beleggingsvisie Problemen met overheidsschulden op de voorgrond Een meer gebalanceerde positionering voor zakelijke waarden

Transcriptie

1 beleggingsvisie Augustus / September 2011 Vermogensadvies en Vermogensbeheer zeswekelijkse nieuwsbrief Problemen met overheidsschulden op de voorgrond Zowel in Europa als in de Verenigde Staten hangen de overheidsschulden als een donkere wolk boven de financiële markten. In Europa is Griekenland met een omvangrijk hulppakket voorlopig gered en lijkt besmetting naar andere (potentiële) probleemlanden vooralsnog afgewend. In de Verenigde Staten is ondanks een akkoord over het schuldplafond de kredietstatus verlaagd van AAA tot AA+. Dit alles speelt zich af tegen de achtergrond van een sterkere afzwakking van de mondiale economie dan eerder gedacht. Marktomgeving en Special > pagina 2 en 4 Een meer gebalanceerde positionering voor zakelijke waarden Hoewel veel bedrijven er nog goed voorstaan in termen van balansverhoudingen en winstgevendheid en de waarderingen op de beurs alleszins redelijk zijn, werkt de onrust in de omgeving van de aandelenmarkten negatief op het sentiment bij beleggers. Per saldo handhaven we een normale opinie ten aanzien van zakelijke waarden maar brengen we een verschuiving aan van Europese naar Amerikaanse aandelen. Vooruitzichten > pagina 5 Gunstig oordeel over bedrijfsobligaties De mondiale economie zal tegen het einde van het jaar vermoedelijk weer aantrekken, waarna de recente daling van de kapitaalmarktrente weer kan omslaan in een lichte stijging. Daarom hebben we een negatieve opinie op obligaties in het algemeen en overheidsobligaties in het bijzonder. We hebben een overwogen belang in bedrijfsobligaties en wat risicovollere hoog renderende obligaties. Vooruitzichten > pagina 5

2 marktomgeving Euro en dollar verzwakken tegen veel andere valuta s Overheidsschulden verlammen de financiële markten Vanaf het voorjaar is het sentiment ten aanzien van de Europese schuldencrisis snel verslechterd. In veel landen nam de (politieke) bereidheid af om nog meer middelen te reserveren om de financierbaarheid van de Griekse schuld veilig te stellen en nam de roep toe voor een bijdrage van de private (financiële) sector. Op de financiële markten uitte het zich in afnemend vertrouwen en verkopen van obligaties van - vooral - Griekenland, Ierland en Portugal, waardoor de rente in deze landen snel verder opliep. Op 21 juli hebben Europese regeringsleiders daarvoor een akkoord bereikt (zie special op pagina 4). Inmiddels zijn ook in de Verenigde Staten problemen ontstaan met de overheidsschuld, zij het van andere aard. Aanleiding was de noodzaak voor het verhogen van het wettelijk vastgestelde schuldplafond dat begin augustus zou worden overschreden. Daaraan gekoppeld diende echter ook het overheidstekort - 10,5% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) in in de komende tien jaar tot houdbare proporties te worden teruggebracht. De wijze waarop (alleen bezuinigingen of in combinatie met belastingverhogingen) verdeelde republikeinen en democraten tot op het bot. Op 31 juli werd uiteindelijk een akkoord bereikt, waarbij het plafond in twee stappen met ruim USD miljard wordt verhoogd en bezuinigingen met een om vang van miljard voor de komende tien jaar zijn afgesproken. Het akkoord werd door kredietbeoordelaar S&P niet als voldoende vertrouwenwekkend ervaren. De instelling heeft daarom de krediet status van de Verenigde Staten verlaagd van AAA tot AA+. De problemen in de eurozone en de Verenigde Staten hebben de financiële markten vooral in juli in een wurgende greep gehouden. Index: 3 januari 2011 = jan feb mrt apr mei jun jul Dollar Yen ZW. Frank Br. Real Ch. Yuan Overheidsschulden sinds de crisis fors opgelopen Bron: Datastream Nieuwe valutaverhoudingen Sinds de problemen met de overheidsschulden aan beide zijden van de oceaan zijn gaan opspelen, hebben de euro en de dollar zich in een bandbreedte tussen USD 1,40 en 1,45 bewogen nadat de euro in de eerste maanden van dit jaar nog in waarde was gestegen. Andere valuta s, zoals de Japanse yen en de Zwitserse frank, zijn daarentegen sterker geworden tegen beide valuta s. Beide landen hebben inmiddels maatregelen genomen om de opwaartse druk op hun valuta s en de daarmee gepaard gaande verslechtering van hun concurrentiepositie te verminderen. Nu de noodzaak van bezuinigingen de economische groei wat remt, kan de zwakkere positie van dollar en euro een welkome impuls geven aan de export van de Verenigde Staten en de eurozone. % BBP Ver. Staten Japan Eurozone Griekenland Italië Spanje Portugal Ierland Bron: OESO

3 marktontwikkelingen De Europese en de Amerikaanse schuldencrises hebben Noord-Afrika, het Midden-Oosten en de kernramp in Japan naar de achtergrond verdreven als drijvende krachten achter de ontwikkelingen op de financiële markten. Dat heeft niet geleid tot een terugkeer van de rust. In tegendeel, zowel de obligatie- als de aandelenmarkten bleven de afgelopen maanden zeer onrustig. Onrust op de obligatiemarkten houdt aan Het effectief rendement op (10-jaars) overheidsobligaties, dat in juni in de VS en Duitsland onder invloed van de afnemende economische groei al was teruggelopen tot circa 3%, is in juli verder gedaald. In de eurozone speelde de schuldencrisis daarbij een rol. Hierdoor werd de kapitaalstroom vanuit de probleemlanden naar de veiliger geachte markten in het centrum van de regio groter. De onrust omtrent een bijdrage van de private sector aan een reddingsplan voor Griekenland heeft hier ongetwijfeld aan bijgedragen. Dat werd medio juli nog eens versterkt toen verkopen van Italiaanse en Spaanse staatsobligaties begonnen toe te nemen als indicatie dat beleggers de situatie ook in deze landen begonnen te wantrouwen. De renteverschillen van de laatstgenoemde landen met Duitsland, die gedurende de crisis sinds begin 2010 slechts beperkte fluctuaties hadden vertoond, zijn verder opgelopen. Deze ontwikkeling bleef ook na het akkoord van 21 juli voortduren. In de Verenigde Staten was de voortgaande rentedaling voor het grootste deel een uitvloeisel van de blijvend zwakke conjunctuur die onder meer zichtbaar werd in een zeer geringe groei van de werkgelegenheid in mei en juni. Dit heeft de discussie over een mogelijke derde ronde van monetaire verruiming (aankopen van staatsobligaties door de Federal Reserve) aangewakkerd, mede omdat voorzitter Bernanke van de Fed eind juli een hint in deze richting gaf. Risicovolle omgeving slecht voor aandelenmarkten De mondiale aandelenmarkten hebben in juni en juli behoorlijke verliezen moeten incasseren. De belangrijkste mondiale graadmeter - de MSCI World - verloor in deze periode 3,8% waardoor het jaarresultaat met -0,5% eveneens in het rood sprong. Met uitzondering van Japan, waar de Nikkei-index in mei al een behoorlijke daling had doorgemaakt, vonden in alle regio s dalingen plaats. De geplaagde eurozone spande echter de kroon met een gemiddelde daling van ruim 4%, die het jaarresultaat in de min drukte (-2,7%). In de Verenigde Staten is het jaarresultaat voor de S&P 500 met bijna 3,5% nog steeds positief ondanks een daling over juni en juli met 3,3%. In de opkomende markten was Latijns-Amerika in juni en juli een grote verliezer (-4,3%), vooral omdat de angst voor renteverhogingen in Brazilië aanwezig bleef. Oost-Europa hield met een verlies van 0,3% nog enigszins stand. Al geruime tijd is er op de aandelenmarkten sprake van een verschil tussen de gunstige situatie bij (beursgenoteerde) bedrijven en de economische omgeving die vol risico s en onzekerheden zit. De winstontwikkeling bij bedrijven is in het algemeen goed met bijvoorbeeld een winststijging van bedrijven binnen de S&P 500 van 15 à 20%, waarbij circa 75% in positieve zin verraste ten opzichte van de verwachtingen. In Europa zijn de tweede kwartaalcijfers minder bemoedigend waarbij slechts circa 40% van de ondernemingen positief verrasten. Ook de kaspositie en andere balansverhoudingen zijn gunstig. Terwijl deze maatstaven terug zijn op het niveau van voor de kredietcrisis, staat de S&P 500 daar echter nog steeds zo n 20% onder. Gezien het lage - en opnieuw gedaalde - niveau van de kapitaalmarktrente had een hogere stand van deze en andere indices mogen worden verwacht. De risico s in de omgeving van de aandelenmarkten zoals de schuldencrisis in zowel de eurozone als de Verenigde Staten en de nog steeds hoge olieprijs blijven vooralsnog een hogere waardering in de weg staan.

4 special Noodzaak tot sanering om stabilisatie van schulden te bereiken Europees steunpakket niet eenduidig positief Op 21 juli hebben de Europese regeringsleiders een akkoord bereikt over de oplossing - of op zijn minst de beheersing - van de Europese schuldencrisis. % BBP Het akkoord bevat positieve elementen die de financierbaarheid van de Griekse schuld verbeteren, besmetting naar andere landen voorkomen en de flexibiliteit van het steunfonds (EFSF) vergroten. In de eerste plaats komt er een nieuw steunpakket van EUR 109 miljard van de eurolanden en het IMF. Voorts wordt de rente op leningen verlaagd tot circa 3,5%, niet alleen voor Griekenland maar ook voor Ierland en Portugal. De looptijd van de leningen wordt verlengd van 7,5 jaar tot tussen 15 en 30 jaar. De private sector zal op vrijwillige basis een bijdrage (EUR 50 miljard tot 2014) leveren en heeft de mogelijkheid van herstructurering van de (voorwaarden van de) bestaande schuld, het doorrollen ervan en de keuze van ofwel een lager rentepercentage ofwel een lagere afwaardering. Overigens zal bij eventuele reddingsacties in de toekomst voor andere landen geen bijdrage van de private sector worden gevraagd. Deze uitsluiting moet besmetting naar andere landen voorkomen. Tenslotte krijgt het EFSF de mogelijkheid om in de toekomst preventief andere landen te steunen en om middelen in te zetten om banken te herkapitaliseren. Daarnaast kan het EFSF in de toekomst staatsobligaties (van probleemlanden) op de secundaire markt kopen om de koers te ondersteunen. Positief is voorts dat Griekse obligaties als onderpand bij de ECB kunnen blijven worden gebruikt, zodat Griekse banken hun kredietlijnen bij de ECB kunnen blijven gebruiken Ver. Staten Japan Eurozone Griekenland Portugal Ierland 1) Italië Spanje Bron: OESO 1) Eenmalige stijging in 2010 a.g.v. herkapitalisatie bankwezen Een negatief punt is dat de omvang van het EFSF niet is vergroot, waardoor op de markten de onzekerheid kan blijven bestaan of in noodgeval probleemlanden te allen tijde gered zullen (kunnen) worden. Een ander gemis is dat er geen stappen zijn gezet om te komen tot meer integratie van het financiële beleid in de eurozone. Uiteraard moeten landen hun best doen om hun jaarlijkse overheidstekorten tot houdbare proporties terug te dringen. Alleen dan vindt er immers geen vermeerdering meer plaats van de schuld (in % van het BBP). Voor een daling van de schulden zijn zelfs overheidsoverschotten noodzakelijk. Volgens analyses van de Organisatie van Economische Samenwerking en Ontwikkeling is op dat terrein nog een lange weg te gaan, iets wat overigens ook geldt voor de Verenigde Staten, dat zijn kredietstatus door S&P verlaagd zag worden van AAA tot AA+.

5 onder de loep vooruitzichten Obligaties Omdat wij verwachten dat de huidige hapering in de mondiale economische groei tijdelijk is en dat er in de komende tijd weer sprake zal zijn van aantrekkende groei, zal de daling van de kapitaalmarktrente zeer waarschijnlijk ten einde komen. Op basis van wat minder gunstige ramingen ten aanzien van de economische groei zal de kapitaalmarktrente niettemin lager blijven dan eerder verwacht. Daarom hebben we de duration van de portefeuille (de kasstromen gewogen looptijd) verhoogd tot marktconform. Overigens houden wij een negatief oordeel over obligaties in het algemeen en over staatsobligaties in het bijzonder. Binnen een onderwogen belang van obligaties zijn we daarom sterk onderwogen in staatsobligaties en overwogen in bedrijfsobligaties vanwege de gunstige situatie waarin bedrijven zich bevinden en omdat het rendement voldoende is als compensatie voor extra risico. Zakelijke waarden Hoewel het beursgenoteerde bedrijfsleven er gunstig voorstaat in termen van balanspositie en winstgevendheid en de waardering aantrekkelijk is in vergelijking met andere beleggingscategorieën, handhaven we een normale positie voor zakelijke waarden. De onzekerheden en risico s in de economische omgeving hebben een negatieve invloed op de risicoperceptie van veel beleggers. Dit doet af aan de positieve onderliggende trends. Omdat de lange termijnvooruitzichten voor opkomende landen gunstig blijven en dit nog niet volledig in de koersen is verdisconteerd, handhaven we in deze regio s een overwogen positie. Bovendien draaien meer fondsbeheerders hun belangen naar deze regio s en zijn veel van deze landen al een eind op weg met de verkrapping van hun (rente)beleid om hun economie af te koelen. Vanwege de betere vooruitzichten voor Amerikaanse bedrijven vergeleken met Europese hebben we hierin een verschuiving aangebracht. Dit leidt tot een overwogen belang in Amerikaanse en een onderwogen belang in Europese aandelen. We handhaven onze negatieve opinie over Japanse aandelen. Binnen de sectorallocatie hebben wij een groeiaccent door onze overwogen positie in Basismaterialen en Informatietechnologie. Hedgefunds en grondstoffen Een belangrijke reden om hedgefunds en/of grondstoffen op te nemen in portefeuilles is het veelal afwijkende koerspatroon van deze beleggingscategorieën ten opzichte van aandelen en obligaties. Risicodiversificatie is juist bij de huidige onzekerheden aan te bevelen. Bij hedgefunds (waarin we een overwogen belang hebben) is het selecteren van de juiste manager essentieel en gaat onze voorkeur binnen de verschillende hedgestrategieën momenteel uit naar event driven en relative value strategieën. De prijzen van veel grondstoffen zijn begin mei fors gedaald en daarna min of meer gestabiliseerd. Voor de langere termijn zal schaarste weer belangrijker worden en daarom handhaven we vooralsnog een neutrale weging.

6 Algemene Disclaimer De in dit document aangeboden informatie is opgesteld door Vermogensadvies en Vermogensbeheer Nederland van ABN AMRO Bank N.V. ( ABN AMRO ) en is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd worden als een advies of als een voorstel of aanbod tot 1) het aankopen of verhandelen van financiële instrumenten en/of 2) het afnemen van beleggingsdiensten noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De informatie en de voorwaarden die van toepassing zijn op door ABN AMRO aangeboden financiële instrumenten en beleggingsdiensten verleend door ABN AMRO kunt u vinden in de Voorwaarden Effectendienstverlening ABN AMRO en het Informatieblad Effectendienstverlening ABN AMRO die verkrijgbaar zijn via Hoewel ABN AMRO tracht juiste, volledige en actuele informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan te bieden, verstrekt ABN AMRO expliciet noch impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO aanvaardt geen aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie kan worden gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. ABN AMRO en/of haar agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met inbegrip van gederfde winst), die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of het gebruik daarvan. ABN AMRO, of de rechthebbende, behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo s). Het is niet toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te vermenigvuldigen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO of rechtmatige toestemming van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik. US Person Disclaimer Beleggen ABN AMRO Bank N.V. ( ABN AMRO ) is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de effectendienstverlening van ABN AMRO inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven producten en diensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaanse ingezetenen ( US Persons in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving). Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen. Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit document beschreven diensten en/of producten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven diensten en/of producten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van diensten en/ of producten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen. Colofon Indien u naar aanleiding van deze nieuwsbrief vragen heeft, verzoeken wij u contact op te nemen met uw vermogensbeheerder of beleggingsadviseur.