Mini symposium 5 leefstijlen bij sterven

Transcriptie

1 Mini symposium 5 leefstijlen bij sterven Gent 25 april 2013

2 Opzet Opstarten Toelichting op STEM Introductie in leefstijlen bij sterven + casuïstiekbespreking Verschillen in omgaan met verdriet Afsluiting

3 Wat vindt U belangrijk? Als u nú nadenkt over de laatste dagen weken van uw leven? Alles regelen rond het gezin, afscheidsbrieven financien Thuis zijn omgeven door de mensen die we graag zien Zonder pijn Afscheid nemen (eigen kinderen, geukkig verder kunnen) Wensen helder (gezellig samen-zijn, samen nog een keer eten) Goede opvang en begeleiding (afhankelijk) Gesprekken over wat komen gaat Keuzevrijheid euth. + Palliatieve sedatie (autonomie) Eerlijkheid Rust en rust in de omgeving (goede en zachte verzorging) Omgaan in waarheid

4 Wat vindt men belangrijk familie / vrienden 61 % geen pijn hebben 57 % mijn waardigheid behouden 41 % mogelijkheid om zelf te beslissen wanneer mijn leven eindigt 38 % goede verzorging 34 % afscheid nemen 32 % volledig bij bewustzijn zijn 30 % medische zorg 27 % in mijn eigen woning blijven wonen 26 % genieten 26 %

5 gedrag Zichtbaar buitenwereld Zichtbaar voor jezelf gedachten Praten en denken Sociale context Regie Taboe gevoelens

6 gedrag Zichtbaar buitenwereld Zichtbaar voor jezelf gedachten Praten en denken Sociale context Regie Taboe gevoelens

7 patiënt Praten en denken Sociale context Regie Taboe hulpverlener Praten en denken Sociale context Regie Taboe

8 Opvallende aspecten Praten en denken over de dood Gericht, actief, bewust, uiten, confrontatie, etc. Sociaal sterven Verbondenheid, hele systeem, zorgzaamheid, stervende centraal, empathie, etc. Regie in de laatste levensfase Regie, autonomie, geen last, (medische) maakbaarheid, etc Taboe Weerstand op het onderwerp, vermijding, vooruitschuiven, onzekerheid etc.

9 Sterfstijl: vertrouwenden (12%) Bezig zijn met en praten over de dood + - vertrouwenden Traditioneel Modern Nieuwe tijd Levenswijze

10 Sterfstijl: vertrouwenden (12%) leven na de dood Mensen in deze groep zijn: minder bang en hebben al een bepaald beeld van de laatste levensfase. sterk gericht op het gezin de dood al een deel van het leven. Als patiënt: gevoelig voor autoriteit, niet veeleisend en tevreden met het standaardaanbod, volgzaam, R-R-R Wat helpt: informatie in hapklare brokken, niet teveel alternatieven, aandacht voor de spiritualiteit, uitnodigend zijn want men is niet zo initiatiefrijk.

11 Casus

12 Case Vertrouwende Hoe kom/blijf je in contact? Wat heeft het gemaakt dat u veranderd bent van gedachten Vertrouwenskant: Erbij gaan zitten Op haar gemak doen voelen (familie betrekken) Tijd nemen Stilte Waarheid kan kwetsen Polsen naar wat wilt u zelf eigenlijk? Mogelijkheden schetsen

13 Case Vertrouwende Wat valt u op in de communicatie? Ze gaat zitten Neemt de tijd Biedt andere mogelijkheden Ze gebruikt stilte om de dame haar zin af te laten maken Non verbalen: Ze knikt Oogcontact Stem lager Stem gaat omlaag De arts vindt het heel belangrijk wat

14 Sterfstijl: rationelen (15%) Bezig zijn met en praten over de dood + - vertrouwenden rationelen Traditioneel Modern Nieuwe tijd Levenswijze

15 Sterfstijl: rationelen (15%) control over de dood Mensen in deze groep: zoeken een balans tussen werken en genieten. Ziek zijn en dood passen niet goed in het levensbeeld bij deze groep mensen. Ze hebben moeite met het tonen van hun kwetsbaarheid. Als patiënt: gevoelig voor autoriteit, leunen op professionele kennis ze zijn op zoek naar zekerheden. Ondersteunend: heldere feitelijke informatie Niet te veel over gevoelens, praktisch en ondersteunend duidelijkheid over de rolverdeling

16 Sterfstijl: socialen (33%) Bezig zijn met en praten over de dood + - vertrouwenden socialen rationelen Traditioneel Modern Nieuwe tijd Levenswijze

17 Mensen in deze groep: Sterfstijl: socialen (33%) bang voor de dood Gekenmerkt als volks en eigentijds, zorgeloos, Niet al te opvallend, doe maar gewoon Zij vinden het vooral belangrijk om te sterven tussen familie en vrienden. Daarbij verwachten zij dat zaken te zijner tijd voor hen geregeld worden. Als patiënt: vasthoudend aan het leven, behoefte aan troost, verlichting, uitstellen tot het niet meer kan (medicatie), doen niet zoveel uit zichzelf, mogelijk eenzaam (omdat het zo gek is voor anderen om er over in contact te zijn.) Ondersteunend: Informatie in kleine delen, regelmatig herhalen benoem emoties, geef ruimte voor ondersteuning

18 Casus

19 Case 1 Sociale Hoe kom/blijf je in contact? Benoemen wat je ziet: ik zie aan uw gezicht dat u niet comfortabel bent Vragen aan de dame: kan / mag er iets aan gebeuren Meegaan: het zou best de koffie, maar misschien is. Fysiek nabij zijn (aanraken, naar haar toe leunen) Als de pijn niet minder wordt mag ze roepen Zeggen dat ze geen pijn hoeft te hebben Bent u bang voor medicatie

20 Case 1 Sociale Wat valt u op in de communicatie? Aansluiten De verpleegkundige laat w at van zichzelf zien U bent net mijn moeder We kunnen er wat aan doen: Is een kleine moeite best slim om te doen Humor inzetten ze is licht van toon

21 Sterfstijl: pro-actieven (18%) Bezig zijn met en praten over de dood + - socialen pro-actieven vertrouwenden rationelen Traditioneel Modern Nieuwe tijd Levenswijze

22 Sterfstijl: pro-actieven (18%) leven met de dood Mensen uit deze groep: kenmerken zich door een kritische houding als het gaat om de zorg in hun laatste levensfase. Voor hen is de dood geen taboe, er wordt over nagedacht en gesproken om zo de regie ook in deze fase in de hand te houden. Als patiënt: wil alles weten, mondig, goed geïnformeerd, Veeleisend en zelfredzaam en afkerig van zinloos handelen Ondersteunend: inzicht geven in de alle opties, geef regie, geef kaders verwijs naar andere informatie

23 Casus

24 Case 2 Proactieve Hoe kom/blijf je in contact? Heeft u er over nagedacht Hoe komt dat nu ineens Heeft u er al over gesproken Ik schrik hiervan Bent u er lang mee bezig Hoe is het zo gekomen Hoe kom/blijf je in contact? Veel tijd en veel vertrouwen Iemand er bij vragen, om het gesprek hierover aan te gaan Samen zoeken naar pro s en con s

25 Case 2 Proactieve Wat valt u op in de communicatie? Erkenning dat ze geluisterd heeft, Je mag het onderzoeken, jij mag het bekijken dat bouwt de verpleegkundige in haar dialoog. Ze vraagt toestemming

26 Prikkel Antwoord

27 kiezen Prikkel Antwoord

28 kiezen Prikkel Antwoord Wat is goed voor mij Wat is goed voor bewoner Wat hebben we afgesproken Wat vinden mijn collega s hiervan

29 Sterfstijl: onbevangenen (22%) Bezig zijn met en praten over de dood + - socialen vertrouwenden rationelen pro-actieven onbevangenen Traditioneel Modern Nieuwe tijd Levenswijze

30 Sterfstijl: onbevangenen (22%) leven zonder de dood Mensen uit deze groep: Voor hen is de dood niet direct een onderwerp. Zij houden van genieten en leven hun leven op een eigenzinnige manier. Als patiënt: dwarsig, grenzen zoekend, onrustig, veel vrienden willen zien, ongevoelig voor autoriteit, afstand van zorgverleners Ondersteunend: korte, concrete informatie, in het hier en nu zijn, check naar emoties (ipv er al in te duiken), recht voor zijn raap

31 Oefenen met ander gedrag Haalbaar doel : 15 minuten Delen dat je aan het oefenen bent met elkaar Beloning (bloemetje biertje) Symbooltje

32

33 Coping is de manier waarop iemand zowel gedragsmatig, verstandelijk als emotioneel op aanpassing vereisende omstandigheden reageert. Sociaal reageren Niets doen Afleiding zoeken Positief denken Wensdromen en cognitief gericht reageren Destructief reageren en het uiten van kwaadheid Gericht reageren steun zoeken en emoties uiten; De zorgen met iemand delen andere mensen de gevoelens tonen. afwachten, de situatie aanvaarden en het probleem vermijden; de zaak op zijn beloop laten, zich erbij neerleggen. nieuwe activiteiten zoeken om niet aan het probleem te hoeven denken en afleiding zoeken om de spanning te doorbreken. de zaak van de zonnige kant bekijken en zich gerust stellen doordat het wel mee zal vallen. hopen dat het in de toekomst beter gaat en dat alles goed komt. zin om alles stuk te slaan en dat niet doen, agressief worden. het probleem stap voor stap aanpakken, informatie zoeken bij anderen.

34 Voor vragen - opmerkingen Bert Buizert Telefoon Mail bert.buizert@stichtingstem.info Website: Website: