voor een aanvullende inkoopopleiding GWW
2
Inhoudsopgave Inventarisatie en evaluatie Managementsamenvatting... 4 Doelstelling... 6 Aanpak... 7 Aanpak inventarisatie bestaande aanbod inkoopopleidingen... 7 Aanpak behoeftebepaling... 8 Resultaten... 9 Aanbod van de inkoopopleidingen GWW... 9 Inhoudelijk aanbod... 10 De behoeftebepaling... 13 Conclusie... 22 Conclusie aanbod... 22 Conclusie behoeftebepaling... 22 Aanbevelingen... 24 Bijlage A Aanbieders van inkoopopleidingen... 26 3
Managementsamenvatting Doelstelling Het Platform WOW wil samen met PIANOo een inschatting maken of er behoefte is aan een nieuwe of aanvullende inkoopopleiding, specifiek voor Grond-, Weg- en/of Waterbouw (GWW). Om dit te beoordelen heeft Significant in de zomer van 2013: a. Geïnventariseerd welke inkoopopleidingen er momenteel worden aangeboden, en b. De behoefte aan een aanvullende inkoopopleiding geschat. Aanpak Voor de inventarisatie hebben wij gebruik gemaakt van bestaande databases, lijsten met inkoopopleidingen, het internet en de kennis van 5 experts. De behoeftebepaling is via een vragenlijst uitgezet onder ruim 100 mensen die werken bij het Rijk, provincies, gemeenten, havenbedrijven en waterschappen, waarvan 39 mensen hebben gereageerd. Twaalf mensen zijn nagebeld om door te vragen op de schriftelijk gegeven antwoorden. Resultaten en conclusies De belangrijkste resultaten en conclusies van het onderzoek zijn: Er worden veel inkoopopleidingen aangeboden, in totaal zijn er 280 gevonden (exclusief in company trainingen 1 ); Er worden voor enkele relevante onderwerpen geen specifieke GWWopleidingen aangeboden 2, maar met het totale opleidingsaanbod worden deze onderwerpen wel afgedekt; Er bestaat niet een (set van) (totaal)opleiding(en) die de meeste onderwerpen afdekt; Er is vooral bij gemeenten en waterschappen verbeterpotentieel aanwezig in de kennis en vaardigheden die benodigd zijn voor de inkoop van GWW; Trainers moeten zelf ervaring hebben in de van inkoop GWW, omdat zij een goede gesprekspartner moeten zijn. Aanbevelingen Op basis van de resultaten en conclusies adviseren wij het volgende: Het aanbieden van een nieuwe (deel)opleiding is niet noodzakelijk gegeven 1 Er bestaan bij diverse organisaties modulaire in company opleidingen om GWW-specifieke opleidingsbehoeftes in te vullen. 2 Dit zijn de onderwerpen prestatiecontracten, BVP, systems engineering, raamcontracten ingenieursdiensten en lerende inkooporganisatie/deming toepassen, risicomanagement in het kader van de voorbereiding en uitvoering van een aanbesteding. 4
het bestaande totale opleidingsaanbod; Het aanbieden van een nieuwe GWW-specifieke (deel)opleiding kan overwogen worden voor enkele specifieke onderwerpen (zie voetnoot 2) of als een totaalopleiding gewenst is, waarin (vrijwel) alle voor de GWW relevante onderwerpen worden behandeld. Ook kan dit overwogen worden naar aanleiding van enkele redenen, bijvoorbeeld als Platform WOW en PIANOo verdere integratie wensen te bewerkstellingen door het aanbieden van een nieuwe opleiding; Als een nieuwe opleiding wordt aangeboden, dan kan er worden aangesloten bij (een) bestaande opleidingsorganisatie(s). Het verdient vanzelfsprekend de voorkeur als deze organisatie(s) bekend zijn in het veld en een goede naam hebben; Platform WOW en PIANOo kunnen ook het huidige opleidingsaanbod beter onder de aandacht brengen; Platform WOW en PIANOo beschikken tevens over andere mogelijkheden om kennis en vaardigheden verder te vergroten, zoals het ondersteunen van training on the job-programma s. 5
Doelstelling Inventarisatie en evaluatie Het Platform WOW wil samen met PIANOo een inschatting maken of er behoefte is aan een nieuwe of aanvullende inkoopopleiding, specifiek voor Grond-, Weg- en/of Waterbouw (GWW). Om dit te beoordelen heeft Significant: a. Geïnventariseerd welke inkoopopleidingen er momenteel worden aangeboden, en b. De behoefte aan een aanvullende inkoopopleiding geschat. In het vervolg van dit rapport wordt deze inventarisatie en behoefte-inschatting nader beschreven. 6
Aanpak Inventarisatie en evaluatie Aanpak inventarisatie bestaande aanbod inkoopopleidingen Voor de inventarisatie is gebruik gemaakt van een database met inkoopopleidingen die Significant in 2002 heeft opgesteld voor PIA (nu: PIANOo). Deze database bevat een overzicht met 282 opleidingen, trainingen en workshops inclusief een aantal eigenschappen als leerdoelen, doelgroep en contactgegevens. Deze database hebben wij: a. Geactualiseerd, gebruikmakend van de websites van de betreffende opleidingsinstanties en b. Uitgebreid, gebruikmakend van internet en actuele lijsten bij reguliere aanbieders van inkoopopleidingen (van bijvoorbeeld NEVI). De database met inkoopopleidingen is vervolgens aan een vijftal experts 3 voorgelegd om deze te beoordelen op, voor zover men er zicht op heeft, juistheid en volledigheid. Naar aanleiding van deze beoordeling is de database aangevuld met enkele opleidingen die nog ontbraken. In de vernieuwde database zijn uiteindelijk de volgende kenmerken van inkoopopleidingen 4 opgenomen: a. Naam van de aanbieder; b. Naam van de opleiding; c. Hyperlink naar de internetpagina; d. Type opleiding (opleiding, training en event et cetera); e. De tekst van de internetpagina waarin de doelgroep wordt aangeduid; f. Een door Significant gecategoriseerde doelgroep; g. De tekst van de internetpagina waarin de inhoud van de opleiding wordt beschreven; h. Of de opleiding, op basis van bovengenoemde tekst, een van de 22 onderwerpen aanbiedt waarin Platform WOW en PIANOo in het bijzonder zijn geïnteresseerd (zie voor een overzicht hiervan Tabel 1 in het volgende hoofdstuk); i. Het opleidingsniveau zoals de aanbieder aangeeft; j. Het aantal dagen dat de opleiding duurt; k. De kosten van de opleiding; l. Of de opleiding specifiek gericht is op GWW volgens de aanbieder; 3 Bij de opdrachtgever is bekend bij welke experts deze vraag is uitgezet. 4 In-company opleidingen vallen buiten de scope van deze opdracht, omdat het aanbod op maat wordt gemaakt. Daardoor is het aanbod op de internetpagina van de aanbieder niet zichtbaar. Uitzondering hierop is PPS Support. Het aanbod van PPS Support is wel meegenomen, omdat zij zich specifiek richten op inkoop in de GWW. Zij hebben hun aanbod in kaart gebracht speciaal voor het overzicht dat voor dit rapport is gemaakt. 7
m. Een door Significant opgestelde beoordeling op basis van de tekst van de internetpagina van de opleiding of de opleiding relevant is voor GWW (ook als deze niet specifiek gericht is op GWW). Uit de inventarisatie is een aantal overzichten gegenereerd. Deze zijn voor een deel opgenomen in het volgende hoofdstuk. Buiten de scope van de opdrachten valt de (ervaren) kwaliteit van de opleidingen. Deze is in de inventarisatie en ook in de behoeftebepaling niet meegenomen. Aanpak behoeftebepaling Aan mogelijk geïnteresseerden in de nieuwe of aanvullende inkoopopleiding, is via een vragenlijst naar de behoefte gevraagd. Naast ruimte om zelf opmerkingen te plaatsen, is gevraagd in hoeverre men zelf en het team waarin/ -mee men werkt, voldoende kennis en vaardigheden heeft om taken met betrekking tot inkoop goed uit te voeren. Van de onderwerpen waarin Platform WOW en PIANOo in het bijzonder zijn geïnteresseerd (deze staan genoemd in Tabel 1), is gevraagd naar het belang van het onderwerp, en er is gevraagd of het onderwerp al via een opleiding wordt aangeboden. Tenslotte is gevraagd naar tips en suggesties over hoe een eventuele nieuwe opleiding vorm kan worden gegeven. De behoeftebepaling is via de vragenlijst uitgezet onder ruim 200 mensen die werken bij het Rijk, provincies, gemeenten, havenbedrijven en waterschappen. Daarvan hebben 39 mensen de vragenlijst ingevuld. Deze mensen zijn deels geselecteerd via deelnamelijsten van bijeenkomsten van Platform WOW / PIANOo en deels via het inkoopnetwerk van Significant. Na circa anderhalve week na het uitzetten van de vragenlijst is een herinnering gestuurd naar de mensen die nog niet hadden gereageerd en zijn er mensen aangeschreven die niet eerder waren geselecteerd. Dit is gedaan om de respons te vergroten. Daarna zijn er 12 mensen gebeld die hebben gereageerd om door te kunnen vragen op de schriftelijk gegeven antwoorden. 8
Resultaten Inventarisatie en evaluatie Aanbod van de inkoopopleidingen GWW Er zijn 280 inkoopopleidingen gevonden, die door 47 aanbieders worden aangeboden. 28 aanbieders anbieders bieden in totaal 103 opleidingen aan die relevant zijn voor GWW, en 8 aanbieders bieden in totaal 41 opleidingen aan die specifiek gericht zijn op GWW. Aanbieders die specifiek voor GWW-inkoopopleidingen verzorgen zijn 5 : Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond-, Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek (CROW) (18 opleidingen); Reed Business Opleidingen in samenwerking met Cobouw (7 opleidingen); Nederlands Instituut voor de Bouw (NIB) (6 opleidingen); Publiek-private samenwerking support (PPS Support) 6 opleidingen); Expert in Public Tendering (EBP) (1 opleidingen); Reed Business Opleidingen (1 opleiding); Euroforum (1 opleiding); Bob, opleiding, training en advies (1 opleiding). Bij de meeste opleidingen (141) geeft de aanbieder het niveau van de opleiding niet aan 6 (zie ook onderstaand figuur). Ruim een kwart van de opleidingen is op HBO- niveau. Een klein deel (3 procent) is postacademisch onderwijs. 5 In Bijlage A wordt een aantal overzichten van de aanbieders van alle inkoopopleidingen weergegeven. 6 Daar waar de aanbieder zelf niets heeft aangegeven is de opleiding door de onderzoekers ingedeeld bij de categorie cursus/onbekend. 9
Type opleiding (n=280) Type opleiding specifiek gericht op GWW (n=41) 3% 20% Cursus Cursus 45% 5% Event/Bijeenkomst Opleiding Training 44% 49% Event/Bijeenkomst Opleiding Workshop Training 27% 2% 5% Ruim de helft van de opleidingen kost tussen de 400,- en 600,- per dag (zie ook onderstaand figuur). Opleidingen hebben soms een variabel tarief. Er is bijvoorbeeld sprake van een vroegboekkorting, of er zijn aparte prijzen voor externen en studenten. Sommige opleidingen hebben aparte kostenposten als studiemateriaal of examengeld. Een enkele opleiding is gratis (aangeboden door PIANOo en Rijksacademie). Opleidingskosten per dag (n=110) 30% 25% 27% 26% 20% Aantal 15% 13% 15% 10% 10% 5% 0% 5% 3% 1% 0-100 100-200 200-300 300-400 400-500 500-600 600-700 >700 Inhoudelijk aanbod Geen enkele aanbieder biedt alle 22 vooraf gedefinieerde onderwerpen in de opleidingen aan 7. De onderwerpen Systems engineering en Lerende inkooporganisatie/deming toepassen worden door geen enkele aanbieder expliciet aangeboden, dus ook niet door aanbieders die relevant of specifiek gericht zijn op GWW. In het opleidingsaanbod dat specifiek is gericht op GWW worden 5 onderwerpen niet expliciet genoemd (zie Tabel 1). Het gaat om de volgende onderwerpen; 7 Om het inhoudelijke aanbod te bepalen is gebruik gemaakt van de inhoudelijke tekst die bij de opleiding op de website staat. Als een onderwerp niet expliciet is benoemd, gaan we ervan uit dat het niet wordt aangeboden. Het ligt voor de hand dat het aanbod zoals op internet verwoord het inhoudelijke aanbod op hoofdlijnen is. Mogelijk wordt er in werkelijkheid meer behandeld. 10
prestatiecontracten, Best Value Procurement (BVP), systems engineering, raamcontracten ingenieursdiensten en lerende inkooporganisatie/deming toepassen. Tabel 1 Aantal keer dat een onderwerp voorkomt in een inkoopopleiding Inkoopopleidingen relevant voor GWW Inkoopopleidingen gericht op GWW a. Contract keuze 9 6 b. Concurrentie gerichte dialoog 1 1 c. D&C 1 1 d. Functioneel uitvragen 8 5 e. DBFM contracten 6 6 f. Prestatie contracten 1 0 g. BVP 2 0 h. Gebruik algemene voorwaarden 17 12 i. Beoordelingsmethodieken 21 6 j. Afwegingskader 1 1 k. RAW 14 13 l. Systems Engineering 0 0 m. Contractbeheersing 14 3 n. Raam contracten ingenieursdiensten 1 0 o. SCB 3 3 p. Prestatie meten 10 2 q. Regie bij complexe samengestelde projecten 4 3 r. Lerende inkooporganisatie/deming 0 0 toepassen s. Risicomanagement (PDCA) in inkoopzaken, etc. 4 1 t. Beleidsdoelstellingen 17 6 u. GWW marktkennis 16 11 v. Innovatie 15 2 11
In de Tabel 2 is aangegeven welke onderwerpen door een aanbieder worden aangeboden. De getallen in de tabel geven aan in hoeveel opleidingen het desbetreffende onderwerp terugkomt. De onderwerpen zijn gesorteerd op het percentage allergrootste belang dat in de behoeftebepaling verderop is gegeven. Aan de hand van de omschrijving van het opleidingsaanbod op de website van de aanbieders is geïnventariseerd welke onderwerpen worden aangeboden. Met andere woorden: op maat gemaakte in-company opleidingen die expliciet op de websites staan, zijn niet meegenomen in de inventarisatie. PPS Support biedt dit soort incompany opleidingen specifiek voor GWW aan. Ter illustratie hebben we hun aanbod (door PPS Support aangegeven) ook in deze tabel opgenomen. Dit aanbod van PPS Support is opgenomen in de laatste grijs gearceerde kolom. Het grootste aantal onderwerpen (verdeeld over de verschillende opleidingen) dat door een aanbieder wordt aangeboden is 11, aangeboden door NIB (zie ook Tabel 2). CROW en Reed Business/Cobouw bieden in hun opleidingen 8 en 7 verschillende onderwerpen aan, verdeeld over 23 opleidingen en 12 opleidingen. Tabel 2 Aantal keer dat een onderwerp voorkomt bij een op GWW gerichte opleiding Percentage 'van allergrootste belang' BOB CROW EBP Euroforum NIB Reed Business Reed Business PPS Support Opleidingen Opleidingen / Cobouw a. Contract keuze 41% 1 1 2 1 1 i. Beoordelingsmethodieken 35% 4 1 1 m. Contractbeheersing 31% 2 1 u. GWW marktkennis 25% 1 2 3 1 1 3 t. Beleidsdoelstellingen 24% 1 1 2 2 c. D&C 22% 1 d. Functioneel uitvragen 22% 1 4 s. Risicomanagement 22% 1 h. Gebruik algemene voorwaarden 19% 1 4 1 1 1 4 f. Prestatie contracten 19% j. Afwegingskader 17% 1 q. Regie bij complexe samengestelde projecten 17% 1 1 1 p. Prestatie meten 16% 2 o. SCB 15% 1 2 e. DBFM contracten 14% 1 1 1 3 k. RAW 14% 9 1 3 v. Innovatie 13% 2 r. Lerende inkooporganisatie/deming toepassen 12% l. Systems Engineering 12% b. Concurrentie gerichte dialoog 11% 1 g. BVP 11% n. Raam contracten ir.diensten 8% Totaal aantal keer aangeboden 3 23 1 4 17 1 12 21 12
De behoeftebepaling In deze paragraaf worden de uitkomsten van de uitgezette vragenlijst op totaalniveau weergegeven voor wat betreft: Kenmerken van de respondenten; Kennis en ervaring met GWW-inkoop; Het belang van en ervaren aanbod van GWW-inkoopopleidingen. Daar waar opvallende verschillen bestaan tussen de verschillende sectoren waar de respondenten van afkomstig zijn, worden deze in de begeleidende tekst genoemd. Kenmerken van de respondenten In totaal hebben 39 mensen de vragenlijst ingevuld, zoals ook wordt weergegeven in de onderstaande tabel. Ter toelichting: Namens de gemeenten reageerden 3 grote gemeenten, 1 middengrote gemeente en 3 kleine gemeenten; Van de respondenten bij de gemeenten zijn er 2 gemeenten onderdeel van een inkoopcombinatie; Van de rijksoverheid reageerde 1 persoon van DLG en 3 personen van RWS; Van de respondenten werken er 3 bij andere organisaties: 1 bij de Belastingdienst en 2 bij ProRail. aantal (n=39) Gemeente (n=7) 7 Provincie (n=10) 10 Rijksoverheid (n=4) 4 Waterschap (n=15) 15 Havenbedrijf (n=0) 0 Anders (n=3) 3 Totaal 39 Tabel 3 Herkomst van de respondenten Ruim driekwart van de respondenten werkt de helft, of meer dan de helft van de tijd in de GWW-sector (wordt niet in het figuur weergegeven). 13
Het grootste gedeelte van de respondenten werkt als inkoper of als leidinggevende. Bijna driekwart van de respondenten heeft in het werk grotendeels of alleen maar te maken met inkoop van GWW (wordt niet in het figuur weergegeven). Omschrijf uw functie Inhoudelijk expert GWW Inkoper Leidinggevende totaal (n=38) Stafmedewerker Bestuurder Anders 0% 20% 40% 60% 80% 100% Kennis en ervaring met GWW-inkoop De eigen kennis voor de uitvoering van taken wat betreft GWW-inkoop wordt door de respondenten grotendeels als goed en zeer goed omschreven: Mijn kennis voor de uitvoering van taken wat betreft GWW inkoop is totaal (n=37) Slecht Matig Goed Zeer goed Uitstekend Weet niet 0% 20% 40% 60% 80% 100% De kennis van het team of de afdeling waar men werkt wordt grotendeels hetzelfde als de eigen kennis omschreven (goed en zeer goed), hoewel iets vaker wordt aangegeven dat de kennis matig is: De kennis van het team/afdeling is voor de uitvoering van taken wat betreft GWW inkoop Slecht Matig Goed Zeer goed totaal (n=36) Uitstekend Weet niet 0% 20% 40% 60% 80% 100% 14
De respondenten geven een iets negatiever beeld van de eigen vaardigheden ten opzichte van de eigen kennis. De vaardigheden worden iets vaker als matig omschreven: Mijn vaardigheden voor de uitvoering van taken wat betreft GWW inkoop zijn totaal (n=37) Slecht Matig Goed Zeer goed Uitstekend Weet niet 0% 20% 40% 60% 80% 100% Het beeld dat wordt gegeven van de vaardigheden van het team of de afdeling is nagenoeg gelijk aan het beeld van de kennis van het team of de afdeling: De vaardigheden van het team/afdeling zijn voor de uitvoering van taken wat betreft GWW inkoop Slecht Matig Goed Zeer goed totaal (n=36) Uitstekend Weet niet 0% 20% 40% 60% 80% 100% Voor gemeenten en waterschappen geldt dat zij relatief vaker aangeven over matige vaardigheden te beschikken (voor zichzelf, maar ook voor het team/afdeling) dan de provincies en het Rijk. Dit geldt ook voor de kennis van het team/afdeling. 15
Het belang van en ervaren aanbod van GWW-inkoopopleidingen Het belang van en ervaren aanbod van GWW-inkoopopleidingen is onderzocht door de respondenten te vragen naar het belang van de onderwerpen en naar het opleidingsaanbod per onderwerp. Een aantal onderwerpen vindt iedereen belangrijk (niemand geeft of slechts enkelen geven niet belangrijk aan) (zie ook het volgende figuur): Contractkeuze; D&C; E&C; Prestatiecontracten; BVP; Gebruik van algemene voorwaarden; Beoordelingsmethodieken; Afwegingskader; Contractbeheersing- en management; Toepassing van raamcontracten bij ingenieursdiensten; Het meten van prestaties van leveranciers; Beleidsdoelstellingen waarmaken GWW marktkennis; Innovatie creëren. De onderwerpen die het vaakst zijn aangegeven als zijnde van het allergrootste belang zijn: Contractkeuze; Beoordelingsmethodieken; Contractbeheersing- en management. 16
Is het onderwerp belangrijk om in een inkoop opleiding te borgen? a. Contract keuze (n= 37) b. Concurrentiegerichte dialoog (n= 37) c. D&C (n= 36) d. E&C (n= 36) e. DBFM (Design, Build, Finance and Maintain) contracten (n= 35) Niet belangrijk Eigenlijk wel belangrijk Belangrijk f. Prestatie contracten (n= 37) g. BVP (n= 37) h. Gebruik van algemene voorwaarden (n= 37) Van allergrootste belang i. Beoordelingsmethodieken (n= 37) j. Afwegingskader (n= 37) k. Toepassing van RAW (n= 35) l. Systems Engineering (n= 35) m. Contractbeheersing en - management (n= 35) n. Toepassing van raamcontracten bij ingenieursdiensten (n= 37) o. SCB (n= 35) p. Het meten van prestaties van leveranciers (n= 38) q. Regie bij complexe samengestelde projecten (n= 37) r. Lerende inkooporganisatie (Deming/PDCA) toepassen (n= 36) s. Risicomanagement (n= 37) t. Beleidsdoelstellingen waarmaken (n= 37) u. GWW marktkennis (n= 36) v. Innovatie creëren (n= 38) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bij alle onderwerpen geeft een redelijk tot groot deel (van circa 25 tot 75 procent) van de respondenten aan dat er geen opleiding is die dit onderwerp aanbiedt, of men zegt het niet te weten. In beide gevallen kan de respondent de opleiding niet vinden en neemt de respondent niet deel aan de opleiding. 17
Opleidingen die het minst door de respondenten (circa een kwart) worden gevonden zijn opleidingen voor de volgende onderwerpen (zie ook het volgende figuur): Afwegingskader; Regie bij complexe samengestelde projecten; Lerende inkooporganisatie; Beleidsdoelstellingen waarmaken. Opleidingen die wel door de meeste respondenten (ongeveer driekwart) worden gevonden zijn opleidingen voor de volgende onderwerpen: D&C-contracten; E&C-contracten; Toepassing van RAW; Systems engineering; Contractbeheersing en -management; Systeemgerichte contractbeheersing; Risicomanagement. 18
Wordt er volgens de respondenten op dit moment in voorzien via een opleiding? a. Contract keuze (n= 35) b. Concurrentiegerichte dialoog (n= 32) c. D&C (n= 34) Weet niet Nee Deels Ja d. E&C (n= 34) e. DBFM (Design, Build, Finance and Maintain) contracten (n= 33) f. Prestatie contracten (n= 33) g. BVP (n= 33) h. Gebruik van algemene voorwaarden (n= 32) i. Beoordelingsmethodieken (n= 33) j. Afwegingskader (n= 32) k. Toepassing van RAW (n= 33) l. Systems Engineering (n= 33) m. Contractbeheersing en - management (n= 32) n. Toepassing van raamcontracten bij ingenieursdiensten (n= 32) o. SCB (n= 33) p. Het meten van prestaties van leveranciers (n= 31) q. Regie bij complexe samengestelde projecten (n= 29) r. Lerende inkooporganisatie (Deming/PDCA) toepassen (n= 27) s. Risicomanagement (n= 31) t. Beleidsdoelstellingen waarmaken (n= 30) u. GWW marktkennis (n= 31) v. Innovatie creëren (n= 30) 0% 20% 40% 60% 80% 100% 19
Toelichting op de opleidingsbehoefte door respondenten Via verschillende manieren hebben respondenten een toelichting gegeven op de vragenlijst die we hebben gestuurd. Respondenten hebben soms de vragenlijst niet ingestuurd, maar hebben een email gestuurd waarom ze de vragenlijst niet hebben ingevuld. Daarnaast was er in de vragenlijst ruimte om toelichtingen te geven. Verder hebben we door het houden van een aantal korte interviews een beter beeld gekregen van de context en de opleidingsbehoefte. Via email Enkele mensen die de vragenlijst niet hebben ingevuld hebben wel gereageerd via een email. Daarin geven ze aan dat een inkoper vooral een neutrale functie heeft en niet te diep op de GWW-inhoud hoeft in te gaan. Deze kennis en ervaring wordt bijvoorbeeld ingehuurd of voorzien via materiedeskundigen met wie men samenwerkt. Andere opmerkingen zijn dat er geleerd moet worden van andere sectoren en dat een opleiding specifiek moet worden aangeboden (niet iedereen wil/hoeft alles te weten). Via open vragen in de vragenlijst Enkele mensen die de vragenlijst hebben ingevuld, hebben een extra toelichting gegeven via deze lijst. De voor het onderzoek relevante opmerkingen zijn : Er is meerdere malen aangegeven door respondenten dat er in-company opleidingen worden gegeven of worden ontwikkeld. Dit bijvoorbeeld om de inhoud van de training goed aan te laten sluiten op de praktijk, zodat de kennis en ervaring na de opleiding goed geborgd wordt; Een medewerker van een gemeente geeft aan meer ervaring op het gebied van inkoop van leveringen en diensten te hebben dan op het gebied van GWW. Een training met focus op GWW kan juist een aanvulling zijn op de inkoopexpertise van de gemeente; Vooral modulair aanbieden (specifieke onderwerpen voor een specifieke smal gedefinieerde doelgroep) wordt door een aantal mensen als toegevoegde waarde gezien. De opleiding kan dan kort en krachtig zijn; Er zijn verschillen in de manieren waarop inkooptechnieken worden toegepast, afhankelijk van wat wordt ingekocht. Daar zou in een opleiding aandacht aan moeten worden geschonken; Er is een respondent die aangeeft dat er nu geen aanbieder is die alles integraal aanbiedt: dus alle doelgroepen en het gehele inhoudelijke pakket. Verbinding kan juist worden gelegd als inkopers en technische mensen samen een opleiding volgen. Via interviews In de interviews komt een divers beeld naar voren wat betreft de vorm en inhoud die een opleiding moet hebben: Er zijn verschillende inzichten of een training juist in company of extern gegeven moet worden. Een samenwerkingsverband geeft aan dat een in company training juist gewenst is, omdat de mensen van het samenwerkingsverband elkaar kunnen leren kennen. Een andere respondent geeft aan dat als iemand alleen met inkoop GWW bezig is, de blik verkokerd 20
kan raken, en dat het juist van toegevoegde is om met aanpalende sectoren (bijvoorbeeld huizenbouw of ziekenhuisbouw) ervaringen uit te wisselen om inspiratie op te doen, of om bevestigd te worden. Een respondent geeft aan dat risicomanagement in het kader van de voorbereiding en uitvoering van een aanbesteding specifieke aandacht behoeft. Dit punt herkent Significant uit eigen aanbestedingspraktijk en achten we daarom noemenswaardig. Naast verschillen, is een aantal punten door meerdere mensen aangegeven: De opleider of trainer moet zelf veel ervaring hebben en daarmee een goede gesprekpartner zijn voor de deelnemers; Er is geen opleiding die alles, via ook los te volgen modules, aanbiedt, specifiek gericht op GWW. De modules zouden een opbouwend karakter moeten hebben; waardoor beginners en mensen met meer ervaring bediend worden. 21
Conclusie Inventarisatie en evaluatie Conclusie aanbod Er worden veel inkoopopleidingen aangeboden Er is een fors aanbod van inkoopopleidingen (41) dat specifiek gericht is op GWW. Deze opleidingen worden door een aantal specifieke aanbieders verzorgd; CROW is verreweg de grootste. Er worden voor enkele relevante onderwerpen geen specifieke GWWopleidingen aangeboden, maar met het totale opleidingsaanbod worden deze onderwerpen wel afgedekt Alle 22 door Platform WOW en PIANOo vooraf gedefinieerde onderwerpen 8 komen in het bestaande aanbod voor. De volgende vijf onderwerpen worden niet expliciet aangeboden in opleidingen die specifiek gericht zijn op GWW: prestatiecontracten, BVP, systems engineering, raamcontracten ingenieursdiensten en lerende inkooporganisatie/deming toepassen. Deze onderwerpen worden wel aangeboden in (inkoop)opleidingen die niet specifiek gericht zijn op GWW. Belangrijke opmerking hierbij is dat de respondenten het voor sommige van deze onderwerpen niet van belang vonden om dit in een inkoopopleiding te behandelen. Er bestaat niet een (set van) (totaal)opleiding(en) die de meeste relevante onderwerpen afdekt Geen van de aanbieders biedt een opleiding of een serie opleidingen aan die de meeste vooraf gedefinieerde onderwerpen aanbiedt. Het grootste aantal onderwerpen dat door een aanbieder wordt aangeboden is 11, aangeboden door NIB en PPS Support. Conclusie behoeftebepaling Er is vooral bij gemeenten en waterschappen verbeterpotentieel aanwezig in de kennis en vaardigheden benodigd voor inkoop van GWW In de vragenlijst is gevraagd naar de kennis en vaardigheden van de respondent zelf en het team waar de respondent in/mee werkt. Het valt op dat de kennis en vaardigheden grotendeels als matig, goed en soms als zeer goed worden omschreven. Uitstekend is nagenoeg niet aangegeven. Bij gemeenten en waterschappen bestaat grotere variëteit in kennis en vaardigheden, vergeleken met provincies en het Rijk. Bij laatstgenoemden wordt de kennis en vaardigheden over het algemeen hoger en constanter geschat. 8 De respondenten hebben geen extra onderwerpen aangedragen. 22
Hoewel er een breed aanbod is aan inkoopopleidingen, ook specifiek gericht op GWW, wordt het aanbod niet altijd goed gevonden. Bij alle onderwerpen geeft circa een kwart tot driekwart van de respondenten aan dat er geen opleiding is, of dat men niet weet of er een opleiding is. Een belangrijke kanttekening bij het bepalen van het verbeterpotentieel is dat er respondenten zijn die aangaven dat specifieke kennis/vaardigheden projectmatig worden ingehuurd. Met andere woorden: het is niet nodig om zelf alle kennis en vaardigheden te verbeteren. Er bestaan bij diverse organisaties modulaire in company opleidingen om GWW-specifieke opleidingsbehoeftes in te vullen De meeste respondenten geven in algemene zin aan de voorkeur te geven aan korte opleidingen gericht op een specifiek GWW onderwerp, omdat kennis en vaardigheden voor GWW specialistisch zijn. Met andere woorden: modulair aanbieden. Door diverse organisaties wordt deze behoefte momenteel ingevuld met in company opleidingen. De trainer moet een goede gesprekspartner zijn Als er een trainer wordt aangeboden is het belangrijk dat de trainer vanuit ervaring kan spreken, en daarmee goede gesprekspartner is voor de deelnemers. 23
Aanbevelingen Inventarisatie en evaluatie Het aanbieden van een nieuwe (deel)opleiding is niet noodzakelijk gegeven het bestaande totale opleidingsaanbod Aangezien alle vooraf gedefinieerde onderwerpen worden aangeboden in bestaande opleidingen is het wat aanbod betreft niet noodzakelijk om een (deel)opleiding nieuw op te zetten. Bovendien worden opleidingen meermaals in company gegeven. Er is dus (nog) meer aanbod aanwezig dan is gevonden tijdens dit onderzoek. Het aanbieden van een nieuwe GWW-specifieke opleiding kan wel overwogen worden voor een totaalopleiding Het aanbieden van een nieuwe GWW-specifieke opleiding kan wel overwogen worden als een totaalopleiding gewenst is, waarin (vrijwel) alle voor de GWWrelevante onderwerpen worden behandeld. Als een nieuwe opleiding wordt aangeboden, kan eventueel worden aangesloten bij (een) bestaande opleidingsorganisatie(s). Het verdient vanzelfsprekend de voorkeur als deze organisatie(s) bekend zijn in het veld en een goede naam hebben. Het aanbieden van een nieuwe GWW-specifieke (deel)opleiding kan tevens overwogen worden voor enkele specifieke onderwerpen en/of naar aanleiding van enkele overige redenen Het feit dat alle onderwerpen worden afgedekt met bestaande opleidingen neemt niet weg dat: Er voor enkele vooraf gedefinieerde onderwerpen geen specifieke GWWopleidingen bestaan; Er geen onderzoek is verricht naar de kwaliteit van het huidige opleidingsaanbod en; Als Platform WOW en PIANOo verdere integratie wensen te bewerkstelligen tussen beheerders, dit onder andere vorm kan worden gegeven met een nieuwe opleiding of door aan te sluiten bij bestaande opleidingen. Platform WOW en PIANOo kunnen daarnaast het huidige opleidingsaanbod beter onder de aandacht brengen Het opleidingsaanbod wordt niet altijd goed gevonden. De geïnventariseerde opleidingen kunnen beter onder de aandacht worden gebracht. Daar kunnen in company opleidingen aan worden toegevoegd, die opengesteld worden voor (relatieve) buitenstaanders. In het openstellen hiervan zouden Platform WOW en PIANOo een ondersteunende en bemiddelende rol kunnen vervullen: Voor het reguliere aanbod geldt dat het aanbod vooral zichtbaar gemaakt moet zijn onder de potentieel geïnteresseerden. Bijvoorbeeld door: 24