*ZEB7A108D2E* Zaak en documentnummer : Z/19/083544/DV.19-106 Commissievoorstel Datum collegevergadering : 12 maart 2019 Datum raadsvergadering : 24 april 2019 Portefeuillehouder : Wethouder H. Brunen Volgnummer : Omschrijving bijlagen: Grondstoffenplan Westerwolde 2020-2025, doorrekening scenario s afvalbeleid. Onderwerp Grondstoffenplan Westerwolde 2020 2025 (Afvalbeleid) Besluit 1. Het Grondstoffenplan Westerwolde 2020-2025 vaststellen. 2. Instemmen met de aankoop van aandelen in NV Fryslân Miljeu en Afvalsturing Friesland NV ter waarde van 32.250,-. Samenvatting Het afvalbeleid voor de gemeente Westerwolde dient geharmoniseerd te zijn op 1 januari 2020. Om dit te realiseren is een nieuw beleidsplan voor afval opgesteld: het Grondstoffenplan Westerwolde 2020-2025. In dit plan zijn ambities, doelen en maatregelen weergegeven. Met dit plan wordt het beleid geharmoniseerd en kan de inzameling en verwerking van afval worden verbeterd. De raad bepaalt middels de Verordening Afvalstoffenheffing hoe de kosten worden verdeeld over vastrecht en het tarief voor leging, alsmede de voorwaarden voor kwijtschelding en vrijstelling van het tarief voor leging. Relatie met Programmabegroting/beleid Programma Milieu en gezondheid Afvalstoffenbeleidsplan 2016-2020 (Vlagtwedde), Grondstoffenplan 2015-2019 (Bellingwedde). Motivering / alternatieven Met de fusie van de gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde dient het beleid van beide gemeenten geharmoniseerd te worden op 1 januari 2020 tot een nieuw beleid betreffende de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen en de heffing van de belasting daarvoor. Het grondstoffenplan Westerwolde geeft invulling aan de wettelijke verplichting voor de harmonisatie. Het nieuwe beleid is gebaseerd op de ambitie om zoveel mogelijk grondstoffen uit het huishoudelijk afval te halen, hiervoor een goede service te bieden tegen aanvaardbare kosten. Het beleid past daarmee bij de eigenheid van de gemeente Westerwolde als Cittaslow gemeente, bij haar visie op duurzaamheid en bij de wens van haar inwoners zoals weergegeven in de gehouden enquête. Financiën Voor het uitvoeren van de harmonisatie, waarbij wordt gekozen voor nascheiding, is ca. 902.000,- nodig. De kapitaalslasten ervan zijn opgenomen in de begroting van de kosten in 2020 van 2.072.520,- ofwel 190,- per huishouden. De investeringen bestaan uit: - realiseren één type restafvalcontainer incl. chip 406.000,- - realiseren één type GFT container incl. chip 300.000,- - uitbreiding en vervangen containers voor glas 112.000,- - uitbreiding en vervangen containers voor textiel 84.000,-. 1
Bij deelname aan Fryslân Miljeu kunnen de benodigde investeringen aan deze organisatie worden overgelaten. De kosten daarvan zijn naar verwachting vergelijkbaar met een eigen investering. In plaats van kapitaalslasten zullen de kosten in het tarief voor de dienstverlening van NV Fryslân Miljeu worden opgenomen. Voor deelname in de publiekrechtelijke organisaties zullen aandelen ter waarde van 32.250,- worden aangeschaft; - 700 aandelen in de NV Fryslân Miljeu à 22,50 15.750,- - 10 aandelen in Afvalsturing Friesland NV à 1.650.- 16.500,- De aandelen worden verantwoord op de gemeentelijke balans als financiële activa, waarbij waardefluctuaties of risico s naar verwachting niet aan de orde zullen zijn. Daarmee heeft de aankoop van deze aandelen geen invloed op de baten en lasten van de gemeentelijke begroting. Aanpak / uitvoering De essentie van het beleid is als volgt weer te geven: de ambitie: de doelen: a. maximaal hergebruik van grondstoffen; b. verlenen van een goede service aan de inwoner; c. voor aanvaardbare kosten. a. huishoudelijk afval wordt zodanig ingezameld en verwerkt dat 95% van alle grondstoffen kunnen worden hergebruikt; b. de hoeveelheid niet herbruikbaar restafval is maximaal 30 kg per persoon per jaar; c. de waardering voor het afvalbeleid van inwoners is minimaal 9 op een schaal van 1 tot 10; d. de waardering voor een schone omgeving is minimaal 9 op een schaal van 1 tot 10. Verwacht wordt dat de gestelde doelen en daarmee de ambitie, kunnen worden bereikt door de combinatie van onderstaande voorgestelde maatregelen. De voorstellen zijn het resultaat van een optimale verhouding van de kosten en service voor de inwoner en het milieu/duurzaamheid. Hoewel de hieronder genoemde kosten goed onderbouwde verwachtingen zijn, kan de realiteit in Westerwolde afwijken van deze verwachtingen. De totale kosten, bij het uitvoeren van de voorgestelde maatregelen (uitgezonderd het aanpassen van de milieustraat), zullen ca. 2.072.520 zijn, ofwel gemiddeld ca. 190,00 per huishouden. Ter vergelijking; in 2019 zijn de kosten voor de inwoners van Zuid 194,94 en in Noord gemiddeld 236,20 per huishouden. De raad bepaalt middels de Verordening Afvalstoffenheffing hoe de totale kosten worden verdeeld over het vastrecht en het tarief per leging en wat de voorwaarden zijn voor kwijtschelding en vrijstelling van het tarief per leging om bijvoorbeeld medische redenen. Voorgestelde maatregelen: 1. Afvalstoffenheffing; een vastrecht per aansluiting, aangevuld met een tarief per leging van uitsluitend de restafvalcontainer - Omdat in het coalitieakkoord is overeengekomen om geen diftar per kg in te voeren, wordt een tarief per leging voorgesteld; - Uit de berekeningen van Giraf Consults blijkt dat met het invoeren van alleen een vastrechttarief geen van de doelen worden bereikt en dat de totale kosten voor afval daarbij hoger zijn dan bij een tarief per leging. Uitgaande van alleen nascheiding, is bij een tarief per leging: de hoeveelheid afval per inwoner ca. 55 kg per inwoner per jaar lager dan bij vastrecht; het scheidingspercentage en daarmee het hergebruik van grondstoffen is 7 % hoger dan bij vastrecht; de kosten ca. 196.344,- (gemiddeld 18,00 per huishouding) lager dan bij vastrecht; - Uit de gehouden enquête blijkt dat een meerderheid van de inwoners, naast het vastrecht, een tarief per leging wil, dit wordt als rechtvaardig ervaren: bij minder afval hoeft men minder te betalen; de vervuiler betaalt. - Het stimuleert de inwoners om minder GFT en grof vuil bij het restafval te doen zodat de restafvalcontainer minder vaak aangeboden kan worden. Zo heeft men het zelf in de hand om de kosten voor afval zo laag mogelijk te houden. Hierdoor daalt ook de hoeveelheid te verbranden restafval voor de gemeente en dalen daarmee de kosten voor afval. 2
- De gemiddelde gezinsgrootte in Westerwolde is 2,2 personen. Dat betekent dat het aantal grote gezinnen erg beperkt is en dat weinig huishoudens de restafvalcontainer elke twee weken hoeven aan te bieden. - Huishoudens die moeite doen om het afval te scheiden worden beloond met een lagere eindafrekening. 2. Afval verwerken met nascheiding - de hoeveelheid afval per inwoner bij alleen nascheiding is ca. 7 kg minder dan bij alleen bronscheiding. - de hoeveelheid afval per inwoner bij alleen nascheiding is 19 kg meer dan bij bron- en nascheiding. Echter de kosten van alleen nascheiding zijn 8,- per inwoner lager. Bovendien wordt verwacht dat door betere scheidingstechnieken de resultaten voor nascheiding beter worden. 3. PMD met restafval nascheiden - Nascheiding van PMD uit het restafval is 121.000,- (ofwel gemiddeld 11,- per huishouden) goedkoper dan bronscheiding van PMD. - Door nascheiding wordt het PMD beter gescheiden en wordt geen PMD verbrand vanwege vervuiling. - Verwacht wordt dat in de toekomst substantieel minder kunststoffen worden aangeboden door maatregelen van het verpakkende bedrijfsleven. - Het nadeel dat inwoners door het verdwijnen van bronscheiding van PMD minder gestimuleerd worden om bewust met afval om te gaan, kan gecompenseerd worden door een tarief per leging in te voeren en in de communicatie meer nadruk te leggen op het scheiden van GFT, grof vuil, papier, glas en textiel. 4. Inzamelen van het huishoudelijk afval door deelname in Fryslân Miljeu nv - Door deel te nemen in het publiekrechtelijk orgaan Fryslân Miljeu nv, met o.a. de gemeenten in Noord Groningen en diverse Friese gemeenten, kan gebruik gemaakt worden van de schaalgrootte van deze organisatie waardoor betere prijsafspraken gemaakt kunnen worden. - Advies en assistentie bij het afvalbeleid kan worden verkregen van een organisatie die in het belang van de gemeente werkt. Deze organisatie is niet gericht op winst maar op de gemeente. Als aandeelhouder van Schier bv werkt de gemeente 7 jaar met Fryslân Miljeu samen, hetgeen als heel positief is ervaren. Zo kunnen we o.a. dankzij Schier bv besparen op de verwerking van PMD in 2019. - De dienstverlening kan zonder problemen met langdurige contracten gemakkelijk aangepast worden en voor reële kosten. - Bij positief resultaat wordt dividend uitgekeerd. 5. Verwerken van het huishoudelijk afval door deelname in Afvalsturing Friesland nv - Door deel te nemen in Afvalsturing Friesland nv kan voor een gunstig tarief het restafval worden nagescheiden en het PMD, GFT en grof vuil worden verwerkt. Het tarief is gebaseerd op reële kostprijs en niet afhankelijk van de markt. - Als aandeelhouder kan de gemeente meebeslissen over de werkwijze van verwerking en het tarief. - Een Europese aanbesteding is niet nodig, waardoor de gemeente niet afhankelijk is van commerciële partijen, aanbestedingskosten en langdurige contracten die, zoals via Sozog, belemmerend kunnen werken. - Het nascheiden van restafval zal met behulp van Afvalsturing Friesland nv waarschijnlijk in 2020 ingevoerd kunnen worden, ondanks het contract met Suez. 6. Invoeren DU containers en container beheer systeem - Voor een efficiënt inzamelsysteem is het noodzakelijk dat in de gemeente één type container wordt gebruikt met daarbij een goed container beheer systeem. - Besparing op de totale kosten voor afval door minder bedrijfsafval en grof vuil in de containers. - Inzamelen met DU containers is efficiënter dan met DIN containers door het opnamesysteem. - Lezen van de chip in DU containers levert minder fouten op dan met DIN containers. 3
7. Verbetering inzamelen van papier: geen wijziging - geen wijzigingen. 8. Plaatsen van ondergrondse containers voor restafval bij hoogbouw - Vooral voor ouderen zijn de bovengrondse containers moeilijk te gebruiken. - Bij ondergrondse containers is het illegaal gebruik goed tegen te gaan. - Ondergrondse containers passen beter in het straatbeeld. 9. Plaatsen ondergrondse containers voor glas en textiel - In Westerwolde zuid is het aantal containers voor glas en textiel te klein. - Het gemak en bereikbaarheid van de ondergrondse containers stimuleert inwoners om glas en textiel te scheiden van restafval. 10. Inwoners kunnen kiezen voor een grote of kleine GFT container - De inwoner wordt gestimuleerd om GFT beter te scheiden. - Bij een grotere container zal minder GFT in de restafvalcontainer terecht komen. 11. Aanpassen van de bestaande milieustraten - Een aanpassing (extra openingstijden en pasjessysteem) van de milieustraat in Ter Apel en een aangepaste milieustraat in Vriescheloo biedt een verbeterde service en acceptabele kosten voor het brengen van grof vuil. - Over de aanpassing en de kosten ervan wordt de raad nog apart geadviseerd. 12. Beëindigen inzameling bedrijfsafval Planning: - De gemeente mag alleen huishoudelijk afval inzamelen, tenzij er een aparte registratie voor de Vennootschapsbelasting wordt bijgehouden. - Scholen en verenigingen kunnen zelf het afval goed regelen en financieel is er geen groot verschil. juni 2019: aanschaf aandelen NV Fryslân Miljeu en Afvalsturing Friesland NV communicatie naar betrokkenen voor beëindiging inzamelen bedrijfsafval september 2019: bekend is of nascheiding in 2020 mogelijk zal zijn zo ja; wisseling van afvalcontainers in december 2019 zo nee; vervanging restafvalcontainers Zuid in december 2019 wisseling GFT Zuid en terughalen PMD afvalcontainers in 2021 november 2019: communicatie naar inwoners wijzigingen in afvalbeleid november 2019: raad wordt voorgesteld over aanpassen milieustraten november 2019: de raad wordt voorgesteld om de begroting voor 2020 vast te stellen en de Verordening Afvalstoffenheffing 2020 2020: plaatsen ondergrondse containers. Wedde, 12 maart 2019 Het college van burgemeester en wethouders van Westerwolde, A.A. Flikkema, gemeentesecretaris J.W. Velema, burgemeester 4
No.. De raad van de gemeente Westerwolde; op voorstel van Burgemeester en Wethouders d.d. 12 maart 2019, no.z/19/083544/dv.19-106, afdeling Ruimte; betreffende het Grondstoffenplan Westerwolde 2020-2025; b e s l u i t : 1. Het Grondstoffenplan Westerwolde 2020-2025 vast te stellen. 2. In te stemmen met de aankoop van aandelen in NV Fryslân Miljeu en Afvalsturing Friesland NV ter waarde van 32.250,-. Aldus besloten in de openbare vergadering van 24 april 2019. De raad voornoemd, raadsgriffier voorzitter 5