Registratienr: 2014/1250 Afdeling: Leefomgeving Registratiedatum: Agendapunt: 17-02-00 Openbaar: Ja Nee Reden niet openbaar: Het bestek dat als bijlage is bijgevoegd en de basis vormt voor de Europese aanbesteding is niet openbaar. Onderwerp: Gescheiden inzameling en verwerking van het kunststof verpakkingsafval. Besluit: 1. Instemmen met de deelname aan de Europese aanbesteding Overslag, Transport, Sortering en Vermarkting van (kunststof)verpakkingen van de gezamenlijke Limburgse gemeenten op basis van bijgevoegd (vertrouwelijk) bestek. 2. de Vereniging ASL machtigen om namens de gemeente Gennep de aanbesteding, gunning en contractfase uit te voeren. 3. Binnen de bestaande overeenkomst met Attero inzake verwerking van het Huishoudelijk Restafval ook het (optionele) addendum Nascheiding behorende bij deze overeenkomst ondertekenen. AANLEIDING-/-PROBLEEMSTELLING Rijk, gemeenten en bedrijfsleven hebben een Raamovereenkomst Verpakkingen gesloten, die is ingegaan per 1-1-2013. Hierin is opgenomen dat (in aanvulling op de verplichting om kunststof verpakkingsafval gescheiden in te zamelen) iedere gemeente per 1-1-2015 verantwoordelijk wordt voor de overslag, transport, sortering en vermarkting van dit verpakkingsafval. De gemeente krijgt er daarmee een taak op het gebied van afvalverwerking bij. Deze verplichting geldt voor alle Nederlandse gemeenten. In Limburg zijn alle gemeenten, op Mook & Middelaar na, lid van de Vereniging Afval Samenwerking Limburg (V-ASL). Op de ledenvergadering van 24-10-2013 is binnen dit samenwerkingsverband besloten tot een gezamenlijke aanbesteding. De afgelopen maanden is er tegen die achtergrond ambtelijk en bestuurlijk samengewerkt met een extern adviesbureau om te komen tot het huidige (vertrouwelijke) bestek dat de basis vormt voor die aanbesteding.
a. Via dit collegevoorstel wordt u enerzijds voorgesteld in te stemmen met de deelname aan de aanbesteding op basis van het bijgevoegde bestek en anderzijds de V-ASL te machtigen de aanbesteding, gunning en contractfase uit te voeren. In bijlage 1 is de aanbiedingsbrief van ASL opgenomen waarin tevens meer achtergrond informatie staat over deze nieuwe verplichting. In bijlage 2 is het (vertrouwelijke) bestek opgenomen, die als basis dient voor de Europese aanbesteding. b. In het verlengde van deze aanbesteding wordt u ook gevraagd akkoord te gaan met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval via nascheiding. De overeenkomst met Attero inzake verwerking rest- en gft-afval, die is ingegaan per 1-1-2014, vormt hiervoor de basis. Toelichting: ten tijde van de gunning in 2013 was er nog onvoldoende bekend over de landelijke vergoeding voor nascheiding en de mogelijkheden via Attero. Over beide is inmiddels voldoende duidelijkheid ontstaan om nu als gemeente te besluiten ook kunststof verpakkingsafval via nascheiding te sorteren en verwerken. Het hiervoor opgesteld addendum is als bijlage 3 bijgevoegd. Als achtergrondinformatie zijn de volgende twee collegebesluiten bijgevoegd: Besluitnummer 2014/830 d.d. 19-3-2014: Nieuwe overeenkomst huis-aan-huis inzameling van rest-, gft en kunststof verpakkingsafval (bijlage 4) Besluitnummer 2013/3565 d.d. 3-9-2013: Besluit beheer verpakkingen oud papier en karton deelnemersovereenkomst (bijlage 5). BELEIDSDOELSTELLING-/-BELEIDSKADER De gemeente heeft de wettelijke plicht te zorgen voor de inzameling van huisvuil. Het is dus een kerntaak. De gemeente Gennep wil de inzameling op een zodanige manier dat er sprake is van kostenefficiëntie (om de lasten voor de burger zo laag mogelijk te houden), om zoveel mogelijk huisvuil in te zamelen (om onder andere zwerfvuil tegen te gaan) en om het huisvuil zoveel mogelijk gescheiden in te zamelen (onder andere vanuit milieu- en kostenoverwegingen). Een en ander is beleidsmatig vastgelegd in het gemeentelijk Milieubeleidsplan 2013 t/m 2016. Op nationaal niveau is de volgende wetgeving van toepassing: Wet Milieubeheer, het Besluit Beheer Verpakkingen 2013-2022 (Raamovereenkomst) en de Aanbestedingswet 2012. WAT BETEKENT DIT VOORSTEL VOOR DE INWONERS? Een goede organisatie van de inzameling van huisvuil is van eminent belang voor de burgers van de gemeente Gennep. Tot op heden hebben we de inzameling goed georganiseerd (wat ook is gebleken uit de afvalenquête waarin de burgers de gemeente gemiddeld een 7,6 geven). De nieuwe overeenkomst biedt mogelijkheden om de kosten voor de burger laag te houden en de dienstverlening (op termijn) uit te breiden. Het is een wettelijke taak voor gemeenten om huisvuil in te zamelen. Via een gezamenlijke Europese aanbesteding wordt gezocht naar een afvalverwerker die per 1-1-2015 het gemeentelijk kunststof verpakkingsafval kan transporteren, overslaan, sorteren en vermarkten. Indien alles loopt zoals het zou moeten, merkt de burger er buiten weinig van en wordt deze gemeentelijke taak weer volgens het gewenste kwaliteitsniveau uitgevoerd. NADERE UITWERKING/OPLOSSINGEN Situatie tot 1-1-2015 In Gennep wordt het kunststof verpakkingsafval huis aan huis gescheiden ingezameld, via de zogenaamde plastic hero-zak. Tevens heeft de gemeente twee ondergrondse perscontainers (Wilhelminaplein en t Straatje) als achtervang voor de huis aan huis inzameling. De firma Sita is de inzamelaar van dit afval. Hiervoor betaalt de gemeente Sita een vergoeding per huisaansluiting. Vanuit de inzameling wordt het gescheiden ingezamelde afval aangeboden bij Nedvang, de stichting die nu nog verantwoordelijk is voor de verdere sortering en vermarkting van het afval. De gemeente ontvangt van Nedvang een bedrag van 430,- per ton voor deze afvalfractie. Dit bedrag is een vergoeding voor de gemeentelijke kosten die samenhangen met de inzameling (inzamelkosten per huisaansluiting, Pagina 2
kosten van plastic zakken, ledigings- en transportkosten, ondergrondse containers en ambtelijke kosten). Sinds de ingangsdatum van de gescheiden inzameling (1-1-2009) wordt in Gennep veel kunststof gescheiden ingezameld. De volgende hoeveelheden zijn de afgelopen jaren gescheiden ingezameld: 2011: 258.430 kilo / 14,87 kilo per persoon / 36,92 kilo per huishouden 2012: 263.198 kilo / 15,15 kilo per persoon / 37,6 kilo per huishouden 2013: 271.355 kilo / 15,62 kilo per persoon / 38,77 kilo per huishouden Uit sorteeranalyses blijkt dat er weinig vervuiling in het ingezamelde kunststof zit (weinig ander afval). De gemeente voldoet daarmee nu al aan de nieuwe kwaliteitsnormen die per 1-1-2015 gaan gelden. Situatie per 1-1-2015 Met ingang van 1 januari 2015 wordt iedere gemeente ook opdrachtgever voor het traject na de inzameling en wel voor de onderdelen overslag, transport, sorteren en vermarkten van het ingezamelde kunststof afval. Vanwege het feit dat dit geen core business is van een gemeente, kiezen veel gemeenten voor het gezamenlijk uitbesteden en aanbesteden van deze werkzaamheden. De Limburgse gemeenten hebben onder coördinatie van de V-ASL besloten ook op dit terrein gezamenlijk op te trekken. Op dit moment is het punt bereikt dat iedere gemeente een besluit moet nemen over deelname aan deze gezamenlijke aanbesteding; daartoe dient dit voorstel onder andere. De hoofdprincipes van de aanbesteding staan weergegeven in de brief van V-ASL (bijlage 1). De belangrijkste zijn de volgende: - de opdracht wordt bij één hoofdaannemer gelegd - iedere gemeente sluit een individuele overeenkomst - iedere gemeente ontvangt de volledige vergoeding van Nedvang waarvan de hoofdaannemer overeenkomstig de contractprijs wordt betaald voor de onderdelen overslag, transport, sorteren en vermarkten, en - de looptijd is 2 jaar met de mogelijkheid tot verlengingen van het contract van respectievelijk 2, 3 en 2 jaar (t/m 2023 einde looptijd Raamovereenkomst). In de nieuwe situatie ontvangt de gemeente van Nedvang een andere (hogere) vergoeding aangezien de kunststof fracties gescheiden aangeboden worden aan Nedvang: waar nu nog één stroom afval wordt aangeboden aan Nedvang, wordt na 1-1-2015 het kunststof vanaf de overslag gesorteerd in diverse hoofdstromen (o.a. PP, PE, HDPE, Pet en folies) aangeboden. De verwachting is dat iedere gemeente uiteindelijk ongeveer dezelfde netto vergoeding overhoudt als nu het geval is en de operatie dus nagenoeg kostenneutraal gaat verlopen De brief van V-ASL gaat hier ook uitgebreider op in. Deeladvies 1: Op basis van de landelijke verplichting dat de gemeente per 1-1-2015 verantwoordelijk wordt voor de bovengenoemde nieuwe werkzaamheden en de gemeente niet in staat is deze taak zelf uit te voeren, dan wel zelfstandig op te markt te zetten, is het voorstel om ook voor dit aspect aan te sluiten bij de V-ASL en mee te doen aan de Europese aanbesteding. Blik en Drankenkartons In het bestek is niet alleen de nascheiding van kunststof afval, maar zijn ook nog de verpakkingsfracties blik en drankenkartons opgenomen. Ook deze fracties kunnen worden meegenomen in de uitvraag (waarbij ook weer een tarief voor sorteren als voor vermarkten aan de orde zijn). Voor Gennep is dit een interessant onderdeel van het bestek, aangezien deze fracties al jaren gescheiden worden ingezameld. Dit gebeurde voorheen via de Retourette (zowel blik als drankenkartons) en nu via twee ondergrondse perscontainers (voor drankenkartons). Via het nieuwe bestek kan de gemeente Gennep op termijn eenvoudig de stap zetten om ook de fracties blik en drankenkartons te laten vallen onder deze overeenkomst (op het moment dat u daadwerkelijk besluit deze fracties ook huis aan huis te gaan inzamelen. Pagina 3
Nascheiding Ondanks het feit dat kunststof verpakkingsafval (gratis) in Gennep aan de bron wordt ingezameld, zit er altijd nog een deel van dit kunststof afval in het restafval. Uit de sorteeranalyse die de gemeente jaarlijks laat uitvoeren, blijkt dat er in 2013 in het restafval nog 15,8% kunststof aanwezig was, waarvan 6,8% kunststof verpakkingsafval. Dit deel kan er door middel van nascheiding nog grotendeels uit gehaald worden. Nascheiding heeft twee voordelen: a. een direct voordeel: hoe meer afval uit het restafval wordt gehaald (via bron- en/of nascheiding), hoe lager de hoeveelheid te verbranden restafval per burger (dit sluit aan op ons eigen afvalbeleid dat er op gericht is om in 2016 uit te komen op maximaal 100 kilo restafval per inwoner, in 2012 zaten we nog op 141,85 kilo per inwoner). Dit leidt tot minder verbrandingskosten; b. een indirect financieel voordeel: dit indirecte voordeel zit hem in de afspraak met betrekking tot verrekening van vermeden verbrandingskosten: op basis van de in de Raamovereenkomst opgenomen formule kan in Gennep 44 ton kunststof verpakkingsafval) dat voldoet aan de landelijke norm) nagescheiden worden. Bij een bedrag van 65,- vermeden verbrandingskosten per ton ontvangt de gemeente jaarlijks een bedrag van ruim 2800,- terug. De Nedvang-vergoeding van deze nagescheiden fractie komt ten goede aan Attero om de gemaakte kosten van transport, sortering en vermarkting te dekken. Door deze afspraak ontvangt de gemeente geen vergoeding, maar loopt de gemeente ook geen (financieel) risico als gevolg van lagere vergoedingen, lagere kwaliteit of zelfs afkeur van het kunststof. Deeladvies 2: Op basis van bovenstaande motivatie wordt uw college gevraagd ook akkoord te gaan met het addendum behorend bij de Overeenkomst inzake Verwerking van het restafval en het te ondertekenen. COMMUNICATIEPARAGRAAF Over dit voorstel heeft extern (veel) overleg plaatsgevonden met de gemeenten die betrokken zijn bij de V-ASL. Verder heeft dit voorstel communicatief twee implicaties: - uit uw besluit blijkt dat de gemeente bezig is de inzameling van afval zo goed en goedkoop mogelijk voor de burgers te blijven regelen en daarbij de samenwerking met andere logische partners zoekt. Hieraan zou in de sfeer van de voorlichting nader aandacht kunnen worden besteed via onze eigen gemeentelijke media. Daar kan dan ook aandacht worden besteed aan de prestaties van de inwoners van de gemeente op het gebied van de aanlevering van geschieden afval. De resultaten van de afvalenquête zouden hierbij gebruikt kunnen worden. - op termijn bestaat de mogelijkheid dat de gemeente ook andere fracties gescheiden gaat inzamelen (drankenkartons en/of blik). Zodra dat aan de orde is, is nadere communicatie met de burgers aan de orde. Dat is nu echter nog niet het geval. ADVIES BETROKKEN PARTIJEN INTERN-/-EXTERN Niet van toepassing. JURIDISCHE PARAGRAAF Conform de Aanbestedingswet 2012 wordt het bestek zo opgesteld dat dit voldoet aan de daaraan gestelde eisen. Na gunning bestaat de kans op bezwaar. Dit is een gegeven. Of dit gaat spelen, is nu nog niet bekend. Om het risico op bezwaren in te dammen en succesvolle bezwarenprocedures te voorkomen is er mede ook vanwege het streven naar zorgvuldigheid voor gekozen om een extern (gespecialiseerd) bureau te betrekken bij deze aanbesteding. Pagina 4
In de risicoparagraaf wordt ingegaan op het toegepaste gunningscriteria EMVI en het risico wat daarbij aanwezig is. PERSONELE PARAGRAAF De ambtelijke inzet, zowel van de vakinhoudelijke afdeling, als vanuit de ondersteunende afdeling, valt en past binnen de reguliere werkzaamheden. FINANCIELE PARAGRAAF De financiële consequenties van de nieuwe overeenkomst zullen worden meegenomen in de nieuwe begroting afvalstoffenheffing 2015. Aangezien de afvalstoffenheffing een geoormerkte belasting is, worden alle kosten zoals gebruikelijk bij de burgers in rekening gebracht. Hierdoor is er geen sprake van financiële consequenties voor de reguliere gemeentelijke begroting. Onder het kopje nadere uitwerking is al kort ingegaan op de financiële consequenties van de nieuwe overeenkomst en het onderdeel nascheiding. Ondanks de wijzigingen in verantwoordelijkheden en in verwerking, is de verwachting dat de financiële consequenties ook voor onze burgers minimaal zijn. Vanuit het gegeven dat er sprake is van een gesloten begroting, loopt de gemeente zelf in ieder geval geen financieel risico. Indien er achteraf, bij het opmaken van de jaarrekening 2015, sprake zou zijn van grote afwijkingen, zullen die ten laste of ten gunste van de voorziening afvalstoffenheffing worden gebracht. Indien de voorziening daardoor tot een buitenproportioneel groot positief resultaat leidt, zal het college een voorstel worden gedaan met betrekking tot de inzet van dit positieve resultaat (bijvoorbeeld door middel van terugbetaling aan burgers, dan wel verlaging van de afvalstoffenheffing 2016/2017). RISICOPARAGRAAF Ondanks dat in het bestek is opgenomen dat op basis van EMVI wordt gegund (wegingsfactoren: prijs 90% en gewogen transport 10%), is er een risico dat deze grondslag na gunning wordt aangevochten en de rechtbank hier een negatieve uitspraak over doet. Dit risico wordt onderkend en is intern benoemd via het consultancy team en extern via de Noord-Limburgse gemeenten die momenteel samenwerken ten behoeve van de Europese aanbesteding voor de inzameling van het huishoudelijk rest, gft en kunststof afval. Het risico is kenbaar gemaakt bij de V-ASL en het externe bureau. Momenteel is nog niet bekend of de grondslag op basis van het onderkende risico wordt aangepast (bijvoorbeeld via het enkel gunnen op basis van prijs, dan wel een andere verhouding tussen prijs en gewogen transport). Het ingehuurde externe bureau zal de recente jurisprudentie betrekken om hierover V-ASL nog te adviseren. Helaas is het niet mogelijk om het genoemde risico geheel uit te bannen en de gunning risicoloos te laten verlopen. Indien alle onzekerheden uit de weg zouden moeten worden geruimd (nader onderzoek, nadere advisering, eventuele aanpassing bestek en criteria) dan is het mogelijk dat de aanbesteding en gunning niet tijdig plaatsvinden en dat we als gemeente in gebreke worden gesteld. In dat geval kan de situatie ontstaan dat de gemeente geen aanspraak maakt op de vergoedingen uit het Afvalfonds, welke weer financiële gevolgen zal hebben voor onze burgers (hogere afvalstoffenheffing). Aangezien vóór 1 mei 2014 de publicatie van het bestek moet plaatsvinden, wordt momenteel door de deelnemende gemeenten, ondanks dit risico, toch gekozen voor deelname aan de aanbesteding. Het advies is om dit ook voor de gemeente Gennep te laten gelden. Uiteindelijk gaat het om een risico dat we met nagenoeg alle Limburgse gemeenten delen. OVERIGE Niet van toepassing. Pagina 5
Bijlage 1: Brief V-ASL d.d. 4-4-2014 Bijlage 2: Vertrouwelijk Bestek Sortering Verpakkingsafval Limburg Bijlage 3: Addendum inzake Nascheiding Bijlage 4: Collegebesluit 2014/830 Bijlage 5: Collegebesluit 2013/3565 Pagina 6