Gemeente Dongeradeel en Dantumadiel

Transcriptie

1 Besluitvorming OMRIN Gemeente Dongeradeel en Dantumadiel De Jonge Milieu Advies Definitief, versie 1.1 Zeist, maart 2015

2 De Jonge Milieu Advies Utrechtseweg 9, 3704 HA Zeist T E. I. Definitief, versie 1.1 Zeist, maart 2015

3 0 Managementsamenvatting In dit rapport worden de financiële consequenties en de maatschappelijke kosten en baten die samenhangen met het besluit rondom Omrin (aandeelhouder blijven of niet) beschreven. Dit gebeurt vooral vanuit een visie op het afvalbeheer tot Het kader hiervoor is het Nederlandse afvalbeleid dat met het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) een doelstelling heeft geformuleerd van 75% bronscheiding (of 100 kg/inwoner/jaar restafval) in Een belangrijk onderdeel daarin is het hergebruik van kunststof verpakkingsmaterialen en drankenkartons op basis van het verpakkingenakkoord. De gemeenten hebben een 2-tal belangrijke overeenkomsten 1 met Omrin die aflopen op 31 december Het betreft de Overeenkomst levering huishoudelijk afval en verkoop aandelen en de Overeenkomst voor de nascheiding van kunststof verpakkingen uit huishoudelijk restafval. Het beëindigen van de relatie met Omrin zal met name consequenties hebben voor de nascheiding van restafval, die dan komt te vervallen. De gemeenten dienen daarvoor te anticiperen op andere scenario s voor het afvalbeheer die in dit rapport uitgewerkt zijn. Het betreft alternatieve scenario s met bronscheiding. Op dit moment zijn er meerdere scenario s voor gemeenten om tot betere prestaties (>70% scheidingsrendement) te komen. In overleg met Gemeentewurk is voor de drie best bij de gemeenten passende scenario s gekozen: Naast een nascheidingsvariant (Omrin) betreft het twee bronscheidingsvarianten: omgekeerd en intensief inzamelen genoemd. Ook een variant inzameling aan huis met PMD-zakken is ter indicatie meegenomen in de scenarioberekeningen. In de volgende figuur is het effect van de beschreven scenario s op de afvalstoffenheffing en het milieurendement (scheidingspercentage) visueel weergegeven. Figuur 6.1 Effect van de scenario s op de prestaties afvalbeheer in Naast de genoemde overeenkomsten hebben de gemeenten ook een dienstverleningsovereenkomst met Omrin voor het beheer en de exploitatie van een milieustraat. Deze overeenkomst is voor onbepaalde tijd. Een besluit hierover kan feitelijk los staan ven een besluit over het aandeelhouderschap in Omrin en de daarbij behorende alternatieven voor de restafvalverwerking. 5

4 Om te voldoen aan de scheidingsdoelstelling van 75% in 2020 is zowel het scenario nascheiding als het scenario intensiveren van de inzameling naar het voorbeeld van de gemeenten in het Westerkwartier van Groningen het meest interessant voor de gemeenten Dongeradeel en Dantumadiel. Met het omgekeerd inzamelen wordt in scheidingsrendement het minste vooruitgang geboekt. De afvalbeheerkosten zullen in de scenario s omgekeerd en intensief inzamelen ook flink toenemen. Dit is het gevolg van noodzakelijke investeringen in inzamelmiddelen: Een investering van ruim 2 mln. voor Dongeradeel en 1,5 mln. voor Dantumadiel in ondergrondse brengvoorzieningen bij een keuze voor omgekeerd inzamelen. Daarnaast mogelijk ook investering voor inzamelvoertuigen hiervoor. De investeringen worden geactiveerd en leiden tot een flinke stijging van de kapitaalslasten (ca. 25/aansluiting/jaar). Dit alles is met de verwachte mutaties op inzamel- en verwerkingskosten geeft een stijging van ruim 10/aansluiting/jaar van de afvalbeheerkosten. Een investering van 1,25 mln. in inzamelvoertuigen met meerdere compartimenten bij een keuze voor intensief inzamelen van grondstoffen aan huis. De investeringen worden geactiveerd en leiden tot een flinke stijging van de kapitaalslasten (ca. 10/aansluiting/jaar). Dit alles is met de verwachte mutaties op inzamel- en verwerkingskosten geeft een stijging van ruim 10/aansluiting/jaar van de afvalbeheerkosten. Met name de inzamelkosten stijgen sterk in dit scenario door de inzet van extra medewerkers voor de inzameling. Het scenario biedt daarmee wel extra werkgelegenheid (waarde ca. 33/aansluiting/jaar SW). Inzameling middels zakken aan huis is globaal berekend als een mogelijke subvariant, indien de gemeenten overgaan op bronscheiding. Het blijkt een betaalbare optie met extra werkgelegenheid. Met dit scenario zullen de gemeenten voor wat betreft het scheidingsrendement geen vooruitgang boeken ten opzichte van De keuze voor nascheiding is vanuit de optiek van het afvalbeheer duidelijk de beste optie voor zowel het scheidingsrendement als de kosten van het afvalbeheer in Dit scenario kan, met zekerheid, alleen worden gerealiseerd als de gemeenten aandeelhouder blijven in Omrin. Het aandeelhouderschap heeft ook nog ander maatschappelijke kosten en baten effecten die bij een keuze dienen te worden meegewogen. De volgende tabel geeft hier een samenvatting van: 6

5 Kansen voor sociale werkgelegenheid Duurzaamheid Organisatorisch Aandeelhouder in Omrin Aanbod van Omrin voor het opzetten van een plaatselijk textielsorteercentrum (5 tot 7 p.). Omrin biedt werkgelegenheid aan 400 medewerkers en 250 vrijwilligers in de regio. Middels afvalcoaches kunnen meer banen worden gecreëerd. Kansen voor investeringen in duurzame technieken in de regio, zoals REC, vergisting, groen gas netwerk e.d. (kapitaalsintensief). Met Omrin zijn de gemeenten koploper in de transitie naar de circulaire economie. De waarde van de aandelen zal toenemen Eenduidig beleid met visie op de toekomst legt keuzes voor lange termijn vast. Bij fusie voordeel van een reeds geharmoniseerd beleid. Beperkte eigen organisatie binnen de gemeenten nodig voor afvalbeheer beleid. Uittreden uit Omrin Kansen creëren middels aanbestedingen, bijvoorbeeld bij de textiel- of kunststof sortering en vermarkting (5 tot 7 p.) Een keuze voor intensief inzamelen biedt extra kansen voor werkgelegenheid (10 p.) Kansen voor plaatselijke aannemers creëren middels aanbesteding van diensten en verwerkingscontracten. Bij fusie nadelen in harmonisatie, bijvoorbeeld de discussie bron- /nascheiding. Ca. 5 /aansl./j fusievoordeel kan niet verzilverd worden door het 2-sporen beleid. Eigen organisatie moet versterkt worden voor kennisbehoud. Behoud van keuzevrijheid in afvalbeheer voor het eigen gemeentelijke belang. Het grote verschil tussen de scenario s zit hem uiteindelijk in enerzijds het behoud van keuzevrijheid met een korte termijn horizon voor het eigen gemeentelijke belang, versus anderzijds een langere termijn visie op de regio met een groter winst/risico profiel als aandeelhouder in Omrin. Bij beide keuzes hoort een consequente vervolgstrategie om eruit te halen wat erin zit. Inzake de kostenconsequenties voor Dongeradeel en Dantumadiel geeft de volgende tabel tenslotte inzicht in de investeringen, de invloed daarvan op de tarieven en terugverdientijden. Variant Investering Directe kosten Investering Directe kosten Terugverdientijd Dongeradeel Dong. in 2020 Dantumadiel Dant. in 2020 Nascheiding Omgekeerd * * Ca. 2 jaar** voor Dongeradeel inzamelen Intensief Samen met Ca. 3-3,5** jaar voor Dantumadiel inzamelen Dongeradeel *Om de aandelen weer terug te nemen; **op basis van verschil in kosten met de alternatieven 7