nieuwe wegen naar groei uitgave 1e kwartaal 2013

nieuwe wegen naar groei uitgave 1e kwartaal 2013 Beleggingsvisie

1e kwartaal 2013 De verbetering van de wereldeconomie zet geleidelijk door. Positieve acties van de Europese Centrale Bank en Europese regeringsleiders hebben de schuldencrisis beheersbaar gemaakt, wat gunstig is voor het vertrouwen, vooral bij bedrijven. Daarnaast verwachten we dat binnenkort een compromis zal worden bereikt voor een oplossing van de Amerikaanse begrotingsproblemen. Onder deze omstandigheden is een voortgaand herstel van de wereldeconomie waarschijnlijk. In de algemene verwachtingen wordt hiermee naar onze mening nog onvoldoende rekening gehouden en dit betekent dat meevallers de komende maanden waarschijnlijker worden. Verdere uitbereiding van het aandelenbelang gerechtvaardigd In het licht van de genoemde verbetering van de wereldeconomie en omdat we de komende 6 tot 12 maanden een hoger rendement op aandelen voorzien dan op andere beleggingen, hebben we het gewicht van aandelen in de portefeuille verder verhoogd. Het accent ligt daarbij op opkomende landen vanwege hun superieure groeiprestaties. Groter accent op liquide staatsobligaties van Europese periferie Staatsobligaties uit de Verenigde Staten en de Europese kernlanden zijn uitgesproken duur. Datzelfde geldt ook voor obligaties in de meest kredietwaardige bedrijfssegmenten. Daarom verminderen we de weging van de laatste categorie ten gunste van liquide staatsobligaties in de Europese periferie (vooral in de grootste markten: Italië en Spanje). Aziatisch vastgoed wordt aantrekkelijker De vastgoedsector kan profiteren van aantrekkelijkere waarderingen in de Verenigde Staten en een verbeterende fundamentele situatie in Azië en daarbinnen voornamelijk van het volwassen deel van Azië (Japan, Hong Kong, Singapore en Australië). We blijven eveneens overwogen in Amerikaans en onderwogen in Europees vastgoed. Ben Steinebach Hoofd Beleggingstrategie ABN AMRO MeesPierson Nederland

Positieve verrassingen worden waarschijnlijker De verbetering van de wereldeconomie zet geleidelijk door. Positieve acties van de Europese Centrale Bank en Europese regeringsleiders hebben de schuldencrisis beheersbaar gemaakt, wat gunstig is voor het vertrouwen, vooral bij bedrijven. Deze acties kunnen leiden tot meevallers in de economische ontwikkeling. We verwachten dat binnenkort een compromis zal worden bereikt voor een oplossing van de Amerikaanse begrotingsproblemen. Marktomgeving > pagina 3 Verdere uitbereiding van het aandelenbelang gerechtvaardigd In het licht van de genoemde verbetering van de wereldeconomie en omdat we de komende 6 tot 12 maanden een hoger rendement op aandelen voorzien dan op andere beleggingen, hebben we het gewicht van aandelen in de portefeuille verder verhoogd. Het accent ligt daarbij op opkomende landen vanwege hun superieure groeiprestaties. Vooruitzichten > pagina 4 Groter accent op liquide staatsobligaties van Europese periferie Staatsobligaties uit de Verenigde Staten en de Europese kernlanden zijn uitgesproken duur. Datzelfde geldt ook voor obligaties in de meest kredietwaardige bedrijfssegmenten. Daarom verminderen we de weging van de laatste categorie ten gunste van liquide staatsobligaties in de Europese periferie (vooral in de grootste markten: Italië en Spanje). Special > pagina 5 pagina > 1

marktomgeving De wereldeconomie is zich geleidelijk maar steeds duidelijker aan het herstellen. Dat geldt in de eerste plaats voor de opkomende landen en de Verenigde Staten, maar met enige vertraging en op een wat lager niveau ook voor Europa. Tegelijkertijd is ook de situatie rondom de Europese schuldencrisis verbeterd, waardoor de risico s voor een systeemcrisis zijn afgenomen. We verwachten dat de onderhandelingen in de Verenigde Staten tussen de Democraten en de Republikeinen over een vermindering van het overheidstekort (de zogenoemde fiscal cliff ) met succes zullen worden afgerond. Economische indicatoren verbeteren verder In november is in praktisch alle regio s het producentenvertrouwen - gemeten aan de index van inkoopmanagers - verder verbeterd. Dat gold voor de Verenigde Staten en China, maar ook voor de eurozone. Hier bleef de index echter nog onder de 50, wat nog duidt op een krimpende industrie. Steeds meer indicatoren vertonen een - vergeleken met de verwachtingen - mee-vallende ontwikkeling. Dat gold in de afgelopen maand in de Verenigde Staten bijvoorbeeld voor de arbeidsmarkt en de huizenmarkt en in China voor de industriële productie en de detailhandel. In de eurozone beginnen tegelijkertijd de spanningen in de interbancaire geldmarkten te verminderen, waardoor de perspectieven voor de krediet-verlening beginnen te verbeteren. In Duitsland is in november de Ifo-index, ook een betrouwbare maatstaf voor het ondernemersvertrouwen, tamelijk onverwacht gestegen, terwijl de stijgende goederenoverslag op de luchthaven van Frankfurt wijst op een aantrekkende wereldhandel. De genoemde verbeteringen spelen zich af tegen de achtergrond van afnemende crisisverschijnselen in Europa, waardoor het vertrouwen bij bedrijven en ook bij consumenten en beleggers op termijn verder kan toenemen. Vooral het herstel op de Amerikaanse huizenmarkt is in dat verband van belang omdat dit direct en indirect (via woninggerelateerde bestedingen) bijdraagt aan de economische groei in de Verenigde Staten. Ontwikkeling van het aantal in aanbouw genomen en de verkopen van nieuwe woningen in de VS (2006-2012) 2500 2000 1500 1000 500 Verkoop nieuwe woningen In aanbouw genomen woningen 0 '2006 '2007 '2008 '2009 '2010 '2011 '2012 Bron: Datastream De Amerikaanse woningmarkt is na de sub-prime crisis fors verslechterd, zowel in de bouw zelf als in het aantal verkochte woningen. Sinds begin 2012 is een verbetering zichtbaar die recent aan kracht wint. Wij verwachten dat deze verbetering gaat doorzetten en een positieve invloed zal hebben op allerlei woninggerelateerde sectoren. Overheidsfinanciën in de schijnwerpers Wanneer in de Verenigde Staten het terugdraaien van de tijdelijke belastingverlagingen (nog ingesteld door George Bush) en de vorig jaar afgesproken bezuinigingen per 1 januari 2013 volledig zouden worden doorgevoerd, zou dat een omvang hebben van circa 4% van het Amerikaanse BBP. Dit zou dan ongetwijfeld een recessie tot gevolg hebben. Wij verwachten dat de onderhandelaars van beide partijen zullen streven naar een compromis waarbij het negatieve effect beperkt zal blijven tot ongeveer 1,5%. Omdat van de Amerikaanse overheidsbestedingen de afgelopen jaren ook al enige neerwaartse invloed op de economie uitging, is de onderliggende groei wat hoger dan de 2% die per saldo resulteerde. Zo bezien zou een neerwaartse impuls van 1,5% niet tot een recessie leiden. Ook in de eurozone leiden verminderde overheidsuitgaven tot een daling van de groei van ongeveer 1,5%, zij het dat die sterk verschilt van land tot land (zie ook de Special op pagina 4). Omdat de onderliggende groei in de eurozone een stuk lager is dan in de Verenigde Staten blijft er hier het komende jaar aanzienlijk minder groei over. Daar staat tegenover dat het herstelpotentieel in de eurozone - ook van de vertrouwensindicatoren - wat groter is nu de systeemrisico s die uit de schuldencrisis voortvloeien zijn verminderd. pagina > 2

marktontwikkelingen Aandelenindices in geselecteerde markten Hoewel de aandelenmarkten sinds de vorige beleggingsvisie (november 2012) per saldo weinig beweging laten zien, zijn de vooruitzichten nog steeds goed. De verbeterde conjunctuurvooruitzichten en de afgenomen systeemrisico s in Europa wegen naar onze mening op de langere termijn op tegen de onzekerheden die op korte termijn voortvloeien uit de Amerikaanse overheidsfinanciën. Wij verwachten dat Republikeinen en Democraten er in zullen slagen een compromis te bereiken over het terugdringen van het overheidstekort, waardoor deze onzekerheden zullen verdwijnen. Verbeterende vooruitzichten op de aandelenmarkten Na de herverkiezing van Obama als president van de Verenigde Staten verschoof de aandacht op de financiële markten onmiddellijk naar de overheidsfinanciën. Voor het einde van het jaar dienden immers de belastingen te worden verhoogd en de uitgaven verlaagd. De onzekerheid over het onderhandelingsproces leidde tot nervositeit op de aandelenmarkten waardoor de koersen daalden. Toch is de situatie op de internationale aandelenmarkten niet echt verslechterd. De omvang van de koersfluctuaties - de volatiliteit als belangrijke risicomaatstaf - is geleidelijk aan teruggelopen en ligt nu op een vergelijkbaar niveau als in 2007 voor de crisis begon. Dit heeft vooral te maken met het verminderen van het systeemrisico in Europa, waardoor de risicoaversie op alle aandelenmarkten is verminderd en deze markten in hun geheel weer attractiever zijn geworden. Dit element weegt op tegen de fundamentele positie van genoteerde bedrijven. Deze is nog steeds gezond, maar onder invloed van de afgenomen economische groei in de meer volwassen markten zijn de winsten recentelijk wat teruggelopen en zijn ook de verwachtingen neerwaarts bijgesteld. Voor de komende zes tot twaalf maanden verwachten we een wat verder afnemende risicoaversie als het Amerikaanse begrotingsprobleem - de fiscal cliff - wordt omzeild. Daarnaast trekt de wereldeconomie geleidelijk verder aan, niet in de laatste plaats als gevolg van de sterke binnenlandse groei in veel opkomende landen, waarvan ook bedrijven in de meer volwassen landen via exporten zullen profiteren. 150 Opkomende markten AEX Eurotop-100 Nikkei-225 120 S&P-500 90 60 30 '2007 '2008 '2009 '2010 '2011 '2012 Bron: Datastream De aandelenmarkten zijn in 2012 per saldo gestegen. Toch zijn ze gevoelig gebleven voor gebeurtenissen op het gebied van de Europese schuldencrisis, die niet slechts op de Europese aandelenmarkten doorwerkten, maar ook op de andere internationale markten. Obligaties van zeer kredietwaardige bedrijven zijn duur Obligatiebeleggers vertrouwen kennelijk nog niet volledig op een verbetering van de economische omstandigheden. Sinds medio oktober zijn de rendementen op Amerikaanse en Duitse staatsleningen met circa 0,25%-punt gedaald tot respectievelijk 1,6% en 1,4%. Dit is deels een weer-spiegeling van de lage economische groei die zich in de meer volwassen markten als de Verenigde Staten, Japan en Europa onder het trendmatige groeipad bevindt. Anderzijds zijn beleggers kennelijk (nog) niet geheel gerust op een goede afloop van de Europese schuldencrisis, waardoor ze regelmatig de beschutting van de veilige havens van Amerikaanse en Duitse staatsobligaties zoeken. Opvallend genoeg daalde de afgelopen anderhalve maand ook het rendement op Italiaanse staatsleningen enigszins, terwijl dit in het recente verleden nog een beleggingsklasse was waar beleggers bij onzekerheid uit wegvluchtten. Dat laatste was nog wel het geval bij Spaanse staatsobligaties, waaruit we dan de conclusie kunnen trekken dat Spanje door beleggers als iets risicovoller wordt gezien dan Italië (zie ook de Special op pagina 4). Wij verwachten overigens dat de ernst van de Europese schuldencrisis het komende jaar verder zal afnemen waardoor de rendementen in de Verenigde Staten en Duitsland - en in het verlengde daarvan ook in de rest van de Europese kern - zullen oplopen. In de Zuid-Europese landen zullen de rendementen onder die omstandigheden juist dalen. pagina > 3

vooruit zichten Verschuiving naar liquide Italiaans en Spaans papier Amerikaanse en Duitse overheidsobligaties zijn momenteel uitzonderlijk duur en in het licht van de afnemende ernst van de Europese schuldencrisis voorzien wij een waardedaling. Daarnaast zijn recentelijk ook bedrijfsobligaties in het kredietwaardige (maar laag renderende) segment behoorlijk in waarde gestegen. Daarom hebben we de weging in dit segment verminderd van 50% van de obligatieportefeuille naar 40%, waarmee overigens nog steeds een overwogen belang resteert. De opbrengst beleggen wij in staatsobligaties uit de Europese periferie (vooral Italiaans en Spaans papier) met een hogere mate van liquiditeit. We blijven onderwogen in obligaties als gehele Vermogenscategorie en dan vooral in staatsobligaties. Binnen obligaties handhaven we voorts ons overwogen belang in high yield (hoger renderende maar risicovollere obligaties) en in schuld van opkomende landen. Verdere verhoging van belang in aandelen Mede in het licht van voortgaande verbeteringen op het gebied van de Europese schuldencrisis zijn de beleggingsvooruitzichten verder verbeterd. Wij verwachten voor aandelen de komende 6 tot 12 maanden het hoogste rendement vergeleken met andere beleggingscategorieën. Daarom achten we een verdere vergroting van het aandelenbelang ten koste van liquide middelen verantwoord. Omdat de vooruitzichten voor opkomende landen nog steeds superieur zijn ten opzichte van de meer volwassen markten, beleggen wij de toevoeging grotendeels in opkomende markten (Azië en Latijns-Amerika). De bestaande overweging in deze markten neemt daardoor toe, de overweging van Europa neemt iets af en voor de Verenigde Staten en Japan resulteert een wat groter onderwogen belang. In onze sectorale voorkeuren hebben we geen wijzigingen aangebracht: we blijven overwogen in de sectoren energie, industriële goederen en diensten en gezondheidszorg en onderwogen in nutsbedrijven, telecommunicatie en niet-duurzame consumptiegoederen. Grondstoffen en vastgoed Voor de komende 6 tot 12 maanden verwachten we een gematigde groei van de wereldeconomie. In een dergelijk klimaat achten wij de neerwaartse risico s voor de prijzen van grondstoffen beperkt. Mede omdat we binnen de aandelenallocatie al een overwogen belang hebben in energie handhaven we in grondstoffen het bestaande neutrale belang. De vastgoedsector kan profiteren van aantrekkelijkere waarderingen in de Verenigde Staten en een verbeterende fundamentele situatie in Azië en daarbinnen voornamelijk van het volwassen deel van Azië (Japan, Hong Kong, Singapore en Australië). pagina > 4

special Zuid-Europese overheidsfinanciën: de stand van zaken Onlangs heeft Griekenland een volgende tranche van bijna 44 miljard uit het hulppakket toegewezen gekregen. Daarnaast werd een aantal voorwaarden versoepeld en hebben de Grieken meer tijd gekregen om hun economie te hervormen. De Spaanse overheid zal deze ontwikkelingen met belangstelling hebben gevolgd. Voor de kapitalisatie van Spaanse banken is 39,5 miljard nodig uit het Europese steunfonds (ESM), maar vermoedelijk zal ook de Spaanse overheid binnenkort een verzoek tot steun moeten indienen. De begrotingssituatie verslechtert, doelstellingen worden niet gehaald en op sommige punten scoort Spanje zelfs slechter dan Griekenland. Spaanse tekortreductie blijft achter In 2011 waren de overheidstekorten van Griekenland en Spanje nagenoeg gelijk in procenten van het Bruto Binnenlands Product (BBP): respectievelijk 9,5% en 9,4%. Volgens de jongste ramingen van de OESO loopt het Griekse tekort terug tot 4,6% in 2014 tegen 5,9% voor Spanje. Mede daardoor loopt de Spaanse overheidsschuld sterker op, namelijk met 28,4% van het BBP tot 105,3%, tegen een toename met 24,7% van het BBP tot 199,9% voor Griekenland. Hierbij is voor Griekenland geen rekening gehouden met het overeengekomen hulppakket waardoor de schuld zou moeten afnemen tot een niveau dat overigens nog steeds boven dat van Spanje ligt. Voorts is van belang dat Griekenland inmiddels een zogeheten primair overheidsoverschot heeft. Geschoond voor rentebetalingen op de schuld heeft de overheid een overschot, daar waar Spanje nog steeds een tekort heeft. Dat maakt de Spaanse overheidsfinanciën kwetsbaarder omdat de schuld toeneemt door de renteverplichtingen en er zo het risico van een onbeheersbare rentesneeuwbal bestaat. Verschil met Italië is opvallend Daarmee staat Spanje er ook slechter voor dan Italië, dat weliswaar een hogere schuld heeft in procenten van het BBP (naar raming 131,4% in 2014), maar het tekort zit dicht bij de 3% van het BBP en daardoor loopt de schuld van Italië veel minder sterk op (met 11,6%-punt tot 2014) dan de Spaanse schuld. Hoewel de Italiaanse overheid in de nabije toekomst nog grote bedragen zal moeten reserveren voor de kosten van de vergrijzing, lijken de Italiaanse overheidsfinanciën dichter bij een houdbaar niveau dan de Ontwikkeling overheidsfinanciën in de Europese periferie 30 25 20 15 10 5 Verandering schuld Tekort 2014 *) Tekort 2011 0 GriekenlandSpanje Italië Portugal Ierland *) Raming OESO november 2012 Bron: Datastream Het overheidstekort van Spanje loopt minder snel terug dan dat van Griekenland en blijft volgens recente OESO-ramingen op een hardnekkig hoog niveau. Daardoor loopt de schuld in 2014 ook sterker op dan in andere landen t.o.v. 2011. Spanje zal daarom vermoedelijk een beroep op het steunfonds (ESM) moeten doen. Alleen dan kan de ECB ingrijpen om de Spaanse obligatiemarkt te stabiliseren. Spaanse. Wellicht dat dit een verklaring is voor de lagere rente op Italiaanse staatsobligaties en de recente daling daarin, waar in Spanje juist een stijging plaatsvond. Portugal en Ierland uit de gevarenzone Ierland (hoewel geen Zuid-Europees land) en Portugal lijken uit de gevarenzone te klauteren. De schuld loopt weliswaar nog op, maar minder snel dan in Griekenland en Spanje. Beide landen hebben de terugdringing van hun overheidstekorten voortvarend ter hand genomen. Vooral in Ierland was dit tekort erg groot. In Portugal zal het tekort volgens ramingen van de OESO in 2014 onder de 3% duiken en zal ook de schuld dan kunnen stabiliseren. Spanje blijft dus het kwetsbaarst. Bij een vermindering van de Europese crisis moeten de Europese steunfondsen wel toereikend worden beschouwd om de risico s het hoofd te bieden en zal de ECB ongetwijfeld ingrijpen. pagina > 5

Algemene Disclaimer De in dit document aangeboden informatie is opgesteld door Vermogensadvies en Vermogensbeheer Nederland van ABN AMRO Bank N.V. ( ABN AMRO ) en is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd worden als een advies of als een voorstel of aanbod tot 1) het kopen van beleggingsproducten en/of 2) het afnemen van beleggingsdiensten noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De informatie en voorwaarden die van toepassing zijn op door ABN AMRO aangeboden beleggingsproducten en beleggingsdiensten verleend door ABN AMRO kunt u vinden in de Voorwaarden Beleggen ABN AMRO die verkrijgbaar zijn via www.abnamro.nl/beleggen. Hoewel ABN AMRO tracht juiste, volledige en actuele informatie uit betrouw baar geachte bronnen aan te bieden, verstrekt ABN AMRO expliciet noch impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO aanvaardt geen aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie kan worden gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. ABN AMRO en/of haar agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met inbegrip van gederfde winst), die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of het gebruik daarvan. ABN AMRO, of de rechthebbende, behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo s). Het is niet toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te vermenigvuldigen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO of rechtmatige toestemming van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik. US Person Disclaimer ABN AMRO Bank N.V. ( ABN AMRO ) is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de beleggingsdienstverlening van ABN AMRO, inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven beleggingsproducten en beleggingsdiensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaanse ingezetenen ( US Persons in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving). Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen. Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit document beschreven beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van beleggingdiensten en/of beleggingsproducten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen. Colofon Auteur: Ben Steinebach, Hoofd Beleggingsstrategie van ABN AMRO MeesPierson Heeft u nog vragen naar aanleiding van deze nieuwsbrief? Neem dan contact op met uw beleggingsadviseur of vermogensbeheerder.