Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015
Introductie Bernd Karstenberg, LCC adviseur André van den Hoek, Projectmanager onderwijshuisvesting (o.a. voor Lucas Onderwijs)
Programma Inleiding Recente ervaring vanuit projecten Lucas Onderwijs Levensduurkosten in projecten brengen Definities Life Cycle Costs / Total Cost of Ownership LCC: de harde en zachte factoren Discussie n.a.v. stellingen!
De huidige situatie (algemeen) Binnenklimaat scholen behoeft verbetering Onderwijsprojecten gebaseerd op normvergoeding nieuwbouw: risico hoge exploitatielasten Exploitatie vanuit lumpsum bekostigd (twee werelden) Veelal traditionele contractvormen
Drie Design & Build projecten met Lucas Onderwijs 2 x nieuwbouw, 1 x uitbreiding/renovatie (omvang ca. 6.500 m2 BVO per project) De behoefte om het anders te doen dan traditioneel, Lucas Onderwijs koos voor Design & Build contractvorm, (PvE aanbesteden): Aannemer eerder in het proces betrekken Prijszekerheid aan het begin Minder risico (o.a. op meerwerk en planningsuitloop, besteksfouten) Als opdrachtgever niet in de strijd tussen architect ( mooi ) en aannemer ( maakbaar ) te zitten Meer geïntegreerde oplossingen, maakbaar en betaalbaar Focus op behoefte in plaats van oplossingen
Drie Design & Build projecten met Lucas Onderwijs In aanbesteding prijs vastzetten en beoordelen op kwaliteit Sturen op investering In PvE algemene uitgangspunten m.b.t. gebruiksfase (energie, onderhoud) om marktpartijen te prikkelen tot verlaging exploitatielasten Geen behoefte aan lange termijn verplichtingen
Drie Design & Build projecten met Lucas Onderwijs Resultaten aanbestedingen: Ontwerpen die passen bij de uitvraag (functionaliteit en uitstraling), passend in investeringskader Extra kwaliteit aangeboden: ruimtelijk en Frisse Scholen niveau
Drie Design & Build projecten met Lucas Onderwijs Resultaten aanbestedingen: Installatie concepten passend bij (comfort) eisen Frisse Scholen klasse B, op sommige onderdelen klasse A Veel installatiecomponenten, complexe installaties Bijvoorbeeld luchtzakken; leveren hoge kosten voor schoonmaakonderhoud
Consequenties meer techniek (is dit wenselijk?) Toenemen complexiteit: meer storingen specialistisch onderhoud afhankelijkheid ruimtebeslag techniek comfortklachten geluidsklachten inregelen Verhoging kosten: Investering jaarlijks onderhoud vervangingen energie (onjuiste werking)
Projecten met Lucas Onderwijs: vervolg Duurzaam maken door te sturen op LCC: Sturen op lage energielasten (beperking energieverbruik) Sturen op lage onderhoudskosten Passend binnen de investering (gemeentebudget) Bewuste integrale keuzes maken aan de voorkant Extra investering aan de voorkant t.b.v. exploitatie door schoolbestuur te financiëren en bij korte terugverdientijden
Hoe LCC in een project brengen? Concrete oplossingen die gunstig zijn voor LCC in het PvE voorschrijven Innovatieve contractvorm kiezen (bijv. Design Build Maintain) LCC toepassen als beoordelingscriterium in aanbesteding
Hoe LCC in een project brengen? Concrete oplossingen die gunstig zijn voor LCC in het PvE voorschrijven Voordelen: Duidelijkheid Sneeuwt niet onder in de aanbesteding vanwege andere criteria Geen langdurig contract (zoals DBM) Nadeel: Geen vrije keuze marktpartijen
radiator filter kruisstroomwisselaar Voorbeeld van toepassing van concrete oplossing in PVE KETEL TECHNISCHE RUIMTE SCHACHT Gestuurd op: Comfort en LCC T LBK (T+A) Resultaat: Comfort + + Flexibiliteit + spuiventilatie armatuur wandrooster VAV afvoer Investering + Onderhoud + Energie + + VERBLIJFSRUIMTE CO2 GANG luchtoverstort geforceerde verdringing wandrooster
Wat zijn levensduurkosten (LCC/TCO)?
Waarom levensduurkosten (LCC/TCO)? bbn adviseurs Meer integratie van budgetten Ontwerp integraal beschouwen (E/W/B) Verlagen van de levensduurkosten (investering/exploitatie)
Definities levensduurkosten (LCC/TCO) Life Cycle Costing (LCC) In een LCC-analyse worden niet alleen de kosten van de investering meegenomen, maar tevens de kosten van instandhouding en soms ook voor onderhoud, vervanging en sloop. Uit voorbeelden van duurzame oplossingen blijkt dat de LCC-kosten vaak aanzienlijk lager zijn dan van minder duurzame oplossingen. LCC-analyses zijn vooral productgericht. Op gebouwniveau wordt steeds vaker gesproken over Total Cost of Ownership (TCO). life cycle costs zijn de totale kosten van definitie, ontwerp, bouw, exploitatie en sloop of afstoting van een bouwwerk. Behalve investeringskosten beschouwt de levensduurvisie dus ook kapitaallasten en alle kosten voor energie, schoonmaak en onderhoud en zo nodig ook de kosten voor verbouwing of renovatie. Levenscycluskostenanalyse Een evaluatietechniek waarbij de totale kosten gedurende het bouwen, onderhouden en slopen van een gebouw worden bepaald. Een levenscycluskostenanalyse is geen LCA analyse met als doel de milieu-impact van een gebouw te bepalen. Een levencycluskostenanalyse heeft als doel om in vroeg stadium het ontwerp zodanig te optimaliseren dat de integrale kosten gedurende de gehele levencyclus (inclusief energielasten en onderhoud) geminimaliseerd worden. Voor een volledige Total Cost of Ownership benadering zijn niet alleen de kosten van het product van belang (LCC), maar tevens de proceskosten die aan het product gelinkt zijn. Dit is het verschil tussen de LCC en de TCO.
Definities levensduurkosten (LCC/TCO) Life Cycle Costing is de methodiek die alle kosten tijdens de totale levenscyclus van een gebouw betrekt in de besluitvorming over een ontwerp of (her) investering. Daardoor kunnen we een optimalisatie van de investeringskosten, exploitatiekosten en sloopkosten bereiken. In de LCC-berekening worden alle gebouwgebonden kosten opgenomen die gedurende de economische levensduur van een gebouw optreden. Door ook de arbeidskosten van organisaties op te nemen in deze LCC-berekening ontstaat een TCO berekening. TCO staat voor Total Costs of Ownership.
Levensduurkosten berekening Ontwerp-oplossing 1: Netto contante waarde (NCW) berekening: Ontwerp-oplossing 2:
Harde én Softe factoren Levensduurkosten (LCC) brengt harde factoren in beeld: Investering Onderhoud Energie Softe factoren financieel minstens zo belangrijk: Verhogen leerprestaties Verminderen ziekteverzuim
Vergelijk frisse scholen (uitgangspunt: levensduur is 40 jaar) Over de gehele levensduur bezien kan een klasse A school goedkoper zijn dan een klasse B. Een goede keuze voor het installatieprincipe is hierbij essentieel.
Breakeven momenten verschillende concepten De extra investeringen kunnen zich na 15 jaar terugverdienen.
verminderen ziekteverzuim Al meer dan 30 jaar onderzoek!
Kwantificeren van binnenmilieu (ziekteverzuim & cijfer) 6 % 5 % 5 % 5 % 4 % Door gebruik te maken van cijfers over ziekteverzuim onder docenten wordt dit iets beter zichtbaar.
Met de bijbehorende break-even momenten 5-8 jaar De extra investeringen zouden dan al na 5 tot 8 jaar zijn terugverdiend!
Verhogen leerprestaties Genoeg onderzoeken o.a. Resultaten TNO: Bij vraaggestuurde ventilatie 6% minder fouten voor taaltest 23% minder fouten voor de rekentest.
Kwantificeren van binnenmilieu (leerprestatie -> cijfer) 6 % 5 % 5 % 5 % 4 % Aspecten als leerprestaties laten zich lastig kwantificeren in geld toch proberen
Kwantificeren van binnenmilieu (ziekteverzuim & produktiviteit) -0,5 % -2,2 % -1,7 % -1,7 % -1,7 % Bij scholen is productiviteit niet inzichtelijk te maken. Vandaar dat de gegevens zijn geëxtrapoleerd naar kantoren.
Met de bijbehorende breakeven momenten 1-3 jaar De extra investeringen zijn dan al na enkele jaren terugverdiend!
Waarop sturen we? -0,5 % -1,7 % -1,7 % of kosten levensduurkosten
Stellingen > discussie!
Stelling 1: Er zijn binnen het onderwijsveld geen belemmeringen om te sturen op LCC eens oneens
Stelling 2: Design, Build & Maintain is een geschikte contractvorm voor onderwijsprojecten eens oneens
Stelling 3: LCC is een goed middel om de gemeente te overtuigen extra budget vrij te maken eens oneens
AMBITIE VERBINDT ALLES Terug naar het Risicowiel