Schriftelijke reactie toezegging

Transcriptie

1 Schriftelijke reactie toezegging commissie : DSO Datum vergadering : 5 november 2013 Onderwerp Toezegging gedaan door : Beleidsnotitie afval Netjes geregeld : Wethouder Stoel Omschrijving toezegging: N.a.v. agendapunt 5 beleidsnota afval Netjes geregeld : 1. wordt toegezegd efficiency gegevens (milieuresultaat) te verstrekken m.b.t. de opbrengsten van nascheiding bij Omrin; 2. wordt toegezegd uit te zoeken of het éénmalige tarief voor het opschalen van een GFT container van 140 liter naar 240 liter kan worden verlaagd naar 10,--. Datum schriftelijke reactie : 13 november 2013 Schriftelijke reactie: In de raadscommissie DSO van 5 november is bij de behandeling van de Beleidsnotitie afval Netjes geregeld! door wethouder Stoel het volgende toegezegd: Wordt toegezegd uit te zoeken of het éénmalige tarief voor het opschalen van een GFT container van 140 liter naar 240 liter kan worden verlaagd naar 10,--. Antwoord In de beleidsnotitie afval wordt aangegeven dat de gemeente kiest voor meer volume voor GFT-afval. Huishoudens krijgen bij toekomstige vervangingsprojecten standaard één grote GFT-minicontainer van 240 liter. Inwoners die hier niet op willen wachten, kunnen de huidige GFT-minicontainer van 140 liter omruilen voor een grotere 240 liter minicontainer. Daarbij is het voorstel om, net als voor een tweede of derde container, eenmalig een bedrag van rond de 50,- in rekening te brengen. De exacte prijs wordt jaarlijks in de betreffende verordening vastgelegd, zo wordt aangegeven. Verder wordt aangegeven dat de aanschafkosten van een 240 liter minicontainer 10 euro hoger zijn dan een kleinere 140 liter container; een 140 liter minicontainer kost bij aanschaf circa 25 euro, een 240 liter minicontainer circa 35 euro. Voor de precieze tekst wordt naar maatregel 2 verwezen. Het college stelt een bedrag van rond de 50 euro voor om het omruilen naar een grotere GFTminicontainer voor de gemeente kostenneutraal te laten verlopen. Indien er door een specifieke inwoner, vooruitlopend op toekomstige vervangingsprojecten, een kleinere GFT-minicontainer voor een grotere minicontainer wordt omgeruild, dan brengt dat voor de gemeente circa 50 euro aan kosten met zich mee: de boekwaarde van de ingeruilde kleinere 140 liter container dient opgevangen te worden, de aanschaf van de nieuwe grotere container dient betaald te worden, ook zijn er uitvoeringskosten aan de orde, bijvoorbeeld het stickeren van de container en het verrichten van administratieve handelingen. 1

2 Indien er eenmalig 10 euro gevraagd zou worden, dan kunnen genoemde kosten niet meer volledig gedekt worden. Hoe meer GFT-minicontainers er geruild worden, des te hoger de totale meerkosten uiteindelijk zullen oplopen. Aangezien niet duidelijk is hoeveel inwoners willen omruilen, zijn de uiteindelijke financiële consequenties bij het hanteren van 10 euro onzeker. Wanneer er rond de 50 euro inrekening wordt gebracht maakt dit niet uit, alle kosten worden immers gedekt. De mogelijkheid tot omruilen verloopt daarmee kostenneutraal. Een ongewenst effect van een eenmalig bedrag van 10 euro zou nog kunnen zijn dat inwoners die een grotere 240 liter GFT-minicontainer eigenlijk niet nodig hebben, deze toch via de gemeente gaan regelen. Het in de beleidsnotitie benoemde bedrag is overigens richtinggevend, het is niet in beton gegoten. De raad stelt immers jaarlijks de verordening voor de afvalstoffenheffing en reinigingsrechten vast en bepaalt zodoende het uiteindelijke bedrag dat inwoners voor het omruilen gaan betalen. In de raadscommissie DSO van 5 november is bij de behandeling van de Beleidsnotitie afval Netjes geregeld! door wethouder Stoel het volgende toegezegd: Wordt toegezegd efficiency gegevens (milieuresultaat) te verstrekken m.b.t. de opbrengsten van nascheiding bij Omrin; Hieronder volgt de gevraagde informatie. Huidig beleid afvalscheiding Het meest geëigende middel om te komen tot recycling van gft-afval, oud papier, verpakkingsglas, textiel is scheiding aan de bron, door middel van haal- of brengsystemen. De achtergrond is dat met bronscheiding de zuiverheid wordt gerealiseerd, die noodzakelijk is om recycling van deze fracties mogelijk te maken. Voor de scheiding van kunststoffen, ferro- en non ferro metalen zijn twee systemen mogelijk: scheiding aan de bron en nascheiding uit het restafval. Deze stoffen zijn technisch goed na te scheiden uit een mengsel van afvalstoffen. De metalen zijn goed afzetbaar en de kunststoffen voldoen aan certificeerde normen van recyclers. De bewerking van restafval wordt door Omrin sinds 2002 uitgevoerd in de Scheidings- en Bewerkingsinstallatie (SBI) in Oudhaske. De installatie is indertijd opgericht om grondstoffen en brandstoffen uit het restafval te winnen. Het restafval bestaat voor het grootste deel uit componenten die ook reeds aan de bron worden gescheiden. Samenstelling van het huishoudelijk restafval Fryslân

3 Omrin-gemeenten hebben in 2008, toen de scheiding van kunststof verpakkingsafval is verplicht, er allemaal voor gekozen dit door middel van nascheiding te gaan doen. De overwegingen waren toen: - geen investeringen in extra inzamelvoertuigen, transport en overslag; - gemak voor de burger, geen extra bewaarmiddel naast de bestaande minicontainers; - geen intensieve communicatie gericht op verbetering van scheidingsgedrag; - vermijding van een rommelig straatbeeld en ook vermijding van zwerfafval in geval van inzameling van kunststoffen met plastic zakken aan huis. Deze overwegingen gelden nog steeds. Intussen wordt met de nascheiding een hoge opbrengst kunststof verpakkingen gerealiseerd en met een hoge zuiverheid. Wel wordt als minder positief ervaren dat het resultaat van nascheiding van kunststoffen voor de burger minder zichtbaar is. Behalve scheiding van kunststoffen en metalen worden in de SBI ook minerale stoffen (zand en inert materiaal) en biogas gewonnen uit het restafval. In 2012 is door Omrin aldus 23,3% van het restafval gerecycled. Voor de hoofdstromen uit het huishoudelijk afval levert dit qua prestatie voor Súdwest- Fryslân onderstaand beeld op. Recycling Bronscheiding GFT 128 Papier/karton 83 Glas Wit groen bruin bont 21 Bruin/witgoed ( AEEA ) 3 Kringloopspullen, textiel 9 Nascheiding Omrin Metalen 5 Kunststoffen 12 Biogas 13 Mineraal 21 Brandbaar residu Omrin Overig brandbaar 169 Totaal % Recycling totaal % Bron- en nascheiding gemeente Súdwest Fryslân 2012 in kg/inwoner/jaar De conclusies is dat met bron- en nascheiding samen 64% van het huishoudelijk afval wordt gerecycled. Dit is duidelijk meer dan het landelijk gemiddelde van 50%. Efficiëntie van systemen van scheiding van kunststoffen De factoren, die van invloed zijn op de hoeveelheden kunststof verpakkingsafval die worden gescheiden en uiteindelijk gerecycled zijn bij bronscheiding: - de mate van stedelijkheid; - wel of geen gedifferentieerde tarieven bij de inzameling van restafval; - een breng- of haalsysteem. Bij nascheiding is de effectiviteit van de installatie bepalend voor de respons. Onderstaande tabel van Nedvang (de landelijke uitvoeringsorganisatie van de Raamovereenkomst Verpakkingen) geeft weer hoe de prestatie van gemeenten met bronscheiding is in Nederland. 3

4 Diftar Niet Diftar Diftar Niet Diftar SHK1- zeer sterk stedelijk Haalsysteem n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Brengsysteem n.v.t. 3,6 n.v.t. 4 SHK2- sterk stedelijk Haalsysteem 23,4 10,9 25,1 12,2 Brengsysteem 25,7 7,6 26,2 7,8 SHK3- matig stedelijk Haalsysteem 33,3 16,4 25,1 19,9 Brengsysteem 8,5 10,4 9,5 17,3 SHK4- weinig stedelijk Haalsysteem 33, ,3 17,6 Brengsysteem 21,8 12,1 21,9 14,5 SHK5- niet stedelijk Haalsysteem 33,2 16,6 31,7 16,8 Brengsysteem 21,7 13,3 21,1 12,1 Gemiddelde hoeveelheden brongescheiden kunststof verpakkingsafval in Nederland (in kg/huishouden/jaar). Bron: Nedvang De gemarkeerde cellen geven hetzelfde type gemeenten aan als de gemeente Súdwest Fryslân: stedelijkheidsklasse 4 en geen diftar. Met een haalsysteem zou in 2012 dus 17,6 kg per huishouden ingezameld zijn. Wat betreft de respons is er bij gemeenten zonder diftar sprake van een gemiddeld licht stijgende trend, in de gemeenten met diftar is gemiddeld sprake van een lichte afname. In 2012 is door middel van nascheiding 26,7 kg per huishouden aan kunststof verpakkingsafval gerealiseerd. In 2013 zal deze hoeveelheid naar verwachting zijn gegroeid naar 33,0 kg per huishouden, bijna het dubbele van wat met bronscheiding zou zijn gescheiden. Bij bron- en nascheiding ontstaat een mengsel van verschillende soorten kunststof. Het blijkt dat de kwaliteit van het nagescheiden kunststof verpakkingsafval hoger ligt dan het brongescheiden materiaal: het hergebruikspercentage van het nagescheiden kunststof verpakkingsafval ligt rond de 81%, dat van brongescheiden materiaal rond de 76%. Concluderend heeft de gemeente op basis van deze cijfers en met het huidige systeem van nascheiding een aanzienlijk hogere (respons) kunststof verpakkingsafval, dan wanneer zij een systeem van bronscheiding zou hanteren. Financieel Op basis van de Raamovereenkomst verpakkingen ontvangen gemeenten een vergoeding van het verpakkende bedrijfsleven voor de inzameling en verwerking van verpakkingen, waaronder alle kunststoffen. Uitgangpunt voor de vergoedingen voor de scheiding van kunststoffen is dat deze kostendekkend is, ongeacht de keuze voor bron- of nascheiding. De vergoeding heeft betrekking op de gehele keten van inzameling en verwerking. De vergoedingen worden vastgesteld op basis van onafhankelijke kostenonderzoeken, die tot het einde van de Raamovereenkomst in 2022 enkele malen zullen worden herhaald. Gemeenten die nascheiden ontvangen sinds 2012 een vergoeding per ton gerecyclede kunststof verpakkingen. Een onderdeel daarvan betreft een vergoeding van 67,- per ton gerecyclede kunststof verpakkingen voor de inzameling van de kunststoffen met het restafval. Daarnaast restitueert Omrin de verwerkingskosten die met de recycling van kunststoffen worden vermeden, circa 2,50 per ton huishoudelijk restafval en grofafval. De functie van nascheiding van kunststof verpakkingen is inmiddels essentieel voor de exploitatie van de hele SBI, wat nog wordt versterkt door de sterke daling van het uniforme tarief van restafval gedurende een reeks van jaren. Daarnaast wordt het transport, de sortering in kunststof monostromen en de afzet van de kunststoffen uit de vergoeding gefinancierd. Concluderend wordt gesteld dat er thans sprake is van een rendabel systeem van scheiding van 4

5 kunststof verpakkingsafval, waarbij een hoog resultaat aan gerecyclede kunststoffen verpakkingen wordt gerealiseerd (zowel kwantitatief als kwalitatief) en waarbij aanvullend sprake is recycling van metalen, mineralen en biogas. Toekomstige ontwikkelingen De belangrijkste ontwikkelingen zijn thans de mogelijke financiering van een scheiding en recycling van drankenkartonnen (melk- en sappakken) en de afschaffing van statiegeld op grote PET-flessen. Naar de mogelijkheden voor scheiding van drankenkartonnen (melk- en sappakken) wordt op dit moment landelijk onderzoek verricht. Landelijk zijn er circa 40 proefgemeenten. In Fryslân maakt de gescheiden inzameling in de wijk Zuiderburen van de gemeente Leeuwarden en de nascheiding deel uit van het onderzoek. De discussie over de eventuele financiering van de scheiding en recycling van drankenkartonnen zal in 2014 worden gevoerd door het Ministerie van I&M, de VNG en het verpakkende bedrijfsleven. In 2015 wordt naar alle waarschijnlijkheid de verplichting op het gebruik van statiegeld afgeschaft. Een groot deel van de PET-flessen zal dan bij de huishoudens in het afval terecht komen. Bij bronscheiding zal dit dan in de gescheiden stroom terecht komen, bij nascheiding in het restafval. Enkele supermarkten hebben echter ook aangekondigd door te gaan met statiegeld. Verwacht wordt echter dat er geen ingrijpende gevolgen zullen zijn voor het inzamelvolume van huishoudelijk restafval. 5