Colofon. Fotograaf omslag: Gerard Burgers Deze foto is eerder gepubliceerd in De Gelderlander. Vormgeving: Sjoerd Stellingwerf Concept en Ontwerp

Vergelijkbare documenten
Volkshuisvesting Arnhem in 2012

Woonruimteverdeling Woningstichting Putten. Opening Schauwplein

ACTIVITEITEN AMERSFOORT

Rapportage woonruimteverdeling Wachttijd voor een huurwoning loopt verder op. Eerste helft 2016

Activiteiten Huizen. Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ bovenwoning 95% 5.209

Prestatieafspraken Gemeente Wormerland, WormerWonen, Huurders voor Huurders

Activiteiten Amersfoort

Beleidsplan

voorwoord Jan de Vries, directeur-bestuurder

Lefier in samenvatting jaarverslag. Samenvatting jaarverslag

Inhoud. Voorwoord. Voorwoord. Beleid. Maatschappelijke verantwoording. Het huisvesten van de doelgroep. Kwaliteit en duurzaamheid.

Activiteiten Almere. Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ bovenwoning 95% 6.145

De Lange Streeken Peize

Kernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis

Kengetallen woningtoewijzing in de gemeente Utrecht

>350 woningen. Provincie Gelderland (Stads)regio Stadsregio Arnhem - Nijmegen. Profiel gemeente: Arnhem. 3,1% Van inwoners woont in centrum

SOCIAAL PLAN SLOOP NUON-WONINGEN

Inhoud. amsterdam woon. inhoud

Werken aan kwaliteit. Voorraadplan

ONDERNEMINGSPLAN volkshuisvesters

Koopgarant. Kopen met korting en terugkoopgarantie van bestaande bouw

2. Onderhoudsbeleid en onderhoudswerkzaamheden Ontwikkelingen in de sector en de gevolgen voor WBSG

Activiteiten Amsterdam

Verkoop door woningcorporaties

Kopen met korting en terugkoopgarantie van bestaande bouw

Een introductie Huren of kopen, de keuze is aan u! Leeft

Prestatie afspraken gemeente Mook en Middelaar 2019

Vooruit naar de oorsprong

Boxmeer Herzieningswetproof. Annemarieke Sandee FRAEY Partners in Publieke Waarde 3 maart 2016

5 Verzorgd Wonen-appartementen te huur aan de Graslaan. Ik ga graag mijn eigen gang, maar een steuntje in de rug is welkom!

Bijlagen bij: Woonagenda Aalsmeer

beleid: maart 2007, versie: 2013

Beantwoording artikel 38 vragen

Huur beleid Ru t te II. Een overzicht van de impact. van het huidige huurbeleid op huurders, woningzoekenden en de huursector.

Hier komt tekst Huurdersraad portaal. Utrecht.nl

PRESTATIECONTRACT WONEN

WIJKVISIE STADSKANAAL NOORD

3. Minder tevreden over het wonen

Midden in Rhenen! Jaarbericht Rhenense Woningstichting 2013

Onze ambities MISSIE VISIE KERNWAARDEN. Onze droom is goed en betaalbaar wonen voor iedereen.

WELKOM bij de training succes boeken met vrijesectorhuur

ACTIVITEITEN AMERSFOORT

Woonbrief. December Bouwproductie in Zederik komt op stoom

Publicaties Stadsdeelbestuur 2010

Samenvatting en toelichting op de prestatieafspraken 2017 tot en met 2019 Gemeente, de federatie en Huurdersorganisaties

Ondernemingsplan beloften van Portaal Nijmegen

Meer huur voor minder huis. Gereguleerde huren in de commerciële sector

Uw advies onze uitdaging!

Koopgarant. Met Koopgarant koopt u een woning met korting, wordt u zelf. eigenaar en heeft u de garantie dat u uw woning ook weer kunt

BOUWBULLETIN Selwerd/Patrimonium

Verkoop door woningcorporaties

Samenvatting Jaarverslag 2013

Introductie woningcorporaties. Welkom! Kennismaking raadsleden stadsregio en woningcorporaties. 4 juli 2018

Wonen in Steenwijkerland als u ouder wordt

ONDERWERP Huisvestingsverordening Zuid-Kennemerland/IJmond: Heemstede 2017

VERSLAG BIJEENKOMST Hervormde Kerk Hollandscheveld

Activiteitenplan 2015 Woonstede in Woudenberg Overzicht van voorgenomen activiteiten in het jaar 2015 in de gemeente Woudenberg

Corporatie in Perspectief

Project Cape Kennedy 5 april 2016

Welkom. Stakeholdersdag. 27 mei 2015

Corporatie in Perspectief

Woning kopen met Koopgarant Koopgarant, dat is kopen met korting

Te huur: 45 appartementen met 1 of 2 slaapkamers

Gewoon goed. wonen WONINGSTICHTING BUITENLUST ONDERNEMINGSPLAN

Solide partner voor u

Hidde Dirks b

Collegebesluit Collegevergadering: 11 december 2018

Jaarverslag Een fijn huis

Notitie nieuwbouwlocatie Oosterreeweg te Schiermonnikoog Datum

Koopgarant. Wonen Wateringen. Dorpskade Postbus 26, 2290 AA Wateringen T info@wonenwateringen.nl

RESULTATEN WOONONDERZOEK PURMEREND UPDATE MAART 2015

Brief van de minister voor Wonen en Rijksdienst

Veranderingen in de volkshuisvesting. 10 mei 2011

Bericht. Inhoud. Bericht van onze directeur-bestuurder. Bericht van de raad van commissarissen. Het huisvesten van onze doelgroep

Nieuwbouw Cor Druifplein Midwoud Energiezuinig wonen TE HUUR 12 EENGEZINSWONINGEN

Platform Wonen Assen 3 oktober 2013

HET MIDDENSEGMENT VAN AMSTERDAM PLATFORM AMSTERDAM MIDDENHUUR ONDERZOEK JUNI 2017

9,65 x 15,8 mm. Sluisweg. 4,9 x 5,25 mm. verslag

Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE BETAALBAAR- HEID

Bij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden

Woningbouwvereniging Bergopwaarts. Versie I, Pagina 0

Woningstichting SWZ. Versie I, Pagina 0

Inhoud. Clusius B 4 Hoogwaardige studentenhuisvesting op een centrale plek in Leiden. De Clusius campus 6 Nieuw elan op een plek met historie

Woningmarktmonitor provincie Gelderland: ontwikkelingen koop- en huurmarkt

De gemeente heeft GroenWest gevraagd om een volkshuisvestelijke onderbouwing van het programma.

Analyse van de markt voor (bestaande) huurwoningen in de Gemeente Steenwijkerland

VEELGESTELDE VRAGEN ONTWIKKELING SPORTWEG EN MEERWEG

Memo. aan. de leden van de gemeenteraad rapportage woonruimteverdeling. van

Beschikbaarheid 4 34

Activiteitenplan 2015 Woonstede in Wageningen Overzicht van voorgenomen activiteiten in het jaar 2015 in de gemeente Wageningen

Inhoudsopgave. 1. Inleiding 2. Beleidsuitgangspunten 3. Monitoring

Corporatie in Perspectief

Corporatie in Perspectief

15 Jaarbericht 2015 // Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties

Woonruimtebemiddeling: samen leven met minder regels

Geeft mensen de ruimte. kalender

BOUWBULLETIN Selwerd/Patrimonium

BESLUITEN. verdeling nieuwbouwwoningen vrije sector. B&W-nr.: d.d

Streefhuren bij Woonstichting Etten-Leur. 1. Inleiding. 2. Hoe komen huurprijzen tot stand. 3. Wat zijn streefhuren. 4. Streefhuren Etten-Leur bij WEL

Wijkvisie. Dubbeldam. Dordrecht. december Inleiding. Dubbeldam

Transcriptie:

Jaarverslag 2012 1

Colofon Uitgave van Stichting Volkshuisvesting Arnhem, gevestigd aan de Kadestraat 1 in Arnhem. Het verslag heeft betrekking op het boekjaar 2012, dat parallel loopt met het kalenderjaar 2012. Het werkgebied van Stichting Volkshuisvesting Arnhem omvat de gemeenten Arnhem, Beuningen, Doesburg, Duiven, Groesbeek, Heumen, Lingewaard, Millingen aan de Rijn, Montferland (Didam), Mook en Middelaar, Nijmegen, Overbetuwe, Renkum, Rheden, Rozendaal, Rijnwaarden, Ubbergen, Westervoort, Wijchen en Zevenaar (Zevenaar en Angerlo). Het huidige bezit van Volkshuisvesting bevindt zich volledig in de gemeente Arnhem. Stichting Volkshuisvesting Arnhem is als Vereniging Volkshuisvesting opgericht op 27 maart 1908. Haar statuten werden goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 1 juni 1908 nr. 144. De Stichting is als toegelaten instelling uitsluitend werkzaam in het belang van de volkshuisvesting. Zij heeft haar middelen in het verslagjaar dan ook uitsluitend in dat belang aangewend. Deze toelating werd gehandhaafd bij Koninklijk Besluit van 11 januari 1967 nr. 60. De laatste statutenwijziging dateert van 16 mei 2003. Deze statutenwijziging vond plaats vanwege een wijziging in het BBSH, betreffende artikel 7, kenmerk DGW/SR2003033060. De inschrijving in het Handelsregister vond plaats op 3 maart 1998, onder nr. 63142. De Stichting is aangesloten bij Aedes, Vereniging van Woningcorporaties. Fotograaf omslag: Gerard Burgers Deze foto is eerder gepubliceerd in De Gelderlander. Vormgeving: Sjoerd Stellingwerf Concept en Ontwerp 2

Inhoudsopgave Jaarverslag Colofon 2 INHOUDSOPGAVE 3 HOOFDSTUK 1: INLEIDING 4 HOOFDSTUK 2: RESULTATEN IN WIJK EN STAD 5 2.1 Wijkontwikkeling 5 2.1.1 Centrum Oost: nieuwe hippe woonwijk 5 2.1.2 De Geitenkamp 6 2.1.3 Klarendal 7 2.1.4 Elders in Arnhem-Noord 9 2.1.5 Schuytgraaf 10 2.1.6 Malburgen 11 2.1.7 I Mmerloo 12 2.1.8 Kronenburg 12 2.1.9 Elderveld 13 2.2 Projecten voor bijzondere doelgroepen 14 HOOFDSTUK 3: ONS VASTGOED, VERHUUR, VERKOOP, ONDERHOUD VAN WONINGEN EN HET BETREKKEN VAN HUURDERS 15 3.1 Ontwikkelingen in ons vastgoed 15 3.2 Woningen voor specifieke aandachtsgroepen en mensen die zorg nodig hebben 18 3.3 De kwaliteit van ons woningbezit 19 3.4 Woningen betaalbaar houden 19 3.5 Woonruimteverdeling 20 3.6 Verhuren van vrijkomende woningen 21 3.7 Verkopen van woningen 23 3.8 Het onderhouden van ons vastgoed 24 3.9 Het betrekken van huurders bij onze activiteiten 24 HOOFDSTUK 4: ORGANISATIE 26 4.1 Werknemers 26 4.2 Ontwikkelingen in de organisatie 26 4.3 Strategie en beleid 26 4.4 Bedrijfsmiddelen 27 HOOFDSTUK 5: FINANCIËN 28 5.1 Toelichting Bedrijfsresultaat 28 5.2 Treasury 30 5.2.1 Treasurystatuut 30 5.2.2. Treasuryjaarplan 30 5.2.3 Financiering 30 5.2.4 Derivaten 32 5.2.5 Beleggingen 34 5.3 Fiscaliteit 34 5.3.1 Fiscale strategie 34 5.3.2 Vennootschapsbelasting 35 5.3.3 Omzetbelasting 37 5.4 Financiële sturing 37 5.4.1 Uitgangspunten 37 5.4.2 Financiële toetsing op bedrijfsniveau in 2012 37 5.5 Externe financiële beoordeling 38 5.5.1 Toetsingskader 38 5.5.2 Resultaten beoordeling 40 5.6 Gevolgen Regeerakkoord/ Woonakkoord 40 5.7 Verbindingen 41 5.8 Maatschappelijk dividend 43 HOOFDSTUK 6: INTERN TOEZICHT EN BESTUUR 45 6.1 Governancestructuur 45 6.1.1 Juridische structuur en inrichting van de organisatie 45 6.1.2 Raad van Commissarissen 45 6.1.3 Bestuur 46 6.1.4 Beloning 46 6.1.5 De audit van de financiële verslaglegging, de positie van de interne controlefunctie en de onafhankelijke externe accountant 46 6.1.6 Maatschappelijke verantwoording en beleidsbeïnvloeding 47 6.1.7 Toepassing van de Governancecode Woningcorporaties 47 6.1.8 Publicaties op onze website 47 6.2 Verslag van de Raad van Commissarissen 47 6.2.1 Taak en werkwijze 49 6.2.2 Rol van de voorzitter van de Raad van Commissarissen 50 6.2.3 Onafhankelijkheid 50 6.2.4 Tegenstrijdige belangen 50 6.2.5 De audit van de financiële verslaglegging 50 6.2.6 Deskundigheid en samenstelling 50 6.2.7 Remuneratiebeleid 52 6.3 Verslag van het bestuur 54 6.3.1 Risicobeheersing 54 6.3.2 Samenstelling Bestuur en rechtspositie 55 6.3.3 Tegenstrijdige belangen 55 7. KENGETALLEN 56 3

Hoofdstuk 1: Inleiding Volkshuisvesting Arnhem kijkt tevreden terug op 2012. Het was een geslaagd jaar ondanks de crisis op de woningmarkt en ondanks het debacle van Vestia. De corporatiesector was landelijk veel negatief in het nieuws en dat doet pijn. Lokaal was dat anders. En individueel was dat anders. Wij hebben veel waardering voor ons werk ontvangen en daar zijn we blij mee. Er was veel aandacht voor nieuwe projecten die de kwaliteit van het wonen in Arnhem weer een stukje beter maakten. Vooral projecten in Klarendal zijn veel in het nieuws geweest met Hotel Modez als absolute topper. Klarendal mag zich gelukkig prijzen met deze projecten omdat de vernieuwingen zoals in School III, de kazerne, Station Klarendal en het genoemde hotel in de toekomst niet meer haalbaar zijn. De recente politieke ingrepen in de volkshuisvesting maken dat onmogelijk. Naast Klarendal waren er ook positieve ontwikkelingen in Schuytgraaf waar Volkshuisvesting veel nieuwe woningen opleverde en ook startte met de bouw van 80 nieuwe sociale huurwoningen. De Geitenkamp heeft een positieve impuls gekregen door de opening van het Gildenhuis en het Multifunctioneel Centrum. Ik adviseer om in 2013 de wijk goed in het oog te houden want langzaam maar zeker kruipt de Geitenkamp uit haar schulp: in 2013 staat wat moois te gebeuren. Volkshuisvesting sluit 2012 af met een negatief jaarresultaat van -/- 40,9 miljoen. Dit bedrag bestaat voor ca 37 miljoen uit Bijzondere Afwaarderingen. Hiervan is 22 miljoen het gevolg van een drietal extra volkshuisvestelijke inspanningen, 7 miljoen is het gevolg van het naar voren halen van investeringen en 5 miljoen het gevolg van bedrijfswaardeaanpassingen. De drie extra investeringen zijn: de aankoop van 291 verhuureenheden van de Drie Gasthuizen Groep om deze te behouden voor de sociale huursector, het contract voor de grondexploitatie in Centrum Oost met de gemeente Arnhem om de nieuwbouw in Centrum Oost mogelijk te maken en de al genoemde start van de nieuwbouw van 80 extra sociale huurwoningen in Schuytgraaf om aan de grote vraag naar dit woningtype te voldoen. Wij konden ons deze extra inspanningen veroorloven omdat wij financieel gezond zijn. vraag op de woningmarkt. Onze mogelijkheden om koopwoningen om te zetten naar huurwoningen is door de verhuurdersheffing sterk afgenomen. Onder invloed van de negatieve publiciteit over de woningcorporaties en de noodzaak om te bezuinigen, heeft de politiek hard ingegrepen in de sector: de vrijheid van handelen is ingeperkt en middelen worden afgeroomd. De corporaties staan er slecht op bij de politiek. De komst van de parlementaire enquête onderstreept dit. In die enquête worden, terecht, de malversaties bij de corporaties aan de kaak gesteld en veroordeeld. Ook zullen het CFV en het WSW er van langs krijgen aangezien zij te kort zijn geschoten. Ook terecht. En de politiek? Wordt er aandacht besteed aan het feit dat er in de afgelopen jaren tien verschillende ministers zijn geweest waardoor de aanpassing van de wetgeving steeds weer inhoudelijk veranderde en werd uitgesteld? Wordt er stil gestaan bij de steeds veranderende opgaven voor corporaties en de voortdurende discussie over wijzigingen op de woningmarkt die op zich al een negatief effect hadden? Of is de enquête mosterd na de maaltijd en worden we gegrepen door een nieuw groot incident in welke sector dan ook? Het lijkt er op dat we moeten leren leven met ongekende (politieke) turbulentie, veranderlijke aansturing en incidenten die de beeldvorming negatief beïnvloeden. In die situatie is het van belang dat wij onze eigen koers houden. In ons nieuwe ondernemingsplan hebben we vastgelegd dat we doorgaan met wijkontwikkeling en openstaan voor initiatieven uit de samenleving. We stellen ons flexibel op. Dat is altijd goed. Gerrit Breeman, directeur-bestuurder Juni 2013 De gezonde financiële basis werd ook duidelijk toen wij de verhuurdersheffing doorrekenden in onze toekomstplannen. De extra huurverhoging die wij mogen vragen compenseert lang niet de verhuurdersheffing, maar wij zijn wel in staat om door te gaan met de geplande nieuwbouw van sociale huurwoningen. De bouw van koopwoningen blijft afhankelijk van de 4

Hoofdstuk 2: Resultaten in wijk en stad IN DIT HOOFDSTUK LATEN WE ZIEN WELKE ZICHTBARE RESULTATEN WE IN 2012 IN ONS WERKGEBIED HEBBEN GEREALISEERD. WE NOEMEN ONS WIJKONTWIKKELAAR EN ZIJN ACTIEF IN WIJKEN, BUURTEN EN PLEKKEN. MET ONZE ACTIVITEITEN DRAGEN WE BIJ AAN PRETTIG WONEN EN DAT HEEFT OOK EFFECTEN OP DE BELEVING VAN DE STAD ARNHEM. 2.1 Wijkontwikkeling De missie van Volkshuisvesting Arnhem is dat mensen lekker moeten kunnen wonen. Lekker heeft te maken met de kwaliteit van het huis én die van de omgeving. Wie vanuit zijn comfortabele huis op weg naar school langs een hangplek voor verslaafden moet fietsen, woont niet lekker. Niet alleen voor koophuizen geldt het mantra dat de waarde (lees: beleving) bepaald wordt door locatie, locatie en locatie. Vanuit die gedachte investeert Volkshuisvesting in de woonomgeving. Wijkontwikkeling is één instrument om de leefbaarheid in de buurten te verbeteren. Een eenduidig recept bestaat niet. In Malburgen slopen we slechte wederopbouwwoningen en bouwen goede kwaliteit huizen, huur én koop, terug. In de Geitenkamp transformeren we een verwilderd binnengebied tot een gezamenlijke tuin en proberen we het ambacht zichtbaar te maken. In Klarendal gaat het via het versterken van de economische structuur met het Modekwartier. Volkshuisvesting ondersteunt tevens activiteiten in de wijken. Een feest bijvoorbeeld, waardoor mensen uit ándere delen van de stad komen kijken, en zelf zien dat er verbeteringen zijn. Geen imagocampagne kan het opnemen tegen de verhalen die mensen zelf doorvertellen. 2.1.1 Centrum Oost: nieuwe hippe woonwijk In Centrum Oost heeft Volkshuisvesting de opgave om 768 woningen te bouwen. Centrum Oost is het gebied tussen de John Frostbrug, Eusebiusbuitensingel, Boulevard Heuvelink en de Van Oldenbarneveldtstraat. De huidige Rijnwijk wordt gesloopt. De bewoners verhuizen naar een andere plek in Centrum Oost. In 2012 hebben we met de gemeente Arnhem Ontwikkel- En Realisatieovereenkomsten afgesloten voor beide gebiedsdelen: Rijnwijk en Fluvium-Noord (inclusief het MOW-complex). Via een gezamenlijke belangenbenadering hebben we de overeenkomsten vorm en inhoud gegeven. Een bijzonder kenmerk is dat deze overeenkomsten veel meer flexibiliteit en aanpassingsvermogen hebben dan vroegere overeenkomsten met de gemeente Arnhem. Dat past en hoort ook bij deze tijd. De veranderingen gaan snel. De gemeente voert de gebruikelijke gemeentelijke taken uit. Ze zorgt voor de bestemmingsplannen, de herinrichting van de stadstoegangsweg Westervoortsedijk, de sanering van het gasfabriekterrein en de afstemming op stedelijk niveau. De gemeente is ook verantwoordelijk voor het bouw- en woonrijp maken van Fluvium-Noord. Volkshuisvesting is verantwoordelijk voor de bouw van de woningen en voorzieningen op Fluvium- Noord. Voor Rijnwijk en het MOW-complex hebben we afgesproken dat Volkshuisvesting het bouw- en woonrijp maken en de bouw van de woningen en voorzieningen verzorgt. Volkshuisvesting is in 2012 begonnen met de transformatie van het voormalig MOW-complex tot bedrijfsruimten en ateliers voor kunstenaars. Centrum-Oost wordt met een EPL (energie prestatie op locatie) van 8,0 een zeer energie-zuinige wijk. Om dit mogelijk te maken gaan we vernieuwende technieken toepassen. De besluitvorming hierover vindt plaats in 2013. KuiperArnhem is onze bouwpartner in Centrum-Oost. In het voormalige Hijsgebouw hebben we een Ontwerphuis ingericht. Daar werken de verschillende partners de plannen uit. Het is ook een plek waar betrokken inwoners van de stad de smaak van Centrum-Oost kunnen gaan maken en proeven. Het plan voor het gebied hebben gemeente en Volkshuisvesting opgesteld en bestaat uit grondgebonden woningen, appartementen, ateliers en woonzorgeenheden. Verder is er ruimte bedacht voor beperkte (winkel)voorzieningen en horeca. De hovenstructuur sluit aan op de Van Verschuerwijk: kleine pleinen eninformele routes richting Rijn. Langs Westervoortsedijk en Rijnkade komt hogere bebouwing. 5

2.1.2 De Geitenkamp De Geitenkamp is een van de wijken die bijzondere aandacht heeft van de corporaties en de gemeente. Er zijn ook provinciale middelen beschikbaar. Onder de naam Geitenkamp Gildenwijk voert Volkshuisvesting, samen met andere partners, initiatieven uit om het ondernemingsklimaat in de wijk te versterken. Doel op langere termijn is meer bewoners aan het werk en meer koopkracht. Hiermee wordt het voorzieningenniveau dat nu sterk onder druk staat verbeterd. In 2012 zijn de eerste resultaten van deze aanpak zichtbaar geworden. Gildenhuis60 Op 24 oktober knipten tientallen ondernemers tegelijkertijd een lint door. Ze openden daarmee Gildenhuis60 in een grondig verbouwd winkelpand. Werk- en ontmoetingsruimte voor ondernemend Geitenkamp en Arnhem. Alle kantoorruimten zijn verhuurd aan zzp ers; er kan ook volop geflext worden. Gildenhuis60 biedt werkgelegenheid en werkervaring aan een coördinator en een tweetal gastvrouwen uit de wijk. Het gildenhuis werkt als vliegwiel voor nieuwe contacten en opdrachten voor Geitenkampse ondernemers. De dit jaar opgerichte ondernemersvereniging heeft er zijn hoofdzetel. Gildenhuis Binnentuin Een jungleachtig binnenterrein vormen we om tot een semi-openbare ontmoetingsplek. Bewoners onderhouden het binnenterrein zelf. En we vervangen dan ook meteen de verouderde bergingen door nieuwe, met duurzame mossedumdaken. Tien leerlingen van Helicon zetten we in bij de realisatie. Eind 2012 is het ontwerp gemaakt. In het voorjaar van 2013 is het werk klaar en kunnen de wijkbewoners genieten van een unieke plek voor ontmoeting. Binnenterein Droomfabriek De Droomfabriek is een initiatief van een gedreven opbouwwerkster om kansen te bieden aan (tot nu toe alleen vrouwelijke) Geitenkampers om weer werk te vinden. De Arnhemse corporaties ondersteunen dit project door de huisvesting beschikbaar te stellen. Droomfabriek Droomfabriek 6

2.1.3 Klarendal Wijkontwikkeling op volle kracht IIn 2011 al ontving Klarendal de Gulden Feniks, de prijs voor de beste gebiedstransformatie in Nederland. In 2012 ging de ontwikkeling van de wijk op volle kracht door. De Volkskrant noemde in december 2012 het Modekwartier een van de leukste winkelgebieden van Nederland en misschien wel het geslaagdste voorbeeld van gebiedstransformatie. Al eerder schreef haar Vlaamse evenknie De Morgen bij de opening van hotel Modez: Niet het zoveelste modehotel, maar de kroon op een opmerkelijk voorbeeld van stadsvernieuwing, waar de Vlaamse steden nog heel wat van kunnen leren. De volkswijk was tot het begin van de 21ste eeuw tientallen jaren lang vaste leverancier van politieberichten. Reeks van autokraken ; Overvaller verwondt meisje ; Vrouw belaagd bij geldautomaat ; Ruiten ingegooid ; Verslaafde bloedt dood op straat ; Politie doet inval in drugscafé ; Junkenpand ontruimd. De koppen van De Gelderlander spreken voor zich. Bewoners, gemeente en Volkshuisvesting maakten na de eeuwwisseling samen een wijkvisie om een blijvende verbetering tot stand te brengen. De gemeente ging beter schoonmaken, de politie strenger handhaven, de bewoners hielpen mee met opruimen. Volkshuisvesting richtte zich op de wijkeconomie. De as Klarendalseweg/Sonsbeeksingel/Hommelstraat, ruggengraat van de wijk, was vroeger een levendige winkelroute. De winkelpanden waren er nog wel, maar de etalages zaten al jaren onder het stof. En juist langs deze route die voor alle Klarendallers de weg is naar werk, school, binnenstad en ontspanning hoopte de overlast zich op. Volkshuisvesting verbond zich aan een omvangrijk investeringsprogramma: aankopen en opknappen van voormalige winkelpanden en weer tot leven brengen van de winkelas. (Mode-)ontwerpers openden hier hun winkels. De eerste vier winkels openden in 2006, nu zijn het er meer dan vijftig en komen er nog steeds bij. De bedoeling was om door verlevendiging van de straat overlast te verdringen. Dat is gelukt, getuige de fors gestegen tevredenheid van de Klarendallers. De werkloosheid in Klarendal daalde harder dan waar ook in Arnhem, zowel absoluut als relatief. In het Modekwartier zijn twee concentraties van winkels en horeca ontstaan: de noordelijke bij Cultuurkazerne Klarendal en café Sugar Hill, de zuidelijke bij restaurant Goed en hotel Modez. Volkshuisvesting is niet langer de enige investeerder: particulieren verhuren zelf aan ontwerpers. De routes naar het Modekwartier zijn verbeterd. De gemeente heeft veel geïnvesteerd in straten en stoepen. Hogeschool voor de Kunsten ArtEZ is verbonden via de Mode-incubator in Klarendal. Het Modekwartier is en wordt gezien als belangrijk onderdeel van de infrastructuur van modestad Arnhem. Afgelopen jaar deed Volkshuisvesting enkele belangrijke toevoegingen: de Cultuurkazerne, hotel Modez en café Caspar, galerie en drukkerij Plaatsmaken. Cultuurkazerne Klarendal Cultuurkazerne De Amerikaanse serie Fame herleeft in de voormalige Menno van Coehoornkazerne in Klarendal. Zeker sinds de musicalopleiding van ROC RijnIJssel hier onderdak heeft gevonden. Volkshuisvesting restaureerde en transformeerde het meer dan honderd jaar oude gebouw. Honderden mensen uit Arnhem en omstreken volgen hier nu creatieve cursussen bij het Kunstbedrijf Arnhem. In het intieme theater van Huis van Puck, de andere huurder, zijn jaarlijks zeker honderd amateurtheatervoorstellingen. In het bijgebouw is jongerencentrum De Mix gehuisvest. Naast de kazerne bouwt de gemeente Arnhem een multicultureel centrum met onder andere een school, kinderopvang, sportzalen en wijkcentrum. De open ruimte tussen de gebouwen wordt ingericht als wijkplein. Naar verwachting zal de gemeente haar deel in 2013 opleveren. Hotel Modez & Café Caspar: nieuwe blikvangers De opening van mode- en designhotel Modez met café Caspar op de begane grond lokte behalve RTL Boulevard en SBS Shownieuws heel schrijvend Nederland: van modebloggers tot publieksbladen. Sinds september heeft Arnhem een bijzonder hotel dat is ingericht door meer dan dertig modeontwerpers, de meesten uit Arnhem. Illustrator en oud artistiek directeur van de Arnhem Mode Biënnale Piet Paris trad op als samensteller. Eigen huis & Interieur vulde maar liefst dertien pagina s met foto s. Architectuur NL vergeleek Modez met het 5-sterren Hyatt-hotel Andaz in Amsterdam. Vormgegeven door Marcel Wanders. De conclusie: Toch is het modehotel misschien wel 7

meer geslaagd dan het Andaz. Het grote gebaar is verruild door de creatieve knipoog. In het glossy magazine Villa d Arte bestempelt de redactie vijf hotels tot geslaagde voorbeelden van designhotels. Ze liggen in Edinburgh, Parijs, Londen, Berlijn en Arnhem. Galerie en drukkerij Plaatsmaken Begin 2012 meldde galerie en drukkerij Plaatsmaken zich met de vraag of er plek voor haar was in Klarendal. Plaatsmaken is een atelier voor en door kunstenaars met een grote naam in Nederland en daar buiten. Zij maakt drukwerk van hoge kwaliteit dat tot in het MoMA in New York hangt. Plaatsmaken vond onderdak in de voormalige Erotheek die in het bijgebouw van de Klarendalse Molen was gevestigd. Zij werkt samen met de vrijwilligers van de molen, die sinds eind 2011 in het bezit is van Volkshuisvesting, aan culturele en educatieve activiteiten bij de molen. Volkshuisvesting kocht het pand aan. Na een interne verbouwing zal Plaatsmaken begin 2013 de deuren openen. Hotel Modez Klarendal Maskerade Klarendal ontving de nieuwkomers in de wijk met een lang zomers feestweekeinde in oktober. Duizenden mensen bezochten de Klarendal Maskerade: muziek, mode, markt, kunst, cultuur en creativiteit. Een feest met de hele wijk: de vrijwilligers van speeltuin De Leuke Linde, de winkeliers en de modeontwerpers, Wijken voor Kunst, de Wijkwinkel en de horeca. Café Caspar Elly Lamakerplantsoen Het pleintje voor hotel en café had nog geen officiële naam en ging door het leven als Putplein. Bij de opening van Modez en Caspar hernoemde de gemeente het plein tot Elly Lamakerplantsoen naar de founding mother van de fameuze modeopleiding van ArtEZ, de Arnhemse hogeschool voor de kunsten. Het werd in korte tijd een populair terras voor mensen uit de wijk en de stad. Arnhemse politici beleefden hier samen de uitslagen van de Kamerverkiezingen in september, de Volkskrant deed er verslag van. Maskerade Nieuw gezondheidscentrum nadert voltooiing School III is een ander iconisch gebouw van meer dan een eeuw oud dat Volkshuisvesting herontwikkelt. De voormalige school tegenover wijkspeeltuin De Leuke Linde biedt vanaf de zomer van 2013 onderdak aan huisartsen, apotheek en therapeuten. De kosten van de verbouwing vallen hoger uit dan we aanvankelijk hadden ingeschat. Daar staat tegenover dat deze voorziening goede medische zorg bij de Klarendallers op de deurmat brengt. Niet alleen zij Elly Lamakerplantsoen 8

profiteren ervan maar ook de bewoners van aanpalende wijken. Het gebouw is nagenoeg geheel verhuurd. Volkshuisvesting neemt woningen over In Klarendal heeft Volkshuisvesting 291 sociale huurwoningen van de Drie Gasthuizen Groep (DGG) aangekocht. Vanaf februari 2013 is Volkshuisvesting de eigenaar. Bewoners zijn blij met de nieuwe huisbaas. De aankoop past bij de positie in de wijkontwikkeling. Naast de aankoop gaat Volkshuisvesting het beheer van circa 170 woningen van DGG uitvoeren. Deze woningen liggen in andere wijken in Arnhem. School III 2.1.4 Elders in Arnhem-Noord Rodenburgstraat opgeknapt De Rodenburgstraat is een mooi voorbeeld van wederopbouwarchitectuur in de binnenstad. Het bouwblok van Volkshuisvesting met 69 woningen en 11 bedrijfsruimtes is na een lange voorbereiding in 2012 opgeknapt en in overleg met bewoners tegen geringe huurverhoging voorzien van extra isolatie. In het kader van duurzaamheid is een mossedumdak aangebracht. Rodenburgstraat Bewoners runnen buurthuis Lombok Bewoners van Lombok zagen dat t Huukske dreigde te sluiten. Ze wilden hun wijkcentrum behouden en vroegen of Volkshuisvesting mee wilde helpen. De mannen van Jo s werkplaats gaven de ruimte een facelift zodat het er nu prettig toeven is. De bewoners runnen het buurthuis zelf en vullen het met tal van activiteiten. Onderzoek herbouw oude HBS Inspirerend en gedurfd, noemt het stadsbestuur het initiatief van Volkshuisvesting en haar partners Bertil van der Molen en Kondor Wessels om de oude HBS te herbouwen. Het moet een impuls geven aan het tochtige Gele Rijdersplein waar steeds meer winkelpanden leeg komen te staan. Buurthuis Lombok Voorbeeld is de oude HBS die daar vijftig jaar geleden gesloopt werd. In de nieuwe, moderne en duurzame HBS komen op de bovenverdiepingen 45 appartementen voor jongeren. Op de begane grond komen maatschappelijke voorzieningen waar jongeren geholpen worden om aan werk te komen. Jongeren zijn nu al betrokken bij het project. Een groep net afgestudeerde jongeren draagt eigen plannen aan voor de toekomstige invulling van de nieuwe HBS. Ideeënschets herbouw HBS 9

2.1.5 Schuytgraaf Singelkwartier populair Vlakbij het toekomstige centrum van de jongste Arnhemse wijk Schuytgraaf heeft Volkshuisvesting het Singelkwartier afgerond. Een bijzondere woonwijk in de stijl van de Amsterdamse School, die is gegroepeerd langs een gracht. De huizen zijn gebouwd met oog voor detail: veel baksteen, versieringen in de gevels en laddervensters. De woningen zijn populair. De 118 koopwoningen van rond de 175.000,- zijn verkocht. Ook de 142 huurwoningen zijn opgeleverd. In april 2012 is de bouw van 80 appartementen sociale huur begonnen die Volkshuisvesting heeft overgenomen van de collega s van Openbaar Belang. De oplevering is gepland in het voorjaar van 2013. Singelkwartier Kunstwerkplaats Buitenpodium de Blauwe Kikker trok in de zomer heel wat inwoners van Schuytgraaf naar de Kunstwerkplaats. Drie jaar geleden ontstond deze alternatieve, creatieve belevingsplek op braakliggende bouwkavels. Op initiatief van Volkshuisvesting Arnhem om leven en kleur te brengen in deze Vinexwijk. Een kunstenaarskolonie woont in woonwagens en werkt in de open lucht. In tijdelijke onderkomens zijn ateliers ondergebracht en volgen bewoners creatieve cursussen. SKAR heeft er een buitenschoolse opvang gevestigd. Kunstwerkplaats Bouwopgave Volkshuisvesting voltooid De gemeente Arnhem heeft de grondexploitatie van Schuytgraaf naar zich toegetrokken in verband met de stagnatie van de bouw. Inmiddels is bijna de helft van de 6.500 woningen in de wijk voltooid. De gemeente denkt tien jaar langer nodig te hebben, tot 2028, om de wijk af te ronden. Een aantal corporaties werkt via de Stichting Bouwontwikkeling Schuytgraaf en de CV/BV Rhijnstroom samen aan de nieuwbouw in de sociale sector. Volkshuisvesting deelt voor 38,4% mee in de kosten en de resultaten van de koopwoningen. Na de overname van de grondexploitatie door de gemeente hebben de corporaties de balans opgemaakt. De oorspronkelijke bouwopgave voor de corporaties is nagenoeg voltooid. Volkshuisvesting heeft gebouwd wat oorspronkelijk is afgesproken. Volkshuisvesting exploiteert meer dan de helft van alle sociale huurwoningen in Schuytgraaf. Volkshuisvesting en de overige corporaties willen de gezamenlijk opgetuigde organisatie beëindigen. De ontmanteling zal begin 2013 plaatsvinden. 10

2.1.6 Malburgen Nieuwe woningen Het nieuwe Malburgen heeft ook in 2012 nieuwe looks gekregen. In 2012 zijn 37 sociale huurappartementen opgeleverd, 25 in Malburgen West en 12 in de Wheme. Daarnaast hebben we in de Wheme 37 huurwoningen in aanbouw genomen. In de oorspronkelijke planning waren dit 37 koopwoningen die in verband met de crisis op de woningmarkt zijn omgezet naar huurwoningen. Malburgen nieuwe jaren 30 De 45 koopwoningen in het project De nieuwe jaren 30 zijn in 2012 uitverkocht. Om de verkoop te stimuleren zijn drie woningen verkocht met een starterslening en is één woning verkocht met een inruilregeling. Hierbij koopt Volkshuisvesting de bestaande woning van de koper van een nieuwbouwwoning. In Het nieuwe Zuid aan de Immerlooplas worden 14 koopwoningen gerealiseerd. In Malburgen West, zijn in het project Het Nieuwe A 31 woningen in aanbouw genomen. Van deze woningen zijn er inmiddels zeven verkocht met een inruilregeling. Nieuwbouw Waterelielaan Wie vanuit Arnhem-Noord over de Rijn naar Malburgen kijkt, ziet een nieuwe sky-line met de bouw van torens Brugwachter en Dijkgraaf in het project Langs de Rijn. Van oorsprong was dit een volledig koopproject. In verband met de slechte woningmarkt worden nu 22 koopappartementen en 33 luxe huurappartementen gebouwd. De koopappartementen worden gerealiseerd voor risico van Vastbouw. Bruistuin en Bruishuis De Bruistuin ligt voor het Bruishuis, het kloppend hart van de wijk. Met het startschot voor een ludieke kruiwagenrace was de opening van de Bruistuin een feit. Het resultaat van een aantal maanden hard werken door de buurtbewoners, bewoners van het Bruishuis en professionals mag er zijn: een wijkgezondheidstuin, plek voor ontmoeting, beweging en voor het verbouwen van groente, fruit en kruiden in de moestuin. Malburgers komen en masse. Wekelijks werken, zitten of spelen vele tientallen mensen in de Bruistuin. Nieuwbouw Zwanenbloemlaan Het Bruishuis zelf biedt inmiddels onderdak aan tal van bedrijfjes, horeca, Radio en tv Arnhem en Omars Gym. Ook Tienertake, de filmclub voor tieners opereert vanuit het Bruishuis. Ze maken hun eigen films, reportages en videoclips. Powered by Volkshuisvesting Arnhem. Bruistuin Bruishuis 11

Rapper uit Arnhem kandidaat in Holland s Got Talent ARNHEM - Rapper Anouar Tahadi (14) uit Arnhem doet mee aan de talentenjacht Holland s Got Talent van tv-zender SBS. De bewoner van Immerloo laat vrijdagavond zijn raps horen aan de strenge jury in de nieuwe editie van de talentenjacht. Tahadi vormt met Hamse Jama (14) het duo Remixx Kidz. Ze schrijven zelf al hun songteksten. In samenwerking met TienerTake, een filmclub van en voor jongeren in Malburgen, schoten ze recent een videoclip in hun eigen wijk. De clip is over twee weken te zien via youtube en tienertake.nl. De Gelderlander 2012. 2.1.7 I Mmerloo In de wijk Immerloo in het zuidelijke puntje van Malburgen wonen de meeste mensen in grote flats. Van Immerloo willen we een betere en leukere plek maken om te wonen. Een wijk als een springplank, waar bewoners zelf kansen maken en gebruiken om hun eigen situatie te verbeteren en hun perspectief te vergroten. Samen met Vivare en de gemeente Arnhem is een actieplan opgesteld voor de periode 2011-2012. Een wooncoach van Rijnstad heeft bijna 200 bewoners bezocht en geholpen, twee nieuwe speeltuinen zijn feestelijk geopend, er waren diverse buurtfeesten en andere gezamenlijke activiteiten. Door het project School s cool vermindert de schooluitval, de Voorleesexpress dringt taalachterstand terug, kinderen verzamelen zwerfvuil in de buurt, er is een moestuin aangelegd. Bewoners denken al veel positiever over Immerloo. In 2013 krijgt de woonomgeving nog een grote beurt. Mensen uit de buurt hebben zelf een logo bedacht met een warm groen hartje. Onder deze noemer zijn ze zelf op allerlei gebied actief: in het buurtcentrum, als toezichthouders bij wijkfeesten en in de parken. 2.1.8 Kronenburg Winkelcentrum Kronenburg wil uitbreiden en de gemeente formuleert de voorwaarden waaronder dat kan. Volkshuisvesting wil de uitbreiding aangrijpen om de wijk te verbeteren. De sociale samenhang staat er onder druk. Bewoners zijn pessimistisch over de toekomst, het aantal bijstandsgerechtigden is tweemaal zo hoog als het stedelijk gemiddelde, het aantal werklozen ook. Kronenburg is te heet en heeft te weinig groen. De oplossing ligt in het verbinden van het winkelcentrum, dat nu een naar binnen gekeerd fort is, met TOT 1 SEPTEMBER Inzenden van de Grrroen wedstrijd 17 SEPTEMBER 17.00 UUR SBS6 uitzending Rob s grote tuinverbouwing Kronenburg SBS6 18 SEPTEMBER 09.55 UUR SBS6 uitzending Rob s grote tuinverbouwing Kronenburg SBS6 24 SEPTEMBER 11.00 14.00 UUR Wijkbrunch in de Madser met bekendmaking winnaars Grrroen wedstrijd de wijk. Wij steunen bewoners die via de werkgroep Grrroen de wijk leefbaar willen maken. WWW.GRRROENINKRONENBURG.NL GRRROEN KALENDER 1 OKTOBER Opening Croydonplein Houd de website in de gaten voor alle updates rondom Grrroen in Kronenburg. Nu ook op Facebook zoek op Kronenburg en Appelgaard. 12