COLLEGEVOORSTEL Onderwerp Voorzieningenfonds Te besluiten om 1. Toezegging 45, datum 23-06-2016, conform bijgaande raadsinformatiebrief af te handelen. 2. Bij het opstellen van de meerjarenbegroting de post van het voorzieningenfonds met 30.000 te verhogen. Inleiding Behandeling rekenkamerrapport Bij de behandeling van het rekenkamerrapport inzake minimabeleid is vooral de nadruk op de bestuurlijke procedure komen te liggen. In de besluitvoorbereidende commissie is vervolgens geconcludeerd dat het raadsvoorstel niet voor besluitvorming kon worden voorgelegd aan de gemeenteraad. Toezegging naar aanleiding van het debat Tijdens het debat heeft wethouder Blankenberg de volgende toezegging gedaan (toezegging 45, datum 23-06-2016): Wethouder Blankenberg laat onderzoeken wat de(financiële) consequenties zijn van het uitbreiden van het voorzieningenfonds, met name met (school)voorzieningen voor kinderen en informeert de raad over de uitkomsten van dit onderzoek. Hierbij is de volgende afhandelingstermijn gesteld: Voor het opstellen van het raadsvoorstel rekenkamerrapport Minimabeleid door het Presidium in september 2016 Voorzieningenfonds Het is niet geheel duidelijk wat de gemeenteraad wil aanpassen in het minimabeleid. Wel lijkt er een meerderheid te zijn voor één of meerdere aanpassingen van het enige instrument waar echt actief op gestuurd kan worden: het voorzieningenfonds. Opsomming mogelijke aanpassingen aan het voorzieningenfonds In het rekenkamerrapport (en later ook via het ongevraagde advies van de Adviesraad Sociaal Domein) zijn enkele aanbevelingen gedaan: 1. Verhoog het jaarlijkse bedrag van 250 2. Verbeter het bereik onder de huidige doelgroep 3. Verruim de doelgroep van 110% van het minimum naar 120% of 130% van het minimum 4. Geen verantwoording / Maak er een vrij besteedbaar PGB van 5. Betaal schoolkosten apart en laat dit niet meer ten laste van het beschikbare budget van de ouders gaan.
Stapelingseffect van meerdere aanpassingen tegelijk Aan elk van bovenstaande voorstellen zijn financiële consequenties verbonden. Als meerdere voorstellen gecombineerd worden heeft dat een stapelingseffect. Bijvoorbeeld: als en het bereik verbeterd dient te worden en de doelgroep verruimt moet worden dan geldt het verbeterde bereik ook voor de verruimde doelgroep. Inzicht financiële consequenties Om de financiële consequenties overzichtelijk te houden is ervoor gekozen om vanuit het huidige budget ( 45.000) de diverse maatregelen cumulatief weer te geven. Waarbij een logische volgorde in de maatregelen is getracht aan te brengen. Uiteraard kan ook worden besloten om slechts enkele van de maatregelen uit te voeren, de financiële gevolgen dienen dan opnieuw berekend te worden. 1. Verhoog jaarlijkse bedrag van 250 Als vanaf 2007 de jaarlijkse inflatiecorrectie toegepast was dan zou het bedrag nu ongeveer 290 zijn geweest. Als het voorzieningenfonds op 300 wordt, betekent dit een verhoging van 20%, indien het voorzieningenfonds op 350 wordt gesteld is het een verhoging van 40%. Dit laat zich als volgt financieel vertalen: Benodigd budget 45.000 54.000 63.000 2. Verbeter het bereik onder de doelgroep Als de gemeente (/IJsselgemeenten) het bereik weet te verdubbelen (dus van 17% naar 34%) dan zijn de financiële gevolgen als volgt: Subtotaal budget 45.000 54.000 63.000 Bereik verdubbelen 45.000 54.000 63.000 Benodigd budget 90.000 108.000 126.000 3. Verruim de doelgroep van 110% naar 120% of 130% van het minimum Eerst dient de omvang van de doelgroep berekend te worden. Hier wordt net als de Rekenkamer de minimascan van Stimulansz gehanteerd. Deze minimascan geeft het aantal huishoudens weer. Via waarstaatjegemeente weten we dat het gemiddeld aantal personen per huishouden 2,39 bedraagt. De minimascan gaat niet verder dan 125% minimum, in plaats van 130% wordt de berekening uitgevoerd met 125% van het minimum. Dit leidt tot het volgende overzicht: Aantal huishoudens met een inkomen tot % van het sociaal minimum 110% 120% 125% 970 1.410 1.510 2,39 2,39 2,39 2.318 3.370 3.609 45% (t.o.v. 110%) 56% (t.o.v. 110%)
Subtotaal budget 45.000 54.000 63.000 Bereik verdubbelen 45.000 54.000 63.000 Subtotaal 90.000 108.000 126.000 Doelgroep 120% 40.500 48.600 56.700 Benodigd budget 130.500 156.600 182.700 Extra als doelgroep 125% 9.900 11.880 13.860 Benodigd budget 140.400 168.480 196.560 4. Geen verantwoording / Maak er een vrij besteedbaar PGB van In dit geval wordt eigenlijk blindelings geld overgemaakt aan de inwoners. Nog los van het vraagstuk of dit juridisch mogelijk is in feite we geven een extra uitkering én dat is inkomenspolitiek voeren is het evident dat dit niet betaalbaar is. Feitelijk stellen we het bereikbaar in ieder geval voor onze uitkeringsgerechtigden op 100%. Dit is niet helemaal accuraat uit te rekenen, maar beredenerend is dat het financieel onbetaalbaar is. 5. Schoolkosten Betaal de schoolkosten uit zonder dat dit ten laste van het ouderlijk budget gaat. Dit is wat moeilijk in te schatten wat de financiële gevolgen zijn. In het debat in de commissie werd enerzijds een parallel getrokken met de Capelse bedragen à 50 basisschool en 125 middelbare school. Later in het debat ging het over aanschaf laptop / ipad. Een ambtelijke inschatting is dat het minimaal 25.000 gaat kosten. Op dit moment is de gemeente ongeveer 12.500 kwijt aan gedeclareerde schoolkosten kwijt. Bij de ambtelijke inschatting is er van uit gegaan dat: 1. Er vaste bedragen voor de kinderen komen: basisschool 50 en middelbaar 125 2. Het bereik is gelijk gehouden 3. Niet elke ouder in plaats van de ouderbijdrage gelijk zal gaan sporten of culturele activiteiten ontplooien. Subtotaal budget 45.000 54.000 63.000 Bereik verdubbelen 45.000 54.000 63.000 Subtotaal 90.000 108.000 126.000 Doelgroep 120% 40.500 48.600 56.700 Subtotaal 130.500 156.600 182.700 Extra als doelgroep 125% 9.900 11.880 13.860 Subtotaal 140.400 168.480 196.560 Schoolkosten 10.000 10.000 10.000 Benodigd budget 150.400 178.480 206.560
Ambtelijke inschatting aanpassing Voorzieningenfonds Het debat over het rekenkamerrapport vindt plaats in de raadsvergadering van 22 september aanstaande. Op dat moment legt uw college de laatste hand aan de meerjarenbegroting. U wordt geadviseerd, vooruitlopend op uw besluitvorming, te anticiperen op het feit dat het budget voor het voorzieningenfonds aangepast te dient te worden. In welke mate de aanpassing moet plaatsvinden is afhankelijk van de besluitvorming in de gemeenteraad. Het presidium stelt immers eigenstandig een raadsvoorstel op. Bij het opstellen van de meerjarenbegroting 2017 wordt u geadviseerd rekening te houden met een verhoging van 30.000 op het budget. Hiervoor is op dit moment nog geen dekkingsvoorstel, dit wordt betrokken bij het opstellen van de meerjarenbegroting. Van de aanbevelingen zijn er twee die in aanmerkingen komen om toegepast te worden. Dit zijn de schoolkosten de eenmalige verhoging van index. Daarnaast wordt, gelet op de ontwikkeling in het cliëntenbestand, dat de doelgroep autonoom groeit. Het geprognotiseerde tekort op het BUIG-budget is inmiddels 20%, de verwachting is dat hierdoor ook een groter beroep op het voorzieningenfonds wordt gedaan. In de commissie werd veel over de schoolkosten gedebatteerd. Een open eind regeling is financieel niet haalbaar en kan leiden tot rechtsongelijkheid. Dit houdt in dat de gemeente niet laptops / ipads enzovoorts separaat gaat bekostigen. Wel is het mogelijk om aansluiting te zoeken bij de Capelse regeling. Dit houdt in dat vanaf 2017 per schoolgaand kind de volgende bedragen beschikbaar gesteld worden: a) Basisschool 50 per kind b) Middelbaar onderwijs 125 per kind De laatste verhoging van het voorzieningenfonds dateert van 2007, dit houdt in dat er 10 jaar lang geen verhoging heeft plaats gevonden. Het is een goed moment om vanaf 2017 het maximale bedrag van 250 naar 300 te verhogen. De financiële vertaling van deze drie aanpassingen zijn uitgewerkt in de financiële paragraaf. Beoogd effect Het Voorzieningenfonds voor de minima verbeteren. Argumenten 1.1 Afhandeling toezegging conform afhandeltermijn Zoals in de inleiding is uitgewerkt zijn de financiële gevolgen van de aanbeveling groot. Zeker als de gemeenteraad zou besluiten om alle aanbevelingen over te nemen. Ter voorbereiding op het door het presidium op te stellen raadsvoorstel heeft wethouder Blankenberg de toezegging gedaan om de financiën door te laten reken én beschikbaar te stellen voordat het presidium het raadsvoorstel opstelt. 2.1 Anticiperen bij het opstellen van de begroting voorafgaand aan besluitvorming gemeenteraad Uw college wordt geadviseerd om bij het opstellen van de meerjarenbegroting rekening te houden met een verhoging van 30.000 op het budget voor het voorzieningenfonds. 2
Kanttekeningen 2.1 Geen dekking Voor de benodigde 30.000 is nog geen dekking gevonden in de begroting. 2.2 Ander raadsbesluit dan geanticipeerd Mogelijk amendeert de gemeenteraad de besluitvorming rondom het minimabeleid. Deze aanpassingen kunnen leiden tot financiële consequenties waar geen rekening mee gehouden is. Financiën Uitgangspunten van de aanpassingen: a) De schoolkosten zouden niet meer ten koste mogen gaan van het budget voor ouderen. Er wordt ingeschat dat 10.000 nodig is (op dit moment zijn de schoolkosten jaarlijks 12.500), dit omdat vermoedelijk niet elke ouder dan ineens gaat sporten of culturele activiteiten ontplooit. b) De gemeentelijke bijdrage te indexeren met terugwerkende kracht vanaf 2007, dit betekent dat het bedrag 250 naar 300 per inwoner per jaar gaat. Een verhoging van 20%. Dit betekent dat het budget met 10.000 verhoogd moet worden. c) Het cliëntenbestand ontwikkelt zich sterk negatief, de doelgroep wordt autonoom al groter. En alhoewel geen resultaatafspraak over verbetering van het bereik wordt gemaakt, heeft uw college wel aangekaart om de informatievoorziening te verbeteren. Ook dit dient financieel vertaald te worden. Daarnaast is ook een marge nodig, omdat van bovenstaande aanpassing (met name schoolkosten) niet geheel gegarandeerd kan worden dat dit binnen het budget kan. Er is gekozen om een opslag van 15% op het nieuwe berekende bedrag à 65.000 toe te passen. In de meerjarenbegroting wordt rekening gehouden met de volgende aanpassing: Huidig budget 45.000 a) Schoolkosten op basis van vaste bijdrage per kind 10.000 Subtotaal budget 55.000 b) Verhoging van 250 naar 300 per inwoner per jaar 10.000 Subtotaal 65.000 c) Groei cliëntenbestand, verbetering bereik en onvoorzien (à 15%) 10.000 TOTAAL 75.000 Communicatie 1. De raad wordt conform uw raadsinformatiebrief geïnformeerd. 2. De Adviesraad Sociaal Domein ontvangt een afschrift van deze raadsinformatiebrief. 3. De GR IJsselgemeenten wordt geïnformeerd nadat de gemeenteraad een besluit heeft genomen. 4. De verordening Voorzieningenfonds wordt aangepast nadat de gemeenteraad een besluit heeft genomen. Deze verordening dient sowieso al aangepast te worden omdat de doelgroep niet goed staat opgenomen. 3
Uitvoering De uitvoering ligt bij de GR IJsselgemeenten. De start van de wijzigingen is 1 januari 2017 (het moment dat de nieuwe verordening in gaat). Bijlagen 1. Raadsinformatiebrief 4