Dubbelpopulaties in de bloedgroepbepaling van twee zwangeren Joost Groen AIOS Klinische chemie 05-07-2019
Disclosure Disclosure belangen spreker bijeenkomst Kliniek voor Bloedtransfusie 5 juli 2019 Naam: Joost Groen Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties1 Sponsoring of onderzoeksgeld2 Honorarium of andere (financiële) vergoeding3 Aandeelhouder4 Geen NVT Andere relatie, namelijk 5
Mixed-field reacties Mixed-field reacties worden ook wel dubbelpopulaties genoemd. Zowel een sterk negatieve als sterk positieve populatie is aanwezig in de kolom. Impliceert de aanwezigheid van twee verschillende populaties erytrocyten.
Casus 1 Analist belt de laboratoriumspecialist klinische chemie: Mixed-field reactie (dubbelpopulatie) in de rhesusfenotypering? Wat zijn de mogelijke verklaringen voor mixed-field reacties?
Mixed-field reacties Verklaringen mixed-field: - Recente transfusie (rechts: Oneg bloed bij Bneg ontvanger) - Allogene stamceltransplantatie bij major incompatibiliteit (patiënt bloedgroep O, donor bloedgroep B) of minor incompatibiliteit (patiënt bloedgroep B, donor bloedgroep O). - Antigeenverlies
Witte raven Verklaringen mixed-field: - Chimerisme (embryo fusie of transfusie hematopoëtische stamcellen) - Mosaicisme (twee populaties cellen komen uit één bevruchte eicel, vaak delingsfout in vroeg embryonaal stadium) Hong et al. 2013
Terug naar casus 1 33-jarige vrouw G1P0, 35+1w zwanger. Voelt sinds 1 dag minder leven. Suboptimaal CTG, twijfel over sinusoïdaal patroon. Patiënt onbekend, bloedgroepbepaling en fenotypering.
Casus 1 Gebeld door analist, dubbelpopulatie Rhc. Geen recente transfusie. Foetomaternale transfusie? Zo ja, significante hoeveelheid foetale cellen!
Casus 1 26-06- 17 04:02 Gynaecologie dacht al aan foetale anemie. Besloten tot spoedsectio. 26-06- 17 04:40 Hb 2.0 mmol/l! Matige start, AS 5/5/6. 27-06- 17 06:00 2x 15 ml/kg EC getransfundeerd
Bevestigen foetomaternale transfusie Kleihauer-Betke Uitstrijkje bloed van de moeder. Glaasje wordt gewassen in zuur en dan gekleurd. HbF wordt niet weggewassen maar HbA wel. Foetale cellen zijn helder roze, volwassen cellen niet.
Kleihauer-Betke Bewerkelijke test, 2000 cellen tellen, slecht gestandaardiseerd. Kan 24/7 aangeboden worden, personeel moet wel getraind worden. Kans op vals positief bij verhoogd HbF bij moeder: - sikkelcel trait of andere Hb-pathie - hereditair verhoogd HbF
Foetal Cell Count Flowcytometrische test om foetomaternale transfusie op te sporen. Foetale cellen: HbF positief, CAII negatief Volwassen cellen: HbF negatief, CAII positief Telt >100.000 cellen en scheidt maternale en foetale cellen in twee dimensies.
Indicaties Kleihauer / flow cytometrie? Verdenking foetale anemie / FMT Preventie van RhD immunisatie bij: - Stomp buiktrauma - Versies - Andere ingrepen - IUVD of abortus 1000IE anti-d per 20 ml D positief bloed met een hematocriet van 50 %.
FCC Na sectio Fetal Cell Count verricht. 3,11% foetale cellen Dat is ±155 ml foetaal bloedverlies. (Aanname: bloedvolume moeder 5000 ml)
Vervolg casus 1 Opname verder zonder bijzonderheden, na twee weken ontslagen. Leek lichte groeiachterstand te ontwikkelen. Follow up na 2 jaar: normale ontwikkeling en groeiachterstand ingehaald. NB: moeder is Rhc negatief en kind Rhc positief!
Casus 2 27-jarige vrouw G2P0, 35+1w zwanger. Onder controle in 2 e lijn vanwege BMI 39 en DM2. Opgenomen met prematuur gebroken vliezen. Bloedgroepbepaling.
Casus 2 Mixed field reactie in bloedgroep B. Kleine populatie B negatieve cellen. Wederom foetomaternale transfusie?
Casus 2 Geen slecht CTG, dus afwachtend beleid. Fetal Cell Count gedaan. Wederom >150 ml foetaal bloedverlies.
Casus 2 Na 3 dagen spoedsectio: slecht CTG en maternale koorts. 06-08- 17 22:50 Hb 7.2 mmol/l Apgar Score 1/7/8 07-08- 17 06:00 Vanwege slechte conditie 1 pedi eenheid ongekruist.
Vervolg casus 2 Discussie geweest over noodzaak ongekruiste eenheid. Beloop gecompliceerd door GBS sepsis, na opname van 17 dagen ontslagen Ontwikkelt zich goed.
Acute of chronische FMT? Beide kinderen hadden vergelijkbaar volume verloren, toch start Hb erg verschillend (2.0 vs 7,2 mmol/l)? Afwegingen: - Kind casus 2 was ruim 1000 g zwaarder. - Acute FMT bij casus A en chronische bij casus B? - Berekening gebaseerd op gemiddeld bloedvolume moeder.
En nu? Zijn de kolomkaartjes niet een potentieel belangrijke manier om FMT op te sporen? Nee, en wel hierom: - Er moet een discrepantie zijn om FMT op te sporen. - ABO incompatibiliteit kan vals negatieve resultaten geven. - Rhesusfenotypering wordt bij reeds bekende patiënten niet herhaald (PSIE). - De sensitiviteit van mixed-field detectie is erg laag.
Conclusies Denk bij mixed-field reacties bij zwangeren altijd aan FMT! Het volume foetaal bloed in de circulatie van de moeder geeft weinig informatie over het actuele Hb van kind. Definitieve diagnose FMT: Kleihauer of flow cytometrie. Let op ABO incompatibiliteit tussen moeder en kind!