verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2013-2017 Ontwerp GRP

verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2013-2017 Ontwerp GRP gemeente Vlissingen 01-04-2013 eindconcept rapport

Colofon: Titel : Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2013-2017 Ontwerp GRP Status : Gegevens inhoudelijk aangeleverd en gecontroleerd op juistheid door Nu- Adviesbureau, Groenewoud 52, 4381 HG Vlissingen Oplevering Ontwerp Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Vlissingen Datum : 01-04-2013 Auteur : Afdeling Beheer Leefomgeving Ontwerp GRP -2-

Ontwerp GRP -3-

Inhoudsopgave SAMENVATTING...6 1 INLEIDING...11 1.1 AANLEIDING...11 1.2 INHOUD GRP...11 1.3 PROCEDURE...11 1.4 LEESWIJZER...13 2 EVALUATIE...14 2.1 ALGEMEEN...14 2.2 HUIDIGE SITUATIE...14 2.3 STRATEGIE EN VISIE...14 2.4 ONDERZOEK EN STUDIE...14 2.5 BEHEER BESTAANDE VOORZIENINGEN...15 2.6 MIDDELEN EN KOSTENDEKKING...15 3 BELEIDSKADER RIOLERINGSZORG...17 3.1 WETTELIJKE KADERS EN RICHTLIJNEN...17 3.1.1 Afvalwaterzorgplicht...18 3.1.2 Hemelwaterzorgplicht...18 3.1.3 Grondwaterzorgplicht...19 3.1.4 Kaderrichtlijn Water...20 3.1.5 Waterkwaliteitsspoor...20 3.2 BELEID ANDERE OVERHEDEN...20 3.3 AANPALEND GEMEENTELIJK BELEID...21 3.4 BELEID AFVALWATERZORG...23 3.4.1 Maatregelen in stand houden rioolstelsel...23 3.4.2 Niet aangesloten bebouwing...24 3.4.3 Nieuw te ontwikkelen bebouwing...26 3.5 BELEID HEMELWATER...27 3.6 VERBETERINGWERKEN...28 3.6.1 Waterkwaliteitsspoor...28 3.6.2 Vermindering rioolvreemd water...28 3.6.3 Diffuse bronnen...28 3.7 BELEID GRONDWATER...29 3.7.1 Verantwoordelijkheden grondwater...29 3.7.2 Grondwateroverlast...30 3.7.3 Grondwater gemeente Vlissingen...30 3.7.4 Grondwatervoorzieningen...31 4 DOELEN...33 4.1 TOETSINGSKADER...33 4.2 DOELEN...34 5 OVERZICHT VAN DE AANWEZIGE VOORZIENINGEN...35 5.1 NIET AANGESLOTEN BEBOUWING...35 5.2 OVERZICHT AANWEZIGE VOORZIENINGEN RIOLERING...35 5.2.1 Stelsels en systemen...35 5.2.2 Kenmerken vrijverval riolering...37 5.2.3 Gemalen en mechanische riolering...39 5.3 OVERZICHT GEMEENTELIJKE VOORZIENINGEN GRONDWATER...40 5.4 OVERZICHT AANWEZIGE VERORDENINGEN EN VERGUNNINGEN...40 Ontwerp GRP -4-

6 TOESTAND VAN DE AANWEZIGE VOORZIENINGEN...42 6.1 ONDERZOEK...42 6.1.1 Inventarisatie en gegevensbeheer...42 6.1.2 Inspectie...43 6.1.3 Berekeningen...43 6.1.4 Meten en monitoren...43 6.2 BEHEER EN ONDERHOUD...44 6.2.1 Vrijverval riolering...45 6.2.2 Gemalen en persleidingen...45 6.2.3 Huisaansluitingen en overige voorzieningen riolering...46 6.2.4 Voorzieningen grondwater...46 6.2.5 Baggeren...47 6.3 FUNCTIONEREN VAN HET RIOLERINGSSYSTEEM...47 6.3.1 Stand van zaken van de voorzieningen...47 6.3.2 Stand van zaken van gegevensbeheer, berekeningen en metingen...48 6.4 FUNCTIONEREN GRONDWATERVOORZIENINGEN...50 6.5 TOETSING HUIDIGE SITUATIE AAN TOETSINGSKADER...50 7 STRATEGISCHE PLANNING RIOLERINGSZORG...51 7.1 RIOLERINGSZORG INTEGRAAL ONDERDEEL VAN BEHEER KAPITAALGOEDEREN...51 7.2 RISICOPROFIEL...51 7.3 ALGEMENE VERVANGINGSPLANNING...53 7.3.1 Uitgangspunten...53 7.3.2 Basisgegevens jaarplanning...54 7.3.3 Jaarplanning gemalen...56 7.3.4 Verbetering riolering...57 7.4 FINANCIËLE CONSEQUENTIES...59 8 FINANCIEEL STRATEGISCHE UITVOERINGKADERS RIOLERINGZORG...60 8.1 ACHTERSTAND INLOPEN IN 10 JAAR (5 JAAR RESTEREND); PIEKEN IN INVESTERING...61 9 MIDDELEN EN KOSTENDEKKING...64 9.1 PERSONELE MIDDELEN...64 9.1.1 Formatie...64 9.2 KOSTEN...66 9.2.1 Investeringen...66 9.2.2 Exploitatiekosten...66 9.3 BATEN...67 9.4 KOSTENDEKKING...68 BIJLAGEN...69 BIJLAGE 1: VERKLARENDE WOORDENLIJST...71 BIJLAGE 2: EVALUATIE GRP 2008-2012...77 BIJLAGE 3: DOELEN, FUNCTIONELE EISEN, MAATSTAVEN, MEETMETHODEN...85 BIJLAGE 4: NIET AANGESLOTEN BEBOUWING...93 BIJLAGE 5: OVERZICHT AANWEZIGE VOORZIENINGEN...97 BIJLAGE 6: TOETSING HUIDIGE SITUATIE...105 BIJLAGE 7: PERSONELE MIDDELEN...113 BIJLAGE 8: KOSTEN EN KOSTENDEKKING...117 BIJLAGE 9: VARIANTEN FINANCIEEL STRATEGISCHE UITVOERINGSKADERS...123 Ontwerp GRP -5-

Samenvatting Inleiding Riolering is een voorziening die doorgaans niet zichtbaar is, maar wel noodzakelijk. Riolering draagt bij aan een duurzame bescherming van de volksgezondheid, maar ook van natuur en milieu. Daarnaast zorgt de riolering voor de afvoer van overtollige neerslag. De zorgplicht voor de riolering is een gemeentelijke taak, die is vastgelegd in de Wet milieubeheer. In deze wet is verder vastgelegd, dat gemeenten verplicht zijn om een Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) op te stellen, waarin zij hun beleid voor de rioleringszorg vaststellen. Het GRP geeft het beleid van de gemeente Vlissingen weer op het gebied van de rioleringszorg. In de Waterwet (december 2009) is de gemeentelijke zorgplicht verbreed naar een zorgplicht die ook het hemelwater en het grondwater omvat. Aansluitend op het GRP 2008-2012 geeft de gemeente Vlissingen in dit weer hoe zij invulling geeft aan de zorgplichten voor al deze gebieden: afvalwater, hemelwater en grondwater. De totale vervangingswaarde van het rioleringsysteem (vrij verval riolering, drukriolering, persleiding en gemalen) bedraagt in de orde grootte van 230 miljoen. Doelen De gemeente Vlissingen streeft met de uitvoering van goede rioleringszorg zes doelen na: doel 1: Doelmatige inzameling van het binnen het gemeentelijk gebied geproduceerde stedelijk afvalwater. doel 2: doel 3: doel 4: doel 5: doel 6: Doelmatige inzameling van het afvloeiend hemelwater en overtollige grondwater dat niet mag of kan worden gebruikt voor de lokale waterhuishouding. Transport van het ingezamelde afvalwater, hemelwater en grondwater naar een geschikt lozingspunt. Voorkomen van ongewenste emissies naar oppervlaktewater, bodem en grondwater. Zo min mogelijk overlast voor de omgeving veroorzaken. Doelmatig beheer en een goed gebruik van de gemeentelijke voorzieningen tegen de laagst maatschappelijke kosten. Ontwerp GRP -6-

Evaluatie Om deze doelen te kunnen bereiken, is een beleidslijn met passende strategie geformuleerd. Deze strategie is mede gebaseerd op de ervaringen uit het verleden. In de afgelopen planperiode een aanzienlijke stap gezet in het verkrijgen van recente inspectiegegevens van het complete rioolstelsel. Van meer dan 90% is informatie beschikbaar. Daarmee is ook meer bekend over de onderhoudsstaat van de voorzieningen. Hieruit blijkt dat de eerder geconstateerde vervangingsachterstand nog niet is weggewerkt. In de afgelopen planperiode is een aantal verplichte beleidsplannen opgesteld, zoals het Afkoppelplan en het Basisrioleringsplan (BRP). Visieontwikkeling In de strategie is een diversiteit aan maatregelen geformuleerd om voor alle gebieden (afvalwater, hemelwater en grondwater) invulling te geven aan de gemeentelijke zorgplicht. In hoofdlijnen bestaat de strategie voor adequaat beheer van het gemeentelijk rioolstelsel uit de onderstaande aspecten. Het vigerende beheer- en onderhoudsprogramma wordt in de komende planperiode doorgezet. Het belang van een actueel en goed geautomatiseerd gevuld rioolbeheersysteem, inclusief recente inspectieresultaten, is in de afgelopen planperiode bewezen. Op basis van deze ervaringen wordt actief ingezet op het actueel en compleet houden van het beheerbestand. Hierbij worden jaarlijks operationele plannen opgesteld om deze kennis te vertalen naar doelmatige operationele uitvoeringsmaatregelen in het rioleringssysteem. Voor het buitengebied wordt de bestaande, smalle zorgplicht doorgezet. Waar de aanleg van openbare riolering doelmatig is, wordt dit gerealiseerd en voor de overige panden, inclusief de niet aangesloten strandhuisjes, wordt in 2015 opnieuw ontheffing van de zorgplicht aangevraagd bij de provincie Zeeland. In de komende planperiode worden aanvullende beleidsplannen geactualiseerd, zoals het waterkwaliteitsspoor, uitwerking van het beleid op het gebied van grondwater en het stedelijk waterplan. Daarnaast wil de gemeente Vlissingen aandacht schenken aan meten en monitoren in de riolering. Voor het vervangen van de vrijverval riolering en de rioolgemalen zijn de uitgevoerde inspecties de belangrijkste indicatie. Er is voor de komende planperiode een planning opgesteld die aangeeft op welke Ontwerp GRP -7-

wijze de geconstateerde vervangingsachterstand kan worden uitgevoerd. Daarbij is ook reparatie van de riolering betrokken. Voor het vervangen van riolering worden calamiteiten als eerste opgelost. Alle overige vervangingen worden in een jaarplanning opgenomen. Daarbij wordt per locatie vooraf een afweging gemaakt om traditioneel te vervangen of te relinen (renovatie). Tevens wordt, conform het Afkoppelplan, bij ieder project bezien welke mogelijkheden er zijn om af te koppelen. Naast de reguliere onderhouds- en vervangingswerkzaamheden zijn er ook verbeteringswerkzaamheden gepland. Deze zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op de resultaten van het BRP (2012). Waar mogelijk worden deze gecombineerd met de reguliere vervangingen. Daarnaast zijn er verbeteringswerkzaamheden in de onderzoekssfeer. Hiermee wordt kennis verkregen die de werking van het rioolstelsel verder optimaliseert en daarmee op termijn kostenbesparingen kan opleveren. Geplande verbeteringswerkzaamheden zijn ondermeer het eerder genoemde meten en monitoren en de vermindering van rioolvreemd water. In het kader van de nieuwe wettelijke zorgplicht voor grondwater wordt de gemeente geconfronteerd met extra taken. Hiervoor is reeds 300.000 extra budget opgenomen in de vastgestelde begroting van 2013. Op de bekende locaties met grondwateroverlast worden waar mogelijk maatregelen getroffen. Voorts zal nieuw aangelegde drainage in het geautomatiseerde beheersysteem worden opgenomen om planmatig onderhoud te kunnen uitvoeren. Dat geldt ook voor eerder aangelegde drainage in openbaar gebied die kan worden getraceerd. De gemeente is voornemens om van de peilbuizen die voor diverse civiele werken tijdelijk worden geplaatst, er enkele blijvend te plaatsen. Op die manier wordt een gemeentelijk grondwatermeetnet opgebouwd om meer kennis over het grondwatersysteem te vergaren. Middelen en kostendekking Om invulling te kunnen geven aan de gemeentelijke zorgplichten zijn voldoende personele en financiële middelen nodig. De personele middelen wordt getoetst de handreiking uit de Leidraad Riolering. Voor de komende planperiode is er, rekening houdend met de vervangingsachterstand 4,1 fte noodzakelijk voor alle gemeentelijke watertaken. Dit kan op onderdelen worden uitgezet bij de huidige medewerkers en wordt in samenwerking met andere gemeenten en het waterschap en externe partijen in uitvoering genomen. Voor het uitvoeren van alle verplichte zorgtaken zijn 2 fte extra noodzakelijk. Ontwerp GRP -8-

De kosten voor de gemeentelijke watertaken zijn onderverdeeld in investeringen enerzijds en in exploitatiekosten en kapitaallasten anderzijds. Onderstaand is een samenvattende tabel opgenomen van de kosten voor de komende planperiode. Tabel 1: samenvatting kosten gemeentelijke watertaken planperiode 2013-2017 Onderdeel 2013 2014 2015 2016 2017 Kapitaallasten+rente 2.675.113 3.017.865 3.318.937 3.572.543 3.777.533 Exploitatiekosten 1.463.350 1.474.410 1.496.520 1.505.690 1.517.030 Alle kosten betreffen prijspeil 2012 en zijn exclusief BTW. De kapitaallasten en rente komen voort uit investeringen in voorgaande jaren. Om het totale rioolstelsel adequaat het houden zijn jaarlijks nieuwe investeringen noodzakelijk. De kapitaallasten en rente van de investeringen 2013-2016 zijn verwerkt in boventaande tabel. Tabel 1b: investeringen watertaken planperiode 2013-2017 Onderdeel 2013 2014 2015 2016 2017 Investeringen 5.789.700 4.917.000 6.524.800 3.916.600 12.044.100 De dekking van de kosten voor het uitvoeren van de gemeentelijke watertaken worden gevonden in de rioolheffing. Hieruit worden baten gegenereerd. Dit betekent dat de rioolheffing per jaar met een afwijkend percentage zal toenemen of afnemen. Er wordt geen gebruik gemaakt van een egalisatiereserve. Hierdoor moeten jaarlijks fluctuerende heffingstarieven ter dekking worden vastgesteld. Dit leidt tot jaarlijks wisselende heffingslasten voor gebruikers en eigenaren. Ten aanzien van de kostendekking gaat de gemeente Vlissingen uit van een scenario voor de kosten en de baten, waarbij de baten jaarlijks kostendekkend moeten zijn voor de kosten die gemaakt worden binnen een beperkt beschikbaar budget. Het beschikbare budget bepaald de omvang van de uitvoering. Alle kosten die gemaakt worden volledig gedekt uit de rioolheffing. Met het huidige budget, gebaseerd op de hoogte van de rioolheffing, is het niet mogelijk om alle noodzakelijke investeringen en exploitatie te kunnen uitvoeren en daardoor neemt daardoor de achterstand toe. Voorgesteld zal worden om toe te groeien naar een heffing die alle noodzakelijk te maken kosten dekt. In de onderstaande tabel is een samenvatting van het kostendekkingsplan weergegeven. De tarieven voor 2013 zijn reeds vastgesteld. Hierbij is 300.000 extra opgenomen voor de uitvoering van de nieuwe wettelijke zorgtaken grondwater. Ontwerp GRP -9-

Binnen de rioolheffing wordt onderscheid gemaakt in een gebruikersdeel (vast bedrag) en in een eigenarendeel (geclassificeerd op basis van het waterverbruik). Verder wordt er onderscheid gemaakt in woningen en niet-woningen (bedrijven). Tabel 2: kostendekking gemeentelijke watertaken planperiode 2013-2017 jaar rioolheffing stijging / daling totaal baten totaal kosten gebruikersdeel eigenarendeel rioolheffing 2013 46,96 145,53 0,0% 4.417.124 4.824.361 2014 51,89 160,81 10,5% 4.892.834 5.314.925 2015 57,08 176,89 10,0% 5.395.254 5.758.389 2016 62,22 192,81 9,0% 5.895.181 6.056.971 2017 67,82 210,17 9,0% 6.441.433 6.784.597 2018 72,90 225,93 7,5% 6.941.444 7.081.852 2019 73,27 227,06 0,5% 6.993.182 7.034.616 2020 78,40 242,95 7,0% 7.500.973 7.642.292 2021 79,96 247,81 2,0% 7.669.673 7.796.677 2022 86,36 267,63 8,0% 8.303.473 8.512.984 2023 88,09 272,99 2,0% 8.490.223 8.741.540 2024 88,53 274,35 0,5% 8.553.511 8.723.135 2025 88,53 274,35 0,0% 8.574.400 8.643.968 2026 88,53 274,35 0,0% 8.595.341 8.602.382 2027 88,53 274,35 0,0% 8.616.335 8.605.187 2028 90,74 281,21 2,5% 8.853.315 8.971.089 Ontwerp GRP -10-

1 Inleiding Riolering is een voorziening die doorgaans niet zichtbaar is, maar wel noodzakelijk. Riolering draagt bij aan een duurzame bescherming van de volksgezondheid, maar ook van natuur en milieu. Daarnaast zorgt de riolering voor de afvoer van overtollige neerslag. 1.1 Aanleiding De zorgplicht voor stedelijk afvalwater is een gemeentelijke taak die is vastgelegd in de Wet milieubeheer. In deze wet is verder vastgelegd, dat gemeenten verplicht zijn om een Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) op te stellen, waarin zij hun strategisch beleid voor de rioleringszorg vaststellen. In de Wet gemeentelijke watertaken (januari 2008) en de Waterwet (december 2009) is de gemeentelijke zorgplicht voor riolering verbreed naar een zorgplicht die ook het hemelwater en het grondwater omvat. Deze wettelijke verplichtingen vereisen dat de gemeente Vlissingen een verbreed GRP opstelt, een beleidsdocument voor zowel het afvalwater als het hemelwater en het grondwater. Het voorliggende verbreed GRP Vlissingen geldt voor de planperiode van 2013 tot en met 2017. 1.2 Inhoud GRP In dit geeft de gemeente Vlissingen weer hoe zij invulling geeft aan haar wettelijke zorgplichten voor afvalwater, hemelwater en grondwater. Het verbreed GRP is een beleidsmatig en strategisch plan op hoofdlijnen. De technische uitwerking van het beleid vindt plaats in operationele plannen die jaarlijks worden opgesteld. Met de verbreding van de zorgplicht is ook de financiering voor de uit te voeren werkzaamheden verbreed. Dit valt onder de noemer verbrede rioolheffing. De uitwerking van de verbrede rioolheffing is opgenomen in de financiële paragraaf van dit verbreed GRP. Hiertoe is in de begroting 2013 300.000 toegevoegd. 1.3 Procedure Het verbreed GRP wordt opgesteld conform de richtlijnen van de Leidraad Riolering van de stichting Rioned. Deze methodiek wordt algemeen Ontwerp GRP -11-

toegepast in Nederland. In de navolgende figuur is deze methodiek schematisch weergeven. Figuur 1.1: stappenplan GRP, bron: Leidraad Riolering Het is opgesteld in overleg met de waterbeheerder en de zuiveringsbeheerder (waterschap Scheldestromen) en met de provincie Zeeland (onder andere financiële toetsing). Voor het bestuurlijk traject is het ontwerp GRP opgesteld, dat voorlopig wordt vastgesteld door het college van Burgemeester en Wethouders. Het ontwerp GRP is opgesteld in ambtelijke afstemming met het waterschap Scheldestromen en de provincie Zeeland en ter beoordeling toegezonden. Eventuele opmerkingen van deze instanties worden verwerkt, zodat na vaststelling door het college van B&W van het ontwerp VGRP een definitief verbreed GRP wordt opgesteld. Dit definitieve wordt vervolgens aan de gemeenteraad ter vaststelling aangeboden. De vaststelling wordt door het college van Burgemeester en Wethouders bekendgemaakt in één of meer dag- of nieuwsbladen die in de gemeente verspreid worden. Ontwerp GRP -12-

1.4 Leeswijzer Het verbreed GRP bestaat in hoofdlijnen uit de onderstaande aspecten. Deze zijn genummerd volgens de hoofdstukken waarin zij beschreven staan. 1. Het eerste hoofdstuk betreft deze inleiding en de procedure om te komen tot het nieuwe 2013-2017. 2. Evaluatie vigerende GRP: een evaluatie van het bestaande GRP 2008-2012, waarin wordt aangegeven op welke wijze invulling is gegeven aan de rioleringszorg in de afgelopen periode. 3. Het beleidskader waarbinnen het GRP wordt opgesteld: een overzicht van het wettelijk kader en de relaties die het verbreed GRP met andere beleidsvelden binnen de gemeente en het beleid van andere overheden kent. Hierbij wordt aangegeven op welke wijze Vlissingen uitvoering geeft aan de rioleringszorg binnen dit wettelijke kader. 4. De doelen van het verbreed GRP: een beschrijving van de doelen die binnen de planperiode van het verbreed GRP bereikt moeten worden en een overzicht van de eisen die aan de voorzieningen worden gesteld. Dit passend binnen de vastgestelde budgetten die zijn opgenomen in de begroting. 5-6. De huidige situatie van het rioolstelsel: een overzicht van de aanwezige voorzieningen en een beschrijving van het huidige functioneren van het rioolstelsel en de andere voorzieningen. Daarbij wordt ook getoetst of het rioolstelsel voldoet aan de eisen die in het voorgaande hoofdstuk zijn gesteld. 7-8. De strategie van het verbreed GRP: de wijze waarop het rioolstelsel en de andere voorzieningen beheerd worden, zodanig dat het goed blijft functioneren. Verder bevat de strategie een overzicht van de maatregelen die worden uitgevoerd om de gestelde doelen van het verbreed GRP binnen de beschikbare middelen te realiseren. Ten slotte het strategische uitvoeringskader nader uitgewerkt. 9. De financiële paragraaf: een overzicht van de financiële consequenties en de personele capaciteit. Ontwerp GRP -13-

2 Evaluatie In dit hoofdstuk vindt de evaluatie plaats van het vigerende GRP Vlissingen 2008-2012. Daarbij wordt teruggekeken naar de afgelopen planperiode. Vastgesteld wordt welke geplande werkzaamheden zijn uitgevoerd en welke beleidsuitgangspunten naar wens hebben gefunctioneerd. Een gedetailleerde evaluatie van het vigerende GRP is opgenomen in bijlage 2. 2.1 Algemeen Er kan gesteld worden dat het vigerende GRP in 2008 zijn doel heeft gediend, namelijk het inzichtelijk maken van de van de gemeentelijke watertaken in relatie tot de financiële middelen die hiervoor begroot zijn. 2.2 Huidige situatie Aan het rioolstelsel heeft in de afgelopen planperiode een beperkt aantal wijzigingen plaatsgevonden. Die worden in hoofdzaak veroorzaakt door uitbreidingen als gevolg van nieuwbouw, maar ook door afkoppelen van verhard oppervlak en rioolvervanging. De omvang van het aantal niet aangesloten panden is gedurende de planperiode niet gewijzigd. De gemeente heeft voor deze panden ontheffing verkregen van de provincie. Het geactualiseerde beleid van de provincie is nog niet teruggekoppeld aan de betrokken perceeleigenaren. Uitgangspunt voor de gemeente Vlissingen is het hanteren van de smalle zorgplicht voor de buitengebieden. 2.3 Strategie en visie In het vigerende GRP is getracht om in te spelen op komende ontwikkelingen die destijds (2007-2008) nog niet volledig uitgekristalliseerd waren. Door wijziging in de wetgeving is in 2010 de samenwerking op de uitvoering in de afvalwaterketen in Zeeland afgestemd met alle Zeeuwse gemeenten, waterschap Scheldestromen en de provincie Zeeland. Dit is vastgelegd in een convenant. Voor de komende GRP-periode is deze samenwerking in gemoderniseerde vorm eveneens van kracht. 2.4 Onderzoek en studie tijdens elke planperiode worden een aantal onderzoeken uitgevoerd op basis van urgentie, capaciteit en fasering in planning. Ontwerp GRP -14-

2.5 Beheer bestaande voorzieningen De reguliere maatregelen ten behoeve van het beheer van de bestaande voorzieningen zijn uitgevoerd zoals gepland in het GRP. De uitgangspunten en afgesproken frequentie voor deze maatregelen blijken functioneel. Het voorgestelde inspectieprogramma is eveneens volledig uitgevoerd. Ten aanzien van inspectie gaat de gemeente Vlissingen uit van een dekkende tienjarige cyclus van het rioleringsstelsel in de hele gemeente. De gemeentelijke visie op vervangen en repareren van vrijverval riolering zoals die is opgenomen in het GRP 2008-2012 is actueel en blijft gehanteerd. Technische vervanging en/of renovatie van riolen wordt gepland op basis van de inspectieresultaten. Die zijn daarbij leidend. Van het grootste gedeelte van de gemeente (>90%) zijn inspectiegegevens beschikbaar die niet ouder zijn dan 10 jaar. De gemeente heeft de afgelopen planperiode een start gemaakt met het wegwerken van de vervangingsachterstand met behulp van het daarvoor gereserveerde budget. Dit wordt gestagneerd en verder gefaseerd door inkrimping van budgetruimte vanaf 2013. Voorts is de drukriolering in Ritthem gereinigd en geoptimaliseerd (2011) en zijn diverse ontvangstputten van de drukriolering vervangen. Ook aan de planning voor het vervangen van rioolgemalen is uitvoering gegeven. Het navolgende overzicht uit het voorgaande GRP geeft op hoofdlijnen weer welke maatregelen in het kader van rioolbeheer effectief zijn uitgevoerd: Tabel 2.1: overzicht geplande onderdelen strategie GRP 2008-2012 Onderdeel strategie GRP 2008-2012 Uitgevoerd 1. Uitvoering t.b.v. vervangingsachterstand vrijvervalriolering Ja (deel planperiode) 2. Onderzoek Kaderrichtlijn Water, grondwateroverlast, Nee waterkwaliteitsspoor 3. Opstellen van het Gemeentelijk Afkoppelplan Ja (2011/2012) 4. Opstellen van het Calamiteitenplan Ja (AWA 2010) 5. Digitaliseren huisaansluitingen Deels (70%) 6. Opstellen Meetplan en rapportage overstorten en aanschaf Nee meetapparatuur 7. Herziening van het Basisrioleringplan Ja (2011/2012) 2.6 Middelen en kostendekking De evaluatie van de afgelopen planperiode laat zien dat de meest noodzakelijke werkzaamheden konden worden uitgevoerd binnen de krapte van de bezetting. Alleen die werkzaamheden zijn uitbesteed waar kennis en beschikbare tijd ontbraken. Ontwerp GRP -15-

Over het totaal bezien wordt de exploitatiebegroting in grote lijnen gevolgd. De geplande uitgaven uit de exploitatiebegroting komen overeen met de werkelijke uitgaven en de geplande werkzaamheden zijn uitgevoerd. Voor de investeringen is gebruik gemaakt van de beschikbaar gestelde budgetten om zo adequaat mogelijk invulling te geven aan de vervangingsopgave en het deels inlopen van de achterstand op dat gebied. Zoals eerder genoemd zijn de gegevens uit de rioolinspecties daarbij leidend. De daarvoor beschikbaar gestelde budgetten zijn volledig aangewend. De gemaakte kosten (uitgaven) voor de uitvoering van de technisch noodzakelijke maatregelen worden gedekt door de rioolheffing. De hoogte van de rioolheffing van de gemeente Vlissingen is niet volledig gebaseerd op technisch noodzakelijk uitvoering, maar op het beschikbaar budget en de wenselijke heffingsomvang. Dit leidt tot keuzen in de uitvoering. Ontwerp GRP -16-

3 Beleidskader rioleringszorg In dit hoofdstuk wordt de visie ten aanzien van de rioleringszorg verder uitgewerkt. De reden dat rioleringszorg wordt verzorgd door de gemeentelijke overheid is omdat riolering noodzakelijk is voor het borgen van een goede hygiëne en daarmee de volksgezondheid. Met een goede riolering zijn ziekten, zoals bijvoorbeeld cholera verdwenen uit Nederland. Daarnaast draagt riolering bij aan een goede kwaliteit van onze leefomgeving, ons milieu. Rioleringszorg is niet vrijblijvend. Daarom zijn gemeenten verplicht een (verbreed)grp op te stellen en uit te voeren. In het VGRP staat beschreven op welke wijze de gemeente de drie zorgplichten invult. De gemeente moet aangeven welke doelstellingen zij nastreeft (beleid) en welke voorzieningen, (zoals riolering, drainage en regenwaterafvoeren) er in de gemeente aanwezig (moeten) zijn om aan de zorgplichten te kunnen voldoen. Er moet ook worden vastgelegd op welke manier deze voorzieningen worden beheerd en onderhouden en welke rioleringen moeten worden vervangen gedurende de periode dat het (v)grp van toepassing is. Dit is nodig om een goede werking te kunnen garanderen. Om dit alles te bereiken wordt de komende jaren bijzondere aandacht gegeven aan: Het op peil brengen en houden van de kwaliteit van het rioolstelsel (de buizen, pompen en gemalen). De wijze waarop we met steeds intensievere neerslag omgaan (de klimaatverandering). Het scheiden van afvalwater en regenwater. Achtereenvolgens worden de wettelijke kaders aangegeven waarbinnen de rioleringszorg plaats vindt en de relaties die het verbreed GRP Vlissingen heeft met andere gemeentelijke beleidsplannen en met beleidsplannen van andere overheden. Vervolgens wordt aangegeven op welke wijze de gemeente Vlissingen uitvoering geeft aan de rioleringszorg. Dit wordt uitgewerkt in diverse activiteiten en maatregelen die de komende planperiode worden uitgevoerd om de gestelde doelen te kunnen realiseren. Deze maatregelen worden geprioriteerd binnen de financiële mogelijkheden. Hiertoe worden twee beleidsmogelijkheden uitgewerkt. 3.1 Wettelijke kaders en richtlijnen De Nederlandse gemeenten hebben een aantal wettelijke zorgplichten die de gemeente echter wel een grote mate van vrijheid bij het opstellen van hun beleid bieden. In artikel 4.22 van de Wet milieubeheer staat dat elke gemeente in Nederland een gemeentelijk rioleringsplan of GRP moet opstellen. Omdat de zorgplichten in 2008 met de invoering van de Wet Ontwerp GRP -17-

verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken verbreed zijn met de hemelwater- en de grondwaterzorgplicht wordt tegenwoordig van een verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (v.g.r.p.) gesproken. 3.1.1 Afvalwaterzorgplicht Het artikel 10.33 van de Wet milieubeheer omschrijft de afvalwaterzorgplicht. De gemeente moet al het afvalwater dat vrij komt van percelen binnen het grondgebied van de gemeente inzamelen en transporteren door middel van een openbare riolering naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie. De gemeente mag er ook voor kiezen om een andere voorziening te gebruiken, die het afvalwater inzamelt en zuivert. Een voorbeeld hiervan is een IBA (Individuele Behandeling Afvalwater). Deze systemen kunnen door een gemeente buiten de bebouwde kom in het buitengebied worden aangelegd. Als laatste staat er in de Wet milieubeheer dat de provincie de gemeente een ontheffing van de zorgplicht kan geven. Maar alleen voor een gebied van de gemeente dat buiten de bebouwde kom ligt of een bebouwde kom van waaruit stedelijk afvalwater met een vervuilingswaarde van minder dan 2.000 inwonerequivalenten wordt geloosd. 3.1.2 Hemelwaterzorgplicht In de Wet gemeentelijke watertaken is specifiek de gemeentelijke hemelwaterzorgplicht benoemd. De hemelwaterzorgplicht heeft betrekking op het op een perceel verzamelde hemelwater, waarvan de houder zich niet anders kan ontdoen dan door het aan de gemeente als inzamelaar over te dragen. De zorgplicht omvat in beginsel dan ook niet meer, dan het door de gemeente aanbieden van een voorziening, waarin het hemelwater geloosd kan worden. De beleidsmatige voorkeur is voor het hanteren van gescheiden rioleren. De hemelwaterzorgplicht is in de Waterwet (artikel 3.5) met de onderstaande bewoordingen. 1. De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders dragen zorg voor een doelmatige inzameling van het afvloeiend hemelwater, voor zover van degene die zich daarvan ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen, redelijkerwijs niet kan worden gevergd het afvloeiend hemelwater op of in de bodem of in het oppervlaktewater te brengen. 2. De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders dragen tevens zorg voor een doelmatige verwerking van het ingezamelde hemelwater. Onder het verwerken van hemelwater kunnen in ieder geval de volgende maatregelen worden begrepen: de berging, het transport, de nuttige toepassing, het, al dan niet na zuivering, terugbrengen op of in de bodem of in het oppervlaktewater van ingezameld hemelwater, en het afvoeren naar een zuiveringtechnisch werk. Een kernwoord hierin is de doelmatige inzameling van het hemelwater. De gemeente toetst op overtolligheid van het aangeboden hemelwater en Ontwerp GRP -18-

de mate waarin het hemelwater doelmatig kan worden verwerkt alvorens wordt overgegaan tot het inzamelen van het hemelwater. Doelmatig uit zich hierbij onder meer in een afweging van de kosten van maatregelen, mogelijkheden om aan te haken bij andere maatregelen (afkoppelen), de duurzaamheid van maatregelen, aspecten ten aanzien van beheer en onderhoud en uniformiteit (één gelijke maatregel voor een hele straat in plaats van diverse ad-hoc oplossingen). De perceelseigenaar draagt de eerste verantwoordelijkheid om het overtollige hemelwater te bergen op zijn eigen perceel. De gemeente heeft vervolgens een inspanningsverplichting om, indien er geen andere mogelijkheden zijn, het overtollige hemelwater te ontvangen en af te voeren. Daarin kent de gemeente een zekere handelingsvrijheid. Dit houdt in, dat afhankelijk van de lokale situatie de meest doelmatige oplossing zal worden gekozen voor de inzameling en verdere verwerking van het hemelwater. Dit houdt echter ook in, dat de gemeente verantwoordelijk is voor het bergen van hemelwater in het openbaar gebied. Dat is immers haar eigendom. Het Kapelle-arrest (2008), waarin de rechter heeft geoordeeld dat de gemeente aansprakelijk was voor schade door hemelwater dat vanaf openbaar gebied particuliere woningen binnenliep, laat zien dat de gemeente zorgvuldig met haar verantwoordelijkheden op het gebied van regenwater dient om te gaan. 3.1.3 Grondwaterzorgplicht De nieuwe gemeentelijke grondwaterzorgplicht is verankerd in de Waterwet (artikel 3.6). Daarin staat: 1. De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders dragen zorg voor het in het openbaar gemeentelijke gebied treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van de beheerder of de provincie behoort. 2. De maatregelen, bedoeld in het eerste lid, omvatten mede de verwerking van het ingezamelde grondwater, waaronder in ieder geval worden begrepen de berging, het transport, de nuttige toepassing en het, al dan niet na zuivering, op of in de bodem of in het oppervlaktewater brengen van ingezameld grondwater, en het afvoeren naar een zuiveringtechnisch werk. Sinds 1 januari 2008 is de gemeente daarmee formeel verantwoordelijk voor de uitvoering van het grondwaterbeheer in het stedelijk gebied. Ontwerp GRP -19-

Nieuw binnen deze zorgplicht is dat gemeenten voortaan, binnen de grenzen van doelmatigheid, maatregelen dienen te treffen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand te beperken of te voorkomen. Hierbij richt de zorgplicht zich op maatregelen van waterhuishoudkundige aard in de openbare ruimte van de gemeente. In het geval dat de maatregelen bestaan uit het aanleggen van (ontwaterings)voorzieningen, valt daar ook het beheer onder. 3.1.4 Kaderrichtlijn Water Een goede waterkwaliteit vinden we belangrijk in Nederland. Omdat water zich weinig aantrekt van landsgrenzen, zijn internationale afspraken nodig. Sinds eind 2000 is daarom de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) van kracht. Deze moet ervoor zorgen dat de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Europa in 2015 op orde is. Om dit te bereiken moeten de landen van de Europese Unie een groot aantal maatregelen nemen. Enerzijds om de kwaliteit van de eigen wateren op peil te brengen, anderzijds om ervoor te zorgen dat andere landen geen last meer hebben van de verontreinigingen die hun buurlanden veroorzaken. Naar aanleiding van de Europese Kaderrichtlijn water worden er geen ingrijpende maatregelen verwacht binnen de rioleringszorg, anders dan de reeds voorgestelde maatregelen. Binnen de grenzen van de gemeente Vlissingen bevinden zich enkele waterlichamen. Deze bevinden zich echter buiten de bebouwde kom. 3.1.5 Waterkwaliteitsspoor In Nederland wordt hard gewerkt aan het verminderen van emissies via riooloverstortingen. Voor veel overstorten is de basisinspanning inmiddels gerealiseerd. Dit leidt echter niet bij alle wateren tot de gewenste waterkwaliteit. Om de prioriteit van aanvullende maatregelen te bepalen via het waterkwaliteitspoor is het nodig inzicht te krijgen in de effecten van riooloverstortingen op de oppervlaktewaterkwaliteit. In samenwerking tussen de gemeente en het waterschap wordt hiertoe een plan opgesteld. 3.2 Beleid andere overheden Door verschillende overheden is beleid geformuleerd dat zijn uitwerking heeft op de zorgplichten en het beleid van de gemeente Vlissingen. De belangrijkste verplichtingen die voortvloeien uit het beleid van andere overheden zijn in onderstaande tabel opgenomen. Ontwerp GRP -20-

Tabel 3.1: verantwoordelijkheden en beleidsverplichtingen Nr. Onderwerp Beleidsdocument Planperiode Status 1. Saneren lozingen buitengebied 2. Zorgplicht afvalwater Wet milieubeheer, Besluit Lozing Afvalwater Huishoudens 2027 Grotendeels gerealiseerd, gemeentelijk beleid vastgelegd in dit verbreed GRP Wet milieubeheer doorlopend Gemeentelijk beleid is op hoofdlijnen vastgelegd in dit verbreed GRP 3. Zorgplicht hemelwater 4. Zorgplicht grondwater Waterwet doorlopend Gemeentelijk beleid is op hoofdlijnen vastgelegd in dit verbreed GRP Waterwet doorlopend Gemeentelijk beleid is op hoofdlijnen vastgelegd in dit verbreed GRP 5. Schoon en vuil water scheiden Wet milieubeheer / Regenwaterbrief van VROM doorlopend Standaard voor nieuwe ontwikkelingen gehanteerd (bouwbesluit 2012) 6. Watertoets Waterbeleid 21 e eeuw / Wro 2008 doorlopend Wordt bij alle ruimtelijke ontwikkelingen uitgevoerd 7. Stedelijk wateropgave (kwantiteit) Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW+) doorlopend Afgerond en per nieuwe ontwikkeling uitwerken 8. Oppervlaktewaterkwaliteit diffuse bronnen KRW / Provinciaal omgevingsplan 2015 Overleg met waterschap ten aanzien van invulling is opgestart 9. Informatie/loketfunctie Waterwet doorlopend Gemeente is eerste aanspreekpunt voor burgers voor stedelijk (afval)water en grondwater De invulling van het gemeentelijke beleid voor stedelijk (afval)water is in overeenstemming met het beleid van het waterschap. Waterschap Scheldestromen is de waterkwaliteit- en kwantiteitsbeheerder voor de Zeeuwse gemeenten. Het waterschap heeft haar beleid vastgelegd in diverse beleidsdocumenten, waarvan het waterbeheersplan, de beleidsnotitie riolering, de strategienota afvalwaterketen en de beleidsnotitie aan- en afkoppelen de belangrijkste zijn. Deze beleidsdocumenten zijn merendeels en zo ver van toepassing geïmplementeerd in het verbreed GRP Vlissingen. Onderdelen worden met en door andere gemeenten en het waterschap uitgevoerd. 3.3 Aanpalend gemeentelijk beleid Binnen de gemeentelijke organisatie dient het verbreed GRP Vlissingen afgestemd te worden op diverse andere beleidsplannen. De belangrijkste daarvan zijn: Ontwerp GRP -21-

gemeentelijk afkoppelplan Vlissingen (2012); waterplan Vlissingen (2004); geactualiseerd basisrioleringsplan Vlissingen (2012); baggerplan (via BOB); wegbeheerplan; milieubeleid; structuurplannen; integraal beheersplan openbare ruimte (va 2013) De gemeente Vlissingen participeert vanaf 2010 in het samenwerkingsverband Samenwerking Afvalwaterketen Zeeland. Door het bundelen van kennis ontstaan beleidsuitgangspunten die de partners kunnen toetsen en toepassen binnen het eigen werkgebied en zodoende ook kunnen bijdragen aan het totale Zeeuwse waterbeheer. In de samenwerking met het waterschap Scheldestromen zijn er afspraken gemaakt ten aanzien van beheer en onderhoud van het stedelijk water (BOB) en worden nieuwe ontwikkelingen uitgewerkt tot te hanteren gemeentelijke beleidsuitgangspunten. De inhoud van het verbreed GRP is ook in lijn met deze afspraken. De gemeente streeft naar voldoende afstemming over de doelen, maatregelen en fasering van de diverse gemeentelijke taken. Dit betreft het afstemmen van de beleidsplannen intern en extern. In de genoemde plannen zijn diverse beleidsuitgangspunten opgenomen, die van belang zijn voor het verbreed GRP. De belangrijkste beleidsuitgangspunten zijn hieronder weergegeven. Zowel het afkoppelplan als het basisrioleringsplan zijn volgens planning recentelijk voor het opstellen van dit verbreed GRP geactualiseerd. De uitgangspunten uit deze beleidsplannen worden opgenomen in de strategie van dit GRP. Het waterplan wordt in de loop van planperiode (2013) geactualiseerd. Het waterplan Vlissingen (2004) streeft naar een duurzaam, gezond en veerkrachtig watersysteem. Het waterplan bevat elf projecten gebaseerd op knelpunten in het systeem die in de planperiode zijn opgepakt. Het waterplan wordt in de komende planperiode geactualiseerd waarbij het watersysteem opnieuw tegen het licht wordt gehouden, het beleid wordt geactualiseerd en daar waar nodig wordt een nieuw maatregelenpakket ingevoerd. Het gemeentelijk afkoppelplan (2012) heeft als doel om afkoppelen als potentiële maatregel in beeld te brengen om verschillende soorten problemen op diverse locaties binnen de gemeente te kunnen aanpakken. Het plan bevat beleid voor afkoppelen en een duidelijke beschrijving van de motivatie achter deze maatregel en de wijze waarop afkoppelen kan worden toegepast. Het afkoppelbeleid is geconcretiseerd in diverse afkoppelkansen die voor een deel ook zijn meegenomen in de actualisatie van het BRP. Ontwerp GRP -22-

In het geactualiseerde basisrioleringsplan Vlissingen (2012) zijn maatregelen opgenomen die binnen de planperiode van dit verbreed GRP worden uitgevoerd. Voor het onderhoud aan de riolering wordt aangesloten bij de andere gemeentelijke (onderhouds)activiteiten, zoals herbestrating of herinrichting. 3.4 Beleid afvalwaterzorg In de volgende paragrafen wordt beschreven welk beleid gemeente Vlissingen hanteert om uit voering te geven aan de verplichtingen volgend uit de afvalwaterzorgplicht. Hierbij wordt ingegaan op de maatregelen die de kwaliteit van het bestaande rioolstelsel bevorderen en borgen, hoe er wordt omgegaan met niet aangesloten bebouwing en nieuw te ontwikkelen bebouwing. 3.4.1 Maatregelen in stand houden rioolstelsel Onderhoud en reparatie Door middel van onderhoud (reinigen en repareren) van de voorzieningen blijft het functioneren van het rioleringssysteem gewaarborgd. Het onderhoud van zowel de vrijverval riolering als van de overige objecten zal in de komende planperiode worden uitgevoerd volgens een op hoofdlijnen vastgesteld onderhoudsschema. Een belangrijke aanleiding voor het onderhoud is, naast het onderhoudsschema, het resultaat van de uitgevoerde inspecties. De meest recente inzichten in de kwaliteit van de objecten is het belangrijkste afwegingscriterium om maatregelen vast te stellen. Op basis van de inspectieresultaten wordt in de komende planperiode een reparatiebestek opgesteld om de belangrijkste schadebeelden uit efficiëntieoogpunt geclusterd te kunnen laten repareren. Door reparatie wordt de levensduur van de riolering verlengd. Naast het reparatiebestek vindt er ook reparatie plaats op basis van klachten en meldingen. Dit kent een meer ad-hoc karakter. Kleine reparaties die binnen één dagdeel kunnen worden uitgevoerd, worden uitgevoerd door het serviceteam, grotere reparaties worden opgenomen in de jaarlijkse onderhoudsplanning. Renovatie en vervanging Bij renovatie en vervanging wordt onderscheid gemaakt in levensduur verlengende maatregelen (renovatie) of het volledig nieuw aanleggen van voorzieningen (vervanging). De levensduur van de voorzieningen is afhankelijk van hun onderhoudstoestand. Door middel van inspectie van de voorzieningen wordt inzicht verkregen in de onderhoudstoestand. De keuze voor renovatie of vervanging is vervolgens afhankelijk van de aard van de schade, maar zeker ook van omgevingsfactoren zoals bijvoorbeeld ligging van de leidingen (weg of tuin), karakter van de weg (druk of Ontwerp GRP -23-

rustig), grondwaterstanden, diepteligging en mogelijke combinatie met andere werkzaamheden (bijvoorbeeld herinrichting) De aanleiding om tot vervanging of renovatie over te gaan, ligt naast de leeftijd van de riolering en meldingen van de onderhoudsdienst, met name in de mogelijkheid om aan te sluiten de integrale wijkbeheersplannen, herstraatwerkzaamheden, herinrichting of sloop-en bouwplannen van woningcorporaties. Afkoppelen Een belangrijke maatregel om de vuilemissie uit de gemengde riolering terug te dringen en de kans op wateroverlast te verkleinen, is het afkoppelen van verhard oppervlak. De gemeente Vlissingen heeft haar beleid voor afkoppelen neergelegd in het gemeentelijk afkoppelplan (2012). Het doel van het Afkoppelplan Vlissingen is het concreet in beeld brengen van afkoppelen als potentiële maatregel voor het oplossen van verschillende problemen. Afkoppelen kan verschillende doelen dienen, waarbij het Afkoppelplan inzicht geeft in deze verschillende motivaties om af te koppelen.er wordt naar gestreefd om structureel afkoppelkansen te signaleren en te verzilveren, bijvoorbeeld op locaties waar kan worden meegelift met andere werkzaamheden zoals rioolvervanging, herstraatwerkzaamheden of herbouwprojecten in bestaand gebied. Reeds gesignaleerde kansen en kansrijke locaties zijn opgenomen en uitgewerkt in het Afkoppelplan. Het afkoppelen geschiedt zorgvuldig, met aandacht voor risico s ten aanzien van de waterkwaliteit en aandacht voor beheer- en onderhoudsaspecten. Ook wordt gewaakt voor kapitaalvernietiging. Dit alles heeft tot doel om te komen tot meer robuuste en flexibele rioolstelsels die de klimatologische ontwikkelingen aankunnen. 3.4.2 Niet aangesloten bebouwing Binnen de gemeente Vlissingen zijn per 1 juli 2012 nog 32 niet gerioleerde panden aanwezig. Voor deze panden heeft de gemeente een ontheffing van de zorgplicht voor het inzamelen en transporteren van het afvalwater gekregen van de provincie Zeeland tot 2015. In deze planperiode zal opnieuw ontheffing worden aangevraagd van de zorgplicht, omdat uit eerder uitgevoerde onderzoeken is gebleken, dat het aansluiten van deze panden niet rendabel kan plaatsvinden. In de afgelopen planperiode (2010-2011) is er onderzoek uitgevoerd naar de effecten van de ongezuiverde lozing van de strandhuisjes op de bodem en het grondwater. Uit het onderzoek blijkt, dat er geen aantoonbare verslechterende invloed op het grondwater is. De strandvereniging Westduin is bezig om mogelijkheden voor alternatieve (milieuvriendelijke) sanitatie te onderzoeken. De strandhuisjes op het Nollestrand zijn allemaal gerioleerd. Ontwerp GRP -24-

Tegelijkertijd met de ontheffingsaanvraag voor de niet gerioleerde panden in het buitengebied wordt voor de circa 55 strandhuisjes op Westduin ontheffing aangevraagd. Daar zullen de resultaten van de genoemde onderzoeken bij betrokken worden. In overleg met waterschap en provincie wordt bepaald op welke wijze deze aanvraag wordt ingediend. Nieuwe regeling buitengebied Per 1 januari 2008 zijn er nieuwe wettelijke regelingen van kracht voor lozingen in het buitengebied en zijn er eisen gesteld aan de septic tank waar veel huishoudens in het buitengebied gebruik van maken. Deze wettelijke regelingen zijn binnen de provincie Zeeland vertaald naar afspraken die aangeven hoe om te gaan met bestaande en nieuwe ongerioleerde huishoudelijke lozingen: nieuwe lozingen moeten direct gaan voldoen aan de nieuwe eisen. Bestaande lozingen krijgen nog tot 2027 de tijd om hier aan te voldoen. Deze eisen houden in, dat iedere ongerioleerde lozing moet zijn voorzien van een zuiveringsvoorziening. Deze zuiveringsvoorziening is minimaal een verbeterde septic tank (IBA klasse 1) conform de eisen van de Regeling lozing afvalwater huishoudens. Dat betekent, dat voor 2027 alle kleine septic tanks vervangen moeten zijn door een nieuwe voorziening. De gemeente zal alle eigenaren van niet gerioleerde panden in 2013 schriftelijk informeren over deze nieuwe regeling voor niet aangesloten bebouwing. Een overzicht van de niet gerioleerde panden is opgenomen in bijlage 4. Smalle zorgplicht De gemeente Vlissingen hanteert met dit verbreed GRP de zogenaamde smalle zorgplicht voor niet gerioleerde panden. Dit is in lijn met het vigerende beleid. Dit betekent dat de particulier verantwoordelijk is voor de aanleg en het beheer en onderhoud van de zuiveringsvoorziening op het eigen perceel. De particulier is eigenaar van deze voorziening en betaalt hiervoor geen rioolheffing. Dit is in lijn met het de landelijke richtlijnen en het beleid uit de voorgaande planperiode. De keuze hiervoor is in belangrijke mate ingegeven door het afwegen van de maatschappelijke kosten en het (milieu)rendement. Het rendement in de zin van invulling van een maatschappelijke behoefte is beperkt evenals het milieurendement. Daarbij zijn de kosten voor aansluiten en het beheer en onderhoud van alle voorzieningen voor niet gerioleerde panden relatief hoog, met name in het buitengebied. Daarnaast hebben de meeste bewoners van niet gerioleerde panden geen behoefte aan verandering van de huidige situatie waarin zij zelf zorg (moeten) dragen voor de aanleg en het beheer en onderhoud van de Ontwerp GRP -25-

zuiveringsvoorziening op hun eigen perceel. Er is derhalve geen maatschappelijke behoefte. De invloed op het milieurendement van de verspreide lozingen in het buitengebied is slechts beperkt in vergelijking met de invloed van bijvoorbeeld de landbouw. 3.4.3 Nieuw te ontwikkelen bebouwing Alle nieuw te realiseren bebouwing binnen de gemeente Vlissingen wordt aangesloten op de riolering of een alternatieve voorziening. Dit wordt afgedwongen door ongezuiverde lozing op oppervlaktewater en in de bodem niet toe te laten. Bij de bouwaanvraag wordt melding gemaakt van de verplichting aan te sluiten op de riolering. Bij nieuwbouw zal in principe al het hemelwater worden afgekoppeld. De afvoer van het hemelwater dient daarbij wel te voldoen aan de eisen van de watertoets. Voor nieuwe bouwwerken in bestaand bebouwd gebied geldt het beleid, dat het huishoudelijk afvalwater, het hemelwater en het grondwater gescheiden moeten worden aangeboden (conform Bouwbesluit 2012). Als in een later stadium afkoppelwerkzaamheden worden uitgevoerd, kunnen op deze manier de huisaansluitingen eenvoudig mee worden opgepakt en hoeft er niet alsnog ontvlechting van het vuilwater en het hemelwater plaats te vinden. Incidentele nieuwbouw in landelijk gebied Bij incidentele nieuwbouw in het landelijk gebied op locaties waar geen riolering aanwezig is en waarin de planperiode van dit GRP geen riolering zal worden aangelegd, vindt in eerste instantie de toetsing plaats of er wel of niet invulling gegeven zal worden aan de zorgplicht voor het inzamelen van afvalwater. Indien dat niet het geval is, zal in de omgevingsvergunning worden opgenomen dat het vrijkomende afvalwater niet ongezuiverd op oppervlaktewater of in de bodem mag worden geloosd. De gemeente zal bij bouwaanvragen voor deze nieuwbouw een melding doen aan de waterkwaliteitsbeheerder en de betrokkenen naar haar doorverwijzen. Projectmatige nieuwbouw Bij projectmatige nieuwbouw worden de voorzieningen voor de afvoer van afvalwater en hemelwater (riolering) en voor grond-water aangelegd bij het bouwrijpmaken van de locatie. De aanlegen investeringskosten hiervoor zijn opgenomen in de grondexploitatie(s). Wanneer dit zou worden bekostigd uit de algemene dienst, dan wordt de Ontwerp GRP -26-

rioolheffingsgrondslag daardoor substantieel verhoogd. Dit resulteert voor alle inwoners en gebruikers tot hogere heffingslasten. In het huidige overzicht van de geplande ruimtelijke ontwikkelingen zijn in de periode van 2012 tot en met 2021 ruim 2.200 woningen te realiseren woningen opgenomen. Ruim de helft daarvan is gepland voor de komende planperiode tot 2017-2019. Verhard oppervlak wordt in principe volledig afgekoppeld. In een rioleringsplan (of waterparagraaf) zal worden nagegaan waar hemelwater kan worden ingezet voor de lokale waterhuishouding en aan welke eisen daarbij moet worden voldaan. Het hemelwater dat niet aan deze criteria voldoet, zal met behulp van riolering worden ingezameld en afgevoerd naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie. Voor de aanleg van de voorzieningen wordt een (riool)ontwerp gemaakt volgens de dan geldende eisen. Er zal daarbij rekening worden gehouden met het toetsingskader zoals beschreven in hoofdstuk 4. Er zal tijdig overleg worden gevoerd met de waterbeheerder (kwantiteit en kwaliteit). Ter voorkoming van foutieve aansluitingen worden bij gescheiden rioolstelsels buizen in verschillende kleuren toegepast. Voor vuilwaterriolering is dit bruin en voor regenwaterriolering is dit grijs. Het verplicht gebruiken van verschillende kleuren is ook in de omgevingsvergunningen opgenomen. Watertoets Voor alle ruimtelijke plannen zal een watertoets moeten worden uitgevoerd. In deze watertoets, wordt aangegeven hoe in het betreffende plan met water wordt omgegaan. Aspecten als oppervlaktewater, grondwater, hemelwater, afvalwater, waterkwaliteit en -kwantiteit, omgevingsfactoren en waterberging komen hierin aan de orde. Met de watertoets wordt de waterbeheerder vroegtijdig (bijvoorbeeld bij de ruimtelijke onderbouwing of het voorontwerp bestemmingsplan) betrokken in het ontwerpproces. 3.5 Beleid hemelwater Naar aanleiding van de Europese Kaderrichtlijn water worden er geen ingrijpende maatregelen verwacht binnen de rioleringszorg, anders dan de reeds voorgestelde maatregelen. Binnen de grenzen van de gemeente Vlissingen bevinden zich enkele waterlichamen. Deze bevinden zich echter buiten de bebouwde kom. Om invulling te geven aan de gemeentelijke verantwoordelijkheid en aandacht te hebben voor het voorkomen van wateroverlast in het algemeen is de gemeente Vlissingen de komende planperiode op verschillende fronten actief. Ontwerp GRP -27-