INHOUD Deel A. Inleiding financiële planning / 33 1 Afbakening financiële planning, financiële planner en de markt van vraag en aanbod / 35 1.1 Financiële planning / 35 1.1.1 Deelgebieden binnen de financiële planning / 38 1.1.2 Het consumptief besteedbaar inkomen / 40 1.2 De financiële planner / 42 1.2.1 De competenties van de financiële planner / 42 1.2.2 Organisaties op het gebied van financiële planning / 45 1.2.2.1 Vereniging FFP en Stichting Certificering FFP / 45 1.2.2.2 Vereniging Onafhankelijke Financiële Planners (VOFP) / 46 1.2.2.3 Stichting Certificering Erkend Hypothecair Planners (StCEHP) / 46 1.2.2.4 Stichting Financial Planning Standards Board Nederland (FPSB) / 46 1.2.2.5 De Stichting Erkend Hypotheekadviseur (SEH) / 47 1.2.3 Beroepsaansprakelijkheid / 47 1.2.3.1 Wet op het financieel toezicht (Wft) / 49 1.2.3.1.1 Inleiding / 49 1.2.3.1.2 Reikwijdte van de Wft / 49 1.2.3.1.3 Kwaliteitskenmerken voor de financieel dienstverlener / 50 Deel B. Levensverzekeringen en pensioenen / 57 1 Inleiding verzekeringen / 59 1.1 Kenmerken van verzekeringen / 59 1.2 Verzekeringsovereenkomst / 61 1.2.1 Algemeen / 61 1.2.2 Aanvang/duur/einde verzekering / 61 1.2.2.1 Aanvang verzekering / 61 1.2.2.2 De duur van de verzekering / 62 1.2.2.3 Het einde van de verzekering / 62 7
1.2.3 Polis / 63 1.2.3.1 Algemeen / 63 1.2.3.2 Polisvoorwaarden / 64 1.3 Niet nakomen mededelingsplicht, onjuiste opgave / 65 1.3.1 Vernietigbaarheid / 65 1.3.2 Kennisvereiste / 65 1.3.3 Relevantievereiste / 65 1.3.4 Kenbaarheidsvereiste / 65 1.3.5 Verschoonbaarheidsvereiste / 65 1.3.6 Beëindiging van de verzekering / 66 1.4 Levensverzekering / 66 1.4.1 Het begrip levensverzekering / 66 1.4.2 Rechten en plichten / 67 1.4.3 Resolutie gevolgen invoering Brede Herwaardering / 68 2 Levensverzekeringen in de inkomstenbelasting / 69 2.1 Levensverzekeringen en spaarproducten in box 1 / 69 2.1.1 Kapitaalverzekering eigen woning / 70 2.1.1.1 Voorwaarden kapitaalverzekering eigen woning / 70 2.1.1.2 Voordeel uit kapitaalverzekering eigen woning / 71 2.1.1.3 Fictieve uitkeringen / 74 2.1.1.4 Premies voor kapitaalverzekering eigen woning / 75 2.1.2 Banksparen spaarrekening eigen woning en beleggingsrecht eigen woning / 75 2.1.2.1 Voorwaarden spaarrekening eigen woning/beleggingsrecht eigen woning / 75 2.1.2.2 Voordeel uit spaarrekening eigen woning/het beleggingsrecht eigen woning / 76 2.1.2.3 Fictieve opname / 77 2.2 Lijfrenteverzekering, lijfrentespaarrekening en lijfrentebeleggingsrecht, die dienen ter compensatie van een pensioentekort / 78 2.2.1 Lijfrente / 78 2.2.1.1 Lijfrenteverzekering / 78 2.2.1.2 Banksparen periodieke uitkering op grond van een lijfrentespaarrekening/lijfrentebeleggingsrecht / 80 2.2.2 Jaarruimte / 81 2.2.3 Inhaal- of reserveringsruimte / 83 2.2.4 Omzetting oudedagsreserve in lijfrente / 83 2.2.5 Omzetting stakingswinst in lijfrente / 83 2.2.6 Overgangsrecht / 85 2.2.7 Saldolijfrenten / 86 2.2.8 Negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen / 88 2.2.8.1 Overgangsrecht / 91 8
2.2.9 Emigratie / 91 2.3 De levensverzekering in box 3 / 92 2.3.1 De uitvaartverzekering en -spaarrekening / 92 2.3.2 De kapitaalverzekering onder het overgangsrecht / 92 2.3.2.1 Overgangsperiode / 92 2.3.2.2 Polissen waarop het overgangsrecht betrekking heeft / 93 2.3.3 Bepalingen Wet IB 1964 / 93 2.3.3.1 Uitkering hoger dan vrijstelling / 94 2.3.3.2 Vrijstellingen eenmalig, overdraagbaarheid en volgorde / 95 2.3.3.3 Saldomethode / 95 2.3.3.4 Wat verstaat de wet onder kapitaaluitkering? / 96 2.3.3.5 Premies en uitkeringen niet in geld / 96 2.3.3.6 Kapitaalverzekering bij eigen bv / 96 2.3.3.7 Handelingen met kapitaalverzekeringen / 97 2.3.3.8 Pré Brede Herwaarderingspolissen / 98 2.3.3.8.1 Hoofdregel / 98 2.3.3.8.2 Saldomethode / 99 2.3.3.8.3 Uitzonderingen / 99 2.3.3.8.4 Bij wie belast? / 100 2.3.3.8.5 Diverse handelingen met betrekking tot een polis van levensverzekering / 101 2.3.3.8.6 Toescheiding kapitaalverzekering met lijfrenteclausule bij verdeling gemeenschap of afkoop alimentatie / 102 2.3.4 De kapitaalverzekering onder het overgangsrecht (vervolg) / 102 2.3.4.1 Kapitaalverzekeringen die zijn afgesloten voor 14-9-1999 / 102 2.3.4.2 Kapitaalverzekeringen die zijn afgesloten na 1-1-1992 / 104 2.3.4.3 Kapitaalverzekeringen die zijn afgesloten tussen 14-9-1999 en 31-12-2000 / 105 2.3.4.4 Kapitaalverzekeringen die niet onder het overgangsrecht vallen / 105 2.4 Diverse onderwerpen lijfrenten en kapitaalverzekeringen / 106 2.4.1 Opgave levensverzekeraars / 106 2.4.1.1 Doorlopende opgaveplicht / 106 2.5 Voorzieningen bij ziekte of ongeval / 107 2.5.1 Keuze belaste of onbelaste uitkering / 107 2.5.2 Koopsom voor arbeidsongeschiktheidsverzekering / 108 2.5.3 Verpanding arbeidsongeschiktheidsverzekering / 108 2.6 Nettolijfrenteverzekering en nettopensioenregeling / 108 9
3 Levensverzekeringen in overige wetten / 110 3.1 Successiewet / 110 3.1.1 Kapitaaluitkeringen ten gevolge van overlijden / 110 3.1.1.1 Premiesplitsingsbesluit / 111 3.1.1.2 Hoogte belaste verkrijging / 120 3.1.2 Lijfrente-uitkeringen ten gevolge van overlijden / 120 3.1.3 Lijfrente-uitkeringen bij leven aan derde / 120 3.1.4 Aftrek wegens belastinglatentie / 120 3.1.5 Opgaveplicht / 121 3.2 Sociale zekerheid / 121 3.2.1 AOW/Anw/AKW/Wlz/AWBZ / 122 3.2.2 WW/ZW/WAO/WIA / 122 3.2.3 TW/IOAW/IOAZ / 122 4 Inleiding pensioenen / 123 4.1 Algemeen / 123 4.2 Pensioen van de zelfstandige ondernemer / 124 4.3 Pensioen van de werknemer / 124 4.4 Pensioenwet (PW) / 124 4.4.1 Doelstelling / 125 4.4.2 Werkingssfeer / 125 4.4.3 Pensioenen in de zin van de PW / 125 4.4.4 Onderbrengingsplicht werkgever / 126 4.4.5 Verschillen tussen B- en C-polissen / 127 4.4.6 Betaling van de pensioenpremie / 127 4.4.7 Deeltijdwerkers / 128 4.4.8 Afkoop / 128 4.4.9 Beëindiging/wijziging dienstverband / 129 4.4.10 Partnerpensioen bij scheiding / 129 4.4.11 Waardeoverdracht / 130 4.5 Wet verevening pensioenrechten bij scheiding / 131 4.5.1 Algemeen / 131 4.5.2 Belangrijkste bepalingen / 132 4.5.2.1 Algemene bepalingen/definities / 132 4.5.2.2 Recht op pensioenverevening, recht op uitbetaling / 132 4.5.2.3 Vaststelling deel uit te betalen pensioen / 133 4.5.2.4 Afwijkingen op standaardvereveningsberekening / 133 5 De zelfstandige ondernemer en zijn pensioen / 135 5.1 Inkomstenbelasting / 135 5.1.1 Vrijstellingen / 135 10
5.1.2 Lijfrenteaftrek vijfde tranche vervangen door omzetting stakingswinst in lijfrente / 135 5.1.3 Omzetting art. 19 IB-stamrecht in lijfrente nieuwe stijl / 137 5.1.4 Oudedagsreserve / 137 5.1.4.1 Deelnemer aan de oudedagsreserve / 137 5.1.4.2 Toevoegingen oudedagsreserve / 137 5.1.4.3 Hoogte en maatstaf van de oudedagsreserve / 138 5.1.4.4 Afneming oudedagsreserve / 138 5.1.4.5 Meewerkende echtgenoot en deelgenootschap man/vrouw / 139 5.1.4.6 Voorwaarden stamrecht / 139 5.1.4.7 Oudedagsreserve en levensverzekering / 140 5.2 Successiewet / 140 5.2.1 Vrijstellingen / 140 5.2.2 Latente belastingclaim oudedagsreserve / 141 5.2.3 Waardebepaling pensioenrecht / 141 5.2.4 Opgaveplicht / 141 5.3 Sociale zekerheid / 141 5.3.1 Algemeen / 141 5.3.2 AOW / 141 5.3.2.1 Wijziging AOW-ingangsdatum / 142 5.3.3 Anw / 143 5.3.4 AKW / 144 5.3.5 WAZ / 144 5.3.6 Premieheffing volksverzekeringen / 144 5.3.7 WWB/Participatiewet / 144 5.3.8 WW/ZW/WIA / 144 5.3.9 TW / 145 5.3.10 IOAZ / 145 6 De werknemer en zijn pensioen / 146 6.1 Wet fiscale behandeling van pensioenen / 146 6.2 Hoofdvormen van pensioenregelingen / 147 6.2.1 Beschikbarepremieregeling / 147 6.2.2 Middelloonregeling / 151 6.2.3 Eindloonregeling / 151 6.2.4 Streefregeling / 152 6.2.5 Inbouw AOW (franchise) / 153 6.3 De fiscale omschrijving van pensioen / 156 6.4 Analyse van de pensioenregeling als omschreven in art. 18 Wet LB 1964 / 157 6.4.1 Pensioenregeling / 157 6.4.2 Nagenoeg uitsluitend / 158 11
6.4.3 Werknemers / 158 6.4.4 Arbeidsongeschiktheid / 158 6.4.5 Ouderdom / 159 6.4.6 (Pleeg)kinderen / 161 6.4.7 Pensioen / 161 6.4.8 Salaris-/diensttijdnorm / 161 6.4.9 Pensioengrondslag / 162 6.4.10 Partnerpensioen / 162 6.4.11 Overbruggingspensioen / 162 6.4.12 Deelnemingsjarenpensioen / 163 6.4.13 Inkoop diensttijd / 163 6.4.14 VUT-regelingen / 163 6.4.15 Levensloopregeling / 164 6.4.15.1 Werknemers die op 31-12-2011 niet deelnamen aan de levensloopregeling / 165 6.4.15.2 Werknemers die op 31-12-2011 een levenslooptegoed hadden van minder dan 3000 / 165 6.4.15.3 Werknemers die op 31-12-2011 een levenslooptegoed hadden van 3000 of meer / 166 6.4.16 Rechtszekerheid / 166 6.4.17 Deeltijdwerk en demotie / 166 6.4.18 Uitruil van pensioen / 167 6.4.19 Toetsing volgens 100%-grens / 168 6.4.20 Snelslijtende beroepen / 168 6.4.21 Bovenmatigheid / 168 6.4.22 Uitvoerders van pensioenregelingen / 169 6.4.23 Sancties / 169 6.5 Dekking Anw-hiaat in pensioenregelingen / 170 6.6 Pensioenopbouw over een periodieke salarisvervangende uitkering / 171 6.7 Pensioenregeling directeur-grootaandeelhouder / 172 6.7.1 Wet VAP en Wet verlaging maximumopbouw- en premiepercentages pensioen en maximering pensioengevend inkomen / 174 6.8 Aanwijzing buitenlandse pensioenregeling / 175 6.9 Pensioen in de inkomstenbelasting / 175 6.10 Pensioen in de Successiewet / 176 6.11 Pensioen in de winstsfeer (inkomsten- en vennootschapsbelasting) / 177 6.11.1 Pensioentoezegging aan werknemers en de financiering / 177 6.11.2 Fiscale aspecten van de financieringslast van een pensioentoezegging / 178 6.11.3 Fiscale gevolgen van backservice / 178 6.11.4 Verbod op financieringsachterstand / 179 12
6.12 Pensioenverplichtingen in eigen beheer / 179 6.12.1 Algemeen / 179 6.12.2 Omslagstelsel / 179 6.12.3 Rentedekkingsstelsel / 179 6.12.4 Kapitaaldekkingsstelsel / 180 6.12.5 Stelselwijziging / 180 6.12.6 Dekkingspolis / 181 6.12.7 Eigen beheer en echtscheiding / 181 6.12.8 Pensioenlichamen / 181 6.12.9 Pensioenvoorziening voor niet-toegezegd pensioen / 181 6.13 De pensioenuitkering en de sociale zekerheid / 182 6.13.1 Pensionering voor 67 jaar / 182 6.13.1.1 AOW/Anw / 182 6.13.1.2 AKW / 182 6.13.1.3 Premieheffing volksverzekeringen / 183 6.13.1.4 WWB/Participatiewet / 183 6.13.1.5 ZW/WW/WIA/WAO / 183 6.13.1.6 TW/IOAW/IOAZ / 184 6.13.2 Pensionering op pensioenleeftijd van AOW / 184 6.13.2.1 ZW, WIA, WAO, WW, Anw, IOAW, IOAZ en TW / 184 6.14 Ontslaguitkering en stamrecht / 184 6.14.1 Ontslag / 184 6.14.2 Hoogte van de gouden handdruk / 185 6.14.2.1 Wet werk en zekerheid / 186 6.14.3 Belastingheffing over de ontslaguitkering / 187 6.14.3.1 De ontslaguitkering in de Wet Loonbelasting tot 2014 / 187 6.14.3.2 De ontslaguitkering in de Wet Loonbelasting vanaf 2014 / 187 6.14.3.3 Overgangsrecht / 188 6.14.4 Excessieve vertrekvergoeding / 189 6.14.5 VUT-vervangende uitkering / 189 6.14.6 Aanwendingsmogelijkheden van de ontslaguitkering / 189 6.14.7 De stamrecht-bv / 190 Deel C. Sparen en beleggen / 193 1 Inleiding / 195 2 NYSE Euronext Amsterdam / 196 2.1 NYSE Euronext Amsterdam Stock Market / 196 13
3 Wetgeving / 198 3.1 Toezichthouders / 198 3.1.1 Functioneel toezicht / 198 3.1.2 Strafrechtelijk toezicht / 200 3.1.3 Beroepsmogelijkheden tegen sancties van toezichthouders / 201 3.1.4 Stichting Dutch Securities Institute / 201 3.1.5 Klachteninstituut Financiële Dienstverlening / 202 3.1.6 De Wet op het financieel toezicht (Wft) / 202 3.2 Zorgplicht / 204 3.2.1 Informatieverschaffing / 204 3.2.2 Klantprofiel / 205 3.2.3 Klachtenregeling / 207 3.2.4 Checklist voor goede zorgplicht / 207 3.3 De Autoriteit Financiële Markten / 208 3.3.1 Toezicht op de markt / 208 3.4 De MiFID-richtlijn inzake beleggingen / 211 3.5 De Financiële Bijsluiter / 212 3.5.1 Wat houdt het product in? / 213 3.5.2 Wat zijn de risico s? / 213 3.5.3 Wat zijn de kosten? / 214 3.5.4 Wat kan het product opbrengen? / 215 3.5.5 Wat gebeurt er bij eerder beëindigen? / 216 3.6 Essentiële Beleggersinformatie / 216 3.7 Depositogarantiestelsel / 217 3.7.1 Voor welke banken geldt de depositogarantieregeling? / 217 3.7.2 Voor welke producten geldt de depositogarantieregeling? / 218 3.7.3 Voor welk type rekeninghouder geldt de depositogarantieregeling? / 218 3.7.4 Uitvoering van de depositogarantieregeling / 218 4 Financiële instellingen / 219 4.1 De diensten van financiële instellingen / 219 4.1.1 Reductie in transactiekosten bij diversificatie / 219 4.1.2 Looptijdintermediatie / 219 4.1.3 Reductie in contractkosten / 219 4.1.4 Informatieproductie / 220 4.2 Typen financiële instellingen / 220 4.2.1 Adviseurs / 220 4.2.1.1 Beleggingsadviseurs / 220 4.2.1.2 Vermogensbeheerders / 220 14
4.2.1.3 Effectenbemiddelaars / 220 4.2.1.4 Commissionairs / 220 4.2.2 Banken / 221 4.2.2.1 Commerciële banken / 221 4.2.2.2 Spaarbanken / 221 4.2.3 Institutionele beleggers / 221 4.2.3.1 Beleggingsinstellingen / 221 4.2.3.2 Pensioenfondsen / 221 4.2.3.3 Verzekeringsmaatschappijen / 221 5 Rendement en risico / 222 5.1 Rendement / 222 5.2 Risico / 222 5.2.1 Koopkrachtrisico / 222 5.2.2 Renterisico / 222 5.2.3 Valutarisico / 222 5.2.4 Beursrisico / 223 5.2.5 Debiteurenrisico / 223 5.2.6 Liquiditeitsrisico / 223 6 Spaarvormen / 224 6.1 Spaarrekeningen / 224 6.2 Termijndeposito s / 224 6.3 Kasbiljetten en spaarbrieven / 225 6.4 Valutarekeningen / 225 6.5 Vaste of variabele rente / 225 7 Obligaties / 226 7.1 De prijs van een obligatie / 226 7.1.1 Nettokoers / 226 7.1.2 Opgelopen rente / 227 7.2 De looptijd van een obligatie / 227 7.3 De aflossing van een obligatie / 227 7.3.1 Bulletleningen / 227 7.3.2 Vervroegde aflossing door debiteur (callable) / 228 7.3.3 Vervroegde aflossing door belegger (putable) / 228 7.3.4 Verlengbare obligatie (extendible) / 228 7.4 Het rendement van een obligatie / 228 7.4.1 Het couponrendement / 229 7.4.2 Het effectief rendement / 229 7.5 De yieldcurve / 230 7.5.1 Het verloop van de yieldcurve / 231 15
7.6 Risico van obligaties / 234 7.6.1 Inleiding / 234 7.7 Duration / 235 7.7.1 Inleiding / 235 7.7.2 Berekening / 235 7.7.3 Verband tussen duration en looptijd / 237 7.7.4 Modified duration / 238 7.8 Het debiteurenrisico / 238 7.8.1 Algemeen / 238 7.8.2 Ratings / 239 7.8.3 Garanties / 240 7.9 Varianten op de gewone obligatie / 240 7.9.1 Optieobligaties / 240 7.9.2 Winstdelende obligaties / 241 7.9.3 Inkomstenobligaties / 241 7.9.4 Achtergestelde obligaties / 241 7.9.5 Deep-discount-obligaties / 241 7.9.6 Nulprocentobligaties / 242 7.9.7 Geïndexeerde obligaties (floating rate notes) / 242 7.9.8 Goud- en aandelenindexobligaties / 242 7.9.9 Reset notes / 242 7.9.10 Pandbrieven / 243 7.9.11 Converteerbare obligaties / 243 7.9.12 Strips / 243 8 Aandelen / 245 8.1 Zeggenschap bij aandelen / 245 8.2 Rendement op aandelen / 246 8.3 Risico van aandelen / 247 8.4 Varianten op het gewone aandeel / 247 8.4.1 Certificaten van aandelen / 248 8.4.2 Preferente aandelen / 248 8.4.3 Prioriteitsaandelen / 248 9 Beleggingsfondsen / 250 9.1 Beleggingsfondsen in aandelen / 250 9.1.1 Wereldwijde fondsen / 251 9.1.2 Regiofondsen / 251 9.1.3 Landenfondsen / 251 9.1.4 Bedrijfstakfondsen / 251 9.1.5 Themafondsen / 251 9.1.6 Indexfondsen / 251 9.1.6.1 Trackers / 252 Inhoud 16
9.1.7 Clickfondsen / 253 9.2 Beleggingsfondsen in obligaties / 253 9.3 Groene beleggingen / 254 9.4 Mixfondsen / 254 9.5 Hedgefunds / 254 9.6 Open-end en closed-end beleggingsfondsen / 255 9.6.1 Open-end beleggingsfonds / 255 9.6.2 Closed-end beleggingsfonds / 255 9.6.3 Semi-open-end beleggingsfondsen / 255 9.7 De vrijgestelde beleggingsinstelling / 256 9.8 Beleggingsbeleid / 257 10 Derivaten / 258 10.1 Opties / 258 10.1.1 Calloptie / 258 10.1.2 Putoptie / 260 10.1.3 Prijsvorming van opties / 261 10.1.3.1 Intrinsieke waarde / 261 10.1.3.2 Tijds- en verwachtingswaarde / 261 10.1.4 Optiestrategieën / 263 10.1.4.1 Callopties of putopties / 263 10.1.4.2 Combinaties van callopties of putopties op dezelfde onderliggende waarde / 264 10.1.4.3 Combinaties van callopties en putopties op dezelfde onderliggende waarde / 264 10.1.5 Marginverplichting bij opties / 264 10.2 Financial futures / 265 10.2.1 Prijsvorming van financial futures / 267 10.2.2 Futuresstrategieën / 267 10.3 Waardevolle stoffelijke zaken / 268 10.3.1 Vastgoed / 268 10.3.2 Edele metalen / 268 10.3.3 Kunstvoorwerpen / 269 10.3.4 Commodities / 269 11 Fundamentele en technische analyse / 270 11.1 De fundamentele analyse / 270 11.1.1 Liquiditeitsratio s / 270 11.1.2 Solvabiliteitsratio s / 270 11.1.3 Rentabiliteitsratio s / 270 11.1.4 Koersratio s / 271 11.2 De technische analyse / 271 11.2.1 Trendlijnen en trendkanalen / 271 17
11.2.1.1 Trendlijnen / 272 11.2.1.2 Trendkanalen / 272 11.2.2 Voortschrijdend gemiddelde / 272 11.2.3 Koerspatronen / 273 11.2.3.1 Hoofd- en schouderformaties / 274 11.2.3.2 Driehoeksformaties / 275 12 De portefeuilletheorie / 276 12.1 Rendement / 276 12.2 Risico / 276 12.3 De combinatie van rendement en risico / 276 12.4 De efficiënte grenslijn / 277 12.5 De bèta / 278 13 Vermogensallocatie / 279 13.1 Beleggingshorizon van een belegger / 279 13.1.1 Lange beleggingshorizon / 279 13.1.2 Korte beleggingshorizon / 279 13.2 De inkomstenpositie van de belegger / 280 13.3 De vermogenspositie van de belegger / 280 13.4 De fiscale positie van de belegger / 280 13.5 Risicoprofiel van de belegger / 280 13.5.1 De toelaatbare risicograad / 280 13.5.2 De risicoperceptie / 281 13.6 De kennis en ervaring van de belegger / 281 13.7 Situatieverandering / 281 13.8 Portefeuillesamenstelling / 282 13.8.1 Top-downbenadering / 282 13.8.1.1 Spreiding over beleggingscategorieën / 282 13.8.1.2 Spreiding over geografische regio s / 283 13.8.1.3 Spreiding over bedrijfstakken / 283 13.8.1.4 Spreiding over individuele ondernemingen / 283 13.8.2 Bottom-upbenadering / 283 Deel D. Financieringen / 285 1 Hypothecaire kredietverlening / 287 1.1 Hypotheekvormen / 287 1.1.1 Lineaire hypotheek / 287 1.1.2 Annuïteitenhypotheek / 287 1.1.2.1 Gelijkblijvende annuïteiten / 287 1.1.2.2 Groei-annuïteiten / 288 18
1.1.3 Levenhypotheek (hypotheek met gemengde verzekering) / 288 1.1.4 Spaarhypotheek / 288 1.1.5 Aflossingsvrije hypotheek / 289 2 De Nationale Hypotheek Garantie (NHG) / 290 3 Starterslening / 294 4 Zakelijke kredietverlening / 296 4.1 Financiële kengetallen / 296 4.1.1 Liquiditeitskengetallen / 296 4.1.1.1 Liquiditeit / 296 4.1.1.2 Current ratio / 296 4.1.1.3 Quick ratio / 296 4.1.1.4 Nettowerkkapitaal / 296 4.1.1.5 Netto cashflow (operationele activiteiten) / 297 4.1.2 Solvabiliteitskengetallen / 297 4.1.2.1 Solvabiliteit / 297 4.1.2.2 Vermogensverhoudingen / 297 4.1.2.3 Debt ratio / 298 4.1.2.4 Interest coverage / 298 4.1.2.5 Cashflow/interest / 298 4.1.2.6 Cashflow coverage / 298 4.1.2.7 Omzetsnelheid eigen vermogen / 299 4.1.3 Winstkengetallen / 299 4.1.3.1 Rentabiliteit totale vermogen / 299 4.1.3.2 Rentabiliteit eigen vermogen / 299 4.1.3.3 Brutowinstmarge / 299 4.1.4 Activiteitskengetallen / 299 4.1.4.1 Omlooptijd voorraden / 299 4.1.4.2 Omzetsnelheid voorraden / 300 4.1.4.3 Omlooptijd debiteuren / 300 4.1.4.4 Omzetsnelheid debiteuren / 300 4.1.4.5 Omlooptijd crediteuren / 300 4.1.4.6 Omzetsnelheid crediteuren / 300 4.1.4.7 Omzetsnelheid totaal vermogen / 300 4.1.4.8 Werkkapitaal / 301 4.2 Kredieten midden- en kleinbedrijf / 301 4.2.1 Borgstelling MKB-kredieten / 301 4.2.1.1 Begrippen / 301 4.2.1.2 Borgstellingsovereenkomst / 303 4.2.1.3 Omvang borgstelling / 303 4.2.1.4 Voorwaarden borgstelling / 305 19
4.2.1.5 Verplichtingen van de bank / 307 4.3 Start-, vestigings- en continuïteitssubsidies / 307 4.3.1 Investeringen door startende ondernemers / 307 4.3.1.1 Doel / 307 4.3.1.2 Doelgroep / 308 4.3.1.3 Willekeurige afschrijving / 308 4.3.1.4 Aanmelding/accountantsverklaring / 308 4.3.2 Bijstandverlening zelfstandigen / 308 4.3.2.1 Doel / 308 4.3.2.2 Gerechtigden / 308 4.3.2.3 Bijstand in het bedrijfskapitaal / 309 4.3.2.4 Bijstand in de noodzakelijke bestaanskosten (algemene bijstand) / 309 4.3.2.5 Aanvraag / 309 5 Rentetarieven / 310 5.1 Rentetarieven geldmarkt / 310 5.2 Rentetarieven kapitaalmarkt en aandelenbeursindices / 310 6 Vreemde valuta / 312 6.1 Omrekeningskoersen vreemde valuta / 312 6.2 Kruistabel EMU-valuta s / 313 Deel E. Belastingen / 315 1 Fiscale informatie- en inzageverplichtingen / 317 Inhoud 1.1 Algemeen / 317 1.2 De informatieplicht over de eigen belastingplicht / 317 1.2.1 Het vragen om informatie / 317 1.2.1.1 De potentiële fiscale relevantie / 318 1.2.1.2 De wijze van informatieverstrekking / 318 1.2.1.3 De geheimhoudingsplicht / 319 1.2.1.4 Fiscus mag inlichtingen inwinnen via civiele dwangsom / 319 1.3 De inzageplicht voor de eigen belastingplicht / 319 1.3.1 Het vragen om boeken, bescheiden en andere gegevensdragers / 319 1.3.2 De fiscaal relevante boeken, bescheiden en andere gegevensdragers / 320 1.3.3 De wijze van verstrekking/de geheimhoudingsplicht / 321 20
1.3.4 De kopieën, leesbare afdrukken of uittreksels / 321 1.3.5 De bewaarplicht en conversie / 321 1.3.6 Rechtsbescherming bij controlehandelingen / 323 1.3.7 Overmacht / 323 1.4 De informatieplicht met het oog op de belastingheffing (bij derden) / 323 1.4.1 De subjecten / 323 1.4.2 Informatieverstrekking aan de Belastingdienst bij eigenwoningschuld / 324 1.4.3 De omvang van de verplichting / 325 1.4.4 Voorschrift informatie fiscus-banken / 326 1.5 De sancties / 327 2 Inkomstenbelasting / 331 2.1 Inleiding / 331 2.2 Algemeen / 331 2.2.1 Opbouw en structuur Wet IB 2001 / 331 2.2.2 Raamwerk / 334 2.2.2.1 Belastingplichtigen / 334 2.2.2.2 Boxenstructuur / 334 2.2.2.3 Heffing inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen / 335 2.2.2.3.1 Gewone aanslag/conserverende aanslag / 341 2.2.2.3.2 Verliesverrekening tussen de boxen / 342 2.2.2.4 Toerekeningsregels / 343 2.2.2.4.1 Rangorderegeling / 343 2.2.2.4.2 Partners / 345 2.2.2.4.3 Afgezonderd particulier vermogen / 348 2.2.2.4.4 Minderjarige kinderen / 349 2.2.3 Verzamelinkomen / 350 2.3 Box 1 inkomen uit werk en woning / 350 2.3.1 Belastbaar inkomen uit werk en woning (box 1) / 350 2.3.2 Belastbare winst uit onderneming / 351 2.3.2.1 Opbouw en systematiek van de winstsfeer / 352 2.3.2.1.1 Inleiding / 352 2.3.2.2 Ondernemer / 352 2.3.2.2.1 Inleiding / 352 2.3.2.2.2 Feitelijk ondernemerschap / 353 2.3.2.2.3 Rechtstreeks voor ondernemingsverbintenissen verbonden / 354 2.3.2.2.4 Medegerechtigden/winstgerechtigden / 354 2.3.2.3 Begrip urencriterium/verlaagd urencriterium / 358 2.3.2.4 Winst uit onderneming / 359 2.3.2.5 Goed koopmansgebruik / 359 21
2.3.2.6 Vrijgestelde winst / 360 2.3.2.7 Aftrekbeperkingen kosten van winst / 362 2.3.2.8 Van winst aftrekbare kosten woon-werkverkeer / 365 2.3.2.9 Bijtelling winst voor privégebruik woning / 365 2.3.2.10 Bijtelling winst voor privégebruik auto / 366 2.3.2.11 Tonnageregeling zeescheepvaart / 367 2.3.2.12 Waardering pensioenverplichtingen / 368 2.3.2.13 Afschrijving bedrijfsmiddelen / 368 2.3.2.13.1 Wetswijzigingen sinds 1-1-2007 / 369 2.3.2.14 Willekeurige afschrijving / 370 2.3.2.15 Investeringsaftrek / 371 2.3.2.16 Research en Development Aftrek (RDA) / 376 2.3.2.17 Fiscale reserves / 376 2.3.2.17.1 Egalisatiereserve / 376 2.3.2.17.2 Herinvesteringsreserve / 376 2.3.2.18 Terugkeerreserve / 378 2.3.2.19 Oudedagsreserve / 378 2.3.2.20 Aandelenfusie / 378 2.3.2.21 Juridische splitsing en juridische fusie / 380 2.3.2.22 Staking/doorschuiving/overbrenging naar buitenland/eindafrekening/geruisloze omzetting / 380 2.3.2.22.1 Doorschuiving of staking van de onderneming door overlijden van de ondernemer / 380 2.3.2.22.2 Doorschuiving of staking van de onderneming door ontbinding huwelijksgemeenschap / 381 2.3.2.22.3 Doorschuiving naar ondernemers en werknemers / 381 2.3.2.22.4 Overbrenging vermogensbestanddelen naar het buitenland / 382 2.3.2.22.5 Eindafrekening / 383 2.3.2.22.6 Omzetting in een nv of bv / 383 2.3.2.22.7 Geruisloze terugkeer / 383 2.3.2.23 Ondernemersaftrek / 383 2.3.2.23.1 Zelfstandigenaftrek / 384 2.3.2.23.2 S&O-aftrek / 385 2.3.2.23.3 Meewerkaftrek / 385 2.3.2.23.4 Startersaftrek bij arbeidsongeschiktheid / 386 2.3.2.23.5 Stakingsaftrek / 386 2.3.2.24 MKB-winstvrijstelling / 387 2.3.3 De werknemer in de loon- en inkomstenbelasting / 387 2.3.3.1 Dienstbetrekking / 387 2.3.3.2 Belastbaar loon / 388 2.3.3.2.1 Tot 1-1-2011 bestaande regeling en werkkostenregeling / 388 2.3.3.2.2 Loon / 388 2.3.3.3 Vrijgesteld loon / 389 22
2.3.3.4 Werknemersaftrek / 392 2.3.3.4.1 Reisaftrek / 392 2.3.3.5 Vrije vergoedingen en vrije verstrekkingen (t/m 2014) / 394 2.3.3.6 Reiskostenvergoedingen / 403 2.3.3.6.1 Vrijgestelde reiskostenvergoeding met openbaar vervoer / 403 2.3.3.6.2 Vrijgestelde reiskostenvergoeding eigen vervoer / 404 2.3.3.6.3 Vrijgestelde reiskostenvergoeding meerijregeling / 404 2.3.3.7 Kinderopvang / 404 2.3.3.8 Spaarloonregeling/levensloopregeling / 405 2.3.3.9 De werkkostenregeling / 405 2.3.3.9.1 Algemeen / 405 2.3.3.9.2 Werkplekgerelateerde voorzieningen / 407 2.3.3.9.3 Gerichte vrijstellingen / 410 2.3.3.9.4 Waarde van verstrekkingen / 411 2.3.3.9.5 Overige aspecten / 412 2.3.4 Belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden / 413 2.3.5 Belastbare periodieke uitkeringen en verstrekkingen / 420 2.3.6 Belastbare inkomsten uit eigen woning / 423 2.3.6.1 Eigen woning / 423 2.3.6.1.1 Voordelen uit eigen woning / 425 2.3.6.2 Voordeel uit kapitaalverzekering eigen woning, spaarrekening eigen woning en beleggingsrecht eigen woning / 426 2.3.6.3 Aftrekbare kosten eigen woning / 426 2.3.6.3.1 Renteaftrek vanaf 2014 verder beperkt / 428 2.3.6.3.2 Renteaftrek vanaf 1-1-2013 / 429 2.3.6.3.3 Vooruitbetaalde rente/kosten / 436 2.3.6.4 De aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld / 436 2.3.6.5 Overgangsrecht kapitaalverzekeringen / 437 2.3.7 Uitgaven voor inkomensvoorzieningen / 438 2.3.8 Gereserveerd / 438 2.3.9 Negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen / 438 2.3.10 Negatieve persoonsgebonden aftrek / 439 2.3.11 Waardering niet in geld genoten inkomen / 439 2.3.12 Tijdstip genieten/tijdstip aftrek / 439 2.3.13 Verrekening verlies uit werk en woning / 440 2.3.14 Middeling inkomen uit werk en woning / 441 2.3.15 Zekerheid omtrent de aard van de voordelen uit een arbeidsrelatie / 443 2.4 Box 2 inkomen uit aanmerkelijk belang / 444 2.4.1 Belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang / 444 23
2.4.2 Gelijkstellingen / 444 2.4.3 Begrip aanmerkelijk belang / 445 2.4.4 Reguliere voordelen uit aanmerkelijk belang / 447 2.4.4.1 Reguliere voordelen / 447 2.4.4.2 Forfaitair rendement van een buitenlandse beleggingsvennootschap en van een vrijgestelde beleggingsinstelling / 447 2.4.4.3 Kosten van reguliere voordelen / 448 2.4.5 Vervreemdingsvoordelen uit aanmerkelijk belang/doorschuiving / 449 2.4.6 Overdrachtsprijs en verkrijgingsprijs aanmerkelijk belang / 452 2.4.7 Tijdstip genieten/tijdstip aftrek inkomen uit aanmerkelijk belang / 455 2.4.8 Verrekening verlies uit aanmerkelijk belang / 455 2.5 Box 3 inkomen uit sparen en beleggen / 456 2.5.1 Belastbaar inkomen uit sparen en beleggen / 456 2.5.1.1 Vermogensrendementsheffing / 457 2.5.1.1.1 Vermogensrendementsheffing en partners / 459 2.5.2 Rendementsgrondslag / 460 2.5.2.1 Bezittingen / 460 2.5.2.2 Schulden / 461 2.5.3 Vrijgestelde bezittingen en schulden / 462 2.5.4 Waardering van de bezittingen en schulden / 465 2.5.5 Overgangsrecht / 469 2.5.5.1 Overgangsrecht voor uitgestelde termijnen / 469 2.6 Persoonsgebonden aftrek / 470 2.6.1 Algemeen / 470 2.6.2 Uitgaven voor onderhoudsverplichtingen / 471 2.6.3 Verliezen op beleggingen in durfkapitaal / 472 2.6.4 Uitgaven voor levensonderhoud kinderen (t/m 2014) / 473 2.6.5 Uitgaven voor specifieke zorgkosten / 474 2.6.6 Weekenduitgaven voor gehandicapten / 479 2.6.7 Scholingsuitgaven / 479 2.6.8 Uitgaven voor monumentenpanden / 480 2.6.9 Aftrekbare giften / 481 2.7 Algemene bepalingen binnenlandse en buitenlandse belastingplicht / 483 2.7.1 Belastbaar inkomen uit werk en woning in Nederland (box 1) / 486 2.7.2 Belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang in een in Nederland gevestigde vennootschap (box 2) / 488 2.7.3 Belastbaar inkomen uit sparen en beleggen in Nederland (box 3) / 490 24
2.8 Heffingskorting / 491 2.8.1 Standaardheffingskorting / 493 2.8.2 Algemene heffingskorting / 496 2.8.3 Arbeidskorting / 496 2.8.4 Werkbonus / 497 2.8.5 Inkomensafhankelijke combinatiekorting / 497 2.8.6 Ouderschapsverlofkorting (t/m 2014) / 498 2.8.7 Alleenstaande-ouderkorting (t/m 2014) / 499 2.8.8 Jonggehandicaptenkorting / 499 2.8.9 Ouderenkorting / 499 2.8.9.1 Alleenstaande-ouderenkorting / 500 2.8.10 Levensloopverlofkorting / 500 2.8.11 Korting voor groene beleggingen / 500 2.8.12 Tijdelijke heffingskorting voor vroeggepensioneerden / 500 2.8.13 Toepassing heffingskortingen / 501 2.9 Wijze van heffing / 501 2.9.1 Voorheffingen / 501 2.9.2 Wel of geen aanslag / 502 3 Vennootschapsbelasting / 504 3.1 Tarieven / 504 4 Dividendbelasting / 506 4.1 Gerechtigden / 506 4.2 Opbrengst / 506 4.3 Vrijstellingen / 507 4.4 Tarief / 507 4.5 Overig / 508 5 Successiewet / 509 5.1 Inleiding / 509 5.2 Formele belastingschuld / 509 5.3 Fictiebepalingen / 510 5.4 Kinderen / 510 5.5 Partnerbegrip / 511 5.6 Materiële belastingschuld / 511 5.7 Waardebepaling / 512 5.7.1 Waarderingsregels / 513 5.8 Tarief en vrijstellingen / 515 5.8.1 Vrijstellingen erfbelasting / 516 5.8.2 Vrijstellingen schenkbelasting / 516 25
5.8.3 Tarief schenk- en erfbelasting / 518 5.8.4 Tariefgroepen / 518 5.8.5 Tabel gemiddelde resterende levensduur / 519 6 Belastingen van rechtsverkeer / 522 6.1 Overdrachtsbelasting / 522 6.1.1 Algemeen / 522 6.1.2 Vrijstellingen / 522 6.1.3 Tarief / 524 6.1.4 Economische eigendom / 524 6.1.5 Gevolgen overdracht economische eigendom aan juridische eigenaar / 524 6.2 Assurantiebelasting / 525 7 Verhuurderheffing / 527 Deel F. Juridische aspecten / 531 1 Familierecht / 533 1.1 Huwelijk / 533 1.1.1 Vereisten tot aangaan van een huwelijk / 533 1.1.2 Nietigverklaring van het huwelijk / 533 1.1.3 Einde huwelijk / 534 1.2 Geregistreerd partnerschap / 534 1.3 Huwelijksvermogensrecht / 535 1.3.1 Rechten en verplichtingen van echtgenoten / 535 1.3.2 Gemeenschap van goederen / 535 1.3.3 Huwelijkse voorwaarden / 538 2 Echtscheidingsrecht / 540 2.1 Algemeen / 540 2.2 Echtscheiding op verzoek / 540 2.3 Alimentatie / 541 2.3.1 Algemeen / 541 2.3.2 Indexering / 542 2.4 Ouderschapsplan / 543 2.5 Scheiding van tafel en bed / 543 2.6 Verdeling huwelijksgemeenschap / 543 26
3 Erfrecht / 545 3.1 Algemeen / 545 3.2 Erfrecht bij versterf / 546 3.2.1 Algemeen / 546 3.2.2 Stiefouderlijk gevaar / 547 3.2.3 Schulden van de nalatenschap / 548 3.3 Testamentair erfrecht / 549 3.4 Onbeheerde nalatenschap / 549 3.5 Legitieme portie / 550 3.6 Executeur / 551 3.7 Boedelverdeling / 552 3.8 De gift en de schenking / 553 3.8.1 Vormvereisten / 553 3.8.2 Schenking met behoud van zeggenschap / 554 3.8.2.1 Herroepelijke schenking / 554 3.8.2.2 Papieren schenking / 555 4 Levenstestament / 556 5 Ondernemingsvormen / 557 5.1 Algemeen / 557 5.1.1 Rechtsvormen / 557 5.1.2 Begrippen onderneming/bedrijf / 557 5.1.3 Boekhoudingsplicht / 558 5.1.4 Omzetting van ondernemingsvorm / 558 5.1.5 Ontbindingsprocedure lege rechtspersonen / 558 5.2 Eenmanszaak / 559 5.2.1 Rechtskarakter / 559 5.2.2 Oprichting / 559 5.2.3 Aansprakelijkheid/huwelijk / 559 5.2.4 Verkoop eenmanszaak / 559 5.2.5 Sociale verzekeringen / 560 5.2.6 Eenmanszaak en erfrecht / 560 5.3 Maatschap / 560 5.3.1 Rechtskarakter / 560 5.3.2 Oprichting / 561 5.3.3 Vertegenwoordiging/aansprakelijkheid / 561 5.3.4 Maatschap en huwelijk / 561 5.3.5 Fiscale aspecten / 562 5.3.6 Beëindiging en ontbinding maatschap / 562 5.4 Vennootschap onder firma / 562 5.4.1 Inleiding / 562 5.4.2 Rechtskarakter / 562 27
5.4.3 Oprichting / 563 5.4.4 Vertegenwoordiging/aansprakelijkheid / 563 5.4.5 Voortzettings- en vermogensbedingen / 563 5.4.6 Vof en huwelijk / 564 5.4.7 Fiscale aspecten / 564 5.4.8 Beëindiging en ontbinding van Vof / 564 5.5 Commanditaire vennootschap / 564 5.5.1 Rechtskarakter / 564 5.5.2 Oprichting / 565 5.5.3 Vertegenwoordiging/aansprakelijkheid / 565 5.5.4 Fiscale aspecten / 565 5.5.5 Beëindiging en ontbinding van cv / 565 5.6 Gereserveerd / 566 5.7 Vereniging / 566 5.7.1 Rechtskarakter / 566 5.7.2 Oprichting / 566 5.7.3 Aansprakelijkheid / 566 5.7.4 Organisatorische opbouw van vereniging / 566 5.7.5 Jaarverslaggeving / 566 5.7.6 Fiscale aspecten / 567 5.7.7 Beëindiging en ontbinding van vereniging / 567 5.8 Coöperatie / 567 5.8.1 Rechtskarakter / 567 5.8.2 Oprichting / 567 5.9 Onderlinge waarborgmaatschappij / 567 5.9.1 Rechtskarakter / 567 5.9.2 Oprichting / 568 5.10 Stichting / 568 5.10.1 Rechtskarakter / 568 5.10.2 Oprichting / 568 5.10.3 Aansprakelijkheid / 568 5.10.4 Organisatorische opbouw / 568 5.10.5 Fiscale aspecten / 568 5.10.6 Beëindiging en ontbinding van stichting / 568 5.11 Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid / 569 5.11.1 Rechtskarakter / 569 5.11.2 Oprichting / 570 5.11.3 Aansprakelijkheid / 570 5.11.3.1 Oprichter / 570 5.11.3.2 Aandeelhouder / 571 5.11.3.3 Bestuurder / 571 5.11.4 (Dividend)uitkering / 572 5.12 Naamloze vennootschap / 573 5.13 Eenpersoonsvennootschappen / 573 28
6 Surseance van betaling / 574 6.1 Algemeen / 574 6.2 Aanvraag / 574 6.3 Verloop / 574 6.4 Akkoord / 575 6.5 Einde surseance van betaling / 575 7 Faillissement / 576 7.1 Algemeen / 576 7.1.1 Gefailleerden / 576 7.1.1.1 Vof / 576 7.1.1.2 Commanditaire vennootschap / 576 7.1.1.3 Maatschap / 577 7.1.1.4 Rechtspersoon / 577 7.1.1.5 Nalatenschap / 577 7.2 Aanvraag / 577 7.3 Gevolgen van faillietverklaring / 578 7.3.1 Algemeen / 578 7.3.2 Wederkerige overeenkomsten / 578 7.4 Bestuur van failliete boedel / 579 7.4.1 Rechter-commissaris / 579 7.4.2 Curator / 579 7.4.3 Commissie uit schuldeisers / 579 7.4.4 Vergadering van schuldeisers / 579 7.5 Faillissement en huwelijksvermogensrecht / 579 7.6 Positie van diverse schuldeisers / 580 7.6.1 Algemeen / 580 7.6.2 Boedelschuldeisers / 580 7.6.3 Separatisten / 580 7.6.4 Bevoorrechte schuldeisers / 580 7.6.5 Feitelijke preferente schuldeisers / 581 7.6.6 Concurrente schuldeisers / 581 7.6.7 Afkoelingsperiode / 581 7.6.8 Bodem(voor)recht Belastingdienst / 581 7.7 Verificatie van vorderingsrechten / 583 7.8 Aanbieding van akkoord / 583 7.9 Vereffening / 584 7.9.1 Algemeen / 584 7.9.2 Overneming onderneming / 585 7.10 Wet schuldsanering natuurlijke personen / 585 29
8 Externe verslaggeving / 586 8.1 Algemene voorschriften / 586 8.1.1 Verslaggeving / 586 8.1.2 Toepassingsgebied / 586 8.1.3 Openbaarmaking / 587 8.1.4 Ondernemingen waarvoor de openbaarmaking niet geldt / 587 8.1.5 Normen / 588 8.2 Balans / 589 8.3 Winst- en verliesrekening / 591 Deel G. Sociale zekerheid / 593 1 Algemeen / 595 1.1 Inleiding / 595 1.2 Premie-inkomen en premiepercentages volksverzekeringen / 597 1.3 Premie-inkomen en premiebedrag volksverzekeringen / 598 1.4 Percentages premie volksverzekeringen/belasting / 598 2 Algemene ouderdomswet (AOW) / 600 2.1 Kring van verzekerden / 600 2.2 Recht op uitkering / 600 2.3 Hoogte van de uitkering / 601 2.4 Geplande wijziging AOW-leeftijd / 606 2.4.1 Wet verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd / 607 2.4.2 Bruggen slaan: nieuwe AOW-plannen / 607 2.5 AOW-ingangsdatum / 608 2.6 Kostendelersnorm / 608 3 Algemene nabestaandenwet (Anw) / 609 3.1 Kring van gerechtigden voor de Anw en voorwaarden voor de uitkering / 609 3.2 De hoogte van de uitkering / 610 3.3 Toepassing van de inkomenstoets / 612 4 Ziektewet (ZW) / 614 4.1 Kring van verzekerden / 614 4.2 Uitkeringsvoorwaarden / 614 30
4.2.1 Werken na de AOW-gerechtigde leeftijd / 616 4.3 Hoogte en duur ziekengeld / 616 4.4 Premie en uitkeringsloon / 617 4.4.1 Premieberekening middelgrote- en grote ondernemingen / 617 4.4.2 Uitkeringsloon / 620 4.5 Zwangerschaps- en bevallingsverlof / 620 4.5.1 Wijzigingen in zwangerschaps- en bevallingsverlof / 621 4.6 Poortwachter / 621 4.7 Wijziging Ziektewet i.v.m. weekendwerk / 622 4.8 Wet wijziging verrekening inkomsten met ziekengeld / 622 4.9 De Wet beperking ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid vangnetters (Wet BeZaVa) / 623 5 Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) / 624 5.1 Personenkring / 624 5.2 Uitkeringsvoorwaarden / 624 5.3 Hoogte uitkering / 624 5.4 Duur uitkering / 625 5.5 Premie / 626 5.6 Premiekorting WAO/WIA/WW / 626 5.7 WAO is WIA geworden / 629 5.8 Uniformering wachttijd WAO / 629 6 Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) / 630 6.1 Algemeen / 630 6.2 Eigen risico dragen voor de WIA / 634 6.3 Premies voor de WIA / 635 6.4 Wijziging van de WGA-financiering / 635 6.4.1 Berekening WGA-gedifferentieerde premie / 636 7 Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong) / 638 7.1 Wet Wajong als opvolger van Wajong / 638 7.2 Personenkring / 638 7.3 Periode 2010 t/m 2014: Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wet Wajong) / 638 7.4 Wajong vanaf 2015 / 639 31
7.5 Periode vóór 2010: Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong) / 640 7.5.1 Uitkeringsvoorwaarden / 640 7.5.2 Uitkeringsgrondslag / 640 7.6 Aanvullende tegemoetkoming / 641 7.7 Quotumregeling Participatiewet / 641 8 Werkloosheidswet (WW) / 642 8.1 Kring van gerechtigden en voorwaarden om in aanmerking te komen voor een uitkering / 642 8.2 De duur en hoogte van de WW-uitkering / 644 8.2.1 De WW tot 1-10-2006 / 644 8.2.2 De WW vanaf 1-10-2006 / 646 8.2.2.1 Inkomensvoorziening oudere werklozen / 648 8.2.3 Doorbetaling WW bij ziekte / 648 8.2.4 Premie/premieloon marktsector / 649 8.3 Herleving van de uitkering / 649 8.4 Premievrije pensioenopbouw tijdens WW / 650 9 Zorgverzekeringswet (Zvw) / 651 9.1 Algemeen / 651 9.2 Verzekeringsplicht / 651 9.3 Acceptatieplicht / 651 9.4 Basispakket / 652 9.5 Aanvullende verzekering / 652 9.6 Keuzemogelijkheden / 652 9.7 Nominale premie / 652 9.8 Inkomensafhankelijke bijdrage / 653 9.9 Zorgtoeslag / 653 9.10 Eigen risico / 654 9.11 Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) (tot 1-1-2014) / 654 9.12 Opsporing onverzekerden / 655 9.13 Wet Structurele maatregelen wanbetalers zorgverzekering / 655 Lijst van afkortingen / 657 Trefwoordenregister / 661 Inhoud 32