Van beleid naar inkoop over het inkopen van maatschappelijke ondersteuning door de gemeente, bezien vanuit het perspectief van de cliënt

Transcriptie

1 Van beleid naar inkoop over het inkopen van maatschappelijke ondersteuning door de gemeente, bezien vanuit het perspectief van de cliënt Inleiding Inkoop Wmo-taken voor Wmo-raden Henk Beltman adviseur programma Aandacht voor Iedereen

2 Wat is het programma Aandacht voor Iedereen? - (AVI) landelijk programma cliëntenorganisaties, financiering VWS - doelen: informeren van cliëntenorganisaties; ondersteunen van Wmo-raden; stimuleren van netwerken; agenderen van thema s - onderdelen: regionale adviseurs; nieuwsbrief; kennisdossiers - website: - Koepel Wmo-raden is één van de partners binnen AVI - wie is Henk Beltman? 2

3 1. Doelen van het kennisdossier Van beleid naar inkoop - bieden van informatie over het inkoopbeleid - toelichten van prioriteiten vanuit het cliëntenperspectief - aanreiken van argumenten en overwegingen voor het gesprek van de Wmo-raad met de gemeente

4 2. Maatschappelijke en wettelijke ontwikkelingen - drie decentralisaties en nieuwe verhoudingen - meer eigen verantwoordelijkheid bij de burger/cliënt - onzekerheid bij en strategievorming door instellingen - gemeenten en hun keuzes rond maatschappelijke ondersteuning - wetsvoorstel Wmo: prijs niet enige criterium

5 3. Prioriteiten vanuit cliëntenperspectief bij beleidsvorming en inkoop 1. stel de zelfregie van de cliënt centraal 2. ga uit van de keuzevrijheid van de cliënt 3. ontwikkel een visie op beleidsparticipatie 4. bied ruimte voor gezamenlijke initiatieven van burgers 5. creëer ruimte voor vernieuwing van het aanbod 6. zorg dat er daadwerkelijke en integrale ondersteuning komt 7. zie nauwgezet toe op de kwaliteit van aanbieders 8. betrek het VN-verdrag voor rechten van mensen met beperking

6 4. Vier rollen van de gemeente samenspel en wisselwerking: ambitie, rolopvatting, vormen van inkoop en vormen van bekostiging - 4 mogelijke rollen, met mogelijke voor- en nadelen: * manager: krachtige sturing door de gemeente zelf voordelen: meer integraal aanbod voor cliënt nadelen: financieel belang van gemeente; weinig prikkels doelmatigheid * opdrachtgever: gemeente geeft opdrachten aan instellingen voordelen: redelijk aanbod/redelijke prijs nadelen: beperkte keuzevrijheid cliënt en weinig innovatie * marktmeester: gemeente faciliteert keuzevrijheid cliënt voordelen: grote keuzevrijheid cliënt en ruimte nieuwe toetreders nadelen: kwaliteiten cliënten; weinig aandacht preventie en samenwerking * partner: gemeente deelt verantwoordelijkheid met burgers voordelen: initiatieven en betrokkenheid burgers nadelen: minder mondige burgers achteraan

7 5. Van rolopvatting naar vormen van inkoop - inkoopbeleid sluitstuk van beleidskeuzes - subsidiëren en aanbesteden (verschil neemt af) - verlicht aanbestedingsregime (2B-diensten) - vormen van aanbesteden, met mogelijke voor- en nadelen: * klassiek: programma van eisen en laagste prijs voordeel: routinematige activiteiten nadelen: wantrouwen en beperkte inbreng burgers * bestuurlijk: convenanten met instellingen voordeel: samenwerking gemeente en instellingen nadelen: dominantie bestaande instellingen * maatschappelijk: betrekken van burgerinitiatieven voordeel: meer verantwoordelijkheid bij burgers nadelen: onderlinge strijd initiatiefnemers

8 6. Vormen van bekostiging - veel vormen en definities van bekostiging - twee voorbeelden: 1. gemeente kiest voor cliëntvolgende bekostiging; arrangement op basis van keukentafelgesprek; vormen van ondersteuning van verschillende aanbieders 2. gemeente kiest voor sociale wijkteams die basisondersteuning verlenen; bekostiging met populatiebekostiging; voor maatwerkvoorziening geeft gemeente individuele beschikkingen - prestatie- eisen aan instellingen: subsidies (beperkte eisen); input (aantal uren begeleiding), output (schoon huis) en outcome (meer participatie): meetbaar? - voorbeeld: contourennotitie inkoop Wmo gemeente Apeldoorn

9 7. Overwegingen vanuit cliëntenperspectief - afwegingen van de gemeente o.a.: prioriteiten bij innovatie, keuzevrijheid of kostenbesparingen; aanwezige sociaal kapitaal; situatie bij instellingen (samenwerkingsbereidheid, kwaliteit) - 5 mogelijke overwegingen voor de cliënten: * beste beleid vanuit perspectief van de cliënt (keuzevrijheid, ruimte voor nieuwe toetreders, faciliteren burgerinitiatieven) * continueren of innoveren * realiseren cultuuromslag burgers en instellingen * onderscheid hoofd- en onderaannemerschap * sociale wijkteams (samenstelling en aansturing)

10 8. Aanbevelingen voor Wmo-raden en belangenbehartigers - vragen naar visie en procedures van de gemeente - opname van aandachtspunten in (inkoop)beleid - ruimte voor initiatieven van burgers - afstemming gemeente en zorgverzekeraar - dialoog met de nieuwe gemeenteraad - monitoren van de uitvoering van het beleid