Kennismaking met Acceptatie en Commitment therapie in het therapeutisch milieu van een PVTomgeving Katleen Dieu en Kristel De brucker
Wat is ACT? Nieuwe vorm van gedragstherapie. Eind 20 ste eeuw ontwikkeld door Steven C. Hayes, Kelly G. Wilson en Kirk D. Strosahl. Mindfulness als onderdeel. Doel: psychologische flexibiliteit vergroten.
Wat is ACT? Vorm van positieve psychologie. klachten bestrijden. = vaardigheden verbeteren. Verschillende processen zorgen voor psychologische flexibiliteit (zie hexaflex).
Hexaflex van psychologische flexibiliteit 24-3-2016 ACT; acceptatie en commitment therapie
Hexaflex van psychologische flexibiliteit Contact met het hier en nu = mindfulness = uit het hoofd komen en in contact met het hier en nu zijn. Acceptatie = bereidheid om alles wat je pad kruist en niet te controleren valt toe te laten. Defusie = houding ten opzichte van denken waarbij men afstandelijk, kritisch maar niet-vijandig omgaat met zijn gedachten.
Hexaflex van psychologische flexibiliteit Observerende zelf/zelf als context = beseffen dat je een optelsom bent van gedachten, gevoelens, ervaringen, lichamelijke sensaties... Waarden = bewust zijn van wat je echt wil bereiken in je leven en wat je echt belangrijk vindt. Toegewijde actie = handelingen stellen in functie van wat je echt wil bereiken in je leven en wat je belangrijk vindt.
2. ACCEPTATIE Jezelf open stellen voor opwellingen, emoties, gevoelens ook al zijn deze pijnlijk. In plaats van ertegen te vechten, weerstand te bieden, weg te rennen of je erdoor te laten overweldigen, stel je jezelf open en laat je ze zijn. We hebben geleerd om te vechten en te vluchten voor wat we liever niet willen ervaren. En controle werkt niet, maar de hang naar controle blijft bestaan. Loslaten = rouwproces. Als je ten volle beseft dat je geen controle hebt over je gedachten, gevoelens en veel van je omstandigheden, pas dan wordt het idee van acceptatie echt bespreekbaar.
ACCEPTATIE ALTERNATIEVE BEGRIPPEN Het toestemming geven om er te zijn. Je open stellen en er ruimte voor maken. De strijd loslaten, er niet meer tegen vechten. Er zachter in worden. Het laten zijn. Er in ademen. Je energie niet meer verspillen door het weg te duwen. Je echt bestolen voelen van je controletechnieken.
CREATIEVE HOPELOOSHEID Een actie die voortkomt uit de experiëntiële vermijding wat doe je allemaal om je te ontdoen van slechte gedachten en gevoelens? Wat doe je om deze te vermijden? Dat is de agenda van de emotionele controle, controlestrategie. Controlestrategieën zijn o.a.: sporten, bidden, meditatie, alcohol, heroïne,... tot zelfs zelfmoordpogingen. Strategieën zijn niet altijd goed of slecht, juist of onjuist, positief of negatief; de vraag is: is het werkbaar? Het hele ACT-model berust op werkbaarheid. Controlestrategieën worden vaak overdreven en onjuist gebruikt, gevolg de kwaliteit van leven lijdt daaronder.
3. FUSIE EN DEFUSIE Fusie betekent dat je verstrikt raakt in je gedachten en je gedrag erdoor laat domineren. Je gedachten voeren je mee en je geraakt er in vast. Je kunt je verliezen in je gedachten, of je kunt erdoor overspoeld worden. Sommige mensen kunnen hun gedachten zo stevig vasthouden, ze weigeren ze los te laten, ze verdrinken erin, ze herkauwen en herkauwen ze en ze worden er helemaal door in beslag genomen. Er wordt geworsteld met de gedachten, men raakt erdoor vertroebeld dat je als het ware je door die gedachten laat commanderen. De impact van de gedachten is dan te groot, er wordt veel teveel tijd, energie en moeite in gestoken.
WAT IS DEFUSIE? Defusie betekent dat je je losmaakt of afstand neemt van je gedachten, i.p.v. er helemaal in op te gaan of je erdoor te laten commanderen. Je laat de gedachten komen en gaan alsof het auto s zijn die aan jou voorbij rijden. kijken naar gedachten en niet vanuit gedachten. gedachten opmerken, observeren en er niet in meegaan, je ziet ze voor wat ze zijn, niets meer en niets minder, je doet een stap achteruit en je kijkt ernaar. gedachten laten komen en gaan en ze niet vasthouden losmaken, ontwarren, het verhaal laten vallen.
IN EEN TOESTAND VAN FUSIE In een toestand van fusie kan een gedachte lijken op: De absolute waarheid. Een bevel dat je moet gehoorzamen of een regel die je moet opvolgen. Een dreiging waar je zo snel mogelijk vanaf moet zien te komen. Iets wat hier en nu gebeurt, ook al gaat het om het verleden of de toekomst. Iets wat je niet los kunt laten, ook al verpest het je leven.
IN EEN TOESTAND VAN DEFUSIE In een toestand van defusie zie je een gedachte voor wat die is, niets meer en niets minder dan een verzameling woorden of beelden in je hoofd. Je erkent dan dat een gedachte: Zeker geen bevel is dat je moet gehoorzamen of een regel die je moet opvolgen. Beslist geen bedreiging voor je is. Niet iets is wat in de fysieke wereld gebeurt. Al dan niet belangrijk is, keuze aan jou hoeveel aandacht je eraan besteedt. Kan komen en gaan zonder de behoefte deze vast te houden of je ertegen te verzetten.
Integratie ACT in Rado Rado = PVT waar 60 bewoners verblijven. Hanteren dezelfde basisvisie waarbij volgende pijlers nagestreefd worden: maximale autonome samenleving, bevorderen groepscohesie, bevorderen sociale contacten, aanleren nieuwe vaardigheden, zinvolle dagbesteding en zin voor verantwoordelijkheid. Rado 1: ruimte voor 20 bewoners waar woontraject begeleiding mogelijk is. Rado 2 : ruimte voor 40 bewoners waar klemtoon gelegd wordt op comfortzorg en hulpmiddelengebruik binnen een veilige woonomgeving. 24-3-2016 ACT: acceptatie en commitment therapie
Integratie ACT in Rado 2014 en 2015: psycholoog, verpleegkundig specialist en referentieverpleegkundigen volgen ACT congres en opleiding: 3- daagse ACT congres vanuit Association for Contextual Science Trainingsinstitute. 6- daagse opleiding aan de ACT academie van Sara Bosman en Annick Seys. Psycholoog past ACT toe binnen de psychotherapeutische begeleiding.
Integratie ACT in Rado Toelichting aan de teams van werking, theorie, visie en oefeningen via interne vorming van 6 uur. Interactieve bijscholing waarin metaforen, oefeningen en theorieën verweven zijn. Concept vorming: eerst met jezelf aan de slag gaan, op jezelf toepassen en dan pas integreren in de dagelijkse begeleiding van patiënten. Aangevuld met cursus: Time to ACT: ACT gesprekstechnieken voor verpleegkundigen/zorgkundigen en de dagdagelijkse begeleiding. 24-3-2016 Mentorschap - Kristel De Brucker
Integratie ACT in Rado Binnen kernteam draaiboek uitgewerkt, waarin stappenplan beschreven staat. ACT integreren binnen afdelingsvisie en therapeutisch milieu. Uitbouwen van innovatieve afdelingsvisie die inspeelt op huidige tendensen: ACT, motivationele (gespreks)technieken, herstelvisie en empowerment. Afdelingsvisie is via PowerPointpresentatie uitgebreid voorgesteld aan de teams. 24-3-2016 Mentorschap - Kristel De Brucker
Verdere uitdagingen voor 2016 Therapeutisch milieu op de afdelingsvisie verder afstemmen. Volgende thema s uitvoerig bespreken : bewoners staf meeting zorgplan bespreking individuele en gemeenschappelijke activiteiten patiëntentoewijzing huishoudelijk reglement 24-3-2016 Mentorschap - Kristel De Brucker
Conclusie Uitdagingen genoeg om aan te gaan in 2016! Time to ACT! 24-3-2016 Mentorschap - Kristel De Brucker