Monitor verslaafden en daklozen Enschede 2009

Transcriptie

1 Monitor verslaafden en daklozen Enschede 2009 metingen 2001 tot en met 2008 A. Kruize S. Biesma B. Bieleman

2

3 Factsheet Monitor verslaafden en daklozen Enschede 2009 Jaarlijks worden voor de Monitor verslaafden en daklozen Enschede registratiegegevens opgevraagd bij politie, verslavingszorg, maatschappelijke opvang, geestelijke gezondheidszorg en jeugdzorg. De monitor wordt uitgevoerd door bureau INTRAVAL in opdracht van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO), team Zorg en Welzijn, van de gemeente Enschede. In deze factsheet worden de belangrijkste resultaten van de Monitor verslaafden en daklozen Enschede 2009 weergegeven. 1. Aantal unieke personen De door de instanties (politie, Tactus Verslavingszorg, Leger des Heils, Stichting Humanitas Onder Dak Twente (SHODT), Jeugdzorg en Stichting Surplus) verstrekte gegevens zijn gekoppeld en verwerkt in één geanonimiseerd databestand. In totaal hebben in unieke personen behorend tot de groep verslaafden en dak- en thuislozen contact gehad met politie, hulpverlening en/of maatschappelijke opvang. Ruim drie kwart hiervan heeft contact gehad met één van deze instanties en is met andere woorden niet bij meerdere instellingen gelijktijdig bekend. Hieronder wordt achtereenvolgens aandacht besteed aan de opiaatverslaafden, de daklozen, de thuislozen en de thuisloze jongeren. 2. Opiaatverslaafden Op basis van de gegevens van de politie (HKS) en de verslavingszorg (Tactus Verslavingszorg) is het minimum aantal (ofwel het geregistreerde aantal) opiaatverslaafden berekend (figuur 1). Opiaatverslaafden gebruiken (vrijwel) dagelijks heroïne en/of methadon. 1 Figuur 1 Minimum aantal opiaatverslaafden, Minimum Tactus verslavingszorg Politie Overlap 1 Methadon wordt door artsen voorgeschreven als vervanging voor heroïne. INTRAVAL - Factsheet Monitor verslaafden en daklozen Enschede

4 Zowel het minimum aantal opiaatverslaafden als het aantal bij Tactus verslavingszorg of politie bekende opiaatverslaafden ligt in 2007 op het laagste niveau sinds de start van de monitor. In 2008 zijn deze aantallen weer enigszins gestegen. Het minimum aantal opiaatverslaafden varieert van 284 in 2007 tot 356 in In 2008 ligt het minimum aantal op 303. Sinds 2003 is het aantal opiaatverslaafden dat bekend is bij de drugshulpverlening redelijk stabiel. Van de 213 cliënten van Tactus in 2008 nemen 23 deel aan het programma heroïneverstrekking onder medisch toezicht. Het aantal opiaatverslaafden dat bekend is bij zowel de politie als bij Tactus Verslavingszorg daalt tussen 2002 en 2008 van 66 naar 35. Jaarlijks komt drie kwart van de opiaatverslaafden die bekend zijn bij Tactus Verslavingszorg niet in de registratiegegevens van de politie voor. In 2008 zijn 64 personen wel bij de politie bekend als drugsverslaafd, terwijl zij (volgens de registraties) geen contact hebben met Tactus Verslavingszorg of één van de overige instellingen. 2. Daklozen Onder de daklozen worden de personen verstaan die in de bestanden van de Laagdrempelige/ Kortdurende Opvang 2 (nachtopvang van het Leger des Heils) en de politie (Tobias en BPS) voorkomen (figuur 2). Figuur 2 Minimum aantal daklozen, Minimum Laagdrempelige Opvang/Kortdurende Opvang Politie Overlap In 2008 verbleven in totaal ten minste 191 daklozen in Enschede. Dit is het laagste aantal sinds de start van de monitor. Het aantal personen dat gebruik maakt van de Laagdrempelige/Kortdurende Opvang is tussen 2003 en 2008 gedaald van 242 naar 141. Dit wordt mede veroorzaakt door de veranderingen binnen het Leger des Heils. De 24 bedden op de slaapzalen van de nachtopvang zijn opgeheven en omgezet naar negen tweepersoonskamers. Bovendien worden cliënten actief gestimuleerd 2 Begin 2008 is de Laagdrempelige Opvang onderdeel geworden van de Kortdurende Opvang. Er zijn variaties in de Kortdurende Opvang mogelijk, waarbij de eerste en meest eenvoudige opvang plaatsvindt op tweepersoonskamers op de tweede verdieping van het gebouw waarin de opvang van het Leger des Heils is gevestigd. Voor het berekenen van het minimum aantal daklozen zijn uit het bestand van de Kortdurende Opvang degenen geselecteerd die 10 nachten of meer hebben doorgebracht op deze tweede verdieping, aangezien dit het meest overeenkomt met de voormalige nachtopvang. 2 INTRAVAL - Factsheet Monitor verslaafden en daklozen Enschede 2009

5 door te stromen naar vormen van opvang met meer begeleiding, op basis van individuele trajectplannen. Het aantal daklozen dat bekend is bij de politie is tussen 2003 en 2006 gestegen van 102 naar 154, waarna het in 2007 en 2008 is gedaald naar respectievelijk 103 en 101. In 2008 is een op de drie daklozen zowel bekend bij de Laagdrempelige/Kortdurende Opvang als bij de politie. In de jaren daarvoor varieert dit van een op de vier in 2007 tot twee op de vijf in Thuislozen Onder de thuislozen worden de personen verstaan die gebruik hebben gemaakt van de opvang van de intramurale afdeling en het sociaal pension van het Leger des Heils en de opvang van Humanitas onder dak (figuur 3). Figuur 3 Minimum aantal thuislozen, Minimum Leger des Heils SHODT Overlap In 2008 verbleven in totaal ten minste 229 thuislozen in Enschede. Dit is het laagste aantal sinds de start van de monitor. Het aantal personen dat gebruik maakt van de intramurale afdeling of het sociaal pension van het Leger des Heils is tussen 2007 en 2008 gedaald van 342 naar 229. Dit wordt mede veroorzaakt door de veranderingen binnen het Leger des Heils: minder kamers, meer zorg. Het aantal thuislozen dat gebruik maakt van de opvang van Humanitas onder dak is tussen 2004 en 2008 gedaald van 72 naar 46. De capaciteit en de werkwijze zijn bij Humantias onder dak in de afgelopen jaren niet veranderd, wel is de gemiddelde verblijfsduur gestegen van 86 dagen in 2004 naar 129 dagen in Dit is een verklaring voor de afname van het aantal cliënten. 4. Thuisloze jongeren In Enschede zijn drie voorzieningen voor thuisloze jongeren: Het Thuislozen Team (T-team Enschede) van Jarabee, de Twentse Opvang Voorziening (TOV) en Kamers met Kansen, beide van Stichting Humanitas Onder Dak Twente (SHODT). In 2008 zijn er in totaal 158 thuisloze jongeren op enig moment in Enschede aanwezig geweest. INTRAVAL - Factsheet Monitor verslaafden en daklozen Enschede

6 Thuislozen Team Het T-team helpt jongeren tussen 12 en 25 jaar zonder vaste woon- of verblijfplaats (tabel 1). Tabel 1 Cliënten T-team Jarabee, jaar jaar jaar > 25 jaar Onbekend Totaal Het aantal jongeren waarmee het T-team in Enschede bemoeienis heeft neemt tot 2005 jaarlijks toe; van 69 in 2002 tot 106 in In 2007 is het aantal jongeren dat contact heeft gehad met het T-team weer gedaald naar het niveau van 2004, terwijl het in 2008 weer is gestegen naar 102. De capaciteit van het T-team is beperkt, waardoor er snel wachtlijsten ontstaan. Deze worden weggewerkt met incidentele inzet van extra middelen. Dit is in de jaren 2005 en 2008 het geval. Twentse Opvang Voorziening Humanitas TOV is een opvang voor thuisloze jongeren met 13 plaatsen en maakt vanaf juni 2003 deel uit van de SHODT. De opzet is dat jongeren zo kort mogelijk, maar wel zo lang als noodzakelijk, in de TOV verblijven. De TOV biedt onderdak en 24-uurs ondersteuning aan jongeren tussen in principe 17 en 25 jaar, die geen vaste woon- of verblijfplaats hebben (tabel 2). Tabel 2 Cliënten TOV SHODT, (vanaf juni) jonger dan jaar jaar jaar Totaal man vrouw Totaal Het aantal jongeren dat gebruik maakt van de TOV wisselt van 57 in 2004 tot 75 in In 2007 en 2008 is het aantal weer gedaald naar respectievelijk 67 en 71. Kamers met Kansen In 2007 is de SHODT in Enschede gestart met het project Kamers met Kansen. Het doel van het project is jongeren voor te bereiden op een zelfstandig bestaan met een diploma of met een baan. In totaal is er plek voor zeven jongeren. In 2008 hebben 13 jongeren gebruik gemaakt van het project, in 2007 lag het aantal nog op zes. Bijna alle jongeren behoren tot de leeftijdscategorie 18 tot en met 21 jaar. De deelname aan het project varieert van anderhalve week tot een heel jaar. 4 INTRAVAL - Factsheet Monitor verslaafden en daklozen Enschede 2009

7