaliteit wonen, wonen ook veel volwassen verdachten van criminaliteit. Colofon Directie Openbare Orde en Veiligheid Amstel PN Amsterdam Telefoon y.nagel@amsterdam.nl Oudezijds Voorburgwal GL Amsterdam Telefoon j.broekhuizen@os.amsterdam.nl Opdrachtgever Bestuursdienst Directie Openbare Orde en Veiligheid Auteurs drs. Jolijn Broekhuizen en drs. Josca Boers Fact sheet en achterliggende cijfers Noten 1 Hiermee wordt buurtcombinatie bedoeld. Amsterdam bestaat uit 97 buurtcombinaties, waarvan sommige zijn samengevoegd voor de berekening van de indices. In deze fact sheet zal voor de duidelijkheid worden gesproken over buurt. 2 Deze fact sheet, alsmede de achterliggende informatie zijn beschikbaar op de website 3 De risicofactorenindex van 2012 is daardoor bijvoorbeeld gebaseerd op gegevens uit 2011 en Zo zijn de minimagegevens uit 2011 afkomstig (deze komen pas op een later moment over 2012 beschikbaar). 4 In de oorspronkelijke risicofactorenindex was het aandeel niet werkende werkzoekenden opgenomen. Recent is gebleken dat deze factor niet accuraat meer is. Deze factor nemen we daarom niet meer mee in de fact sheet. 5 Toekenning van kleuren vindt plaats op basis van de standaarddeviatie. De kleur oranje wordt toegekend indien de indexscore hoger is dan 100, maar de afwijking van het gemiddelde binnen één standaarddeviatie valt. De kleur rood wordt toegekend bij afwijkingen van meer dan één standaarddeviatie. Bij de kleuren licht- en donkergroen geldt hetzelfde principe, maar in dat geval is de indexscore lager dan In de buurt Omval/Betondorp bevindt zich de penitentiaire inrichting Over-Amstel. Andere penitentiaire inrichtingen staan in Amsterdam in de Schinkelbuurt (PI Havenstraat) en in Holendrecht/Reigersbos/Amstel III/Bullewijk (PI Tafelbergstraat). Vooral voor een langere periode gedetineerden staan bij het GBA ingeschreven op het adres van de gevangenis. 7 Deze volwassenen kunnen ook buiten Amsterdam en de regio Amsterdam-Amstelland woonachtig zijn. 8 In de delictgroep overige delicten openbare orde valt een gevarieerd pallet aan kleine incidenten, zoals een lastig persoon waarbij de hulp van de politie wordt ingeroepen. 9 Bezit van harddrugs komt vooral voor in de Bijlmer, de Burgwallen, Nieuwmarkt/Lastage, Grachtengordel-Zuid en Oude Pijp. 10 De Pearson Correlatie tussen de jeugd- en de volwassenencriminaliteit in buurten is 0.72 (0 = geen enkele samenhang, 1.00 = 100% samenhang).