Plan Continurooster CBS Het Kompas Kesteren Managementteam Oktober 2013
Inhoudsopgave 1. Voorwoord 2. Waarom een Continurooster op CBS Het Kompas? 2.1 Aanleiding 2.2 Voor - en nadelen 2.3 Visie op het continurooster 3. Uitwerking continurooster 3.1 Lesrooster 3.2 Visie op de lunch 3.3 Afspraken tijdens de lunch 3.4 Pauzetijden 3.5 Rusttijden voor personeel 3.6 Pleinwachten 3.7 Koelen en opwarmen 3.8 Slecht-weer-programma 4. Overig 4.1 Buiten Schoolse Opvang 4.2 Medicatie 4.3 Geïndiceerde leerlingen 4.4 Schoolmelk 5. Evaluatie Bijlage: voorbeeld pleinwachtrooster 2014-2015
1. Voorwoord Het team van de CBS Het Kompas gaat m.i.v. 1 augustus 2014 het continurooster in voeren op haar basisschool. Dit betekent dat alle kinderen de lunch op school nuttigen. De middagpauze zal dan worden verkort naar drie kwartier. De schooldag begint om 8.30u en is om 14.30u afgelopen. Woensdagmiddag blijft een vrije middag. De onderbouw (groep 1 tot en met 4) is ook op vrijdagmiddag vrij. In het voorbereidingstraject zijn er gesprekken gevoerd met het team, een ouderavond georganiseerd en is er een enquête afgenomen. De uitkomst van de enquête geeft aan dat 64 % van de ouders open staan voor het continurooster. In dit plan vindt u onder meer informatie over wat werken met het continurooster voor onze school betekent, wat de voordelen en nadelen zijn, wat het betekent voor de organisatie en de praktische zaken zoals het toezicht op de kinderen tussen de middag. De praktijk op andere scholen laat zien dat ouders, leerkrachten en kinderen over het algemeen positief zijn over het continurooster. Het voorgenomen besluit van de directie is op 17 oktober 2013 voorgelegd aan de MR. De oudergeleding van de MR heeft instemming verleend om op CBS Het Kompas te gaan werken met een continurooster. Op 28 oktober 2013 is het besluit tijdens een informatieavond aan de ouders bekend gemaakt. De ouders hebben dan nog ruim genoeg de tijd om hun werk- en opvangafspraken aan te passen aan de nieuwe schooltijden. Jaap van Noppen Directeur CBS Het Kompas
2. Waarom een Continurooster op de CBS Het Kompas? 2.1 Aanleiding Aanleiding voor het onderzoek naar invoering van het continurooster is een combinatie van factoren. Sinds 2006 zijn scholen vrij om hun eigen schooltijden te kiezen. Veel scholen in Nederland stappen af van de traditionele schooltijden. We merken dat nieuwe ouders vooral bij het kennismakingsgesprek vragen of we een continurooster hanteren. Het lesrooster met de traditionele schooltijden stamt uit de agrarische samenleving. Kinderen moesten meehelpen op de boerderij, moeders waren overdag altijd thuis, en gezinnen aten tussen de middag vaak warm. De samenleving is veranderd. De meeste gezinnen eten s middags niet meer warm. Veel moeders zijn buitenshuis gaan werken. Het percentage alleenstaande ouders is sterk gestegen. Ouders maken op hun werkdagen steeds meer gebruik van opvang. Wanneer we onze tijden niet aanpassen, kan dat betekenen dat kinderen buiten de lessen om te maken hebben met voorschoolse, tussenschoolse en naschoolse opvang. In het slechtste geval betekent dit: steeds wisselende locaties en wisselende begeleiders. Zeker voor jonge en kwetsbare kinderen geen ideale situatie. Ook op onze school merken we deze veranderende samenleving. Het percentage kinderen dat overblijft stijgt jaarlijks. Hoewel onze overblijfvoorziening prima functioneert, merken we dat het steeds lastiger is om de groep overblijfouders aan te vullen. Dit komt onder meer door het toenemende aantal werkende moeders dat een betaalde baan buitenshuis heeft. Het lijkt dus voor de hand te liggen om mee te gaan met de tijd en te anticiperen op wat de huidige maatschappij vraagt. In vrijwel alle landen om ons heen zijn scholen al over gegaan op een continurooster. 2.2 Voor- en nadelen Op drie verschillende plekken zijn voor- en nadelen geïnventariseerd: in het team, op de ouderavond en in de bovenbouwgroepen. Hieronder de meest genoemde argumenten. 2.2.1 Voordelen Met het continurooster zoals CBS Het Kompas het voor ogen heeft, is er geen onderscheid meer tussen kinderen die naar huis gaan en kinderen die overblijven. Alle kinderen blijven op school. Door de schooldag niet te lang te onderbreken, is de onderwijstijd beter te structureren. Kinderen hoeven opgestarte activiteiten niet wezenlijk te onderbreken door een lange(re) middagpauze. De vaart blijft er in en de concentratie wordt beter vastgehouden. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat dit een positief effect heeft op de resultaten. Samen overblijven, bevordert bovendien het gemeenschapsgevoel bij kinderen en een positief klimaat waarin kinderen leren met elkaar verantwoordelijk te zijn (samen klaarzetten, opruimen, enz.). Het eten wordt als een onderdeel van de schooltijd beschouwd en daarmee wordt het onderwijs meer dan alleen lezen, taal en rekenen. Kinderen leren elkaars gewoonten en gebruiken kennen en omgaan met gezond gedrag (bv. tafelmanieren en hygiëne). Door de invoering van een continurooster is de schooldag eerder afgelopen. Dat is gunstig voor zowel de kinderen als de leerkrachten. De kinderen hebben meer mogelijkheden voor andere activiteiten na schooltijd, zoals muziek en sport of een afspraak bij de tandarts. De leerkracht heeft meer tijd voor lesvoorbereiding, overleg met collega s en nascholing. Ouders hebben de mogelijkheid een langere periode achtereen te werken en hoeven tussen de middag niet
haastend door het verkeer. De verwachting is dat het continurooster in de school, voor leerkrachten, kinderen en ouders meer rust en duidelijkheid geeft. 2.2.2 Nadelen CBS Het Kompas onderkent ook de nadelen die het invoeren van het continurooster kan hebben. De kinderen gaan tussen de middag niet naar huis en zijn iets vroeger thuis. Voor werkende ouders die hun ritme juist hebben afgestemd op school, kan dat lastig zijn. Zij moeten straks een stukje extra kinderopvang regelen en in veel gevallen betalen. Het wegvallen van het huidige overblijfgeld zal hiervoor niet dekkend zijn. Door het continurooster worden kinderen verplicht tot overblijven, hetgeen voor sommige huishoudens ingrijpend is voor het programma van de maaltijden thuis. Veel ouders die geen baan hebben, parttime werken of vrijwilligerswerk doen, voelen hun taak als ouder uitgehold, omdat zij het contact met hun kinderen tussen de middag missen. Omgekeerd missen kinderen ook de ruimte om thuis stoom af te blazen. Dat zal voornamelijk voor jonge kinderen, maar ook voor kinderen die (vanwege bv. een beperking) kwetsbaarder zijn, best even wennen zijn en goed begeleid moeten worden. Het invoeren van het continurooster is een behoorlijke taakverzwaring voor de leerkrachten. Zij hebben tussen de middag maar weinig tijd om even op te laden of de middaglessen voor te bereiden. Het begeleiden van de maaltijd en het houden van toezicht tussen de middag komt er als een extra taak bij. Voor de onderlinge band binnen het schoolteam kan het belemmerend werken omdat er minder ontmoetingsmogelijkheden zijn tussen de middag. Tot slot, een continurooster kan in de eerste weken vermoeiend zijn voor iedereen, hoewel de praktijk van andere scholen leert dat ze er gauw aan gewend zijn. 2.3 Visie op het continurooster Door het continurooster kunnen wij als team een doorgaande lijn creëren in de schooldag van onze kinderen. Vanaf het moment dat ze op school komen tot aan dat zij de school verlaten om half drie gelden dezelfde eenduidige regels door de school. Kinderen en leerkrachten zijn op de hoogte van deze regels en dat biedt structuur, duidelijkheid en rust. We verwachten dat dit het welbevinden van de kinderen ten goede komt en dit stimulerend werkt voor de ontwikkeling van de kinderen. Tevens willen we als school onze verantwoordelijkheid nemen in het aanzetten tot gezond gedrag. In dit geval gezond eet- en beweeggedrag. Via de nieuwsbrief en in leergesprekken met de kinderen zal de school aandringen op een gezonde lunch. Buiten spelen zal onderdeel uit maken van de pauze. De kinderen kunnen bewegen en samen spelen. We realiseren ons ook dat sommige leerlingen in hun pauze een stiltemoment nodig hebben om tot rust te komen. Hier hebben we oog voor.
3. Uitwerking Continurooster 3.1 Lesrooster Het continurooster zoals hieronder weergegeven, is de meest rustige vorm waarmee qua tijden het minst overhoop wordt gehaald. In dit rooster blijven alle kinderen op de woensdag tot 12.15 uur op school. Het lesrooster van CBS Het Kompas ziet er in de nieuwe situatie als volgt uit: Onderbouw: groep 1 t/m 4 Bovenbouw: groep 5 t/m 8 ma/di/do: 8:30 uur- 14.30 uur ma/di/do/vr: 8:30 uur- 14.30 uur wo: 8.30 uur - 12.15 uur wo: 8.30 uur - 12.15 uur vr: 8.30u-12.00u We kiezen er voor om de lunchtijd als lesgebonden tijd te nemen. Dit betekent dat het kwartiertje eten niet als extra belasting uit de taakuren hoeft te komen en er na schooltijd nog gewoon het voordeel is van de drie kwartier die tussen de middag wordt ingeleverd. Maar dit betekent ook dat het eten gecombineerd moet worden met doelen gezond gedrag, taalontwikkeling, enz. Hier moeten afspraken over op papier komen. De eindtijd wordt dan 14.30 uur. 3.2 Visie op de lunch De lunch is géén pauze maar valt onder lestijd. In de klas wordt onder toezicht van de eigen leerkracht gegeten en gedronken gedurende 15 minuten. Omdat kinderen uit de groepen 1, 2 en 3 vaak meer tijd nodig hebben om te lunchen wordt hier soepeler mee omgegaan. Deze kinderen kunnen iets langer door eten als dit nodig is. De kinderen nemen hun eigen eten en drinken mee van thuis. We willen dat dit een gezonde maaltijd is. Tijdens het eten wordt gezorgd voor een informele sfeer en een gezellig klimaat. Indien de groepsgrootte dit toe laat, kan gekozen worden voor een andere opstelling van de stoelen, bv. een kring. De spullen kunnen dan op de grote groepstafel staan. Er zijn in het klassendienstrooster van de kinderen vaste taken voor het klaarzetten en opruimen van de spullen. Zo leren de kinderen dat zij met elkaar verantwoordelijk zijn. Natuurlijk kan er tijdens het eten rustig gepraat worden en kan er centraal aandacht zijn voor verhalen van kinderen. Ook is er de mogelijkheid om een boek voor te lezen of zo nu en dan samen iets te bekijken op het digibord. Rust en gezelligheid tijdens de lunch hebben een groot effect op een positief groepsklimaat. Het is niet de bedoeling dat de lunch snel naar binnen wordt geschrokt om vervolgens zo gauw mogelijk aan de pauze te beginnen. De kinderen starten de maaltijd samen en wachten tot iedereen is uitgegeten. De leerkracht heeft voldoende pedagogische bagage om dit goed te begeleiden. 3.3 Afspraken tijdens de lunch Bij het nuttigen van de lunch hoort een aantal regels of manieren die de leerkrachten en kinderen consequent toepassen. Denk hierbij aan: Handen wassen voor het eten Geen schoolspullen (schriften/boeken) op tafel Tassen op de grond en niet op tafel We beginnen de maaltijd na een kort gebed
Een gezonde lunch is: brood, melk of vruchtensap, fruit Netjes eten en drinken Geen eten onderling ruilen Blijven zitten onder het eten en drinken Rustig praten tijdens het eten en drinken Wachten totdat iedereen klaar is met eten Netjes opruimen als je klaar bent met eten en drinken Overgebleven eten en drinken niet weggooien maar weer mee naar huis nemen 3.4 Pauzetijden Hoewel inspannende en ontspannende lessen tijdens de dag zoveel mogelijk worden afgewisseld, hebben ook kinderen wettelijk recht op pauze. Tijdens de pauze worden geen verplichte activiteiten aangeboden zodat kinderen voor een bepaalde tijd hun eigen gang kunnen gaan. We kennen een kleine pauze van 15 minuten en een grote pauze van 30 minuten. 3.5.1 Kleine pauze De kinderen hebben s ochtends een kleine pauze van 15 minuten. In groep 3 t/m 8 spelen de kinderen buiten. Ondertussen eten en drinken de kinderen een klein tussendoortje. Er zijn minimaal twee leerkrachten buiten om toezicht te houden. In groep 1 en 2 nuttigen de kinderen hun tussendoortje binnen, en valt het dagelijks buiten spelen niet onder de pauzetijd, maar onder bewegingsonderwijs. 3.5.2 Grote pauze groepen eten pauze Groep 1, 2 11.45-12.15 12.15-12.30 Groep 3 t/m 8 11.45-12.00 12.00-12.30 Er is een voorstel om kinderen uit groep 7/8 die dat willen te laten assisteren bij de lunch van groep 1 en 2 Voor de lunch staat 15 minuten, voor de pauze 30 minuten. In groep 1 t/m 3 kan meer tijd ingeroosterd worden voor de lunch, de pauze is dan ook iets korter. Voor de kinderen van groep 1 en 2 kan de pauze echter eventueel worden verlengd met uren bewegingsonderwijs (buiten spelen). Er is voldoende ruimte op het plein om met alle kinderen tegelijkertijd buiten te zijn. We vinden het gezond dat alle kinderen buiten zijn. Dit gebeurt zoveel mogelijk op het plein. Er zijn banken en picknicktafels waar kinderen zich met een boekje of spelletje terug kunnen trekken om tot rust te komen. Er wordt door school nog extra speelmateriaal aangeschaft voor de kinderen. We spreken met de kinderen af dat we na het spelen met elkaar opruimen en dat ook zij daar verantwoordelijk voor zijn. 3.5 Rusttijden voor personeel Volgens de CAO voor het Primair Onderwijs mogen leerkrachten maximaal 5,5 uur achter elkaar werken, waarna er een half uur pauze moet volgen. Het is wettelijk ook toegestaan dit in 2x 15 minuten op te nemen. Het team van CBS Het Kompas hecht veel waarde aan haar pauze. Het uitgangspunt is om iedere leerkracht zoveel mogelijk 30 minuten pauze te geven. Het zal voor alle personeelsleden ook een aantal keer per week voorkomen dat hij/zij tussen de middag 15 minuten
pleinwacht heeft. Wie tussen de middag de pleinwacht doet, heeft recht op 2 x 15 minuten pauze op een ander moment. Als personeel met niet lesgevende taken bijspringt, zou dit in wisseldiensten haalbaar moeten zijn. 3.6 Pleinwachten Tijdens het spelen is er toezicht door twee pleinwachten: twee leerkracht(en) of personeelsleden. Bijlage: het pleinwachtrooster 2013-2014 3.7 Koelen In het kader van hygiëne kunnen kinderen hun lunchboxen en drinkbekers in een grote koelkast plaatsen. Er zal een extra koelkast worden aangeschaft. Deze koelkast wordt wekelijks schoongemaakt. In alle klassen staat een koelkastbak waar kinderen s ochtends hun spullen in zetten. Voordat de les begint, gaat de bak in de koelkast. Voor de lunch wordt de koelkastbak weer opgehaald en kunnen kinderen hun eigen spullen op tafel zetten. Jarige kinderen kunnen er nu ook voor kiezen om een lunchgerechtje te trakteren. 3.8 Slecht weer programma Bij slecht weer blijven de kinderen binnen. Omdat de pauze vrije tijd is, mogen de kinderen eigen keuzes maken voor hun vrijetijdsbesteding. Er wordt door de leerkrachten van tevoren afgesproken wat de opties zijn. De leerkracht stuurt dit aan voordat hij/zij aan de eigen pauze begint: bv. - in één lokaal draait een TV-uitzending op het digibord - in één lokaal is ruimte voor gezelschapsspelletjes - in één lokaal kunnen kinderen vrij knutselen - in de hal/leeg lokaal is een rustruimte ingericht, waar kinderen rustig kunnen lezen of hangen. De twee pleinwachten lopen heen en weer tussen de groepen die pauze hebben. Indien wenselijk springt een extra leerkracht bij. We leren de kinderen dat we aan het eind van de pauze met slecht weer alles met elkaar opruimen. 4. Overig 4.1 Buiten Schoolse Opvang Omdat bij het continurooster de schooltijd eerder eindigt dan in het huidige rooster, namelijk om 14.30 uur, is het nodig om de tijd van de BSO te verlengen voor ouders die daar gebruik van willen maken. BSO Bunderbos en BSO SamSam zijn op de hoogte van onze plannen en kunnen u hiervoor een aanbod doen. Het is belangrijk dat u contact met hen opneemt zodat de naschoolse opvang voor uw kind goed geregeld is met ingang van het continurooster op 1 augustus 2014. 4.2 Medicatie bij kinderen(protocol) Er zijn kinderen die tussen de middag medicijnen nodig hebben. Wanneer dit het geval is, worden hierover afspraken gemaakt tussen de ouders van het kind en de desbetreffende leerkracht. Per
kind wordt onder meer besproken en vastgelegd in een protocol, wie waarvoor bevoegd en verantwoordelijk is. 4.3 Geïndiceerde leerlingen Ook bij ons op school zijn leerlingen die vanwege een gevoeligheid of beperking(bv. ADD, ADHD, Autisme) meer rust nodig hebben tussen de middag. In overleg met de ouders en de intern begeleider kunnen zij terecht in de rustruimte. Zij kunnen een spel of knuffel van thuis meenemen wat hen rust geeft. 4.4 Schoolmelk/schoolfruit Wanneer hiervoor voldoende belangstelling is, kunnen we overwegen een abonnement voor schoolmelk/schoolfruit aan te bieden. Ouders sluiten dit abonnement zelf af en kiezen welke zuivel zij dagelijks voor hun kind willen. 5. Evaluatie Wanneer de school besluit over te gaan op een continurooster wordt er uiterlijk na één jaar geëvalueerd met betrokkenen, waaronder ouders. Doel van de evaluatie is onder meer, te kijken naar verbeterpunten die kunnen worden aangebracht.
Bijlage: Pleinwachtrooster 2014-2015(Voorbeeld op basis van huidige situatie) Uitgangspunt: In de kleine pauze lopen twee leerkrachten buiten. De anderen hebben pauze. In de grote pauze lopen twee leerkrachten buiten voor groep 3 t/m 8. De leerkrachten worden na 15 minuten afgewisseld door twee andere leerkrachten. De kinderen van groep 1 en 2 spelen buiten op het kleuterplein. Daar wordt toezicht gehouden door één persoon. Iedere collega heeft minimaal 1x per week een versnipperde pauze van 2 x 15 minuten. De andere dagen is er een pauze van 30 minuten tussen de middag. De versnipperde pauze wordt opgenomen: 15 minuten kleine pauze + 15 minuten grote pauze. De IB er, vakleerkracht en de directeur draaien mee met groep 3 t/m 8. De conciërge krijgt een pleinwacht-taak bij groep 1 en 2. In het onderstaande schema is er vanuit gegaan dat de meeste groepen twee parttime leerkrachten hebben. Pas als we n.a.v. de formatie namen weten kunnen we concreter worden. maandag dinsdag donderdag vrijdag Grote pauze Groep 1, 2 Ieder 15 minuten: Leerkracht 1 Conciërge Ieder 15 minuten: Leerkracht 2 Leerkracht 1 Ieder 15 minuten: Conciërge Leerkracht 2 Kleine pauze Groep 3 t/m 8 Directeur Leerkracht 3/4 Leerkracht 4/5 Directeur Leerkracht 7/8B Leerkracht 6 Leerkracht 6 Leerkracht 7/8A Leerkracht 7/8B Leerkracht 3/4 Directeur Leerkracht 4/5 Grote pauze Groep 3 t/m 8 Leerkracht 7/8A Leerkracht 7/8B Leerkracht 6 * Directeur* IB Leerkracht 3/4 Leerkracht 4/5* Leerkracht 7/8A* Leerkracht 4/5 IB Vakleerkracht* Leerkracht 3/4* Directeur Conciërge Leerkracht 6* Directeur* *De leerkrachten die de tweede beurt in de grote pauze voor hun rekening nemen.