Concept Raadsvoorstel Aan de raad van de gemeente Sliedrecht Agendapunt: Sliedrecht, 15 maart 2011 Onderwerp: Deelname praktijkproef droog en herbruikbaar huishoudelijk afval Voorgesteld besluit: Deel te nemen aan de praktijkproef droog en herbruikbaar huishoudelijk afval Advies opiniërende bijeenkomst: Overwegingen en alternatieven: Inleiding Ander doel, anders doen De komende jaren zal de vraag naar grondstoffen sterk toenemen. Bij het ontbreken van voldoende primaire grondstoffen, zet Europa in op hergebruik van bestaande grondstoffen. Als taakstelling is op nationaal niveau in het Landelijk Afvalbeheerplan opgenomen dat in 2015 60 procent hergebruik van materialen dient plaats te vinden. In Sliedrecht (maar ook landelijk) vindt op dit moment hergebruik plaats van circa 51 procent van het afval. De meest effectieve stappen in de richting van een duurzaam en zuinig grondstoffengebruik zijn te realiseren wanneer deze plaatsvinden vanuit het perspectief van de hele materiaalketen. Dat is de richting waarin het afvalstoffenbeleid zich de komende jaren gaat ontwikkelen. Brongescheiden inzameling van huishoudelijk afval vormt daarin een belangrijke schakel. Om voor de HVC concrete mogelijkheden op het gebied van materiaalhergebruik te kunnen duiden, is op de praktijk gebaseerd inzicht nodig. Het uitvoeren van een grootschalige praktijkproef is daartoe het geëigende middel. HVC heeft de gemeente Sliedrecht gevraagd deel te nemen aan een praktijkproef. Hierbij wordt ingezet, daar waar het technisch mogelijk en milieutechnisch wenselijk is, op materiaalhergebruik. Dus materiaalhergebruik boven de inzet van restafval als brandstof voor de afvalenergie-centrale. Voorstel HVC praktijkproef Het voorstel is om deel te nemen aan een praktijkproef die zich richt op bronscheiding waarbij een beroep wordt gedaan op betrokkenheid en bereidheid van burgers een extra inspanning te leveren (motivatie). Herbruikbare stoffen verdwijnen nu nog in het restafval en worden zonder enige vorm van nascheiding verbrand in de afvalenergiecentrale. De huidige inzet op nascheiding heeft als nadeel dat goed herbruikbare stromen tijdens het inzamelen versmeren en in contact komen met vocht. Mede daardoor zijn de deelstromen uit de huidige vorm van nascheiden nog van onvoldoende kwaliteit. De beste vorm van bronscheiding lijkt droge en herbruikbare fracties uit het huishoudelijk afval in een inzamelmiddel te verzamelen. Na inzameling wordt de fractie gesorteerd op materiaalsoort. Ten slotte worden de zo verkregen deelstromen afgezet voor verdere opwerking tot secundaire grondstof.
Op basis van ervaringen kunnen de sorteerbare fracties worden gekarakteriseerd als droog en herbruikbaar. Dit zijn onder andere papier, karton, textiel, kunststoffen, metalen en hout. De burger verzamelt de herbruikbare materiaalstromen en biedt deze gescheiden van het overige restafval aan. Bij deze vorm van gescheiden inzameling heeft een huishouden beschikking over: een rolcontainer voor groente- fruit- en tuinafval (gft); een rolcontainer voor de droog en herbruikbare fracties; een rolcontainer voor restafval. Uitwerking praktijkproef Binnen de gemeente Sliedrecht is gezocht naar een representatief proefgebied. Representatief wil zeggen dat indien de praktijkproef een succes wordt ook zekerheid is over het slagen bij een gemeentebrede aanpak. Bij de keuze van een representatief proefgebied is gekeken naar de aanwezigheid van tuinen, het aantal huishoudens maar ook naar logistiek voor het ophalen van huishoudelijk afval en de inzameling van oud papier. Op basis van genoemde factoren wordt voorgesteld als proefgebied aan te wijzen het gebied Prickwaert, Weresteijn, De Hoven, Molendijk, Rivierenbuurt- Noord, Rivierenbuurt-Zuid en Kerkbuurt-West met in totaal circa 1350 huishoudens met rolcontainers. De wijzigingen voor de (laagbouw) huishoudens met een rolcontainer binnen het proefgebied ten opzichte van de huidige situatie zijn: het gebruiken van de blauwe rolcontainer voor oud papier en karton voor de herbruikbare droge fracties; elke afvalstroom (gft, droog en herbruikbaar en restafval) eens per 3 weken huis-aan-huis ophalen. Een alternatief is het ophalen van restafval in de ene en droog en herbruikbaar en gft in de andere week. Deze variant heeft met het oog op de organisatie (inzet personeel en materieel) niet de voorkeur. In de week dat twee afvalstromen ingezameld moeten worden is sprake van dubbele inzet van personeel en materieel; dat wordt moeilijk qua bedrijfsvoering. Bovendien wordt veel minder bespaard op inzamelkosten. De wens van HVC is om de proef zo spoedig mogelijk te starten. Een definitief startmoment is afhankelijk van het tijdstip van besluitvorming van de gemeenteraad en de benodigde termijn voor het opstarten van de communicatie. Het streven is om voor de zomervakantie te starten. Wanneer dit niet realiseerbaar is zal zo spoedig mogelijk na de zomervakantie gestart worden. Verwacht wordt dat binnen een proeftijd van een jaar meer duidelijk wordt over het slagen van de proef. Resultaten proef Onduidelijk is of burgers voldoende willen meewerken wanneer ze, ook na een uitgebreide informatievoorziening, niet overtuigd zijn van de noodzaak om te komen tot materiaalhergebruik. Betrokkenheid van de burgers en het daaruit voortkomende gedrag uitmondend in respons, zijn de succesfactoren voor het welslagen van de proef. Om de mate van vervuiling van het droog en herbruikbare afval met restafval te beperken is een professioneel opgezette en voorgegeven voorlichtingscampagne essentieel. HVC zal hierbij ondersteunen. Na 3 en 9 maanden zal beoordeeld worden of de praktijkproef succesvol verloopt. Hiervoor zijn indicatoren met bijbehorende streefgetallen benoemd waarop kan worden gestuurd. Het eerste toetsmoment is om te zien of de burger de boodschap oppakt. Tijdens een periode van gewenning van 6 maanden wordt de ontwikkeling van de respons scherp in de gaten gehouden. Het tweede toetsmoment is gekozen om de primaire afweging te maken of de proef tendeert naar een succes. Het is tevens het startmoment van de voorbereidingen voor de periode na de praktijkproef. De meeste succesindicatoren worden door HVC gekwantificeerd en gekwalificeerd. Een deel van de reguliere indicatoren, zoals vragen en klachten, zullen bij de gemeente binnen komen.
In grote lijnen is er sprake van 3 scenario s,te weten (te) laag, twijfelachtig en goed. In de praktijk moet blijken of de scenario s een hulpmiddel zijn, die houvast bieden. Inzicht, het onderkennen van trendmatigheden en een professioneel gevoel bij waar we mee bezig zijn, blijven een belangrijke rol spelen in het maken van afwegingen. Daarbij is heldere en transparante argumentatie en communicatie een voorwaarde. Bij de afweging of de proef geslaagd is zijn de volgende factoren in volgorde van belang: aantoonbaar milieurendement, service voor de burger en de aanvaardbare maatschappelijke kosten. Knelpunten De verenigingen zamelen samen met de gemeente oud papier in. Als inspanningsvergoeding krijgen de verenigingen 0,03 euro/ kilogram en 50% van de meeropbrengsten ten opzichte van de garantieprijs. In het proefgebied wordt oud papier onderdeel van de rolcontainer voor droog en herbruikbaar huishoudelijk afval en wordt de huidige rolcontainer voor oud papier zelfs geheel voor dit doeleinde benut. Dit betekent dat binnen het proefgebied de betreffende verenigingen geen oud papier meer inzamelen en hierdoor inkomsten mislopen. Voorgesteld wordt de verenigingen gedurende de proefperiode hiervoor te compenseren. Met de verenigingen dienen afspraken gemaakt te worden over compensatie en de werkzaamheden die ze hier voor uitvoeren. Op dit moment wordt als alternatief gedacht aan het verwijderen van zwerfafval. Vanuit logistiek oogpunt is er de voorkeur voor wekelijks huis-aan-huis ophalen van 1 van de 3 afvalstromen. Onduidelijk is of deze mate van service in specifieke gevallen toereikend is, hierbij kan gedacht worden aan huishoudens met (incidenteel) veel tuinafval hebben of stinkend huishoudelijk afval zoals bijvoorbeeld luiers. Hieraan kan tegemoet gekomen worden door een extra inzamelronde uit te voeren voor tuinafval en of gedurende de proeftijd aan huishoudens binnen het proefgebied de mogelijkheid te bieden een extra rolcontainer in gebruik te nemen voor gft en of restafval. In het proefgebied wordt textiel onderdeel van de rolcontainer voor droog en herbruikbaar huishoudelijk afval. Dit betekent dat de verzamelcontainer voor textiel minder gebruikt gaat worden. Reshare (onderdeel van het Leger des Heils) heeft een contact met de gemeente voor het plaatsen en ledigen van textielcontainers. Reshare zal op de hoogte gebracht dienen te worden van de voorgenomen praktijkproef. Vervolg Indien de proef slaagt zal worden voorgesteld deze wijze van afvalinzameling in heel Sliedrecht te introduceren. Hiervoor dient een concreet voorstel uitgewerkt te worden dat antwoord biedt op de volgende vragen: op welke wijze kunnen de verenigingen gecompenseerd worden voor het vervallen van de inzameling van oud papier? Voorgesteld wordt, indien de proef na een periode van 6 maanden succesvol blijkt, een compensatiemethode voor de verenigingen die oud papier inzamelen nader uit te werken die een structurele oplossing biedt. wat wordt de hoogte van de afvalstoffenheffing na gemeentebrede implementatie van de nieuwe wijze van afvalinzameling? hoeveel ondergrondse containers moeten omgevormd worden en wat kost dit? wat zijn de kosten voor het voorzien van de huishoudens in de Oude Uitbreiding Oost van een 240 liter rolcontainer voor droog en herbruikbaar huishoudelijk afval in plaats van hun huidige kleinere container? hoe kan in het kader van droog en herbruikbaar worden omgegaan met grof vuil en bedrijfsafval?
Indien de proef niet slaagt zullen de deelnemende burgers in het proefgebied weer worden verzocht hun blauwe rolcontainer te gebruiken voor oud papier en karton, en plastic en textiel weer gescheiden in te zamelen. De betreffende verenigingen kunnen dan weer het oud papier in de rolcontainers samen met de gemeente ophalen. Inspraak en communicatie Drager van de proef is communicatie. HVC zet daar zwaar op in. Er is door HVC een communicatieplan opgesteld. Onderdelen hierin zijn een aankondigingsbrief en een bewonersenquête. Evaluatiemomenten zijn er op gericht om te kunnen bepalen of een extra communicatie inspanning gewenst en of zinvol is. Bewoners in het proefgebied zullen aan het einde van de proefperiode op de hoogte worden gebracht over het wel of niet structureel doorgaan met de wijze van afvalscheiding. Indien de proef succesvol is zal HVC de aandeelhoudende gemeenten bij de verdere implementatie van droog en herbruikbaar huishoudelijk afval ondersteunen. Kaderstellende en controlerende aspecten t.b.v. de gemeenteraad, uitgesplitst in: Financiële kaders Uitgangspunt is om de proef voor de gemeente kostenneutraal uit te voeren. HVC zal hiervoor de projectkosten vergoeden. Voorgesteld wordt de verenigingen voor een periode van een jaar te compenseren voor het mislopen van inkomsten van de inzameling van oud papier binnen het proefgebied. Voorgesteld wordt voor de compensatie een garantieprijs te bieden op grond van de hoeveelheid ingezameld oud papier van 2010 bij de laagbouw huishoudens binnen het proefgebied. Wettelijke en Beleidskaders, eventueel inhoudelijke/ruimtelijke kaders Nagaan welke wijzigingen of aanvullingen op de geldende afvalstoffenverordening (2005) nodig zijn om binnen het vastgestelde proefgebied en gedurende de proefperiode de inzameling van afvalstoffen op de wijze van de voorgestelde praktijkproef te kunnen laten plaatsvinden. Tijdspad, monitoring en evaluatie De wens van HVC is om de proef zo spoedig mogelijk te starten. Een definitief startmoment is afhankelijk van het tijdstip van besluitvorming van de gemeenteraad en de benodigde termijn voor het opstarten van de communicatie. Het streven is om voor de zomervakantie te starten. Wanneer dit niet realiseerbaar is zal zo spoedig mogelijk na de zomervakantie gestart worden. Verwacht wordt dat binnen een proeftijd van een jaar meer duidelijk wordt over het slagen van de proef. Externe communicatie: Over de compensatie en de inspanning die de verenigingen hiervoor doen is overleg nodig met de betreffende verenigingen, te weten Jeugdvereniging Zoekt Uw Schepper, Nederlands Gereformeerde Kerk, Chr. Geref. Kerk Eben Haëzer en Sliedrecht Sport Korfbal. Reshare dient op de hoogte gebracht te worden van de mogelijk verminderde hoeveelheid ingezameld textiel in de verzamelcontainer ter hoogte van de C1000 (Populierenhof) als gevolg van de proef. Burgemeester en Wethouders van Sliedrecht, de secretaris, de burgemeester, J.H. Koetsenruijter M.C. Boevée
Concept Raadsbesluit De raad van de gemeente Sliedrecht; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 15 maart 2011; b e s l u i t : Overeenkomstig het bij dit raadsbesluit behorende raadsvoorstel deelname praktijkproef droog en herbruikbaar huishoudelijk afval vast te stellen. Vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Sliedrecht op 26 april 2011. De griffier, De voorzitter, A. Overbeek M.C. Boevée