In opdracht van Transitiebureau Opdrachtgeverschap, inkoopmodellen en aanbesteden R.P.Keizer, [x] 5 februari 2014
Nog 330 dagen te gaan.tot 1 januari 2015 Nog 330 dagen te gaan.tot 1 januari 2015 Pagina 2 van 21
Thema s Tijdspad tot januari 2015 Van beleid naar inkoop o Bekostiging o Verantwoording Inkoopstrategie Inkoopmodellen Thema s Pagina 3 van 21
Een pad naar 2015 1 oktober 2014 Ingang implementatietermijn Ivm behoud relatie cliënt - hulpverlener Vanaf februari 2014 geldt in de Wmo dat opdrachten minimaal 3 maanden voor ingang van contract gegund moet zijn. Transitiefase Intern Vaststellen beleidsnota Uitwerken beleid (verordening, etc) Voorbereiding interne organisatie Extern Contractering Implementatie contract Contractmanagement januari 2014 Een pad naar 2015 maart juli oktober januari 2015 Pagina 4 van 21
Opdrachtgeverschap in het sociale domein Verplicht tot leveren van maximaal mogelijke inspanning en bijdrage aan invulling eigen behoefte en behoefte in sociale omgeving Cliënt Invullen van beleid Wonen Zorg Organiseren van de levering Welzijn Vrije tijd v Opvoeding Werk en inkomen Regisseur Belast met wettelijke verantwoordelijkheden Gemeente Veiligheid Mobiliteit Aanbieders Inzet van Professionele ondersteuning die bijdraagt aan ontwikkeling van Push naar pull. Opdrachtgeverschap in het sociale domein Inrichten relatie met aanbieder(s) Pagina 5 van 21
Vertalen van beleid naar contract Contractering is het sluitstuk van de voorbereiding Inkoopstrategie in lijn met beleid Invullen beleid Keuzevrijheid Invulling kanteling/ WNS PGB / ZIN Toegang Organiseren levering Toegang Cliënt, wijk, gemeente Preventie Integraliteit en samenwerking Inrichten relatie met aanbieder(s) Rolverdeling gemeente / aanbieder Sturing (kwaliteit, geld, innovatie, etc.) Vorm van bekostiging Contractering (inkoop/subsidie) Vertalen van beleid naar contract Pagina 6 van 21
Van bekostiging naar inkoop Drie hoofdvormen van bekostiging: 1. Populatiebekostiging: resultaatsgerichte afspraken over één budget voor een afgebakende populatie; 2. Productiebekostiging: Een vaste prijs voor een vooraf gedefinieerde prestatie; 3. Functiegerichte bekostiging: een vaste prijs voor een prestatie zonder resultaatsafspraak. Van bekostiging naar inkoop Pagina 7 van 21
Van bekostiging naar inkoop Voorbeeld 1: Gemeente kiest voor cliëntvolgende bekostiging. Arrangement obv keukentafelgesprek staat centraal Arrangement bestaat uit ondersteuningsvormen van één of meerdere aanbieders. Cliënt 1 Keukentafel gesprek Arrangement Ondersteuningsvorm 1 Ondersteuningsvorm 2 Ondersteuningsvorm 3 Bereik inkoop Aanbieder 1 Cliënt 2 Cliënt 3 Van bekostiging naar inkoop Ondersteuningsvorm 4 Ondersteuningsvorm 5 Ondersteuningsvorm 6 Ondersteuningsvorm 7 Aanbieder 2 Aanbieder 3 Aanbieder 4 Pagina 8 van 21
Bereik inkoop Van bekostiging naar inkoop Voorbeeld 2: Gemeente kiest voor SWT s die basisondersteuning verlenen bekostigd met populatiebekostiging; Voor maatwerkvoorzieningen geeft gemeente beschikkingen af. Aanbieder 1 Sociale wijkteam Gemeente Algemene voorzieningen Basisondersteuning 1 Cliënt 1 Individuele maatwerkvoorzieningen Ondersteuningsvorm 4 Aanbieder 2 Basisondersteuning 2 Basisondersteuning 3 Van bekostiging naar inkoop Bereik inkoop Cliënt 2 Cliënt 3 Ondersteuningsvorm 5 Aanbieder 3 Ondersteuningsvorm 6 Bereik inkoop Pagina 9 van 21
Vier vormen van sturen A Input/Structuur B Proces C Uitkomst (output) D Maatschappelijk effect (outcome) Voldoen wet- en regelgeving, kwaliteitsystemen als HKZ, ISO, keurmerken, salaris bestuurders etc. Altijd (?) werken volgens geaccepteerde (behandel) protocollen en richtlijnen kwaliteit en veiligheid, informatievoorziening, voorlichting, bewezen interventies Klantervaringen, volume (van wat?), medische kwaliteit, (per doelgroep / levensfase) Kwaliteit leven, gezondheid, participatie, minder schadelast, veiligheid, zingeving, verbinding, aangenaam leven A. Welke middelen worden in het proces gebruikt om doelen te realiseren? (structuurcompetenties) B. Welke processen bij de aanbieder hebben de grootste invloed op de doelen? (gedrag, routines) C. Welke resultaten kan de aanbieder behalen? (uitkomst/ effect van het proces) D. Aan welke maatschappelijke effecten kan de aanbieder bijdragen? Vier vormen van verantwoording Pagina 10 van 21
Voorbeelden maatschappelijke effecten 1. Iedereen doet naar eigen kunnen mee, ongeacht zijn of haar beperkingen (Participatie) 2. Meer Almeerders nemen deel aan vrije tijdsactiviteiten in de eigen stad (Vrije tijd) 3. Het aanbod van (vrijetijds)voorzieningen is beter afgestemd op de vraag van inwoners (Vrije tijd, welzijn en zorg) 4. Meer Almeerders hebben toegang tot informatie en noodzakelijk advies, bemiddeling en zorg (Zorg) 5. Minder overlast door bepaalde doelgroepen; zoals jongeren, verslaafden (Veiligheid) 6. Meer Almeerders zijn financieel zelfredzaam (Inkomen) 7. Inwoners en het bedrijfsleven zijn meer betrokken bij de eigen leef- en woonomgeving, ter verbetering van de buurten, wijken en de stad en totstandkoming van sociale verbanden in de buurten (Leefbaarheid en sociale cohesie) Voorbeelden maatschappelijke effecten Pagina 11 van 21
Wanneer kiest u input- of processturing? Als meten en monitoren van outcome (te) complex is Als inkoop de benodigde structuur en processen erg goed kent en deze kan meten Als de inkopende partij de verantwoordelijkheid wil dragen Als externe omstandigheden invloed hebben op het resultaat Wordt daarnaast als goedkoper, objectiever en eenvoudiger ervaren Als rechts niet lukt Wanneer kiest u links? Pagina 12 van 21
Wanneer kiest u output of outcomesturing? Als aanbieder de verantwoordelijkheid voor het resultaat wil/kan dragen Als eigenbelang aanbieder overeenkomt met belang inkoper Als het gedrag van de aanbieder moeilijk te standaardiseren is (bijv. fysiotherapie) Wanneer kiest u rechts? Pagina 13 van 21
Input-& structuur Overgangsmodel Resultaatmodel Sturen mogelijk ontwikkelpad Is afrekenen op resultaten mogelijk? Wat is passend bij aard van de dienstverlening? Durft de gemeente dit? Verantwoordelijkheid en risico naar aanbieder Steunen op professionaliteit van aanbieder Ontwikkeling Vertrouwen Partnerschap Resultaat Welke duur van het contract is passend? Contractvormen mogelijk ontwikkelpad Wie heeft kennis van de dienstverlening? Op welke termijn is dit mogelijk? Pagina 14 van 21
Inkoopstrategie Nog benoemen in kader van inkoopstrategie Kraljic Marktordening Keuzevrijheid client Inkoopstrategie Pagina 15 van 21
Marktaandeel Misvattingen over partnerschap Gemeente is niet gelijkwaardig aan aanbieder: 1 Doorbraakpartners Partijen die essentieel zijn voor de business Samenwerkingsinitiatieven hebben een enorme impact op kwaliteit en de uitgaven van het sociaal domein Bron van inzicht en informatie als het gaat om de bedrijfsvoering 2 Ontwikkelpartners 3 Voorkeurspositie als het gaat om investeringen in vernieuwing De gemeente runt hier speciale programma s om kostenvoordelen en kwaliteitsvoordelen te behalen Prestatiepartners Deze worden door de gemeente permanent scherp gehouden door monitoring en vergelijkingen 1 Doorbraak partners (c 2-4) 2 Ontwikkel partners (c 5-10) 3 Prestatie partners (10-15) Rest (80) Inkoop focus 3 De rest Afhandelen en geen aandacht Misvattingen over partnerschap Source: Future Purchasing, met aanpassingen Pagina 16 van 21
Vele variaties invulling opdrachtgeverschap mogelijk Vele opdrachtgevermodellen mogelijk: Zeeuws model: bekend van de hulp bij het huishouden Bestuurlijk aanbesteden: met (meestal) bestaande aanbieders inhoud organiseren Dialoogmodel: vooral samen de afspraken vormgeven Catalogusmodel: bekend van de hulp bij het huishouden Eén op één contract: met één aanbieder alles regelen Afspraak per cliënt: bij beperkt aantal cliënten toepasbaar Klassieke subsidievormen Subsidietender Beleidsgestuurde contractfinanciering Afwegingen: Concurrentieprikkel Vrij keuze cliënt Nieuwe aanbieder(s) Gezamenlijk ontwikkelen Aantal aanbieders Regelgeving geeft veel ruimte: Neigt sterk naar privaatrechtelijke overeenkomst, maar subsidievorm is niet uitgesloten Is een zogenaamde 2B-dienst: slechts achteraf de gunning bekendmaken Gemeenten kunnen last hebben van het eigen inkoopbeleid; altijd vaststelling door gemeenteraad Misvattingen over partnerschap Pagina 17 van 21
Enkele modellen uitgelicht Zeeuws model: iedereen een contract vast tarief Bestuurlijk aanbesteden Met beperkt aantal aanbieders samen randvoorwaarden ontwikkelen. Dialoogmodel: in overleg met elkaar inhoud en voorwaarden samenstellen één of enkele aanbieders (al of niet concurrentie) Eén op één contract: met één aanbieder alles regelen (lijkt op subsidievorm, maar dan in overeenkomst gevat) geen concurrentie Afspraak per cliënt: bij kleine aantallen cliënten pas per (groepje van) cliënt(en) afspraak maken met aanbieder Subsidievormen: is mogelijk, maar minder gericht op prestatie (activiteiten vastgelegd) lijkt logisch bij bijzondere aanbieders die bijdrage vragen Misvattingen over partnerschap Pagina 18 van 21
Uitwerken opdrachtgeverschap (2) De duur van de overeenkomst: Strategisch, partnership: langdurig (> 4 jaar) Omvangrijk (bijvoorbeeld investeringen), maar geen partnership: 3 tot 5 jaar Eenvoudige substitutie mogelijk: 1 tot 3 jaar (of jaarlijks verlengen) Let op: verlengingsopties bieden geen continuïteitszekerheid voor aanbieder Inhoud van de overeenkomst: Giet de overeenkomst niet in beton ; maar maak een ademende overeenkomst Benoem: Onderwerpen die mogelijk kunnen veranderen Tot op welk niveau een wijziging in de uitvoering mag worden doorgevoerd Wijzigingsprocedure Omgang met tariefs- of bekostigingsaanpassingen Werk ontwikkelvoorstellen uit: Omgang met bezuinigingen Omgang met transitie in de inhoud van de ondersteuning Samenwerking Eventuele aanpassingen in bedrijfsvoering van aanbieders Misvattingen over partnerschap Pagina 19 van 21
Uitwerken opdrachtgeverschap (3) Een paar overige aandachtspunten: Vastgoed: sommige aanbieders zitten met vastgoed: Eigendom op dit moment lastig, huurcontracten niet zomaar opzegbaar Rationalisatie, multigebruik of overname Afspraken maken over oplossingen voorkomen grote problemen instellingen Vervoer: cliëntenvervoer naar en van dagbesteding of hulpverlening Let op specifieke kenmerken cliënten: niet iedereen kan bij elkaar in de bus Regelen via aanbieder(s) Los van aanbieders regelen van systeem (combinatie met bestaand Wmovervoer) Afhankelijk van organisatievormen en kosten van één of andere regeling -> en dan het proces doorlopen om tot afspraken te komen -> en vergeet niet te blijven ontwikkelen! Misvattingen over partnerschap Pagina 20 van 21
Meer weten? [Invoegen contactgegevens] Misvattingen over partnerschap Pagina 21 van 21