Inhoudstafel Voorwoord...1 Hoofdstuk 1. Het taalgebruik in sociale zaken...3 Afdeling 1. Rechtsleer...3 Afdeling 2. Principes...3 1. De toepasselijkheid van de reglementering: de plaats van de exploitatiezetel...3 2. Niet-discriminerende wetten...9 3. Bewijslast...10 Afdeling 3. Het septemberdecreet...11 Afdeling 4. Het julidecreet...18 Afdeling 5. De gecoördineerde wetten...19 Hoofdstuk 2. Het niet honoreren van een contractbelofte...23 Hoofdstuk 3. Algemene vormen van beëindiging van de arbeidsovereenkomst...26 Afdeling 1. Rechtsleer...26 Afdeling 2. Principes...26 Afdeling 3. Beëindiging met wederzijds akkoord...26 Afdeling 4. Ontbindende voorwaarde...31 Afdeling 5. Gerechtelijke ontbinding...33 Afdeling 6. Overmacht...42 Afdeling 7. Nietigverklaring van de overeenkomst...61 Afdeling 8. Dood van de werkgever...67 Hoofdstuk 4. Ontslag, ontslagmacht en ontslagbevoegdheid...69 Afdeling 1. Rechtsleer...69 Afdeling 2. Definitie van ontslag...69 Afdeling 3. Geldigheidsvereisten...72 Afdeling 4. Ontslag gegeven door een lasthebber...75 Afdeling 5. Het recht om te ontslaan...82 Afdeling 6. Gevolgen van het ontslag...83
VI Kroniek Ontslagrecht Overzicht van rechtspraak 2006-2010 Hoofdstuk 5. Eenzijdige beëindiging van de arbeidsovereenkomst middels opzegging...86 Afdeling 1. Rechtsleer...86 Afdeling 2. De opzegging en de geldigheidsvoorwaarden van de opzegging...87 Afdeling 3. Nietigheid van de opzeg...89 Afdeling 4. Duur van de opzeg...97 1. Algemeen...97 2. Criteria...99 1. Anciënniteit...101 2. Loon...110 3. Leeftijd...111 4. Functie...112 5. Omstandigheden eigen aan de zaak................................................... 118 6. Een maand per jaar anciënniteit?...127 3. Verkorte opzeggingstermijn...128 1. Pensioenleeftijd...128 2. Brugpensioen...129 4. Overeenkomst betreffende de opzeggingstermijn...131 Afdeling 5. Gevolgen van de opzegging...136 Hoofdstuk 6. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst met betaling van een vervangende opzeggingsvergoeding...140 Afdeling 1. Rechtsleer...140 Afdeling 2. Ontstaan en opeisbaarheid van het recht op een vervangende opzeggingsvergoeding...141 Afdeling 3. Bedrag van de opzeggingsvergoeding...147 1. Periode gedekt door de opzeggingsvergoeding...147 2. Basisloon voor de berekening van de opzeggingsvergoeding...147 Afdeling 4. Interesten...178 Afdeling 5. Verbreking van de overeenkomst voor het begin van uitvoering...181 Hoofdstuk 7. Ontslag om dringende reden...185 Afdeling 1. Rechtsleer...185 Afdeling 2. Begrip...185 1. Ernstige tekortkoming...185 2. Onmogelijkheid de contractuele relatie verder te zetten...188 3. Proportionaliteitstoets...190 4. Verzwarende omstandigheden...191
Inhoudstafel VII Afdeling 3. Vormvoorwaarden...194 1. Termijn van drie werkdagen...194 1. Aanvang...194 2. Voorafgaand verhoor...194 3. Termijn en strafrechtelijke vervolging...197 4. Termijn en bewijslast...197 5. Voortdurende tekortkoming...198 6. Oude feiten...198 2. Kennisgeving van het ontslag en van de redenen...199 1. Auteur van het ontslag...199 2. Kennisgeving...200 3. Kennisgeving van de redenen voor het ontslag...202 Afdeling 4. Tekortkomingen...204 1. Ongewettigde afwezigheden...204 2. Alcoholmisbruik, dronkenschap, drugs...206 3. Bijkomende activiteiten/ concurrentie / oneerlijk gedrag...209 4. Activiteiten gedurende de arbeidsongeschiktheid...212 5. Diefstal/ fraude/ misbruik...214 6. Misbruik van telecommunicatiemiddelen (telefoon, e-mail, internet)...217 7. Fysieke of verbale agressie / intimidatie...218 8. Belemmeren van de medische controle...222 9. Insubordinatie...223 Afdeling 5. Bewijs...226 1. Bewijslast...226 2. Onregelmatigheid van het bewijs...227 3. Medisch attest...232 4. Privédetective...233 5. Proces-verbaal van de gerechtsdeurwaarder...235 6. Buitengerechtelijke bekentenis...235 7. Getuigenissen van werknemers van de onderneming...236 8. Vermoedens...237 9. Strafklacht / Gezag van gewijsde...237 Afdeling 6. Schadevergoeding...238 Hoofdstuk 8. Eenzijdige wijziging van arbeidsvoorwaarden en wanprestatie...239 Afdeling 1. Rechtsleer...239 Afdeling 2. Eenzijdige wijziging van de arbeidsvoorwaarden en wanprestatie...239
VIII Kroniek Ontslagrecht Overzicht van rechtspraak 2006-2010 Afdeling 3. Eenzijdige wijziging van de arbeidsovereenkomst...241 1. Toepassingsvoorwaarden...241 1. Wijziging / definitieve beslissing te wijzigen, zelfs tijdelijk...241 2. Eenzijdig...242 3. Belangrijke wijzigingen...243 3.1. Een belangrijke wijziging...243 3.2. De wijziging dient geanalyseerd te worden op grond van de concrete elementen...244 3.3. Wijziging van de functie...244 3.4. Wijziging van uurrooster...244 4. Wijziging van een essentieel bestanddeel...245 4.1. Essentiële bestanddelen...245 4.2. Bijkomstige bestanddelen waarvan de partijen overeenkomen dat zij essentieel zijn...247 4.3. Bijkomstige bestanddelen...248 5. Wil tot beëindiging - voorafgaande ingebrekestelling...250 5.1. Is het niet noodzakelijk de wil tot beëindigen in hoofde van de andere partij te bewijzen?...250 5.2. Is het niet noodzakelijk de medecontractant in gebreke te stellen?...250 5.3. De ingebrekestelling kan nuttig zijn...250 6. De verplichting om binnen een korte termijn te reageren...251 6.1. Principes...251 6.2. Toepassing...252 2. Bewijslast 253 3. Voorbeelden van eenzijdige wijzigingen van overeenkomsten die door de hoven en rechtbanken al dan niet werden erkend als een met verbreking gelijkgestelde handeling...254 1. Wijziging van land waar de taken moeten worden uitgevoerd...254 2. Vermindering van commissies van een handelsvertegenwoordiger...255 3. Wijziging van functie...256 4. Wat met de terugkeer van een werknemer naar zijn vroegere functie ten gevolge van een voorlopige detachering?...257 5. Beperkte wijziging van het uurrooster...258 6. Wijziging van de functie gedurende de opzegging...258 7. Eenzijdige vrijstelling van prestaties tijdens de opzeggingstermijn...259 8. Wijziging van arbeidsduur en uurrooster...260 9. Invloed van een clausule die de wijziging van de arbeidsplaats toelaat...261 10. Beperking van de mogelijkheden om overuren te presteren...261
Inhoudstafel IX Afdeling 4. Wanprestatie en de wil tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst...262 1. Toepassingsvoorwaarden...262 1. Contractuele wanprestatie...262 2. Wil tot beëindiging van de overeenkomst...262 3. Verplichte voorafgaande ingebrekestelling...263 2. Bewijslast...264 3. Voorbeelden...264 1. Wijziging van de arbeidsvoorwaarden gedurende de opzegging...264 2. Administratief verlof met behoud van loon...265 3. Werkweigering voor een bepaalde duur...266 4. Weigering om tijdelijke en voor het goed functioneren van de onderneming noodzakelijke wachten uit te voeren...267 Afdeling 5. Beperkte mogelijkheden voor een werkgever om met succes contractbreuk in te roepen...268 Afdeling 6. Werknemers binnen openbare diensten kunnen de bepalingen van algemeen recht en dus de met verbreking gelijkgestelde daad inroepen...269 Afdeling 7. Actiemiddelen van een medecontractant die slachtoffer is van een eenzijdige wijziging van een essentieel bestanddeel van zijn contract of van een wanprestatie en die de wil tot beëindigen aantoont...270 1. Vaststellen van de verbreking van de overeenkomst...271 2. De gerechtelijke ontbinding van zijn arbeidsovereenkomst verzoeken...271 3. De uitvoering van de overeenkomst in natura vragen aan de rechtbank...272 Afdeling 8. Datum van verbreking van de overeenkomst...274 Hoofdstuk 9. Willekeurig ontslag en misbruik van ontslagrecht...275 Afdeling 1. Rechtsleer...275 Afdeling 2. Inleiding...275 Afdeling 3. Willekeurig ontslag...279 1. Principe...279 2. Toetsing door de rechter...279 3. Geschiktheid en gedrag van de arbeider...288 4. Noodwendigheden inzake de werking van de onderneming...293 5. Bewijs...299 6. Sanctie...305 Afdeling 4. Misbruik van ontslagrecht...307 1. Principe...307 2. Fout...308 3. Schade...316
X Kroniek Ontslagrecht Overzicht van rechtspraak 2006-2010 4. Bewijs...318 5. Sanctie...318 Hoofdstuk 10. Conventionele beperkingen van de ontslagmacht...319 Afdeling 1. Rechtsleer...319 Afdeling 2. Principes...320 1. De beperkingen voortvloeiend uit CAO nr. 32bis...320 1. Situering...320 2. Automatische overdracht (artikel 7 van de C.A.O. 32bis)...321 3. In solidum verplichting (artikel 8 van de C.A.O. 32 bis)...325 4. Het ontslagverbod (art. 9 van de C.A.O. 32 bis)...330 5. Verbod de arbeidsvoorwaarden wezenlijk te wijzigen (art. 10 van de C.A.O. 32bis). 333 6. Gebrek aan specifieke sanctie...335 2. Bepalingen inzake werkzekerheid voortvloeiend uit sectorale of ondernemings-cao s...335 1. Individueel normatieve normen, collectief normatieve normen et obligatoire normen.335 2. Sectorale bepalingen inzake werkzekerheid in de bewakingssector...337 3. Sectorale bepalingen inzake werkzekerheid in de verzekeringssector...338 4. Sectorale bepalingen inzake werkzekerheid in de sector van de petroleumnijverheid. 341 5. Ondernemings-C.A.O. s inzake werkzekerheid...342 6. Werkzekerheid voortvloeiend uit C.A.O. s en faillissement...347 Hoofdstuk 11. Beschermde werknemers sensu stricto: bescherming tegen ontslag of overplaatsing van de personeels afgevaardigden en de kandidaat-personeelsafgevaardigden...349 Afdeling 1. Rechtsleer...349 Afdeling 2. Begunstigden van de bescherming...350 1. (Effectieve en plaatsvervangende) personeelsafgevaardigden en kandidaat-personeelsafgevaardigden...350 2. De leden van de vakbondsafvaardiging in ondernemingen die geen comité voor preventie en bescherming op het werk hebben...351 3. De Leden van de Europese Ondernemingsraad...351 Afdeling 3. Duur en einde van de bescherming...352 1. Beschermingsperiode...352 2. Vervroegd einde van de beschermingsperiode...356 Afdeling 4. Draagwijdte van de bescherming...358 1. Beperking van het recht tot ontslag...358 2. Beperking van het recht tot overplaatsing...359 Afdeling 5. Het ontslag om dringende reden...359 1. Begrip dringende reden........................................................... 359 2. Fase van informatie, onderhandeling en verzoening...361
Inhoudstafel XI 3. Fase van de gerechtelijke procedure...363 4. Lot van de arbeidsovereenkomst tijdens de procedure...364 Afdeling 6. Ontslag om economische of technische redenen...365 1. Geldigheid van het vatten van het paritair orgaan...365 2. Beroep tegen de beslissing van het paritair orgaan...366 3. Toepasselijke procedure bij ontstentenis van beslissing van het bevoegd paritair orgaan...367 4. Afwezigheid van discriminatie...368 Afdeling 7. Sancties in geval van onregelmatig ontslag - de beschermingsvergoedingen...368 1. Openbareordekarakter van de vergoedingen?...368 2. Moment van afstand...369 3. Rechtsmisbruik?...371 Hoofdstuk 12. Beschermde werknemers sensu lato...373 Afdeling 1. Bescherming van de preventieadviseur...373 1. Rechtsleer...373 2. Bescherming...373 1. Algemeen...373 2. Toepassingsgebied van de wet...374 3. Procedure 377 4. Sanctie: betaling van een beschermingsvergoeding...380 Afdeling 2. Zwangerschapsbescherming...381 1. Rechtsleer...381 2. Draagwijdte van de bescherming - Europees recht...382 3. Toepassingsgebied - duur van de bescherming...391 4. Draagwijdte van de bescherming - misbruik van ontslag...394 5. Gevallen...402 Afdeling 3. Ouderschapsverlof...415 1. Rechtsleer...415 2. Bewijslast en controle door de rechter...415 3. Gevallen...421 4. Grondslag van vergoedingen...422 Afdeling 4. Educatief verlof...431 1. Rechtsleer...431 2. Bescherming tegen ontslag...431 Afdeling 5. Tijdskrediet...434 1. Rechtsleer...434 2. Bewijslast, draagwijdte van de bescherming in het licht van artikel 20 van cao 77 bis...434 3. Grondslag voor vergoedingen...437
XII Kroniek Ontslagrecht Overzicht van rechtspraak 2006-2010 Afdeling 6. Bescherming tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk...447 1. Rechtsleer...447 2. Principes...447 3. Bescherming...448 1. Beschermde personen...448 2. Toepassingsvoorwaarden van de bescherming...449 3. Duur van de bescherming............................................................. 451 4. Het verzoek tot reïntegratie van de werknemer is aan geen enkel bijzonder formalisme gebonden...452 5. Mogelijkheid tot cumul van beschermingsvergoedingen...453 1. Misbruik van ontslag en bescherming wegens pesterijen...453 2. Antidiscriminatiewet en bescherming tegen pesterijen...454 6. Indiening van een ongegronde, zelfs abusieve klacht en ontslag om dringende reden...455 Afdeling 7. Collectief ontslag...457 1. Rechtsleer...457 2. Principes...457 3. De werknemer kan de schending van de procedure inzake informatie en consultatie inroepen...458 4. De informatie- en consultatieverplichting van de werkgever die overweegt over te gaan tot een collectief ontslag vormt een collectief recht voor de werknemers...463 Afdeling 8. Antidiscriminatiewetgeving...466 1. Rechtsleer...466 2. Ontslagbescherming...466 3. Vergoeding van het slachtoffer...471 4. Verdeling van de bewijslast...475 Hoofdstuk 13. De uitwinningsvergoeding van de handelsvertegenwoordiger...476 Afdeling 1. Rechtsleer...476 Afdeling 2. Toekenningsvoorwaarden...476 1. De hoedanigheid van handelsvertegenwoordiger...476 2. Anciënniteit van één jaar...483 3. Niet ontslagen om dringende reden...483 4. De aanbreng van cliënteel...483 5. De afwezigheid van nadeel...485 Afdeling 3. Het bedrag van de uitwinningsvergoeding...486
Inhoudstafel XIII Hoofdstuk 14. Het concurrentiebeding en oneerlijke concurrentie......... 487 Afdeling 1. Rechtsleer...487 Afdeling 2. Het concurrentiebeding...487 1. Vormvoorwaarde(n)...487 2. Bestaansvoorwaarde(n) van het concurrentiebeding...489 3. Geldigheidsvoorwaarden van het concurrentiebeding...495 4. Toepassingsvoorwaarden van het concurrentiebeding...498 5. Afstand van het concurrentiebeding...500 6. Afstand van de concurrentievergoeding...501 7. Nietigheid van het concurrentiebeding...503 8. Het fiscaal statuut van de vergoeding...506 9. Concurrentiebeding en kort geding...508 Afdeling 3. Oneerlijke concurrentie...512 Afdeling 4. Het concurrentiebeding na beëindiging van de arbeidsovereenkomst...516 1. Principiële geoorloofdheid...516 2. Geldigheidsvoorwaarden...518 3. Sociaal statuut van de concurrentievergoeding...520 Hoofdstuk 15. Bijzondere individuele clausules...525 Afdeling 1. Rechtsleer...525 Afdeling 2. Scholingsbeding...525 Afdeling 3. Exclusiviteitsbeding...533 Afdeling 4. Vertrouwelijkheidsbeding...535 Afdeling 5. Niet-afwervingsbeding...537 Afdeling 6. Werkzekerheidsbeding...541 Hoofdstuk 16. Outplacement - Beroepsherclassering...543 Hoofdstuk 17. Ontslag in een internationale context...544 Afdeling 1. Rechtsleer...544 Afdeling 2. Bevoegdheid...545 1. Algemeen...545 2. Artikel 19 van de verordening 44/2001...545 3. Het Verdrag van Lugano...551 4. Wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek internationaal privaatrecht. 551 Afdeling 3. Toepasselijk recht...555 1. Algemeen...555 2. Wilsautonomie...556 3. Wetten van politie...559 4. Wet van het land waar de werknemer gewoonlijk wordt tewerkgesteld of waar zich de vestiging bevindt die hem heeft aangeworven...566
XIV Kroniek Ontslagrecht Overzicht van rechtspraak 2006-2010 5. Detachering van werknemers...569 6. Interpretatie van het buitenlands recht door de belgische rechter...570 Hoofdstuk 18. De verjaring...571 Afdeling 1. Rechtsleer...571 Afdeling 2. Inleiding...572 Afdeling 3. Verjaring van de vordering ex contractu...574 1. Begrip...574 2. Vertrekpunt van de verjaringstermijn...581 3. Stuiting van de verjaringstermijn...584 4. Aard van de verjaringstermijn...588 Afdeling 4. Verjaring van de vordering ex delicto...589 1. Begrip...589 2. De inbreuk: materieel en moreel bestanddeel...590 3. Toerekeningsvatbaarheid...593 4. Bewijslast...600 5. Vertrekpunt en duur van de verjaringstermijn...601 1. Algemene beschouwingen...601 2. Aanwezigheid of niet van eenheid van opzet...602 6. Aard van de verjaringstermijn...607 Afdeling 5. Rechtsverwerking...607