ACTief opvoeden Effect onderzoek naar de cursus voor ouders o.b.v. Acceptance en Commitment therapie.

Transcriptie

1 ACTief opvoeden Effect onderzoek naar de cursus voor ouders o.b.v. Acceptance en Commitment therapie. Denise Bodden en Denise Matthijssen 23 november 2017

2 Wat is de cursus ACTief opvoeden? Gedragstherapeutische vorm van ouderbegeleiding in op basis van ACT (Acceptance and Commitment Therapy) in een 8-weekse cursus. Voor ouders van kinderen met ontwikkeling- en/of psychische, psychiatrische problemen

3 De doelstelling van ACT Het aanleren van acceptatie (Acceptance) van wat er op dat moment is, inclusief negatieve gedachten en gevoelens Zodat Actie kan worden ondernomen richting vastgestelde (Committed) doelen, in plaats van te proberen de negatieve gevoelens en gedachten zelf te beheersen of te vermijden (Eifert & Forsyth 2005).

4 Doel ACTief opvoeden Ouders kunnen bewust kiezen voor gedrag waarmee zij: Een positieve invloed hebben op het contact (de interacties) met hun kind en, Aansluiten bij en invloed hebben op de ontwikkeling van hun kind en, Zich competent voelen om de opvoeding zelfstandig vorm te geven. 4

5 Praktische informatie Opbouw van de cursus: 1 intake, 8 wekelijkse bijeenkomsten en 1 terugkombijeenkomst (na 2 maanden) Duur van de sessies: 1 ½ uur Groepsgrootte: 6 a 10 personen Deelnemers: ouders (paren en alleenstaanden) Therapeuten: 2 personen (1 kan ook) Contra-indicatie: IQ < 85 Geen wens m.b.t. veranderen opvoedgedrag Risico op decompensatie 5

6 Opbouw van de cursus ACTief opvoeden in 5 stappen Stap 1: Bepaal je koers Stap 2: Kies je rol Stap 3: Ontdek wat je in de weg zit Stap 4: Besluit wat je meer of minder wilt doen Stap 5: Flexibel verder op weg 6

7 ACT en opvoeding Onderzoek is schaars; Autisme > Ouders zijn meer afgestemd op de problemen die zij in de opvoeding van hun kind tegenkomen (Blackledge & Hayes, 2006). Aangeboren hersenletsel > Combinatie ACT + oudertraining = minder stress in de opvoeding, minder overreactief en laks opvoedgedrag t.o.v. alleen oudertraining (Brown et al., 2015) Case studies (Coyne & Wilson, 2004; Greco & Eifert, 2004) Conclusie; veel onderzoek nodig. 7

8 De hypotheses Na afloop van ACT-cursus: Is de psychologische flexibiliteit van ouders toegenomen. Zijn de opvoedvaardigheden van ouders verbeterd. Is de kwaliteit van de ouder-kind relatie toegenomen. Is de competentiebeleving van ouders toegenomen. 8

9 Het design Voormeting Nameting 6 maanden follow-up 9

10 De vragenlijsten Primaire Uitkomstmaat: PAAQ/AAQ psychologische flexibiliteit CFQ cognitieve fusie Secundaire Uitkomstmaat: Psychopathologie ASR psychopathologie ouder Opvoeding PSOC opvoedcompetentie PDI consistentie NOV Responsiviteit PCS Psychologische controle VTH Gedragscontrole Autonomie Acceptatie Overbescherming LEE Expressed emotion; Gebrek aan emotionele steun, Intrusief, Irritatie, Kritiek, Positieve kritiek Ouder-kind relatie PCS Communicatie NRI Conflicten Non-specifieke therapie variabelen: PETS verwachting SPS satisfactie 10

11 De deelnemers Start november deelnemers aan ACT 101 respondenten (89%) 4 behandel drop-outs Praktisch; geen vrij krijgen Inhoudelijk; moeite om de opdrachten te begrijpen en een gemis aan aansluiting bij andere ouders Leeftijd m=47.1 (sd=6,8, range 30-66): 11

12 De deelnemers Voormeting Nameting 6 maanden follow-up 28% 72% n=101 25% 75% n=75 28% 72% n=43 12

13 Effecten? 13

14 Effect op nameting(n=75) Voormeting Nameting M (SD) M (SD) T ES Psy. Flexibiliteit 4.89 (1.02) 5.12 (0.90) -2.52* Psy. Flexibiliteit ouder 3.76 (0.58) 3.35 (0.45) 5.18** 0.79 Cognitieve fusie 3.82 (0.82) 3.34 (0.71) 4.92** 0.63 Int. psychopathologie 0.38 (0.22) 0.32 (0.21) 3,07** 0.28 Angst/depressie & Somatische klachten Ext.psychopathologie 0.25 (0.17) 0.20 (0.16) 2.74** 0.30 Aggressief gedrag **p<0.01, *p<0.05 Effectsize groot (>.50), Effectsize medium ( ), effectsize klein ( ) (Field, 2009) 14

15 Effect op nameting (n=75) Voormeting Nameting M (SD) M (SD) T ES Opvoed competentie 3.67 (0.59) 3.98 (0.65) -5.84** Consistentie 3.71 (0.94) 4.00 (0.83) -4.07** Responsiviteit 4.27 (0.82) 4.49 (0.79) -3.86** Psychologische controle 2.44 (0.68) 2.27 (0.69) 2.41* 0.25 Gedrags controle 3.09 (0.43) 3.07 (0.44) Autonomie 3.03 (0.63) 3.17 (0.58) Acceptatie 2.84 (0.86) 2.68 (0.83) Overbescherming 1.79 (0.37) 1.70 (0.39) LEE gebrek emo.steun 3.23 (0.37) 3.31 (0.36) -3.01** LEE Intrusie 2.55 (0.53) 2.79 (0.50) -4.72** LEE Irritatie 2.73 (0.58) 2.97 (0.58) -4.37** LEE Kritiek 2.99 (0.47) 3.11 (0.47) -2.61* LEE Positieve Kritiek 1.98 (0.40) 1.81 (0.43) 3.62** 0.41 Communicatie 3.82 (0.87) 4.01 (0.88) -3.32** Conflicten 2.13 (0.68) 1.95 (0.58) 3.88** 0.28 **p<0.01, *p<

16 Effect op follow-up(n=43) Voormeting Follow-up M (SD) M (SD) T ES Psy. Flexibiliteit 4.97 (0.95) 5.30 (0.92) -2.92** Psy. Flexibiliteit ouder 3.71 (0.57) 3.21 (0.44) 3.17** 0.98 Cognitieve fusie 3.66 (0.84) 3.31 (0.77) 2.44* 0.43 Int. psychopathologie 0.37 (0.22) 0.27 (0.18) 4.28** 0.50 Angst/depressie, Teruggetrokken & Somatische klachten Ext.psychopathologie 0.24 (0.15) 0.16 (0.16) 4,01** 0.52 Aggressief gedrag **p<0.01, *p<0.05 Effectsize groot (>.50), Effectsize medium ( ), effectsize klein ( ) (Field, 2009) 16

17 Effect op follow-up (n=43) Voormeting Follow-up M (SD) M (SD) T ES Opvoed competentie 3.63 (0.64) 3.97 (0.72) -4.29** Consistentie 3.72 (0.98) 4.00 (0.91) -3.04** Responsiviteit 4.27 (0.86) 4.50 (0.89) -2.95** Psychologische controle 2.40 (0.66) 2.18 (0.74) 2.29* 0.31 Gedrags controle 3.13 (0.42) 3.03 (0.47) Autonomie 3.06 (0.70) 3.36 (0.41) Acceptatie 2.78(0.95) 2.56 (1,07) Overbescherming 1.79 (0.31) 1.55 (0.33) 2.43* 0.75 LEE gebrek emo.steun 3.19 (0.40) 3.28 (0.39) -2.13* LEE Intrusie 2.51 (0.51) 2.84 (0.59) -4.16** LEE Irritatie 2.71 (0.61) 2.98 (0.49) -3.60** LEE Kritiek 2.91 (0.51) 3.10 (0.45) -2.87* LEE Positieve Kritiek 1.96 (0.45) 1.84 (0.45) 1.92# 0.27 Communicatie 3.79 (1.03) 4.05 (1.02) -2.78** Conflicten 2.24 (0.76) 1.97 (0.66) 3.29** 0.38 **p<0.01, *p<

18 Voorlopige conclusie Verandering ACT processen Psychologische flexibiliteit Cognitieve fusie Verbetering: Opvoed competentie beleving Internaliserend en externaliserend probleemgedrag Opvoedvaardigheden Kwaliteit Ouder-kind relatie Lange termijn effecten MAAR geen vergelijkbare controlegroep DUS Meer onderzoek nodig! 18

19 Toepassingsgebieden ACTief opvoeden kan worden aangeboden bij: Opvoedpoli s, CJG s De basis/specialistische ggz, Buurt en Wijkteam, Coaching praktijk, Scholen, Revalidatie en/of Binnen de zorg voor kinderen met een chronische ziekte/handicap.

20 Samenwerking tussen aanbieders ACTief opvoeden kan overal? Opvoedpoli s, CJG s basis/specialistische ggz, Buurt en Wijkteam, Coaching praktijk, Scholen, Revalidatie en/of Binnen de zorg voor kinderen met een chronische ziekte/handicap. Een aantal randvoorwaarden; ACT basiscursus (min. 2 dagen) ACT actief opvoeden; training voor trainers (evt. in company) > scholing > Intervisie en Supervisie Onderzoek bereidheid > Hulp bij deelname aan onderzoek

21 Wil jij mee doen? (onderzoek) (auteur en trainer) 21