Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.

Transcriptie

1 Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten, neem een kopje koffie of een glas cranberrysap en laten we het eens over je gevoelens en emoties hebben.. Vergis je niet: het hebben van en dwarslaesie is een van de moeilijkste dingen om psychisch mee om te gaan. Als het je niets zou doen kom je van een andere planeet. Dit hoofdstuk gaat over rouw en geeft je mogelijkheden daarmee om te gaan. 7.1 Gevoelens en emoties De oorzaken van een dwarslaesie zijn zeer verschillend. Mogelijk ben je zelf medeverantwoordelijk voor het ongeval dat tot je letsel heeft geleid, of is iemand anders verantwoordelijk. Soms kan er niemand als schuldige aangewezen worden en is het het beloop van de natuur. Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt. Je lichaam heeft een grote wond opgelopen met duidelijk lichamelijke gevolgen. Je psyche en je geest hebben echter ook schade opgelopen, alhoewel hier geen zichtbare wonden zijn, tenminste niet van de buitenkant. De veranderingen in je stemming, gevoelens en emoties zijn niet zo voorspelbaar als de lichamelijke gevolgen van de dwarslaesie. Je kunt niet zeggen 'ik heb een T9 dwarslaesie en daarom voel ik dit en dat.' De manier waarop we omgaan met de dwarslaesie is net zo verschillend als de ervaringen, levensstijl en overtuigingen die je voor de dwarslaesie had.

2 Zoveel mensen, zoveel varianten. Om in het reine te komen met de veranderde mogelijkheden is het belangrijk om je gevoelens te erkennen. De volgende stap is de tijd te nemen om deze gevoelens te doorleven. Iedereen gaat anders om met de emotionele impact van de dwarslaesie. Er is geen 'goede' manier van omgaan met deze emoties, maar je moet er wel een weg in vinden je kunt het niet simpelweg negeren. Het accepteren van de realiteit Misschien vind je het in het begin moeilijk om te accepteren dat dit met jou gebeurd is. Misschien hoop je wel op een wonder zodat je voor 100 % herstelt. De harde waarheid is dat de dwarslaesie op een of andere manier blijvende gevolgen zal hebben in je leven. Het accepteren dat je lichamelijke mogelijkheden veranderd zijn en je richten op wat je wel nog kan is een belangrijk om verder te komen. Voor veel mensen betekent leren leven met een dwarslaesie dat zij het verlies moeten verwerken. Als iemand van wie je houdt overlijdt, krijg je te maken met een groot gevoel van verlies er komt een groot gat en je vraagt je af hoe, en of, je dit ooit op kunt vullen. Een dwarslaesie kan dezelfde gevoelens van verlies opwekken. Een natuurlijke reactie is rouw en een rouwproces is essentieel om vooruit te komen. 7.2 Wat is rouw? Rouw is een van de meest intense en complexe mix van emoties die een mens kan doormaken. Het eerste gevoel kan intens verdriet zijn maar dit is niet de enige emotie die bij het rouwproces hoort. Er zijn veel andere gevoelens die een rol kunnen spelen. Soms kun je op een dag verschillende gevoelens op verschillende tijden ervaren. Herkennen wat je voelt en accepteren dat het erbij hoort is belangrijk in het leren omgaan met je beperkingen. De emoties die je mogelijk voelt zijn: Ontkenning Woede Depressie Verdriet Eenzaamheid Onzekerheid Angst Kwetsbaarheid

3 Ontkenning Je kunt voelen dat dat wat je overkomen is niet echt gebeurd is dat je elk moment wakker zal worden en alles weer is zoals het was. Het kan soms moeilijk zijn te begrijpen dat het ongeval voor jou blijvende gevolgen heeft. Woede Je kunt soms erg kwaad worden omdat dit met jou gebeurd is. Je kunt voelen dat het leven erg oneerlijk is omdat dit jou overkomen is. Misschien ben je wel kwaad op jezelf, op de oorzaak van het ongeval, op een hoger macht. Deze gevoelens kunnen heel sterk zijn, maar zullen in de loop van de tijd verminderen. Depressie en verdriet Als je langzaam de realiteit van de veranderingen onder ogen ziet, kun je overspoeld raken door negatieve gedachten. Je kunt je afvragen wat het leven nog meer voor je in petto heeft. Mogelijk vind je het lastig om de toekomst positief in te zien. Je verliest de interesse in de dingen die je voorheen gelukkig lieten voelen je vrienden, familie of lekker eten en drinken. Het is volstrekt normaal om je depressief of verdrietig te voelen als gevolg van dit ernstige letsel, maar dit is een onderdeel van het rouwproces. Vecht er niet te hard tegen. Als je merkt dat het niet vermindert in de loop van de tijd zoek dan hulp. Eenzaamheid Je kunt voelen dat niemand kan voelen wat jij meemaakt, en dat niemand je echt begrijpt. Mogelijk kan het praten met andere mensen met een dwarslaesie helpen om je toekomst het hoofd te bieden. Je kunt zien dat anderen het ook redden, mentaal. Onzekerheid Er zijn zoveel dingen onzeker in het begin van het herstel en de revalidatie. Kun je nog wel terug naar huis? Hoe reageren je familie en vrienden? Kun je weer aan het werk of studeren? Wat gaat er gebeuren als er geen herstel komt? Ga je ooit trouwen of kun je nog kinderen krijgen? Sommige van deze angsten zijn reëel, anderen ontstaan in jouw hoofd. Deze onzekerheden kunnen verminderen als je ze onder ogen ziet en ze aangaat. Angst Gevoelens van angst zijn soms lastig te omschrijven omdat ze lijken op onzekerheid. Je kunt in het algemeen nerveus zijn over je handicap, over hoe je ermee om moet gaan, over de veranderingen in het leven die het met zich meebrengt. Grote gevoelens van angst kan een constante stress veroorzaken en de gezondheid en je welzijn schaden. Kwetsbaarheid De ontdekking dat sommige delen van je lichaam niet goed functioneren kan je

4 kwetsbaar laten voelen. Het verblijf in het ziekenhuis kan deze gevoelens versterken omdat er veel mensen bezig zijn alles voor jou te doen. Dit zal in de loop van de tijd veranderen. Je zult ontdekken dat je mogelijkheden hebt om het patroon en de kwaliteit van het leven te beheren. 7.3 Omgaan met rouw en emoties Het leren omgaan met emoties kan voor sommige mensen moeilijk zijn het is niet iets dat je op school leert. Ondanks dat het moeilijk is om met emoties om te gaan, kun je een aantal dingen doen die je door de veranderingen heen helpt. rust voldoende uit en ontspan waar mogelijk blijf gezond door goed te eten en oefen regelmatig vermijd het gebruik van alcohol en drugs om ermee om te kunnen gaan ben alert op problemen en verstop je gevoelens niet vraag hulp als je die nodig hebt hardop praten helpt, zoek een luisterend oor heb geduld, neem het leven dag voor dag blijf actief en blijf de dingen doen die je leuk vindt onthoud dat de tijd veel wonden heelt Uitdagingen De moderne westerse wereld hecht veel belang aan uiterlijk. We oordelen vaak door wat er aan de buitenkant zichtbaar is. Diep van binnen weten we allemaal dat de buitenkant vaak niet laat zien hoe iemand van binnen is. Lichamelijke beperkingen kunnen de manier waarop we zelf en anderen naar ons kijken beïnvloeden. Je had voorheen misschien een negatief beeld van mensen met een beperking. Misschien dacht je wel dat mensen met een beperking afhankelijk zijn, hulpeloos en zielig zijn, medelijden en liefdadigheid nodig hebben of dat je makkelijk grapjes over ze kon maken. Nu moet je, noodgedwongen, die negatieve ideeën opnieuw bekijken. Is iemand met een beperking echt anders dan mensen met een 'goed functionerend lichaam'? Is iemand met een beperking minderwaardig? Kan een beperking een positief effect hebben op iemand? Beperkingen zijn ervaringen. Mensen groeien en leren door ervaringen. Probeer te ontdekken wat deze ervaring met beperkingen vertelt over jou als persoon, over je ervaren beperkingen en over de menselijke natuur. Beperkingen kunnen een positieve invloed hebben op mensen. Voor sommigen kan de ervaring van dichtbij de dood geweest te zijn en de blijvende gevolgen op het leven letterlijk een levensreddende ervaring zijn. Het maakt het voor hen mogelijk om te kunnen gaan met vernietigende krachten in hun leven.

5 Natuurlijk, het gaat allemaal niet vanzelf het kan op dit moment wel eens erg zwaar zijn, maar het omgaan met zware ervaringen in het leven kan je karakter versterken. Vraag jezelf af waarom zoveel mensen met een beperking een veel gezondere blik op het leven hebben dan de zogenaamde mensen met een 'goed functionerend lichaam? Duizenden perfect gezonde mensen gooien letterlijk hun talenten weg. Terwijl veel mensen niet hun lichaam beperkt kunnen gebruiken een fantastisch leven kunnen leiden en meer bereiken dan hun 'gezonde' medemensen. Of iemand ziek, gezond of beperkingen heeft, heeft weinig te maken met wat zij bereiken in het leven het is hun geest en houding die dit bepalen.' 7.4 Eigen regie De medische wereld kan lichamelijk ervoor zorgen dat het lichaam zo goed mogelijk functioneert. Voor de verwerking van alles is er echter een persoon de belangrijkste en dat ben je zelf. Zoek hulp en mensen in je omgeving om te praten over wat er gebeurd is en hoe je je voelt. Mensen kunnen je helpen om gemotiveerd te blijven en je steunen. Het is vaak moeilijk om voor je mentale gezondheid op zoek te gaan naar professionele hulp, maar helpt je om je weer mentaal gezond te gaan voelen. In het ziekenhuis ben je vooral de eerste dagen afhankelijk van artsen, verpleging en de mensen om je heen. Tijdens het revalidatieproces wordt je langzaam weer zelfstandiger. Gebruik deze periode om te oefenen in het goed en duidelijk aangeven wat jij nodig hebt. Je zult het goed kunnen gebruiken als je weer thuis bent. Meeweten Meedenken Meebeslissen Eindbeslissen Tegenspreken Langzaam groei je van 'meeweten' naar 'meedenken' naar 'meebeslissen' naar 'eindbeslissen' en misschien zelfs wel 'tegenspreken'. Je moet goed op de hoogte zijn van wat er nodig is om dagelijks goed te kunnen functioneren.

6 Meeweten begint bij goede informatie, blijf vragen stellen als je iets niet begrijpt, het gaat om jouw lichaam. Goede informatie is hierbij belangrijk. Bij meedenken kun je deskundigen om je heen om advies vragen. Wat vinden zij een goede oplossing? Bij meebeslissen leg je jouw keuzes voor aan de mensen om je heen. Klopt het wat je denkt? Wat zijn de afwegingen die je mee moet nemen in je besluit? Bij eindbeslissen neem je zelf verantwoordelijkheid voor de dagelijkse gang van zaken, je kunt duidelijk uitleggen aan een zorgverlener of anderen om je heen wat je nodig hebt. Bij twijfels kun je natuurlijk altijd weer om advies vragen. Je kunt ook wel spreken van mentale zelfstandigheid of autonomie. Bij tegenspreken ben je het mogelijk niet eens met een zorgverlener. Leg goed uit wat je afwegingen zijn. Vooral als je al een poosje thuis bent, zul je je lichaam en de dwarslaesie goed leren kennen en zo ook weten wat werkt en wat niet. Eigen regie is dus een proces, voor jou en de mensen om je heen.