VRAGENLIJST... Het eerste stadium van het schrijven van een ondernemingsplan bestaat uit informatie verzamelen en het hele proces van een bedrijf opstarten doordenken. Hieronder vind je een aantal vragen. Beantwoord ze niet één voor één maar probeer een logisch en coherent verhaal te schrijven. Zorg ervoor dat je al deze vragen zo gedetailleerd en concreet mogelijk beantwoord. Wie ben je, wat heb je gedaan en wat ben je aan het doen? Wat wil je doen? Beschrijf het basisidee van je project in ongeveer 10 lijnen. Wie is je ideale eindklant? Voor wie ontwerp je? In welke prijsklasse is je collectie gesitueerd? Geef een aantal concrete voorbeelden van spelers die in dezelfde prijsklasse opereren. Som een aantal (concrete) doelen op die je wilt bereiken. Wie of wat is je belangrijkste bron van inspiratie? Geef een aantal concrete voorbeelden. Zijn er andere spelers die hetzelfde concept aanbieden? Wat zijn je voordelen in vergelijking met andere spelers? Welke kenmerken diversifiëren jou van andere spelers? Wat maakt je uniek en waarom? Hoe wil je deze uniekheid/sterkte communiceren naar je eindklanten/klanten/pers? Hoe wil je jouw imago vertalen naar je communicatieplan met behulp van verschillende media? Hoe ga je de collectie presenteren? Tijdens modeweken, in winkels, door tentoonstellingen, showrooms, presentaties, beurzen,? Hoe is je bedrijf georganiseerd? Wie is erbij betrokken? Wie zal de beslissingen nemen? Welke legale vorm zal je gebruiken? Zal je zelfstandig werken of een eigen bedrijf oprichten (vb. een BVBA, een NV, )? Geef een compleet overzicht van reacties op je werk. Som een aantal concrete voorbeelden op van awards die je gewonnen hebt, persaandacht, Hoe ga je de distributie organiseren? Welke distributie kanalen ga je gebruiken? Warenhuizen, eigen winkels, internet,? Heb je al contact gehad met potentiële klanten? Hoe ga je hen contacteren? Hoe ga je klanten overtuigen om je collectie te kopen (verkoopsstrategie)? Heb je al concrete plannen met betrekking tot de productie van je collectie? Indien ja, vermeld de potentiële fabrikanten en waarom. Indien nee, kun je inspiratie zoeken in de Belgische Designer Partner lijst (contacteer FFI). Heb je al concrete plannen met betrekking tot de productie van de stoffen? Indien ja, vermeld de potentiële productiepartner en waarom. Indien nee, kun je inspiratie zoeken in de Belgische Designer Partner lijst (contacteer FFI). Hoe ga je de activiteiten organiseren zodat alles op tijd geleverd kan worden? Geef een schematisch overzicht van belangrijke afspraken en deadlines. Hoe ga je de collectie financieren? Met behulp van extra inkomsten (inkomsten van prijzen, subsidies, part-time job, ), je eigen investeringen, externe financiering (investeringen of leningen),? Geef een schematisch overzicht van de sterktes, zwaktes, opportuniteiten en bedreigingen van je bedrijf (SWOT analyse). Zorg ervoor dat je nadenkt over je bedrijf als een geheel, de markt waarin het opereert en de bredere (socio-economische) omgeving waarin het zich bevindt.
De tweede fase van het schrijven van een ondernemingsplan bestaat uit het organiseren en structureren van jouw verhaal tot een logisch en duidelijk geheel. Het zorgt ervoor dat je de haalbaarheid van jouw plan/idee kan evalueren en dat je systematisch over elk aspect nadenkt. Het business plan is een vijfjaren plan dat je zal helpen bij het maken van verstandige en doordachte beslissingen. In de eerste plaats schrijf je het business plan voor jezelf en om je idee aan te scherpen. Daarnaast is het een van de belangrijkste documenten om voor te leggen bij de zoektocht naar een potentiële investeerder, een bank, een partner, Hou daarom steeds het doel en het publiek waaraan je dit plan gaat voorstellen voor ogen bij het schrijven en stel je schijfstijl en focus van je plan bij waar nodig. Hieronder kan je een mogelijke inhoudstafel vinden waarin je de antwoorden op de vragenlijst kan structureren. Er zijn echter andere manieren mogelijk om het verhaal van je bedrijf en plan te organiseren, afhankelijk van de specifieke situatie waarin jij je bevindt. Onthoud dat niet de lengte maar de inhoud van je plan belangrijk is. Een goed plan kan bestaan uit 5 pagina s maar ook uit meer dan 50 pagina s.
INHOUDSTAFEL... 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. MANAGMENT SAMENVATTING HET BEDRIJF MARKT & COMPETITIE SWOT-ANALYSE OPERATIONEEL PLAN COMMUNICATIE PLAN ORGANISATIE FINANCIEEL PLAN
MANAGMENT SAMENVATTING... 1 De samenvatting moet een kort overzicht geven van alles wat later in detail wordt besproken in het business plan. Het is de essentie van je plan en moet een belangrijke teaser voor de lezer zijn. Beschrijf hier ook kort het doel van je business plan. Dit kan concreet zijn: hoeveel geld je zoekt, welk proces je wilt outsourcen, wat voor type partner je zoekt, De samenvatting is professioneel, to the point en bevat geen algemeenheden. Schrijf deze sectie als laatste, wanneer je een duidelijke visie hebt op wat je wilt bereiken en de manier waarop je dit gaat bereiken. Som de belangrijkste punten op in dezelfde volgorde als in het hoofdplan. Schrijf een simpele, verklarende zin voor elk punt. Vermijd details, tenzij deze noodzakelijk zijn. Beschrijf welk doel je wil bereiken.
HET BEDRIJF... 2 Als je een bedrijf opstart, beantwoord dan de volgende vragen: Wie ben je? Wat heb je al bereikt/gedaan in je leven? Beschrijf kort je project: focus op het omvormen van je idee tot een duidelijke visie dat een commercieel succes kan worden. Creëer een voordeel dat je concurrenten niet hebben en zorg ervoor dat je idee duurzaam is. Als je bedrijf al een tijdje bestaat, beantwoord dan kort de volgende vragen (dit is een introductie van je bedrijf want later wordt de organisatie meer in detail besproken): Beschrijf kort de geschiedenis van het bedrijf en waar je met het bedrijf naartoe wilt in de toekomst. Beantwoord de volgende vragen in beide gevallen: Producten Ontwerp je een damescollectie, een mannencollectie, een accessoires collectie,... en welke specifieke producten worden er ontworpen voor de collectie; jassen, jurken, kettingen, broeken, schoenen,... Zorg ervoor dat je collectie compleet is en genoeg variatie bevat zodat je collectie een breed/breder scala aan mensen aanspreekt. Denk ook na over hoe je collectie in de toekomst (over 5 jaar) kan groeien (in breedte en diepte). Als het doel van je plan het vinden van een outsourcing partner is, kan je meer specifieke informatie over het productieproces toevoegen. Missie, visie en waarden Hoewel dit theoretische termen zijn, vormen de antwoorden op deze drie korte vragen de basis van je verhaal, je bedrijf en je ondernemingsplan. - Je missie is waarvoor je staat. In twee zinnen leg je uit wat de reden is van de creatie van je bedrijf. - Je visie gaat over jouw idee van de toekomst. Zet doelen die je wilt bereiken in de komende jaren. Om je doelen goed en objectief te kunnen evalueren, moet je ervoor zorgen dat de doelen meetbaar zijn; vb. financiële doelen, een zeker verkoopsaantal, het aantal winkels waarin je wilt verkopen, een bepaalde markt die je wilt exploreren, - De waarden vormen de basis van je visie en missie. Ze bevatten ethische en morele gedragscodes. In de huidige maatschappij wordt er steeds meer aandacht besteed aan de waarden die een bedrijf nastreeft. Consumenten willen zeker zijn dat het product dat ze kopen niet het resultaat is van kinderarbeid en dat de werknemers correct betaald en goed behandeld worden. De impact op het milieu begrijpen en proberen te minimaliseren is ook steeds belangrijker voor de klanten. Unique selling proposition (USP) Wat maakt jouw collectie/bedrijf uniek vergeleken met je concurrenten? Waar ligt jouw focus? Het uittekenen van de krijtlijnen van je imago en de boodschap die je wil uitdragen vanuit het bedrijf/de collectie is een belangrijk onderdeel van de USP. Analyseer de sterktes en zwaktes van je concurrenten om je te helpen bij het definieren van jou USP en het idee waarvoor je staat aan te scherpen. Het is niet genoeg om te zeggen dat je uniek bent, de klanten moeten hiervan overtuigd zijn. Focus dus niet op wat je verkoopt, maar op de reden waarom mensen je producten/collectie kopen. Zorg er voor dat je USP origineel is maar ook realistisch en duurzaam.
MARKT & COMPETITIE... 3 De mode-industrie kent een aantal zeer specifieke kenmerken waar de lezer van op de hoogte moet zijn om je plan te begrijpen en correct te analyseren. Niet elke lezer van je plan zal kennis hebben van de merkwaardige wereld van de mode, dus pas ook hier je ondernemingsplan aan aan de realiteit van de lezer. Als je doelpubliek niet vertrouwd is met de mode-industrie, beantwoord dan de volgende vragen in detail. Als het publiek wel vertrouwd is met de mode-industrie, som dan kort enkele belangrijke kenmerken voor jouw specifiek situatie op: Wijs op enkele specifieke kenmerken vb; modekalender, de (internationale) modeweken, het snel tempo van vernieuwingen, het belang van beeld en pers, Beantwoord volgende vragen voor beide gevallen: Opgepast, als je de collectie verkoopt aan warenhuizen, multi-brand stores, dan zijn dit je klanten maar niet je eindconsumenten. Denk aan een strategie voor je klanten en je eindklanten: hoe zorg je ervoor dat ze loyaal blijven (vb. getrouwheidskaart, ), hoe ga je om met klachten, hoe ga je de tevredenheid meten en hoe zal je deze informatie verkrijgen, Vraag Verdeel je markt in verschillende segmenten van eindconsumenten, kies het segment dat je wil bereiken en beslis hoe je jezelf wil positioneren in deze markt. Beschrijf hoe groot de markt van potentiële klanten is en hoeveel marktaandeel je nastreeft bij de start van je plan en aan het einde van je vijfjaren plan. Probeer concrete cijfers te gebruiken. Eindconsumenten Wie zijn je eindklanten? Wie koopt je collectie en draagt ze? Via welke kanalen kopen ze de collectie? Waar leven ze? Hoe gedragen ze zich? Wat zijn hun interesses?... Samengevat, probeer een beeld te krijgen van (het leven van) je eindconsument. Klanten Welke distributiekanalen ga je gebruiken? Ga je verkopen via eigen winkels, via multibrandboutiques, online shops,? Hoe wil je contact met je klanten maken? Welke winkels passen bij je imago? Geef voorbeelden van winkels die je al gecontacteerd hebt, waarmee je al deals mee hebt gemaakt, die ideaal bij je imago passen, Vermeld hier ook welke verkoopstrategie je zal hanteren. Ga je gebruik maken van verkoopagenten, op welke regio s ga je focussen, zal je via beurzen of shows werken, Op basis hiervan zal je een realistische prognose van je omzet op 5 jaren kunnen maken. Concurrentie Hoewel dit een voor de handliggende vraag lijkt, is het aan te raden dit deel in detail te behandelen omdat het kan helpen je visie, je missie, kortom het verhaal dat je wilt vertellen, aan te scherpen. Benoem je directe en indirecte concurrenten - die een substituut aanbieden of gepositioneerd zijn in een hogere of lagere prijsklasse - en som hun zwaktes en sterktes op. Hoe zal jouw bedrijf jouw collectie positioneren in dit competitieve veld? Ga alleen in op de elementen die helpen bij het opstellen van een gedetailleerd overzicht van de positionering van het bedrijf.
MARKT & COMPETITIE... 3 Leveranciers Aan welke voorwaarden moet een leverancier voldoen in termen van betalingsvoorwaarden, kwaliteit, service, imago, exclusiviteit, prijs, korting, locatie, loyaliteit,? Als je een startend bedrijf bent, let bij de zoektocht naar een productiepartner dan op voor bedrijven die voornamelijk orders voor grote bedrijven afwerken. Wees u ervan bewust dat kleine orders het minst belangrijk zijn en vaak tussendoor geproduceerd worden wat vaak leidt tot laattijdige levering. Omgeving De wereld begrijpen waar je bedrijf in opereert is van cruciaal belang. Het kan je bedrijf op een goede of een slechte manier beïnvloeden. Je wilt geen kansen missen of verrast worden door bedreigingen. Een makkelijke manier om een snel overzicht te krijgen van de omgeving is mbv een PEST-analyse. PEST staat voor Politiek, Economisch, Sociaal en Technologisch. - Politiek: Respecteer de wetgeving in de landen waar je zaken doet of gaat doen. Verken het veld want er kunnen ook positieve reguleringen zijn of mogelijkheden tot aanvragen van subsidies. - Economisch: Dit is sterk gerelateerd met het politieke aspect. De stabiliteit van de economie verandert de wisselkoers die belangrijk is als je zaken in het buitenland doet. - Sociaal: Houdt rekening met de demografische veranderingen (vb. vergrijzing), de levensstijl van de mensen, de multiculturele samenleving, het geld dat mensen kunnen spenderen aan luxe goederen, - Technologisch: Kijk uit naar nieuwe manieren om je collectie te produceren (vb. innovatieve machines), organiseer de interne data van je bedrijf volgens de technologische mogelijkheden, verzamel informatie over je klanten, - Je kan eventueel nog 1 element aan de PEST-analyse toevoegen door te kijken naar de ecologische factoren.
SWOT-ANALYSE... 4 Een SWOT analyse richt zich op het analyseren van de sterktes, zwaktes, opportuniteiten en bedreigingen van een bedrijf zodat de strategie kan bijgesteld worden afhankelijk van de resultaten van de analyse. Er worden vier delen geanalyseerd waarbij er gekeken wordt naar de designer, het bedrijf, de markt en de socio-economische omgeving waarin het bedrijf opereert. Mogelijkeheden Bedreigingen Sterktes Investeer: Dit is een mogelijk voordeel en is goed voor de organisatie Bescherm: Benadruk je sterktes Zwaktes Beslis: Investeer of desinvesteer Damage control: Verandering nodig De sterktes en de zwaktes zijn intern. Dit betekent dat je ze controleert en je de mogelijkheid hebt om de zwaktes om te zetten in sterktes en de sterktes te verdiepen. De mogelijkheden en de bedreigingen zijn extern. Je hebt er geen controle over maar door bewust te zijn van de bedreigingen ben je voorbereid hier proactief op te reageren. En bewust zijn van mogelijkheden zal je toelaten om verstandige beslissingen in de toekomst te nemen en de concurrenten voor te blijven. Tip: Luister naar (de klachten van) je klanten/eindklanten, dit zal je toelaten om je bedrijf te analyseren op een objectievere wijze. Sterktes Vb. ervaring in de mode-industrie, sterk netwerk, uniek concept/design, loyale klanten, Zwaktes Vb. niet veel ervaring, geen goede manager, slechte reputatie, slechte locatie, (instabiele) eenmanszaak, Opportuniteiten Vb. nieuwe klanten, problemen bij de concurrentie, nieuwe markten door een nieuwe wetgeving, globalisering, nieuwe technologie,.. Bedreigingen Vb. concurrenten, strikte reguleringen, een nieuwe concurrent, het imago van een jonge designer,
OPERATIONEEL PLAN... 5 Tijdslijn van de activiteiten Denk in detail na over wanneer je welke activiteit zal organiseren en maak hier eens schematisch overzicht van. Denk na over de modekalender, de conventies rond betalingen, orders, het informeren van de pers Productie Denk na over hoe je de productie wil organiseren. Geef een zo gedetailleerd mogelijk overzicht van de partners waarmee je wil werken of al contact mee hebt gehad. Denk na over hoe je op tijd gaat leveren, kwaliteitsproblemen, milieu en sociale aspecten,. Bespreek dit zowel voor de textielproducten als voor de productiepartners. Neem in gedachte om onderhandelingen goed op voorhand te starten. En maak duidelijke afspraken over wie patronen, technische fiches,... zal leveren en in welke vorm. Zorg ervoor dat de producten die je maakt productievriendelijk zijn, gemakkelijk om te stockeren en te transporteren. Dit helpt de uitgaven onder controle te houden. Stockeer niet alleen de materialen die je gebruikt maar ook je patronen, je tekeningen, Dit bespaart tijd in de toekomst, stelt je in staat om bestsellers van vorige seizoenen opnieuw te maken in verschillende kleuren en stoffen, Lijst alle grondstoffen, onderdelen en andere componenten op die nodig zijn om een eenheid van een eindstuk te maken. Maak een lijst van al je finale producten en stoffen, knoppen, ritsen, die je nodig hebt. Je kan dit visueel voorstellen in een boomstructuur waar het eindstuk bovenaan staat en de verschillende componenten er hiërarchisch zijn ondergeschikt. Dit zal helpen om een oog te houden op uw inventaris.
COMMUNICATIE PLAN... 6 Een goed communicatieplan is voor startende designers essentieel om de mode wereld stap per stap te veroveren. Klanten en eindklanten moeten nieuwe ontwerpers opmerken in een wereld vol gevestigde en opkomende merken, labels en designers. Zorg ervoor dat je regelmatig communiceert omdat het een lange tijd duurt voordat mensen jou en je merk oppikken. Geef hen geen kans om je te vergeten. De beste manier is om continu te communiceren en een lange termijn relatie op te bouwen met de pers. Je kan dit zelf doen of in samenwerking met een PR-agent die het voor jou zal doen. Als je net een bedrijf start is het budget voor communicatie waarschijnlijk niet hoog, maar wees creatief met de beperkte middelen die je hebt. Schrijf je eigen persberichten indien je iets te vertellen hebt, informeer de pers over wat je doet, en vergeet de mogelijkheden van de sociale media niet. Definieer eerst de kern van je communicatie strategie. Zijn de verschillende acties binnen je communicatie strategie coherent? Is de kernboodschap duidelijk? Hoe ga je dit beeld vertalen doorheen je communicatie naar je klanten en eindklanten toe? Via welke media en met welke strategie denk je potentiële klanten/eindklanten te bereiken? Via een website, social media, magazines, andere geschreven pers, modeweken, showrooms,...? Wees concreet, gedetailleerd en origineel, zorg dat je communicatie en de kanalen die je gebruikt bij je concept passen. Wees er bewust van dat je met alles wat je doet communiceert: communicatie is alles wat je klanten, eindklanten, partners, zien van jou en je collectie. Denk daarom goed na over je logo, business kaart, persoonlijke presentatie, en zorg ervoor dat alles logisch bij elkaar past. Neem je communicatieplan ook op in het activiteitenplan dat je hierboven opstelde. Je zal je communicatie namelijk moeten opdrijven naargelang de timing van je projecten. Als het moeilijk is om deze vragen te beantwoorden, kan je gebruik maken van de vier marketing P s : Promotie, Product, Prijs en Plaats om je antwoord te structureren.
Tot nu stonden de designer en de collectie centraal. Voor investeerders, banken, partners, is het echter heel belangrijk om te weten wie de onderneming zakelijk zal ondersteunen. ORGANISATIE... 7 Juridische vorm van het bedrijf Word je zelfstandig of richt je een vennootschap op (bvba, nv,..)? Waarom? Als je reeds een bedrijf hebt opgericht, neem dan de statuten op in de appendix. Werknemers? Ga je mensen aannemen of ga je werken met freelancers? Hoeveel mensen worden er tewerkgesteld en voor welke positie of opdracht worden ze aangenomen? Waarom? Hoe zal dit aantal in de toekomst evolueren? Zorg ervoor dat dit overeenstemt met de groei in omzet. Wees bewust van je eigen time- management en wees realistisch over de werklast en de timing van je verschillende taken. Wanneer en wat ga je uitbesteden met de omzetgroei die je voorop stelt? Hoe is het bedrijf gestructureerd? Dit is vooral belangrijk voor grotere bedrijven die hun onderneming willen herstructureren. Teken de belangrijkste organisatie lijnen in je bedrijf uit: de hiërarchie, wie aan wie rapporteert, wie samenwerkt met wie, Externe partners/ leveranciers Op welke externe partners zult u rekenen (vb. boekhouder, grafisch ontwerper, modellenbureau, catering, persbureau, advocaat, notaris, ) Wat zullen hun verantwoordelijkheden zijn en wat is het budget dat je voor hun diensten zal voorzien? Indien je bepaalde diensten zal uitbesteden, schrijf dan de specifieke activiteiten en verantwoordelijkheden voor de outsourcing partner op. Selecteer zorgvuldig je externe partners en zorg ervoor dat ze dezelfde visie delen. Probeer een langdurige relatie op te bouwen. Goede, betrouwbare partners zijn een must en kunnen je veel kostbare tijd besparen op lange termijn. Wetgeving Doe onderzoek naar wetten over het milieu, de bescherming van je intellectuele eigendom (beelden, website, modellen, producten, designs, ), vestiging, werknemers, Hou rekening met je vijfjaren plan wanneer je onderzoek doet.
FINANCIEEL PLAN... 8 Het financieel plan moet een opsomming zijn van alles wat hierboven werd beschreven. Het moet een cijfermatige representatie zijn van het geschreven deel van het business plan. Het is aan te raden om je voor dit deel te laten bijstaan door een boekhouder. Tracht een goede relatie op te bouwen met je boekhouder en vraag hem uitleg indien je iets niet begrijpt. Een financieel plan bestaat uit 3 grote delen: 1. De balans Hiernaast vind je de belangrijkste categorieën van de balans en de presentatie ervan. Bezittingen worden aan de linkerkant van de balans gezet, dit zijn de activa. Het stelt alles voor wat je bezit en waar je in geïnvesteerd hebt: geld, goederen, Kortom al je bezittingen. De rechterkant, de passiva, tonen hoe de zaken aan de linkerkant gefinancierd zijn. Dit is door eigen vermogen (geld dat je zelf hebt ingebracht) en door lenigingen op de lange en korte termijn. De som van de linkerkant moet gelijk zijn aan de som van de rechterkant. Het doel van de balans is om de financiële toestand van het bedrijf op een zeker punt in de tijd te rapporteren. Op het einde van elk jaar, moet je samen met je boekhouder een nieuwe balans opstellen. Activa Bezittingen: Vaste Activa Gebouwen Machines Vlottende Activa Debiteuren Goederen Liquide middelen Kas Totale Activa $ 218,000 Passiva Eigen vermogen Aandelenvermogen Reserve Winstsaldo Schulden Vreemd vermogen Lange termijn Leningen Vreemd vermogen Korte termijn Totale Pasiva $ 218,000 2. Winst- en verliesrekening Dit duidt aan hoe de inkomsten worden getransformeerd in netto inkomsten. Managers, investeerders, partners,.. kunnen zo zien of het bedrijf geld verdiend heeft of verloren heeft gedurende een bepaalde tijdsperiode. 3. Kasstroomoverzicht Dit is het belangrijkste deel van het financieel plan, vooral voor startende bedrijven. Dit overzicht toont de stromen van geld die maandelijks het bedrijf binnen komen en buiten gaan. Het kasstroomoverzicht moet nauwgezet worden opgevolgd en regelmatig worden bijgewerkt om een plotseling tekort aan geld te vermijden. Zo kan je de relaties met je partners onderhouden en tijdig voldoen aan hun betalingseisen. Er zijn drie grote componenten waarbij er geld het bedrijf binnenkomt en verlaat: - kasstromen van operationele activiteiten (inkomsten van de verkoop - kosten van activiteiten) - kasstromen van investeringen (afschrijvingen - investeringen) - kasstromen van financiering (geld injecties van financiële instituten - te betalen interesten) Financiële nood Het kasstroomoverzicht geeft je een indicatie van het geld dat je nodigt hebt om je plan te voltooien. Onthoud dat in bepaalde periodes van het jaar er voornamelijk grotere investeringen moeten gedaan worden en dat het meer dan een jaar duurt om de inkomsten hiervan te ontvangen. Om dit te overbruggen, zal je wellicht nood hebben aan financiële steun zoals: - Persoonlijke inbreng - Aanvullende inkomsten bv. extra inkomsten via prijzen, subsidies, of een parttime job? - Externe financiële nood Hoeveel externe financiering heb je nodig? Welke instituten kunnen je hierbij helpen? Wanneer ga je het geld terugbetalen? Break-even analyse Dit is het punt waar je inkomsten exact al je kosten en investeringen dekken. Nadat je dit punt hebt bereikt, zal je bedrijf geld beginnen te verdienen. Reken erop dat dit gemiddeld een 10-tal seizoenen duurt.
Je basis business plan is nu bijna klaar. Herlees, herevalueer en herbekijk het plan van verschillende standpunten (klanten, investeerders,...) en pas aan waar nodig om het plan te finaliseren. Zorg ervoor dat je plan coherent is, kort en duidelijk en ondersteun waar nodig met goede voorbeelden.