Monitor 2010 Veelplegers Twente

Transcriptie

1 Monitor 2010 Veelplegers Twente J. Snippe G. Wolters B. Bieleman

2

3 Bij diverse organisaties is het thema één van de speerpunten van beleid. Ook in het kader van het Grote Steden Beleid (GSB) is er aandacht voor. Voor een goede beleidsvorming en -uitvoering voor deze doelgroep is een goed inzicht in de in Twente essentieel. De regiegroep /het Arrondissementaal Juridisch Beraad (AJB) wil daarom een analyse van de aard en omvang van de door gepleegde criminaliteit, hun detentieverleden en achtergrond, uitgesplitst naar vier doelgroepen: zeer actieve meerderjarige ; actieve meerderjarige ; jeugdige meerplegers; en jeugdige. De regiegroep /het AJB heeft onderzoeks- en adviesbureau INTRAVAL opdracht gegeven voor het monitoren van de (zeer actieve) en de jeugdige meer- en in Twente. In deze brochure wordt ingegaan op de (zeer actieve) en de jeugdige meer- en in Twente van 2004 tot en met 2009 (peildatum april 2010). Daarnaast wordt aandacht besteed aan de cohorten 2004 en Matrix 1 Definities 1 (zeer actieve) en jeugdige veel- en meerplegers Veelpleger Zeer actieve veelpleger Jeugdige meerpleger Jeugdige veelpleger Definitie Een veelpleger is een persoon van 18 jaar of ouder die in zijn/haar gehele criminele carrière meer dan tien processen-verbaal heeft gekregen, waarvan tenminste één in het peiljaar. Een zeer actieve veelpleger is een persoon van 18 jaar of ouder die over een periode van vijf jaar (waarvan het peiljaar het laatste jaar is) meer dan tien processen-verbaal heeft ontvangen, waarvan tenminste één in het peiljaar. Onder jeugdige meerplegers worden jongeren verstaan in de leeftijd van 12 tot en met 17 jaar die in hun gehele criminele verleden twee tot maximaal vijf processen-verbaal hebben gekregen, waarvan tenminste één in het peiljaar. Jeugdige zijn jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 17 jaar die in hun gehele criminele verleden meer dan vijf processen-verbaal hebben gekregen, waarvan tenminste één in het peiljaar. Antecedent Een antecedent is een strafbaar feit waarvoor de verdachte is veroordeeld. In het Herkenningssysteem (HKS) van de politie wordt een ruimere definitie gehanteerd: niet alleen feiten waarvoor verdachte is veroordeeld, maar ook aangiftes van misdrijven tegen een persoon worden onder antecedenten gerekend. In feite wordt elk proces-verbaal dat tegen een verdachte is opgemaakt (of hij uiteindelijk hiervoor wordt veroordeeld of niet) in het HKS aangeduid met de term antecedent. Aanhouder Stilhouder Een aanhouder is een (zeer actieve) veelpleger of jeugdige meer- of veelpleger uit een cohort die één of meerdere nieuwe antecedenten (processen-verbaal) heeft in één van de volgende jaren en daarmee nog steeds of wederom tot de (zeer actieve) of jeugdige meer- of behoort. Een stilhouder is een (zeer actieve) veelpleger of jeugdige meer- of veelpleger uit een cohort die geen nieuwe antecedenten heeft in één van de volgende jaren bij de regiopolitie Twente en dus geen (zeer actieve) veelpleger of jeugdige meer- of veelpleger meer is. 1 Voor dit onderzoek zijn de definities van (zeer) actieve en jeugdige meer- en gebruikt die gehanteerd worden door de regiegroep en landelijk zijn afgesproken. Voor de beschrijving van de ontwikkelingen binnen een cohort wordt gebruik gemaakt van de termen aanhouder en stilhouder die het WODC in haar monitor hanteert. Monitor Veelplegers Twente

4 Hieronder worden de belangrijkste ontwikkelingen weergegeven die zich in de periode onder de (zeer actieve) en jeugdige hebben voorgedaan. Uitgangspunt is de lijst van 1 april Van de personen op deze lijst zijn gegevens opgevraagd bij politie, justitie, gevangeniswezen, reclassering en hulpverlening. Belangrijkste ontwikkelingen volwassen Het aantal zeer actieve veelpegers is in de periode met 35% gedaald van 167 naar 109 (figuur 1). Bij is er voor het eerst sinds de start van de monitor sprake van een afname (4%). Per saldo is het totale aantal (zeer actieve) met 10% afgenomen. Figuur 1 Ontwikkeling aantallen (zeer actieve) Twente, zeer actieve In de gemeenten ontwikkelt het aantal zich verschillend (figuur 2). In Enschede is het aantal in de periode met 4% afgenomen (van 285 naar 273), terwijl het aantal in deze periode in Hengelo met 2% is toegenomen (van 68 naar 69). Het aantal in Almelo is met 8% het sterkst gedaald (van 143 naar 130). De grootste veranderingen hebben zich echter voorgedaan in de aantallen zeer actieve. In Almelo is het aantal in de periode met 20% gedaald (van 29 naar 23), in Hengelo met 31% (van 16 naar 11) en in Enschede met 41% (van 92 naar 54). Figuur 2 Ontwikkeling aantallen (zeer actieve) naar gemeente, Veelplegers Almelo Hengelo Enschede Overig Zeer actieve Almelo Hengelo Enschede Overig 2 INTRAVAL

5 Het aantal geregistreerde feiten voor de (zeer actieve) voor de periode is weergegeven in figuur 3. Zowel bij de als bij de zeer actieve is er sprake van een daling in het aantal geregistreerde feiten. In 2004 staan bij de feiten geregistreerd, bij de zeer actieve ligt dit aantal op 1.040, terwijl in 2009 de aantallen respectievelijk en 536 bedragen. Figuur 3 Ontwikkelingen geregistreerde feiten (zeer) actieve, zeer actieve 0 Er is tot 2008 een toename te zien in het aantal vrijheidsstraffen dat is opgelegd aan (zeer actieve). In 2009 is echter een sterke afname waarneembaar. In 2004 heeft 26% in detentie gezeten, in %, in %, in % en in 2008 zelfs 42%. In 2009 heeft slechts 19% van de (zeer actieve) een vrijheidsstraf opgelegd gekregen. Het aantal (zeer actieve) dat langer dan zes maanden gedetineerd heeft gezeten is tussen 2004 en 2008 gestegen van 73 naar 115, in 2009 is dit aantal gedaald naar 40 (figuur 4). Het gemiddelde aantal dagen dat (zeer actieve) in detentie hebben gezeten is in 2009 eveneens gedaald ten opzichte van de voorgaande jaren. In 2007 hebben de (zeer actieve) gemiddeld 91 dagen in detentie gezeten, in dagen en in 2009 is dit gemiddeld 30 dagen. Figuur 4 Ontwikkeling opgelegde vrijheidsstraffen < 1 week 1-4 week 1-3 maanden 3-6 maanden > 6 maanden Monitor Veelplegers Twente

6 Woonplaats De meeste wonenn in de gemeenten Enschede (273), Almelo A (130)) en Hengelo (69). Uit figuur 5 blijkt dat met name de zeer actieve in deze gemeenten wonen. In (één van) de overige Twentse gemeenten wonen negen zeer actieve. Niet alle wonen echter in Twentse gemeenten. Van de is 12% afkomstig uit gemeenten buiten Twente. Van de zeer actieve is dit 11%. De verdelingg van het aantal (zeer) actieve is in 2009 grotendeels gelijk aan de situatie in Het H grootste verschil doet zich voor onder de in Enschede. Inn 2008 zijn daar 313, in Figuur 5 Aantallen s en zeer actieve per gemeente in 2009 Veelplegers Zeer actieve s Heroïneverstrekking Van de (zeer actieve) zijn in 2008 drie enn drie zeer actieve opgenomen in een heroïneverstrekkingsprogramma. In 2009 iss dit voor geen enkele (zeer actieve) veelpleger het geval. Ontwikkelingen cohort 2004 Het cohort 2004 bestaat uit 676 en 167 zeer actieve. Zowel de aantallen als de aantallen zeer actievee nemen binnen dit cohort in de periode af, terwijl het aantal stilhouders toeneemt (figuur 6). Inn 2009 is de samenstelling van dit cohort als volgt: 172 (daling 75%, vergelekenn met 2004) ); 79 zeer actieve (daling 53%); en 592 stilhouders (70% van het cohort) ). Dit houdt in dat 30% van de uit dit cohort in 2009 nog actief is. De criminelee carrière van een veelpleger verloopt vaak niet lineair. Sommige (zeer actieve) komen k één of meer jaren niet voor om vervolgens weer als (zeer actieve) veelpleger terug te keren. Anderenn ontwikkelen zich van veelpleger naar zeer actieve veelpleger of omgekeerd. De ontwikkelingg is gebaseerd op geregistreerde criminaliteit. Niet uitgesloten is dat een stilhouder wel een misdrijf heeft gepleegd, maar hiervoor door de politie niet is aangehouden en geverbaliseerd.. 4 INTRAVA AL

7 Figuur 6 Ontwikkeling (zeer actieve) cohort 2004 (N=843) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% zeer actieve stilhouders Het aantal misdrijven, waarvoor de nog actieve van cohort 2004 een proces-verbaal hebben gekregen, is na een lichte toename van gemiddeld 2,8 in 2004 tot 3,5 in 2006, in 2009 weer afgenomen tot gemiddeld 2,9 (figuur 7). Voor de zeer actieve is het aantal misdrijven waarvoor een proces-verbaal is opgemaakt gestaag afgenomen van gemiddeld 6,2 in 2004 tot 3,1 in Figuur 7 Ontwikkeling gemiddeld aantal geregistreerde feiten cohort 2004, ,0 6,0 6,2 5,0 4,0 3,0 2,0 2,8 4,4 3,9 3,8 3,2 3,1 3,3 3,5 3,0 2,9 2,9 1,0 0,0 Het absolute aantal geregistreerde feiten onder zowel de als de zeer actieve uit cohort 2004 is in de periode duidelijk afgenomen (figuur 8). Voor de gaat het om een afname van 74% in de periode Voor de zeer actieve is het aantal geregistreerde feiten in deze periode met 76% afgenomen. Monitor Veelplegers Twente

8 Figuur 8 Ontwikkeling aantal geregistreerde feiten cohort 2004, geregistreer de feiten geregistreer de feiten zeer actieve Ontwikkelingen aantallen volwassen (zeer actieve) cohort 2007 Het cohort 2007 bestaat uit 689 en 121 zeer actieve. In de periode neemt het aantal (zeer actieve) af. In 2009 zijn er van dit cohort 241 en 76 zeer actieve veelpleger over (figuur 9). Figuur 9 Ontwikkeling (zeer actieve) cohort 2007, (N=689) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% zeer actieve stilhouders Belangrijkste ontwikkelingen jeugdige In 2009 is er een sterke daling te zien in het aantal jeugdige meer- en ten opzichte van 2008 (figuur 10). Het aantal jeugdige meerplegers is met een kwart (25%) afgenomen, terwijl het aantal jeugdige is afgenomen van 26 in 2008 naar 23 in Dit is nog altijd zo n 50% hoger dan in de periode INTRAVAL

9 Figuur 10 Ontwikkeling jeugdige meer- en, meerplegers Cohort 2004 Zowel het aantal jeugdige meerplegers als het aantal jeugdige neemt in de loop van de tijd af binnen het cohort Het aantal jeugdige meerplegers dat doorstroomt naar volwassen (zeer actieve) veelpleger neemt toe (figuur 11). Het aantal is relatief laag maar in absolute zin zijn de aantallen de laatste jaren substantieel. In 2005 stroomden er uit cohort 2004 twee jeugdigen door naar volwassen (zeer actieve) veelpleger, in 2006 waren dit er drie, in 2007 negen, in en in Figuur 11 Ontwikkeling jeugdige meerplegers cohort 2004, (N=273) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% (zeer actieve) (volwassen) meerplegers stilhouders Het voor de jeugdige meerplegers geschetste beeld doet zich eveneens voor bij de jeugdige van cohort Een verhoudingsgewijs groot deel stroomt door naar de categorie van volwassen (zeer actieve) veelpleger (figuur 12). Van de 15 jeugdige stromen in 2005 twee personen door naar volwassen veelpleger, in 2006 is dit één persoon, in 2007 zijn dit vier personen, in 2008 vijf en in 2009 wederom vier. Monitor Veelplegers Twente

10 Figuur 12 Ontwikkeling jeugdige cohort 2004, (N=15) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% (zeer actieve) (volwassen) stilhouders Ontwikkelingen aantallen jeugdige meer- en cohort 2007 Ook binnen het cohort 2007 neemt het aantal jeugdige meer- en in de loop van de tijd af. In 2007 waren er 310 meerplegers en 17. Twee jaar later zijn er 27 meerplegers en 16. In twee jaar tijd stromen in totaal 3 jeugdige meer- en door naar volwassen (zeer actieve) veelpleger (figuur 13). Dit is vergelijkbaar met de doorgroei in de eerste jaren (2005 en 2006) van cohort Figuur 13 Ontwikkeling jeugdige meer- en cohort % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% (zeer actieve) veelpleger (volwassen) meerplegers stilhouders Woonplaats Het merendeel van de jeugdige meerplegers woont in de gemeenten Enschede (84), Almelo (63) en Hengelo (26) (figuur 14). De meeste jeugdige wonen in Enschede (9) en Almelo (5). Niet alle jeugdige meer en wonen echter in Twentse gemeenten. Van de meerplegers is 7% afkomstig uit gemeenten buiten Twente. Van de is dit 13%. 8 INTRAVAL

11 Figuur 14 Aantallen jeugdige meer- en per gemeente in 2009 Jeugdige meerplegers Jeugdige Ten slotte Uit een verdiepend onderzoek onder 20 zeer actieve blijkt b dat de problematiek van de zeer actieve vrij breed is. De term veelpleger iss daarom niet altijd een even adequate omschrijving voor de leefsituatie van deze doelgroep. Het geeft op zijn minst de suggestie dat criminaliteit één van de belangrijkste problemen is van v de veelpleger. Veelplegers plegen weliswaar regelmatig een misdrijf, maar hun leefsituatie wordt w vaak gedomineerdd door harddrugsgebruik, terwijl ook andere problemen kenmerkend zijn: psychische problemen, alcoholverslaving, schulden, dakloosheid en het veelal ontbreken van sociale en maatschappelijke bindingen. Het veelvuldig plegen van misdrijven is maatschappelijk gezien één van de meer zichtbare kenmerken van een veelpleger en eenn vorm van ongewenst gedrag. Voor een veelpleger zelf zijn in zijn dagelijkse leven zijn overige o problemen vaak veel manifester. Om de recidive terug te dringen zal daarom tevens moeten m worden geïnvesteerd in het terugdringen van de overige problemen. Monitor Veelplegers Twente

12 COLOFON St. INTRAVAL Postadres: Postbus BT Groningen Kantoor Groningen: Kantoor Rotterdam: St. Jansstraat 2C Goudsesingel 68 Telefoon Telefoon Fax Fax December 2010 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of anderszins, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Tekst: Opmaak: Omslag: Druk: Opdrachtgever: J. Snippe, G. Wolters, B. Bieleman G. Wolters E. Cusiel Copy-Copy Groningen Regiegroep / Arrondissement Juridisch Beraad (AJB) Twente ISBN:

13

14