Gouda Najaar 2007 Cursist 1) 1 Na afloop van de 2 lessen heb ik gevraagd' wat is het allerbelangrijkste wat je hier geleerd/ervaren hebt voor jezelf'. Zou je daarop het antwoord met mij willen delen? De training om de gedachtegang tot rust te brengen, het NIET moeten. 2 Hoe ben je hiermee omgegaan de laatste maanden? Vind het nog heel spannend om met de kinderen te doen: ze zijn zo druk! Maar met de oefeningen van de laatste les zie ik het wel zitten: er zitten veel doe-dingetjes in, die heel gewoon overkomen. 3 Ben je tot nieuwe inzichten gekomen, en zo ja welke? Nee maar dat komt omdat ik al even mee draai met je. 4 Wat zou je aan anderen kunnen vertellen over deze lesvorm voor jongeren in de schoolsituatie? Ik ga een les geven aan de andere leerkrachten voor humanistisch vormingsonderwijs en ervaring lijkt mij de beste manier om het te vertellen. Ik heb ze al vaak verteld over deze manier en nu hebben ze om een les gevraagd. Tja, wat heb ik ze ook alweer verteld: eigenlijk niet erg veel. Ze ervaren op school situaties en hebben het verhaal via de tv uitzending volgens mij echt binnen gekregen. Als de les van mij aan hen werkt, dan is het misschien mogelijk om via onze organisatie meer aandacht aan dit onderwerp te schenken door het in het h.v.o. blad te zetten. Ik zal voor de zekerheid wat foto`s maken. 5 Heb je al ervaring met een oefening te geven aan jongeren/anderen? Zo ja, hoe was dat voor die ander, en hoe voelde dat voor jou? Ja: ik heb aan volwassenen verschillende oefeningen gegeven en ze raakten zeer ontspannen. Ook de mensen die er bij waren die nog nooit iets dergelijks hadden meegemaakt, vonden het heel bijzonder en ontspannend. 6 Heb je soms nieuwe ideeën gekregen door of voor deze cursus? Zie antwoord 4. Zelf ontspannen-zijn. Ben je daar nu meer alert op dan tevoren. Ja ik kan het op dit moment goed gebruiken, vanwege zeer veel activiteiten. 2) Ik pas het wekelijks toe bij volwassenen en aanstaande dinsdag ga ik een groep 7/8 er mee verwennen: 1 dag voor Sinterklaas. Ik ben benieuwd, ze zijn zo druk. Maar ik heb een klein extra trucje: heb vorige week al halfedelstenen mee genomen en daar waren ze zeer van onder de indruk: ze voelden van alles en lagen zo heerlijk te genieten op de vloer van de gymzaal waar ik in les geef, dus vandaar dat dit de volgende les wordt. 3) 1.Wat ik na de oefendagen ervaar: dat ik vooral meer ruimte in mijn lichaam voel, meer opgericht, meer voelend en opener. Dit vooral dan de dag zelf. Dus herhaling is belangrijk. Dat dit inderdaad een kwestie van integreren in je leven is, om zo je levensstandaard te 1 / 6
verhogen. 2 Hoe eenvoudig ook, het is voor mij niet evident om thuis zelf te oefenen. Een tip voor mezelf is, de oefeningen niet allemaal gelijktijdig te herhalen maar een keuze te maken. Wat ik ondervind is dat ik er thuis eerder slaperig van wordt, terwijl ik dat tijdens de les niet ervaar. Misschien is de juiste voorwaarden voor jezelf scheppen ook heel belangrijk. (hiermee bedoel ik: tijdstip, plaats..) 3. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn, maar de intentie waarmee je de oefening doet is belangrijk. Maar dit wist ik al. Toch leuk om dit ook zo te ervaren. 4. Praktische bruikbare tips en oefeningen om jongeren bewust te maken over spanning en ontspanning, en dit te voelen in hun eigen lichaam. Leren meester te zijn over je eigen lichaam. Bewustwording 5 Neen, ik wil dit zelf nog meer integreren. Maar als eerste stap samen met mijn partner deze oefeningen uitvoeren. Ik ben momenteel op zoek naar wat ik nu allemaal wil en kan doen rond werken met jongeren en bewustwording, persoonlijke ontwikkeling. 6 Ik heb nog niet zolang gelden een levensmissie opgesteld. Daarin staat dat ik in mijn werk mensen dichter bij zichzelf breng. Zij voelen innerlijke rust, vreugde en passie. Ik heb een groot hart voor kinderen, en steun ouders en kinderen om oude patronen die generaties aanwezig zijn te overstijgen. En vrijheid te creëren. Mooie woorden, en tijdens een meditatie zag ik mezelf ook omringd door kinderen. Maar hoe en wat juist is me nog niet duidelijk. Ik ben nu ook bezig met het boekje brain- gym aan het lezen. Ik zie het ook als nuttig om ouders aan te leren. Wij hebben een zoontje dat 2 jaar bijna niet geslapen heeft. Het is dan heel belangrijk om goed bij jezelf te blijven en vooral heel rustig te zijn. Of ja waarom niet aan zwangere vrouwen. Etc 7. ja hoor, en ik ben ook rustiger. Waar ik (al een tijdje, en nu na deze lessen ook weer meer) mee bezig ben, is simpel weg terug meer recht zitten, evenwicht zoeken. En na de laatste les: Bedankt voor je inspirerende workshop. Wat me nog het meest in bewondering bracht is je rust en eenvoud die je uitstraalt bij het geven van je workshop. Misschien dat ik daarom dacht neen, dit is niets voor mij, ik ben hier te hevig voor. Maar plots besefte ik nog maar eens dat je niets kan zeggen tot je het zelf uitprobeert. Het gevolg: ik oefen nu met de oefeningen. En het is de eenvoud zelf, en ja zo vanzelfsprekend. En ik voel dat dit heel goed voor me is. Ideaal ook om meer zelfvertrouwen en aarding te krijgen. Dus nogmaals bedankt. Ook voor alle moeite die je doet om dit te verspreiden en de duidelijk uigeschreven oefeningen. Ik ben zeker geïnteresseerd om mee naar het bejaardentehuis te gaan en andere workshops. Ik heb trouwens donderdag enkele oefeningen (die ik tot nu toe al een paar dagen gedaan heb) tijdens een vriendenreünie samen met hen uitgeprobeerd. Het was leuk, mensen gaven aan dat het ontspannend was. Ik vind het even wennen om een manier te vinden hoe, maar leuk is dat je door zelf de oefeningen mee te doen, de rust vanzelf vind. 4) Dank je voor je inspirerende eerste cursusdag! 2 / 6
Heerlijk om je te horen. Ik ga er zeker mee aan de slag en misschien moet dit wel groter uitgedragen worden vanuit een stichting. Dat het één gezicht krijgt! Ik doe mee dan! 5) 1. Het allerbelangrijkste: toch nogmaals iets in de trant van: het is inderdaad die 'nietserigheid' die ten goede werkt. De oefeningen zijn relatief nuttig, het gewone systeem kan er natuurlijk altijd wat aan hebben. En je moet nu eenmaal iets in de vorm hebben om mensen te bereiken. Maar dat allemaal in tweede instantie. 2.Af en toe wel eens iets toegepast, ook om het uit te proberen. 3. Zie 1 4. Heel praktisch, heel toegankelijk, heel grote kans dat het goed werkt, voor ontspanning maar ook voor inzicht, zonder dat het ' speciaal' of spiritueel of zo wordt. 5. Ja aan dochter door de telefoon. Dat hielp wel iets, telefoon had zijn beperkingen. Het geeft een richting aan waar de oplossing te zoeken is (ontspanning, loslaten van specifieke dingen, contact maken met een dieper niveau) terwijl je toch iets kan 'doen'. 6.Een paar dingen gaan toepassen in de enige lesachtige situatie die ik heb: het schrijfgroepje. 7. Ik houd erg van die benadering: je bent de ontspanning zelf al. 6) De tweede les van de cursus heb ik helaas niet meegemaakt. Ik heb wel het lesmateriaal gekregen. Je weet van mij dat ik sinds een aantal jaren heel intensief bezig ben met stilte-educatie zoals ik het noem. Ongeveer dertig jaar geleden ben ik met mediteren begonnen. De advaita vedanta is ook al vele jaren een bron van inspiratie voor me. Ik heb toch me voor jouw cursus opgegeven omdat ik het inspirerend vind mee te maken hoe jij oefeningen aanbiedt en welk woordgebruik jij kiest om dingen uit te leggen. Ook geeft jouw cursus weer een uitbreiding van mijn oefeningen repertoire. Ik geef tot nu toe vooral workshops aan leerkrachten en ouders. Daarin doen we ook altijd verschillende soorten oefeningen zodat ze waar we over praten aan den lijve ervaren. Ik heb vorig schooljaar in 25 klassen op basisscholen door het hele land lessen geven met als thema stilte en gedichten. In die lessen deed ik met de kinderen ook ontspannings/stilte/aandachtoefeningen. Een paar weken geleden gaf ik twee workshops aan een groep 6jarigen met ontspanningsoefeningen. De workshoptijd vond ik wel erg lang voor die Leeftijd, nl 5 kwartier Maar ik had wel een heel speels, afwisselend programma. Het viel me ook weer op, wat ik al wist, dat kinderen zo verschillend reageren op de verschillende type oefeningen. Belangrijk is dus ze voor elk wat wils te bieden. Ik zou graag de komende tijd op veel meer scholen gastlessen geven. Het grote voordeel is dat de leerkrachten dan zien hoe ik die oefeningen aanbied en hoe hun klas er op reageert. Daarnaast lijkt het me goed als de leerkrachten voor of na die gastles een workshop krijgen aangeboden over de achtergronden van stilte-educatie en waarin ze de oefeningen ook zelf ervaren. Vervolgens hoop ik dat ze dan door de dag heen regelmatig stilte/ontspannings oefeningen zullen gaan doen met de 3 / 6
kinderen. Voor hen zelf is dat ook heel belangrijk. Af en toe begeleiding van mijn kant lijkt me dan wenselijk. Ik vind het een heel goed initiatief van je om deze cursus te starten. Doordat ik al zo intensief met het cursus thema bezig was heeft het niet zoveel extra impact op mijn leven maar ik vind het wel fijn er bij te zijn 7) Mijn leerpunt m.b.t. de ontspanningcursus is de "balans"oefening 8) Op de valreep, zo kort voor je vertrek. Ik kon nl. niet eerder reageren, omdat ik verleden week echt de deur heb gesloten van mijn oude baan en de nieuwe heb geopend. Ter afscheid heb ik "ontspanning" aangeboden aan mijn collega"s. Wat ik je vertelde: jouw basale, eenvoudige voor iedereen toegankelijke manier van ontspanning aanbieden, sprak mij erg aan, raakte me en enthousiasmeerde me. Omdat ik het nu zo eenvoudig kan maken, is de stap het te doen en mijn daarbijbehorende angst ook niet zo groot. Het team was enthousiast. Ik ga nu bij een paar collega s eens per week ontspanningsoefeningen doen met de kinderen in de klas! En kijken wat en of daar iets uit komt.( een vervolg) Vanochtend ben ik gestart met mijn eerste yogagroepje en ook daar heb ik jouw voorbeelden van "ademtechnieken" en diepe ontspanning meegenomen! Ook hier weer enthousiaste reacties. Echt met jongeren heb ik dus niet gewerkt. Ik merk dat ik door de dag heen veel alerter op mijn adem ben en die ook bewuster gebruik. 9) Bij deze een kort verslagje over mijn ervaringen tot nu toe tav de cursus onbeperkt ontspannen. Sinds de bijeenkomsten merk ik bij mijzelf op dat ik nog meer alert ben op mijn eigen situatie, in hoeverre ikzelf ontspannen ben. Ik doe regelmatig tussen de bedrijven door even een check-up en dan valt het me op dat er regelmatig toch nog ergens wat spanning zit. Nu ik me er nog meer bewuster van ben merk ik wel dat ik het ook weer sneller kan loslaten waardoor het geen opstapeling wordt. Ik blijf het nog wel lastig vinden tijdens het werken met kinderen met ADHD en PDD-NOS, terwijl het juist dan zo belangrijk is dat het bij mijzelf open is. Op de een of andere manier laat ik me dan toch nog regelmatig beïnvloeden door de onrust van deze kinderen. Tot nu toe heb ik tijdens de yogalessen die ik op school geef een aantal gesprekjes gevoerd met de kinderen over gespannen en ontspannen zijn. Daarnaats heb ik uit de hand-out de volgende oefeningen met de kinderen gedaan: de buikademhaling, uitademing op verschillende klanken, ssss, pff, mm, aa, oo, ballon, kloppen, de rietstengel, snaarontspanning, golfademhaling, doorademingsoef., zonder gedachten zijn en de spierontspanning. De kinderen zijn wel wat jonger dan die waarmee jij de oefeningen gedaan hebt,nl. tussen de 7 en 12 jaar, maar bovenstaande oefeningen waren toch goed te doen met ze. Je moet er alleen niet teveel achter elkaar doen, tenminste met deze kinderen. Zij vragen toch om meer afwisseling in wat meer dynamische en rustige oefeningen. Ik merkte zelf wel de effecten bij de kinderen en 4 / 6
ook een aantal kinderen konden hun ervaring goed verwoorden. Vooral na de ademhalingsoefeningen ( de golf buik- en klank adem ) waren de kinderen even aanzienlijk rustiger en ook stiller. Zij merkte de stilte zelf ook op en ervoeren het ook als fijn. Tijdens de golf-ademhaling viel me op dat ze snel het ritme te pakken hadden en je hoorde als het ware al heel gauw de stilte neerdalen. Hun reactie na afloop was: Ik voelde me heel veilig, het was erg stil, ik werd rustig en een van de kinderen liet zich met een diepe zucht helemaal ontspannen achterover vallen. Bij de doorademingsoefening voelde een aantal kinderen duidelijk energie tussen de handen. Reacties waren : het lijkt wel alsof mijn handen magneten geworden zijn en bij een ander voelde het alsof er een bal tussen de handen zat en weer een ander kreeg zijn handen niet meer tegen elkaar. Tijdens de spierontspanning duurde het bij sommige kinderen even voordat ze rust vonden, ze draaide en woelde een tijdje van de ene zij op de andere. Uiteindelijk zag je ze ontspannen, een aantal zelfs in een diepe ontspanning zakken, sommige met de duim in de mond. Na de ontspanning bleven ze ook geruime tijd heerlijk rustig, maar al gauw bruisten ze weer van energie. De oefening zonder gedachten zijn was nog de lastigste voor hen. Misschien moeten ze eerst nog leren om van een afstandje te kijken naar hun gedachten alvorens ze kunnen leren er niet op in te gaan. Deze week vertelde een meisje uit het yogagroepje dat ze de golfademhaling had toegepast toen ze niet kon slapen en daardoor vanzelf in slaap gevallen was. Naast het oefenen met de kinderen heb ik tijdens een ouderavond voor de ouders van de kinderen ( 6 in totaal) waaraan ik een sociale vaardigheidstrainig geef een korte uitleg gegeven over hoe belangrijk het is voor vooral deze kinderen dat ze voldoende gelegenheid krijgen om zich te ontspannen. Maar dat het daarnaast ook van belang is dat zij als ouders zelf ook ontspannen zijn in de omgang met hun kind. Om de ouders zelf te laten ervaren wat het verschil tussen gespannen en ontspannen zijn is, heb ik de snaar ontspanning met ze gedaan en hen het verschil laten voelen tussen de buik en borstademhaling. Er kwamen niet zoveel reacties los, maar dat kan ook zijn door de onwennigheid. Deze ouders waren ook weinig bekend met yoga. Wat de toekomst betreft zie ik wel mogelijkheden om het in ieder geval op de school waar ik werk door te geven aan collega s. Daarnaast ben ik van plan om zelf naast de ontspanningsoefeningen in de yogalessen op school, ook binnen mijn werk als remedail teacher meer ontspanningstechnieken toe te gaan passen tijdens de individuele begeleiding van kinderen. 10) 1. Het allerbelangrijkste wat ik geleerd/ervaren heb, is dat wanneer je zelf ontspannen bent, je als vanzelf de groep aan wie je les geeft daar in meeneemt. 2. Op dit moment geef ik yoga/ontspanningslessen aan jongeren op de Vrije hogeschool in Driebergen. Het ankerpunt tijdens het geven van mijn lessen is in contact blijven met de ontspanning in mezelf. Tijdens de lessen is er wel eens wat rumoer. De leerlingen zoeken contact met elkaar en lachen vaak. Soms gebeurt het me dat mijn aandacht daar naar toegetrokken wordt. Vestig ik daar mijn aandacht op, dan wordt het alleen maar erger. Ga ik echter bewust met de aandacht naar mezelf en naar mijn ontspannen staat, dan gaan de jongeren meteen weer mee in de les. 3. Ja, zie vraag 1 en 2. 5 / 6
4. Anderen vertel ik vaak over de bruikbaarheid van de ontspanningsoefeningen op de stoel. Het is fijn om niet een hele yogales te hoeven geven, maar dat je tijdens de lessen op school in een paar minuten bij de ontspanning in jezelf kunt komen. Heel bruikbaar en praktisch! 5. Ja, (zie vrg.2 ) Ik vind het erg leuk en de jongeren reageren erg enthousiast. Ik merk dat ze werkelijk snakken naar een moment van rust en ontspanning in hun doorgaans erg drukke bestaan. 6. Ja, het gebruik van muziek en ook het branden van een kaars doet wonderen! 7. Ja, zeker! (Zij geeft 1x per week 2 uur lang les aan een groep van 18 studenten van 17 jaar en ouder. P) 6 / 6