Op weg naar een beter binnenmilieu in bestaande schoolgebouwen

Transcriptie

1 Op weg naar een beter binnenmilieu in bestaande schoolgebouwen Seminar Swegon Air Academy 11 november 2008 ir. Froukje van Dijken BBA Binnenmilieu

2 Dagelijks leerlingen ziek door slechte lucht

3 ppm School Onderzoek TU Eindhoven (van Dijken), van de 11 scholen voldoet aan binnenmilieu normen - Gem. CO 2 -concentratie 1524 ppm

4 Onderwerpen presentatie 1. Methoden systematisch onderzoek 2. Eenvoudige maatregelen 3. Praktijkvoorbeeld

5 1. Methoden systematisch onderzoek

6 Op zoek naar de juiste maatregelen Objectiveren kwaliteit binnenmilieu 1. Ervaringen van gebruikers 2. Inspectie gebouw en installaties 3. Metingen Diagnose Verbetermaatregelen op maat

7 3 methoden Van eenvoudig naar uitgebreid: ABCD-tool (Senter Novem) Eéndagsmethode (GGD) Building in Use-onderzoek (BBA)

8 De ABCD-tool Internet tool Korte vragenlijst: snel invullen Vragen over: Huidige situatie (bijv. gebouw, installaties) Energiegebruik Beleving binnenklimaat Resultaten verzenden Directe weergave score en verbetermaatregelen

9 Binnenmilieuprofiel

10 Verbetermaatregelen 3 categorieën: Voorlichting & gebruik Beheer & onderhoud Installatie & gebouw

11 Wanneer de ABCD-tool? Geen tijd, geen budget voor onderzoek Volledige implementatie van maatregelen niet haalbaar Toch inzicht kwaliteit van het binnenmilieu t.b.v. Onderhoud Strategisch voorraadbeheer Doelgroep: Scholen, schoolbesturen, gemeenten Delen van de tool ook interessant voor installateur of installatieadviseur: denk aan vragenlijst klachten

12 Eéndagsmethode Kabinetsvisie binnenmilieu basisscholen Gericht op verbetering ventilatiegedrag docenten 1 dag voor onderzoek én rapportage Inspectie lokalen Berekening ventilatiecapaciteit en behoefte Meting CO 2 (1 lokaal) Ventilatieadvies per lokaal Presentatie resultaten School krijgt: CO 2 -indicator Lespakket

13 Building in Use-onderzoek Fase 1 Fase 2 Begeleiden implementatie

14 Verklaringsmodel denk in klachten / oorzaken / oplossingen

15 2. Eenvoudige maatregelen

16 Die ÉNE oplossing bestaat niet

17 Maatregelen Met relatief simpele maatregelen zijn veel problemen op te lossen Gebruik Onderhoud Eenvoudige technische maatregelen Soms zijn meer ingrijpende maatregelen nodig Installatieconcepten

18 Frisse lucht: raampje open

19 Genoeg frisse lucht

20 Genoeg frisse lucht?

21 Verbeteren ventilatie m.b.v. CO 2 -indicator Let op waar de indicator wordt opgehangen

22 Optimaliseren dwarsventilatie Voorwaarden: rustige omgeving dwarsventilatie

23 Bediening Luchttoevoerroosters

24 Schoonmaak roosters

25

26 Vervangen filters

27 Zijschot tegen tocht Foto: GGD Brabant-Zuidoost

28 Kierstand op te openen ramen

29 Eenvoudige bediening ramen

30 Eenvoudige bediening ramen

31 Instructie gebruik zonwering

32 Zomernachtventilatie

33 Verplaatsen installatie

34 Warmteafgifte radiator

35 Instructie bediening thermostaatknop

36 Instructie bediening thermostaatknop

37 Vervuilingsbronnen in de klas

38 Schoonloopzone

39 Niet werken naast copiers en printers

40 Verbeteren schoonmaakbaarheid

41 Verbeteren schoonmaakbaarheid

42 Verbeteren schoonmaakbaarheid

43 Professionele schoonmaak

44 Niet roken

45 Soms wat ingrijpender maatregelen

46 Aanbrengen nieuw ventilatiesysteem

47 Zonwering mag luchttoevoer niet belemmeren

48 Geschikte buitenzonwering

49 Aanpassingen LBK

50 Verlagen bezettingsgraad Normale kantoorsituatie (Met dank aan C. Derikx)

51 Verlagen bezettingsgraad Vertaald naar schoolsituatie (Met dank aan C. Derikx)

52 3. Praktijkvoorbeeld

53 Aanpak van een bestaande school een voorbeeld

54 OBS De Spoorzoeker Den Haag Aanpak project: Objectiveren kwaliteit bestaande situatie / nulmeting (zomer en winter): Ervaringen leerkrachten en leerlingen (enquête) Visuele inspectie Metingen CO 2 -concentratie en temperatuur Maatregelen: advisering en uitvoering Instructie leerkrachten Evaluatie / nameting (zomer en winter)

55 Objectiveren bestaande situatie

56 OBS De Spoorzoeker Den Haag Bouwjaar: 1991 Ca m 2 Natuurlijke ventilatie (mech afzuiging alleen in de toiletten) Verwarming door radiatoren Enkel glas Ramen op het noorden

57

58 Klachten Zomer: Te warm Lucht is muf en bedompt Schoonmaak onvoldoende Winter: Te koud Te warm Wisselende temperaturen Koude voeten Lucht is muf en bedompt Schoonmaak onvoldoende

59 Enquête resultaten leerkrachten luchtkwaliteit statische electriciteit In zomer te droog 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Luchtkwaliteit Busken Huetstraat Klachtenpercentages redelijk goed NL schoolgebouw In winter te droog schoonmaak onvoldoende bedompt/onfris of muf hinderlijke geuren last van tabaksrook

60 Enquête resultaten leerkrachten thermisch binnenklimaat (snel)wisselende temperaturen In zomer vaak te warm 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Thermisch binnenklimaat Busken Huetstraat Klachtenpercentages redelijk goed NL schoolgebouw In zomer vaak te koud tocht In winter vaak te warm koude voeten In winter vaak te koud

61 Meetresultaten CO 2 -concentratie zomer e Verdieping 1e Verdieping werktijd Begane grond Begane grond werktijd Klasse A (800 ppm) klasse B (1000 ppm) Klasse C (1200 ppm) CO2-concentratie in ppm Datum

62 Meetresultaten temperatuur winter Temperatuurverloop 1e Verdieping Busken Huetstraat 1e Verdieping 1e Verdieping Werktijd Ondergrens klasse A (21 graden Celsius) Bovengrens klasse A (23 graden Celsius) Ondergrens klasse B (20 graden Celsius) Bovengrens klasse B (24 graden Celsius) Ondergrens klasse C (19 graden Celsius) Bovengrens klasse C (25 graden Celsius) Temperatuur (graden Celsius) Datum

63 Maatregelen

64 Maatregelen: 1. Aanbrengen mechanische afzuiging in lokalen 2. Schoonmaken gevelroosters + controle werking 3. CO 2 -indicatoren ophangen 4. Gebruikersinstructie ventilatie + verwarming (en lespakket) 5. Nieuwe verwarmingsketel + andere schakeltijden 6. Nieuwe coating in toiletten 7. Intensiveren schoonmaak

65 Luchtafvoer OBS De Spoorzoeker

66 Instructie

67 Instructies leerkrachten

68 Instructies leerkrachten

69 Instructies leerkrachten

70 Lespakket

71 Lespakket

72 Evaluatie

73 CO 2 -concentratie voor en na CO2 [ppm] Nulmeting Nameting Datum CO2 Verdieping CO2 Verdieping (werktijd) Klasse A (<800 ppm) Klasse B (<1000 ppm) Klasse C (<1200 ppm)

74 Temperatuur voor en na Nulmeting Nameting Temperatuur [ C] Datum Temperatuur Verdieping Temperatuur Verdieping (werktijd) Klasse A (21-23 C) Klasse B (20-24 C) Klasse C (19-25 C)

75 Klachten voor en na In zomer vaak te warm 100% 80% Bedompt/onfris of muf (winter) 60% 40% 20% 0% In winter vaak te koud Lucht te droog (winter) Tocht (winter) Lucht te droog (zomer) Voor de renovatie Na de renovatie

76 MEER INFORMATIE ISSO-publicatie 89