LIFE EVENTS BIJ DE LEERDOELEN FFP 2014 Toelichting De Leerdoelen van de FFP geven het kenniskader van de financiële planning. Van elk van de vier (4) vakgebieden van financiële planning worden de kennisvereisten opgesomd in de Leerdoelen FFP. Tot de essenties van financiële planning behoort de vaardigheid van het op integratieve wijze toepassen van de kennis van de vier vakgebieden in het totaalveld van advisering. Om de integratieve benadering enigszins inzichtelijk te maken zijn enkele belangrijke life events opgesteld met referentiepunten naar de Leerdoelen FFP. Benadrukt wordt dat de life events niet anders zijn bedoeld dan als aanhangsel bij de Leerdoelen en als hulpmiddel voor examenkandidaten én voor FFP ers en wellicht ook de bij de FFP geaccrediteerde onderwijsinstellingen resp. de opleiders tot het FFP-examen. De genoemde referentiepunten zijn dan ook zeker niet limitatief en derhalve moet van geval tot geval worden beoordeeld of alle belangrijke onderwerpen in de specifieke advisering zijn betrokken. De life events kunnen dan ook niet gebruikt worden als een checklist of controlemiddel; zij zijn louter bedoeld als een hulpmiddel bij de toepassing van de Leerdoelen in algemeen voorkomende gebeurtenissen in een leven ( life events ). De life events hebben formeel gezien dan ook geen enkele status en zijn niet meer dan een eerste hulpmiddel bij de Leerdoelen. Bij elk life event wordt per vakgebied een aantal onderwerpen/ referentiepunten genoemd dat vanuit dat vakgebied relevant kan zijn voor het life event. Bij elk onderwerp/ referentiepunt wordt een verwijzing gegeven naar het/ de betreffende nummer(s) uit de Leerdoelen FFP. De volgende life events zijn uitgewerkt: o Huisvesting; o Kinderen, minderjarig; o Nalatenschapplanning; o Ondernemen; o Relatievormen; o Vermogensvorming; o Werknemer. Baarn, mei 2014 1
Life event HUISVESTING Vakgebied Leerdoelen Belastingen Partnerregeling en gemeenschappelijke bestanddelen A.1.2 Toerekening inkomensbestanddelen A.1.2 Verrekenbare voorheffingen A.1.2 Het belastbare resultaat uit overige werkzaamheden A.1.3 Belastbare inkomsten uit eigen woning A.1.3 Tijdstip genieten en aftrek A.1.3 Middeling A.1.3 Eigen woning, eigenwoningschuld, eigenwoningforfait, aftrek geen of A.1.3.5 geringe eigenwoningschuld, toedeling eigenwoningforfait, overgangsregeling kapitaalverzekering eigen woning/beleggingsrecht eigen woning/spaarrekening eigen woning (KEW/BEW/SEW), aftrekbare kosten eigen woning, bijleenregeling, beperking tarief aftrekbare kosten eigen woning in de vierde schijf Box 3: bezittingen inclusief waardering A.1.5.1 Overgangsrecht kapitaalverzekeringen A.1.7 Belastingen van Rechtsverkeer A.3 Recht Het huwelijksvermogensrecht, waaronder het Haags B.1.1 en B.1.4. huwelijksvermogensverdrag 1978 en het conflictenrecht huwelijksbetrekkingen (boek 10 BW). Geregistreerd partnerschap B.1.2 Samenwonen B.1.3 Het erfrecht, waaronder Wet conflictenrecht erfopvolging en het Haags B.2 en B. 2.13 testamentverdrag Eigen woning bij scheiding B.4 Pensioenen, Sociale Zekerheid en Verzekeringen Kennis in actuariële zin C.2.1 Kennis in fiscale zin: de wettelijke bepalingen C.2.3 Bepalingen ten aanzien van de rentevrijstelling voor kapitaalverzekeringen C.2.3.2 2
Kennis van de Europese Verordening nr 883/2004 en voor de overgangsregeling kennis EU Verordening 140871 en de werking van ZVW voor Nederlanders die in het buitenland wonen met een pensioen of AOW-uitkering. C.5.1.13 Sparen, Beleggen & Financieringen Beleggen: beleggingsprofiel D.3.2 Beleggen: correlatie D.3.2 Onroerend goed fondsen D.3.11 Kennis van financieringsvormen D.4.4 Maximale kredietbedragen en klantprofiel D.4.5 Recht van hypotheek B.7.2 Persoonlijke zekerheidsrechten B.7.3 Risico s bij financiering: overlijden, arbeidsongeschiktheid, D.5 werkeloosheid, aansprakelijkheid, opstal Lastenberekening budgettering: elementaire financiële rekenkunde, D.6 vergelijking financieringsvormen, budgettering naar consumptief besteedbaar inkomen Integratieve aspecten D.7 Rente en dividend uit het buitenland en tweede woning in het buitenland A.4.4.5 3
Life event (Minderjarige) KINDEREN Vakgebied Leerdoelen Belastingen Belastingplicht A.1.2 Toerekenen inkomen A.1.2 Heffingskortingen A.1.2 Persoonsgebonden aftrek A.1.6 Heffingvrij vermogen A.1.5.1 Tarieven en vrijstellingen schenk- en erfbelasting A.2. TBS-regeling minderjarigen A.1.3.3 Overdracht onderneming en aangaan samenwerkingsverband A.1.3.1 Verdeling alimentatie tussen kind en ex-partner A.1 jo B.4 Uitgaven voor inkomensvoorzieningen A.1.3.6 Recht Uitsluitingsclausule B.2 jo B.3. Adoptiekinderen A.2 jo B.3 Stiefkinderen (tweede en volgend huwelijk) Pleegkinderen Ongeboren kind (Half)broers en zussen Gezag B.1 Voogdij B.2 Erkenning en gerechtelijke vaststelling (afstammingsrecht) B.1 (Uitsluiting) ouderlijk vruchtgenot B.2 Testament kinderen B.2 Making onder ontbindende en vervolgens opschortende voorwaarden B.2 (tweetrapsmaking) Plaatsvervulling en aanwas B.2 Wilsrechten B.2 Legitieme B.2 Andere wettelijke rechten B.2 Erven (wet en testament) en onterving B.2 Bewind/ executele B.2 Levensonderhoudsverplichting kinderen B.1 Pensioenen, Sociale Zekerheid en Verzekeringen 4
Studieverzekering C.1 jo C.3 Algemene (risico)verzekeringen m.b.t. o aansprakelijkheid o ziektekosten o invaliditeit o lijfrente o kapitaal Contraverzekering Wezenpensioen via ouder C.3 Kinderbijslag C.4 Wettelijke voorzieningen voor (half)wees C.4 Jongerenarbeidsongeschiktheid C.5 Toeslagenwet C.5 Bijstandsouder en sollicitatieplicht C.5 Bijstand ouder en inkomen kind C.5 WW ouder C.5 Zwangerschap C.5 Sparen, Beleggen en Financieringen Beheer en beschikkingsbevoegdheid: bewind B.2 jo B.3 BEM-clausule (bescherming vermogen minderjarigen) D.3 Schulden jongeren en aansprakelijkheid D.4 Studiefinanciering C.5.4 5
Life event NALATENSCHAPPLANNING Vakgebied Leerdoelen Belastingen belastingplicht voor de schenk- en erfbelasting A.2.2 levensverzekeringen en derdenbeding A.2.6 waardering van de verkrijging B.2.1.c tarief en vrijstellingen A.2.7 imputatieregeling bij pensioenen en lijfrenten A.2.7 Erflater met vermogen over de grens A.4.4.3 Bedrijfsopvolging als gevolg van overlijden van ondernemer of directeuraandeelhouder A.2.9 en als gevolg van schenking faciliteit schenk- en erfbelasting A.2.9 betalingsregelingen A.2.9 staking van de IB-onderneming A.4.3.5.b doorschuiven van de IB-onderneming A.4.3.6 doorschuiven van de oudedagsreserve A.4.3.3.d leveren of doorschuiven van AB-aandelen A.4.2.2 levering van een werkmaatschappij binnen holdingstructuur A.4.2.6.c Recht Versterf erfrecht ook in grensoverschrijdende gevallen: B.2.1 en B. 2.13 o Wettelijke erfgenamen B.2.1. o Plaatsvervulling B.2.1. o Wettelijke verdeling B.2.1.e o Ongedaanmaking B.2.1.e o Andere wettelijke rechten B.2.1.f o Wilsrechten B.2.1.g o Legitieme portie B.2.1.h o Quasi-legaten B.2.1.h Testamentair erfrecht: o in het verleden opgemaakte testamenten B.2.2 en B.2.3 o afwijken van wettelijke verdeling B.2.2 o benoemen erfgenaam B.2.3. o legaatstelling B.2.2. o testamentaire last B.2.2. o vruchtgebruik testament B.2.2.c 6
o combinatietestament o clausules, zoals bewind, voogdij, executeur, of uitsluitingsclausule o making onder ontbindende voorwaarde, of opschortende voorwaarde o schenking met behoud van zeggenschap o gevolgen van inbreng van schenking. Schenkingen of gift o Vermogensoverheveling tijdens leven: o schenking en de daarbij in acht te nemen vormvereisten o schenking door schuldig erkenning o herroepelijke schenking; o schenking d.m.v. kapitaalverzekeringen, of lijfrenteverzekeringen o mogelijkheden om begiftigde te beschermen o inbreng van schenking B.2.2.d B.2.4 B.2.8 B.3.1.e B.3.7. B.3.1 Idem Idem Idem B.3.2 B.3.7 Pensioenen, Sociale Zekerheid en Verzekeringen Vermogens- en inkomensoverheveling na overlijden d.m.v. pensioenen en/of C.2 levensverzekeringen Vermogensoverheveling en vermogenstoets, of inkomenstoets C.5 ANW-uitkering C.4 7
Life event ONDERNEMEN Vakgebied Leerdoelen Belastingen Belastingplichtigen A.1.2 Belastbare winst uit onderneming A.1.3 Verliesverrekening A.1.3 Middeling A1.3 Tarief A.1.3 Winst uit onderneming A.1.3.1 Ondernemer over de grens A.4.4. DE ONDERNEMER A.4.3 Goed koopmansgebruik Vrijgestelde winstbestanddelen Vermogensetikettering Foutenleer Fiscale reserves Ondernemersaftrek Geruisloze omzetting in vennootschap Aandelenfusie, juridische fusie en splitsing Staking en eindafrekening Overdracht onderneming en aangaan samenwerkingsverband Doorschuiffaciliteiten Omzetting ouderdagsreserve in lijfrente Omzetting stakingswinst in lijfrente Uitgaven voor inkomensvoorzieningen A.1.3.6 Vormen van lijfrente In aanmerking te nemen premies voor lijfrenten Tijdstip aftrek premies Resultatenrekening en jaarrekening A.4.3.9 DE DGA: directeur grootaandeelhouder Fiscale positie DGA: o Aanmerkelijk belang ook in internationale situaties o Bedrijfsoverdracht (in de familiesfeer, bij overlijden en schenken, door vervreemding aan derden) A.4.2 A.4.2.7 Idem en A.4.4.1a.2 8
o Successiefaciliteiten A.2.9 Inkomen van de DGA A.4.2.8 o Fictief inkomen o Dividend versus salaris o Pensioen o Pensioenbegrenzing Fiscale aspecten van ondernemingsvormen A.4.3.1 o Eenmanszaak o Maatschap o Vennootschap onder firma (al dan niet met partner) o Commanditaire vennootschap Aandelen A.4.2.2 o (aanmerkelijk belang) aandelen o Maatschappelijk, geplaatst en gestort kapitaal o Verschillende soorten aandelen o Geldvorderingen en rekeningcourantverhoudingen met de BV Vennootschapsbelasting A.4.2.5 Begrippen A.4.2.6 o Deelnemingsvrijstelling (voor- en nadelen, voorwaarden, oneigenlijke deelneming, compartimentering, earn-out regelingen) o Fiscale eenheid (voor- en nadelen) o Opzet holdingstructuur o Verliesrekening en beperkingen hierin o Informeel kapitaal en vermomd of verkapt dividend o Beperkingen van de renteaftrek mbt de vordering van de DGA Elementaire fiscale gevolgen van een fusie A.4.2.9 o Aandelenfusie o (fiscaal gefacilieerde) bedrijfsfusie Transacties met de vennootschap A.4.2.10 o Lenen van/aan de vennootschap o Onzakelijke transacties Fiscale waardering van aandelen A.4.2.11 o Materiele en immateriële activa van een BV o Eenvoudig jaarverslag van een BV Balans en (financiële en fiscale) resultatenrekening A.4.2.12 Fiscale en juridische aspecten van de BV en holdingconstructies A.4.2.13 Winst uit onderneming A.4.3.2 Ondernemingsfaciliteiten A.4.3.3 9
Fiscale gevolgen, mogelijkheden en faciliteiten in inkomstenbelasting en A.4.3.6 eventueel het schenkingsrecht of schenkbelasting bij overgang van onderneming Methoden van overgang A.4.3.6 Waardering van een zelfstandige onderneming A.4.3.8 Recht Erven/schenken ondernemen A.2.2/ B.2/ B.3 Erven/schenken aanmerkelijk belang A.2.2/ B.2/ B.3 Ondernemingsvormen B.6 Ondernemingsvormen met rechtspersoonlijkheid B.6 BV-vormen A.4.2.3 Andere vormen van rechtspersoonlijkheid A.4.2.4 Levenstestament Pensioenen, Sociale Zekerheid en Verzekeringen Aanvullende verzekeringen inzake C.3 o Ziekte Idem o Ouderdom Idem o Overlijden Idem o Staken werk vóór AOW-gerechtigde leeftijd Pensioen in eigen beheer of verzekeren C.3 Overige wettelijke sociale regelingen C.5.4 o Wet werk en bijstand (WWB) C.5.4. Start eigen onderneming vanuit werkloosheid C.5.4 Wettelijke regelingen voor specifieke groepen C.5 o Zelfstandigen, beroepsbeoefenaren C.5.2. Structuur en belangrijkste uitvoeringsorganen van de sociale zekerheid C.6.1 Loondoorbetalingsverplichting bij ziekte C.6.2 Arbeidsongeschiktheid C.6.3 Overlijden C.6.4 Pensionering/ouderdom C.6.5 Levensloopverlof (overgangsregeling) C.6.6 Werkloosheid C.6.7 Ontslagvergoeding en de gevolgen daarvan voor sociale uitkeringen C.6.8 C.6.9 Hoofdlijnen van de kortingsbepalingen in de verschilende wetten bij C.6.10 inkomsten uit tegenwoordige arbeid, uit vroegere arbeid en vermogen Kortingsregeling in de AOW wegens niet-verzekerde tijdvakken C.6.11 10
De werknemer en zijn sociale zekerheidsrechten C.6.12 De DGA en diens bijzondere positie op gebied van premieplicht en recht op C.6.13 uitkering De zelfstandig ondernemer en zijn sociale zekerheidsrechten C.6.14 Sparen, Beleggen en Financieringen Sparen en spaarvormen D.2. Beleggingsbegrippen D.3.2 Soorten van beleggen D.3.3 t/m D.3.14 Kredietvormen: D.4 Zekerheidsrechten: B.7 o zakelijke B.7.2 o persoonlijke B.7.3 Risico s bij financiering D.5 Lastenberekening en budgettering D.6 11
Life event RELATIEVORMEN Vakgebied Leerdoelen Belastingen fiscale partner A.1.2 gemeenschappelijke bestanddelen A.1.2 toerekenen inkomensbestanddelen A.1.2 resultaat uit overige werkzaamheid en begrip A.1.3.3 verbonden persoon A.1.3.3 onderhoudsverplichting partner A.1.6 partner begrippen A.2.4 Recht Vormen van relaties: B.1 o wettelijke gemeenschap van goederen. Welk huwelijksvermogensrecht geldt bij echtlieden met verschillende nationaliteit of echtlieden met B.1.1.a en B.1.4. andere nationaliteit die in Nederland wonen of Nederlandse echtelieden die in het buitenland wonen o huwelijkse voorwaarden B.1.1.b o geregistreerd partnerschap B.1.2 o samenwonen B.1.3 Einde van relatievormen door: o scheiding B.4 o overlijden B.2.1 Inkomen bij scheiding op basis van arbeidsinkomen voor alimentatie B.4 (TREMA-normen) Levenstestament Pensioen, Sociale Zekerheid en Verzekeringen Aanspraak op sociale zekerheidsuitkeringen bij aangaan of eindigen relatie C.5 kapitaalverzekeringen C.3 lijfrenten C.3 pensioenen C.2.3 Pensioenverevening C.3 Afkoop alimentatie A.1.6 Premiesplitsing en kruislingse verzekering C.2.2.5 12
Life event VERMOGENSVORMING vakgebied Leerdoelen Belastingen Inkomstenbelasting (box 1) A.1.3 Vermogensrendementsheffing (box 3) A.1.5 Vennootschapsbelasting/ aanmerkelijk belang (box 2) A.1.4 Fiscale emigratie (persoon of B.V.) A.1.2 Schenk- en erfbelasting A.2 Dividendbelasting A.1.5.b voorheffing A.1.2.h Recht Huwelijksvermogensrecht B.1.1 en B. 1.4. o huwelijkse voorwaarden o wettelijke en beperkte gemeenschap van goederen Certificeren vermogen (stichting e.d.) A.4.2.4 Fonds voor gemene rekening A.4.2.4 Bloot eigendom/ vruchtgebruik B.2.2.c/ A.2.7 Schenken (zeggenschap over vermogen) B.3.1 Pensioenen, Sociale Zekerheid en Verzekeringen Inkomens- en vermogenstoetsen (inclusief gevolgen van o.a: C.5.4 o studiefinanciering o schenkingen) Kapitaalverzekeringen (oud en nieuw regime) C.2.2 Opgebouwd pensioen: afstorten of in eigen beheer C.2.3. Langlevenrisico C.2.1 beperkte, algehele, (on)herroepelijke volmachten B.5.1.e. Sparen, Beleggen en Financieringen Risico/ rendement D.3.2 Beleggingsdoelstelling/ beleggingsprofiel D.3.2 Beleggingsbeleid: asset allocatie D.3.2 13
Beleggingsvormen o.a. D.3.8.; D.3.11 o derivaten o beleggingsfondsen o hedgefondsen o multimanagerfondsen Inflatie D.1.3 Lenen bij B.V. of bij derden D.4.1. Leningen aflossen of niet D.4.4 Leningsvormen in combinatie met vermogenspositie D.4.4 Toestemmingsvereiste partner B.7.3 14
Life event WERKNEMER vakgebied Leerdoelen Belastingen Belastingplichtigen Dienstbetrekking over de grens A.1.2 A4.4.5. Partnerregeling e.d A.1.2 Belastbaar loon A.1.3 Belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden A.1.3 Verliesverrekening A.1.3 Middeling A.1.3 Tarief A.1.3 Inkomen uit arbeid loon t/m pensioen bij emigratie A.1.3 Resultaat uit overige werkzaamheid A.1.3 Bepaling van het resultaat A.1.3 Uitgaven voor inkomensvoorzieningen A.1.3 Negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen en handelingen die A.1.3 niet leiden tot een negatieve uitgave Overgangsregeling spaarloonregeling (afgeschaft miv 01-01-2012); A.4.1 Aandelenoptieregeling A.4.1 Lijfrente-aftrek en pensioentekort A.4.1 de overgangsregeling voor stamrechten uit hoofde van een A.4.1 ontslagvergoeding Pensioen A.4.1 Pensioenen, Sociale Zekerheid en Verzekeringen Wettelijke regelingen voor specifieke groepen: C.5 o werknemers en daarmee gelijkgestelden C.5.1 o jonggehandicapten C.5.3 Overige wettelijke sociale regelingen: C.5.4 o Wet werk en bijstand o Wet arbeid en zorg o Zorgverzekeringswet Structuur en belangrijkste uitvoeringsorganen van de sociale C.6.1 zekerheid Capita Selecta Sociale Zekerheid C.6 Loondoorbetalingsverplichting bij ziekte C.6.2 Arbeidsongeschiktheid C.6.3 15
Overlijden C.6.4 Pensionering/ouderdom C.6.5 Werkloosheid C.6.7 Ontslagvergoeding en de gevolgen daarvan voor sociale uitkeringen C.6.8 Hoofdlijnen van de FVP-regeling C.6.9 Hoofdlijnen van de kortingsbepalingen in de verschillende wetten bij C.6.10 inkomsten uit tegenwoordige, uit vroegere arbeid en uit vermogen Kortingsregeling in de AOW, wegens niet verzekerde tijdvakken C.6.11 De werknemer en zijn sociale zekerheidsrechten C.6.12 Sparen, Beleggen en Financieringen Overgangsregeling Levensloop A.4.1/ D.2.10 Banksparen D.2.9 16