Herziening grondexploitaties per 1 januari 2012

Gemeente Hengelo Herziening grondexploitaties per 1 januari 2012 8 maart 2012 Sector Personeel en Financiën Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Inhoudsopgave Inleiding 5 016. Gezondheidspark 7 035. t Oosterveld 11 084. Zuidelijke Havenweg 15 092. Veldkamptunnel 19 094. Twentekanaal Zuid: locatie Norma 21 103. Watertorenpark 25 Exploitaties buiten de gemeentelijke administratie De Veldkamp 31 Bussinesspark XL (RBT) 35 096. GEM Campus 37 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Inleiding In onderliggend deel van de herzieningen zijn de financiële overzichten opgenomen van de bedrijventerreinen, welke reeds in exploitatie zijn genomen. Dit jaar wordt volstaan met een toelichting, een samenvattend overzicht en een overzicht van de verschillen met de herziening van vorig jaar. Hiermee wordt inzicht geboden in de ontwikkeling van de grondexploitaties. De specificaties die ten grondslag liggen aan de gepresenteerde herzieningen zijn niet opgenomen zodat meer nadruk gelegd wordt op het globale beeld van de herziening. Hiernaast wordt hiermee de hoeveelheid papier beperkt. In onderstaand samenvattend overzicht staat het voorgecalculeerde eindresultaat van de te onderscheiden bedrijventerreinen opgenomen. Complex en omschrijving Boekwaarde herzieningen per 01.01.2012 Boekwaarde buiten de administratie Te verwachten kosten Te Te Te verwachten verwachten verwachten bijdragen opbrengsten tijdsinvloeden Te verwachten resultaat 16 Gezondheidspark 15.076.793 5.003.790 1.967.000 17.561.893 3.983.376 4.535.065 92 Veldkamptunnel 6.626.012 0 6.990.442 0 364.431 0 35 Oosterveld 14.642.916 1.816.884 0 18.811.092 4.308.149 1.956.857 84 Zuidelijke Havenweg -1.687.015 1.885.437-228.064 1.189.200-183.190-945.903 94 Twentekanaal Zuid 4-437.979 462.067 0 0-24.089 0 96 Westermaat Campus -65.458 0 0 0 0-65.458 103 Watertorenpark 447.921 5.235.253 4.765.510 1.170.000 100.342-151.993 Voorraden - Bedrijventerreinen in exploitatie gemeenteli 34.603.190 0 14.403.431 13.494.888 38.732.185 8.549.019 5.328.567 Complexen buiten de gemeentelijke administratie De Veldkamp 40.717.284 14.302.935 0 45.279.030 21.619.159 31.360.348 Businesspark XL 74.437.210 66.093.096 4.500.000 138.425.470 20.609.122 18.213.959 Gem Campus 18.406.508 852.196 1.090.000 19.699.765 3.377.927 1.846.866 Voorraden - Bedrijventerreinen in exploitatie extern 0 133.561.001 81.248.227 5.590.000 203.404.264 45.606.208 51.421.172 Resultaatverdeling Niet te verrekenen met de Reserve grondexploitatie 24.351.180 Wel te verrekenen met de Reserve grondexploitatie 32.398.559 Totaal verdeeld resultaat 56.749.739 Herziening grondexploitaties 2012 5

Gemeente Hengelo 6 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Toelichting complex 16: Gezondheidspark Het Gezondheidspark ligt globaal gezien tussen de Deldenerstraat, de Geerdinksweg, de spoorlijn Zutphen - Hengelo en de Brugginksweg. Boekwaarde ontwikkeling In het verlengde van de eerste fase van het bouw- en woonrijp maken zijn werkzaamheden uitgevoerd zoals het ophogen van de keerwanden bij de Eik, het saneren van een asbestverontreiniging en er is gestart met de aanleg van de rest van de vijver in het Gezondheidspark. Aan genoemde werkzaamheden is, inclusief beheers- en toezichtkosten, circa 392.000 uitgegeven in 2011. Ook is voor 204.000 een gedeelte van de omgeving van de Aletta Jacobslaan bouw- en woonrijp gemaakt. Om aanspraak te kunnen maken op een bijdrage uit Quick Win voor de omgeving van de Aletta Jacobslaan is 150.000 overgemaakt naar de Regio. Vanuit de grondexploitatie is een bijdrage gedaan van 518.000 in de kosten van de realisatie van de rotonde in de Deldenerstraat. In 2011 is 143.000,- uitgegeven aan plankosten. Uit tijdelijke verhuur van de woningen is 70.000,- ontvangen. In 2011 is één perceel ter grootte van 1.189 m² verkocht voor een bedrag van afgerond 220.000,-. Samenvattend overzicht Het samenvattend overzicht geeft inzicht in de actuele verwachting van het eindresultaat van de grondexploitatie. Ten opzichte van de grondexploitatie zoals vastgesteld met de herzieningen 2011 zijn de volgende wijzigingen doorgevoerd: De kosten van het dempen van de sloot nabij het te realiseren station Gezondheidspark worden naar aanleiding van berekende zettingen 152.000 hoger ingeschat dan aanvankelijk geraamd. In 2011 is een subsidie van 250.000 toegezegd door de provincie Overijssel voor de inrichting van het landschap Gezondheidspark. Deze subsidie is toegezegd om de realisatie van extra inrichtingselementen, zoals een steiger, een fietsbrug, e.d. mogelijk te maken. Op grond hiervan is 250.000 extra budget opgenomen onder bouw- en woonrijp maken. Onder overige kosten is budget onvoorzien en budget voor planschade opgenomen. De budgetten voor onvoorzien zijn per saldo verlaagd omdat de onzekerheid ten aanzien van te realiseren opbrengsten in 2011 is afgenomen door de verlaging van de raming van woningbouwopbrengsten. Hiernaast is het restant budget voor onzekerheid ten aanzien van te realiseren opbrengsten ondergebracht in de raming van de opbrengsten. Herziening grondexploitaties 2012 7

Gemeente Hengelo Onder bijdragen is de provinciale bijdrage voor de inrichting van het landschap à 250.000 opgenomen. De exploitatiebijdrage vanuit zelfrealisatie die samenhing met de realisatie van woningen is komen te vervallen. Onder overige bijdragen is een aanvullende bijdrage van 152.000 opgenomen voor de extra kosten van het dempen van de spoorsloot die vergoed worden door het ministerie van V&W. De grondwaarde van grond die bestemd is voor voorzieningen en bedrijven is afhankelijk van de ligging en bebouwingsmogelijkheden. De minimale grondprijs is per 1.1.2012 gehandhaafd op 185 (excl. btw) per m 2 grond. Voor gronden met een gunstige ligging en/of relatief grote bebouwingsmogelijkheden is gerekend op een hogere grondprijs. De geraamde grondopbrengsten voor woningbouw zijn per 01.01.2012 afgenomen met 656.000,- doordat in de loop van 2011 gebleken is dat de woningbouwplannen die de basis vormden voor de grondexploitatie van 2011 niet de geraamde opbrengsten zouden kunnen opbrengen. Over de herziene grondopbrengsten is nog geen overeenstemming bereikt met de ontwikkelaars waarmee in het Gezondheidspark woningbouw gerealiseerd zou kunnen worden. De raming van de overige grondopbrengsten (verkoopopbrengsten aangekochte woningen) is per 01.01.2012 gehandhaafd op het niveau van 2011. Nominaal is de grondexploitatie verslechterd met 169.000,-. Per saldo zijn de tijdsinvloeden toegenomen met 361.000. De toename van de tijdsinvloeden wordt veroorzaakt door de gewijzigde uitgangspunten met betrekking tot de indexering en doordat de per 01.01.2011 geraamde verkopen slechts gedeeltelijk gerealiseerd zijn in 2011. Het resultaat van de grondexploitatie is circa 4.535.000,- negatief (op eindwaarde 31.12.2019). Het resultaat is op eindwaarde verslechterd met 530.000,-. Contant bedraagt het tekort 2.955.000,- per 1 januari 2012. 8 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 16: Gezondheidspark A. Ruimtegebruik In m 2 In % Opdrachtgever : H. Huitema Exploitatiegebied 256.413 100% Projectleider : S. Landman Hoofdstructuur 116.954 45,6% Planeconoom : G. Witvoet Netto oppervlak 139.459 54,4% Uitgeefbaar 139.459 54,4% Prijspeil : 01.01.2011 Startdatum : 01.01.1994 B. Programma In m 2 Aantal Einddatum : 31.12.2019 Nog uit te geven: woningen 42.083 162 Renteperc. : 5,50% Nog uit te geven: bedrijven 61.533 Mutatiedatum : 01.02.2012 Uitgegeven: 35.843 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Na 31.12.2011 Nieuwe opzet t/m 2010 in 2011 te realiseren per 01.01.2012 C. Kosten 1. Verwerving 10.046.428 561 69.080 10.116.068 2. Bouw- en woonrijp maken 2.521.768 1.263.936 3.964.550 7.750.255 3. Algemene plankosten 3.080.075 147.616 154.384 3.382.075 4. Beheerskosten 284.203 53.932 144.913 483.047 5. BTW 6. Reserve bovenwijkse voorzieningen 430.470 494.960 925.430 7. Reserve grondbedrijf 8. Bodemsanering 9. Overige kosten 175.903 175.903 Totale kosten (I) 16.362.943 1.466.045 5.003.790 22.832.778 D. Bijdragen - Subsidies 10.000 1.122.000 1.132.000 - Algemene dienst - Reserve grondbedrijf - Reserve bovenwijkse voorzieningen 272.268 510.000 782.268 - Derden - Huren en pachten 94.581 70.423 135.000 300.003 - Overige bijdragen 156.513 710.000 866.513 Totale bijdragen (II) 533.362 580.423 1.967.000 3.080.785 Netto kosten (I-II=III) 15.829.581 885.623 3.036.790 19.751.993 E. Opbrengsten - Woningbouw 160.197 3.282.353 3.442.550 - Bedrijven 5.349.070 220.967 11.454.540 17.024.577 - Kantoren - Overig 2.825.000 2.825.000 Totale opbrengsten (IV) 5.509.267 220.967 17.561.893 23.292.127 Nominale eindwaarde -10.320.314-664.656 14.525.103 3.540.134 F. Tijdsinvloeden - Financieringskosten -3.340.480-751.344-4.659.579-8.751.403 - Kostenindexering -124.482-124.482 - Opbrengstenindexering 800.686 800.686 Totaal Tijdsinvloeden -3.340.480-751.344-3.983.376-8.075.199 Eindwaarde -13.660.794-1.415.999 10.541.728-4.535.065 Contante waarde 01.01.2012 (voorziening) -2.955.043 Boekwaarde 31.12.2011 15.076.793 Herziening grondexploitaties 2012 9

Gemeente Hengelo Gezondheidspark: vergelijk met herziening 2011 Omschrijving Herziening Herziening Verschil 2012 2011 C. Kosten 1. Verwerving 10.116.068 10.115.508 560 2. Bouw- en woonrijp maken 7.750.255 7.338.389 411.866 3. Algemene plankosten 3.382.075 3.382.075 0 4. Beheerskosten 483.047 483.028 20 5. BTW 0 0 0 6. Reserve bovenwijkse voorzieningen 925.430 925.430 0 7. Reserve Grondbedrijf 0 0 0 8. Bodemsanering 0 0 0 9. Overige kosten 175.903 885.418-709.516 Totaal kosten (I) 22.832.778 23.129.848-297.070 D. Bijdragen - Rijk/provincie 1.132.000 882.000 250.000 - Algemene dienst 0 0 0 - Reserve Grondbedrijf 0 0 0 - Reserve bovenwijkse voorzieningen 782.268 782.268 0 - Derden 0 0 0 - Huren en pachten 300.003 205.581 94.423 - Overige bijdragen 866.513 847.244 19.269 Totaal Bijdragen (II) 3.080.785 2.717.093 363.692 Netto kosten (I-II=III) 19.751.993 20.412.755-660.762 E. Opbrengsten - Woningbouw 3.442.550 4.098.516-655.966 - Bedrijven 17.024.577 17.198.010-173.433 - Kantoren 0 0 0 - Overig 2.825.000 2.825.000 0 Totaal Opbrengsten (IV) 23.292.127 24.121.527-829.399 Nominale eindwaarde 3.540.134 3.708.771-168.637 E. Tijdsinvloeden - Financieringskosten -8.751.403-8.346.214-405.189 - Kostenindexering -124.482-76.635-47.847 - Opbrengstenindexering 800.686 708.979 91.707 Totaal Tijdsinvloeden -8.075.199-7.713.870-361.329 Eindwaarde -4.535.065-4.005.098-529.967 Contante waarde 01.01.2012-2.955.043-2.609.718-345.326 10 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Toelichting complex 35: t Oosterveld Reeds in het verleden is in onder meer de Intergemeentelijke Structuurschets, als ook in het Provinciaal Streekplan aangegeven dat het gebied tussen de Oldenzaalsestraat en de Rijksweg A1 voor 2005 zou worden bestemd tot een bedrijventerrein. Door de gewijzigde gemeentegrens, in het kader van de gemeentelijke herindeling, blijkt het totaal oppervlakte van het plangebied te zijn vergroot van ongeveer 5 hectare naar circa 25 hectare. Inmiddels is het plangebied opgenomen in het bestemmingsplan A1. Het terrein is inmiddels bouwrijp gemaakt. Hiermee kunnen kavels worden aangeboden voor reguliere bedrijvigheid in de lichte industrie, groothandel en transport & distributie. In 2011 is 315.000,- aan grondopbrengsten gerealiseerd. In de jaarschijf 2011 van de vorige herziening was 1.000.000,- aangenomen. Er is dus circa 700.000,- minder gerealiseerd in 2011 dan geraamd. Ten opzichte van de vorige herziening is in het bouw- en woonrijp maken een voordeel ontstaan van circa 500.000 ten opzichte van de raming. Dit voordeel is aangewend om de extra rentekosten deels te dekken die nu worden geraamd. De extra rentelasten worden veroorzaakt doordat de verkoop opbrengsten naar achteren uitgefaseerd zijn. De aanname voor de verkoopopbrengsten is dat er in 2012 heel weinig zal worden verkocht en in 2013 helemaal niets. Vanaf 2014 worden weer verkopen geraamd en verwacht wordt dan in 2020 de laatste kavels zullen worden verkocht. Conform de vastgestelde uitgangspunten voor de grondexploitaties zijn de zijn de grondprijzen van de nog te realiseren verkopen niet verhoogd ten opzichte van de vorige herziening. Nieuw is dat voor de jaren tot en met 2013 nu ook geen opbrengstindex is gerekend. Verder zijn de verwachte grondopbrengsten verder in de tijd uitgesmeerd. Hierdoor is het eindresultaat fors lager dan vorig jaar nog aangenomen. Nu is de contante waarde van het eindresultaat 1.208.611,- per 1 januari 2012. Herziening grondexploitaties 2012 11

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 35: Bedrijventerrein 't Oosterveld A. Ruimtegebruik Opdrachtgever : H. Huitema Exploitatiegebied 221.323 100,0% Projectleider : M. Lode Verharding 23.727 10,7% Planeconoom : G.Knegt Water 9.000 4,1% Wadi's en groen 38.589 17,4% Prijspeil : 01.01.2012 Netto uitgeefbaar 150.007 68% Startdatum : 01.01.2001 Einddatum : 31.12.2020 B. Programma In m 2 Aantal Rentepercentage: 5,50% Uitgeefbaar: bedrijven 149.702 Mutatiedatum : 06.02.2012 Uitgeefbaar: gerealiseerd 21.374 Uitgeefbaar: nog uit te geven 128.328 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Na 31.12.2011 Nieuwe opzet t/m 2010 in 2011 te realiseren per 01.01.2012 C. Kosten 1. Verwerving 8.383.257 739.392 406.701 9.529.349 2. Bouw- en woonrijp maken 3.782.764 508.007 246.079 4.536.850 3. Algemene plankosten 390.145 0 193.175 583.320 4. Beheerskosten 305.425 77.803 70.894 454.122 5. Niet terugvorderbare b.t.w. 0 0 6. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 750.035 750.035 7. Reserve Grondbedrijf 0 0 8. Bodemsaneringskosten 378.845 0 100.000 478.845 9. Overige kosten (onvoorzien) 50.000 50.000 Totaal kosten (I) 13.240.435 1.325.202 1.816.884 16.382.521 D. Bijdragen - Subsidies 0 0 - Algemene dienst 670.000 0 670.000 - Reserve Grondbedrijf 0 0 - ISV 85.000 0 85.000 - Derden 0 0 - Ontvangen huren en pachten 2.700-1.704 0 996 - Overige bijdragen 8.602 0 8.602 0 Totaal bijdragen (II) 766.302-1.704 0 764.598 Netto kosten (I-II = III) 12.474.133 1.326.906 1.816.884 15.617.923 E. Opbrengsten - Woningbouw 0 0 - Bedrijvigheid 2.954.225 315.175 18.811.092 22.080.492 - Kantoren 0 0 - Gerealiseerde optievergoedingen 16.655 36.000,00 0 52.655 Totaal opbrengsten (IV) 2.970.879 351.175 18.811.092 22.133.147 Nominale eindwaarde (IV-III) -9.503.253-975.731 16.994.208 6.515.223 F. Tijdsinvloeden - Rente -3.451.424-712.507,23-5.790.122-9.954.053 - Kostenindexering -17.426-17.426 - Opbrengstenindexering 1.499.400 1.499.400 Totaal tijdsinvloeden -3.451.424-712.507-4.308.148-8.472.079 Eindwaarde 31.12.2020-12.954.677-1.688.239 12.686.060-1.956.855 Contante waarde 01.01.2012-1.208.611 Boekwaarde 31.12.2011-14.642.916 12 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo 't Oosterveld: vergelijk met herziening 2011 Omschrijving Herziening Herziening Verschil 2012 2011 C. Kosten 1. Verwerving 9.529.349 9.029.350 499.999 2. Bouw- en woonrijp maken 4.536.850 5.007.685-470.835 3. Algemene plankosten 583.320 583.320 0 4. Beheerskosten 454.122 454.122 0 5. Niet terugvorderbare b.t.w. p.m. p.m. p.m. 6. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 750.035 750.035 0 7. Reserve Grondbedrijf 0 0 0 8. Stelpost bodemsanering 478.845 478.845 0 9. Overige kosten (onvoorzien) 50.000 550.000-500.000 Totaal kosten (I) 16.382.521 16.853.357-470.836 D. Bijdragen - Subsidies 0 0 0 - Algemene dienst 670.000 670.000 0 - Reserve Grondbedrijf 0 0 0 - ISV 85.000 85.000 0 - Derden 0 0 0 - Ontvangen huren en pachten 996 2.700-1.704 - Overige bijdragen 8.602 8.602 0 Totaal bijdragen (II) 764.598 766.302-1.704 Netto kosten (I-II = III) 15.617.923 16.087.055-469.132 E. Opbrengsten - Woningbouw 0 0 0 - Bedrijvigheid 22.080.492 22.112.719-32.227 - Kantoren 0 0 0 - Overig 52.655 16.655 36.000 Totaal opbrengsten (IV) 22.133.147 22.129.374 3.773 Nominale eindwaarde (IV-III) 6.515.223 6.042.319 472.904 F. Tijdsinvloeden - Rente -9.954.053-8.211.752-1.742.301 - Kostenindexering -17.426-84.489 67.063 - Opbrengstenindexering 1.499.400 1.049.058 450.342 Totaal tijdsinvloeden -8.472.079-7.247.183-1.224.896 Eindwaarde -1.956.855-1.204.864-751.991 Contante waarde 01.01.2012/01.01.2011-1.208.611-785.088-423.523 Herziening grondexploitaties 2012 13

Gemeente Hengelo 14 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Toelichting complex 84: Zuidelijke Havenweg Ten behoeve van de herontwikkeling van delen van bedrijventerrein Twentekanaal heeft de gemeenteraad najaar 2004 het Masterplan Bedrijventerrein Twentekanaal vastgesteld. Tegelijkertijd heeft de raad groen licht gegeven voor het project Herstructurering Twentekanaal, verplaatsen puinbreker/herontwikkeling TRM-locatie en omgeving. Het centrale projectonderdeel was het verplaatsen van de puinbreker TRM en het vervolgens herontwikkelen van de achtergebleven locatie en omgeving. In 2009 heeft de Twentse Recycling Maatschappij aangegeven de voorgenomen verplaatsing van de puinbreker vanwege de hoge (verhuis)kosten niet door te zetten. Besloten is de bedrijfsactiviteiten voort te zetten op de bestaande locatie. Daardoor is het oorspronkelijke herstructureringsplan niet meer uitvoerbaar. De onduidelijkheid rond de verplaatsing van de puinbreker en de mogelijke bodemverontreiniging heeft concrete ontwikkeling van dit terrein lange tijd in de weg gestaan. Nu bekend is dat de puinbreker op de huidige locatie blijft en gaat investeren om de overlast te verminderen is een deel van de onzekerheid weggenomen. Uit aanvullend bodemonderzoek blijkt tevens dat de aanwezige stortplaats nauwelijks belemmerend is voor de herontwikkeling. Eerder werd aangenomen dat dit wel het geval was. De grondexploitatie behorende bij het exploitatiegebied van de gemeente wordt nu aangeboden omdat de vorige grondexploitatie (verplaatsing TRM) min of meer is komen te vervallen. Tevens vervalt het bij de grondexploitatie behorende krediet (registratienummer 142552, besloten/vastgesteld bij raadsvergadering d.d. 20 maart 2007) welke beschikbaar is gesteld ten behoeve van bouwrijp maken van Revitalisering Twentekanaal Zuid eerste fase ad 2.400.000,- Wel zijn de gemaakte kosten opnieuw ingebracht. Daarnaast zijn uiteraard wel de nieuwe uitgangspunten meegenomen. De grondexploitatie van 4 februari 2012 Zuidelijke Havenweg is sluitend op basis van de door de verschillende vakdisciplines binnen de gemeente aangeleverde informatie en een sluitende (fixed-price) aanbieding uit de markt. In 2011 zijn er een tweetal kavels verkocht met een totale waarde van 2.833.710,-. Zo is er een kavel verkocht aan Shining Star. Tijdens de bouw bleek dat niet alle grond die vrijkwam uit de bouwput geschikt is voor hergebruik op de bouwkavel. Dit was voor de huidige eigenaar aanleiding tot een aanvullend bodemonderzoek. Uit dit onderzoek blijkt dat in vijf van de veertig bodemmonsters, stoffen zijn aangetroffen boven de interventiewaarde van de Wet Bodembescherming. Naar aanleiding daarvan is onderhandeld, hetgeen uiteindelijk tot overeenstemming heeft geleid. In het laatste overleg met eigenaar is op ambtelijk niveau een restitutie op de koopsom overeengekomen van 500.000,-, onder voorbehoud goedkeuring gemeentebestuur. Daarbij is meegewogen dat de omvang van de verontreiniging niet exact bekend is en de kadastrale Herziening grondexploitaties 2012 15

Gemeente Hengelo aantekening blijft (vanwege één spot onder het gebouw). Bovenstaande is besloten in B&W vergadering van 14 februari 2012 (besluit 12G200093). Hierop is in deze tekst geanticipeerd. De sanering van het verkocht terrein aan TNT Post heeft meer gekost dan verwacht (circa 300.000,-). Resultaat Ten opzichte van de herziening 2011 zijn er op enkele punten wijzigingen opgetreden. Hieronder volgt een verschillenanalyse: Verwerving: grondinbreng is op 0,- ingezet Bouw en woonrijp maken: er is een bedrag van 620.000,- toegevoegd aan het bouwrijp maken i.v.m. hoger uitvallen van deze post Rentevoordelen door snelle verkoop en verlenging van de looptijd van 2012 naar 2015 Afdracht reserve grondbedrijf gepland in 2012 Het resultaat op eindwaarde (31.12.2015) bedraagt 945.903,-. De contante waarde per 1 januari 2012 bedraagt 805.544,- (positief). Ten opzichte van 2011 is dit een verbetering van het resultaat van 785.483,-. Risico`s Gezien de saneringsproblematiek waarmee we het afgelopen jaar zijn geconfronteerd blijft de sanering van de nog te verkopen kavels een mogelijk probleem. Per kavel zal goed afgewogen moeten worden welke saneringsmethodes geschikt zijn, de daadwerkelijke kosten van de sanering en of het financieel rendabel is om een kavel te verkopen. 16 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 84: Complex Zuidelijke Havenweg A. Ruimtegebruik In m 2 In % Opdrachtgever : F. Locher Bruto oppervlak Projectleider : G. Koekkoek Netto uitgeefbaar Planeconoom : J. Bekkink Groen en water overig Prijspeil : 01.01.2012 Startdatum : 01.01.2004 B. Programma In m 2 Aantal Einddatum : 31.12.2012 Nog uit te geven: bedrijven 33.139 3 Rentepercentage : 5,50% Uitgegeven: bedrijven 25.838 2 Mutatiedatum : 03-02-2012 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Na 31.12.2011 Nieuwe opzet t/m 2010 in 2011 te realiseren per 01.01.2012 C. Kosten 1. Verwerving 0 0 0 0 2. Bouwrijp maken 531.906 969.748 1.150.252 2.651.906 3. Algemene plankosten 370.468 60.551 83.621 514.640 4. Beheerskosten 102.295 28.061 19.644 150.000 5. BTW 0 0 0 0 6. Afdracht aan Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 258.380 131.920 390.300 7. Afdracht aan Reserve Grondbedrijf 609.986 0 500.000 1.109.986 8. Bodemsanering 0 0 0 0 9. Overige kosten 0 0 0 0 Totaal kosten (I) 1.614.655 1.316.740 1.885.437 4.816.832 D. Bijdragen - Rijkssubsidie 228.064 0-228.064 0 - Provinciale subsidie 0 250.000 0 250.000 - Algemene Dienst 932.560 0 0 932.560 - Reserve Grondbedrijf 208.168 0 0 208.168 - Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 0 0 0 - Overige bijdragen 0 0 0 0 Totaal bijdragen (II) 1.368.792 250.000-228.064 1.390.728 Netto kosten 245.863 1.066.740 2.113.501 3.426.104 E. Opbrengsten - Woningbouw 0 0 0 0 - Bedrijven 0 2.833.710 1.189.200 4.022.910 - Kantoren 0 0 0 0 - Groen 0 0 0 0 Totaal opbrengsten (IV) 0 2.833.710 1.189.200 4.022.910 Nominale eindwaarde -245.863 1.766.970-924.301 596.806 F. Tijdsinvloeden - Rente 170.076-4.168 206.480 372.388 - Kostenindexering 0 0-23.290-23.290 - Opbrengstenindexering 0 0 0 0 Totaal tijdsinvloeden 170.076-4.168 183.190 349.097 Eindwaarde 31.12.2015-75.787 1.762.802-741.111 945.903 Contante waarde 01.01.2012 805.544 Boekwaarde 31.12.2011-1.687.015 Herziening grondexploitaties 2012 17

Gemeente Hengelo Complex Zuidelijke Havenweg: Vergelijk met herziening 2011 Omschrijving Herziening Herziening Verschil actueel 2012 2011 C. Kosten 1. Verwerving 0 1.391.638-1.391.638 2. Bouwrijp maken 2.651.906 2.031.905 620.001 3. Algemene plankosten 514.640 750.000-235.360 4. Beheerskosten 150.000 225.000-75.000 5. BTW 0 0 0 6. Afdracht aan Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 390.300 348.050 42.250 7. Afdracht aan Reserve Grondbedrijf 1.109.986 609.986 500.000 8. Bodemsanering 0 0 0 9. Overige kosten 0 0 0 Totaal kosten (I) 4.816.832 5.356.579-539.747 D. Bijdragen - Rijkssubsidie 0 0 0 - Provinciale subsidie 250.000 250.000 0 - Algemene Dienst 932.560 932.560 0 - Reserve Grondbedrijf 208.168 208.168 0 - Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 0 0 - Overige bijdragen 0 0 0 Totaal bijdragen (II) 1.390.728 1.390.728 0 Netto kosten 3.426.104 3.965.851-539.747 E. Opbrengsten - Woningbouw 0 0 0 - Bedrijven 4.022.910 3.979.613 43.298 - Kantoren 0 0 0 - Groen 0 0 0 Totaal opbrengsten (IV) 4.022.910 3.979.613 43.298 Nominale eindwaarde 596.806 13.762 583.044 F. Tijdsinvloeden - Rente 372.388 21.102 351.286 - Kostenindexering -23.290-10.011-13.279 - Opbrengstenindexering 0 0 0 Totaal tijdsinvloeden 349.097 11.091 338.007 Eindwaarde 945.903 24.852 921.051 Contante waarde 01.01.2012 805.544 20.061 785.483 18 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Toelichting complex 92: Veldkamptunnel In de samenwerkingsovereenkomst Borne-Hengelo d.d. 19 december 2001 is besloten 115 hectare bedrijventerrein te ontwikkelen (100 hectare op grondgebied gemeente Borne en 15 hectare grondgebied gemeente Hengelo). De gezamenlijke ontwikkeling wordt benoemd als Buren waarbij het bedrijventerrein de Veldkamp de eerste fase is. De overige (latere) fasen zijn de Kluft en t Oldhof. De gemeente Hengelo staat financieel garant voor 80/115 van het resultaat van de vastgestelde grondexploitaties. De financiële administratie van de ontwikkeling Buren vindt plaats binnen de gemeente Borne. Enkel de kosten die gemaakt worden in het kader van de realisatie van de Amerikatunnel evenals de kosten die betrekking hebben op medewerkers binnen de gemeente Hengelo die meewerken aan de ontwikkeling Buren zijn verantwoord binnen complex 92. Alle kosten verantwoord binnen complex 92 zullen conform afspraken uit de samenwerkingsovereenkomst Buren worden ingebracht in de gezamenlijke grondexploitatie. Dit houdt in dat de kosten vanuit de gemeente Hengelo worden doorbelast aan de gemeente Borne waar de financiële administratie van de grondexploitatie plaatsvindt. In totaal is op dit moment 6.626.012,- aan kosten verantwoord binnen de gemeente Hengelo. Uiteindelijk zal na realisatie van de ontwikkeling Buren het saldo van complex 92 0,- bedragen. Herziening grondexploitaties 2012 19

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 92: De Veldkamptunnel A. Ruimtegebruik In m 2 In % Opdrachtgever : F. Locher Bruto oppervlak % Projectleider : Openbaar oppervlak % Planeconoom : C. van Steenwijk Netto oppervlak % Prijspeil : 01.01.2012 Startdatum : B. Programma In m 2 Aantal Einddatum : Rentepercentage : 5,50% Nog uit te geven: bedrijven Mutatiedatum : 09.02.2012 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Boekwaarde In 2012 te t/m 2010 in 2011 per 31.12.2011 realiseren C. Kosten 1. Verwerving 312.100 0 312.100 2. Bouwrijp maken 507 0 507 3. Algemene plankosten 600.245 25.064 625.309 4. Beheerskosten 37.931 0 37.931 5. BTW 6. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 7. Realisatie Veldkamptunnel 6.352.959-146.639 6.206.320 8. Overige kosten Totaal kosten (I) 7.303.742-121.575 7.182.167 0 D. Bijdragen - Subsidies 0 850.000 850.000 - Algemene dienst 0 - Reserve Grondbedrijf 0 - Reserve ISV 0 - Ontvangen huren en pachten 0 - Overige bijdragen 21.532 21.532 - Bijdrage grondexploitatie De Veldkamp 646.862 38.561 685.424 26.069 Totaal bijdragen (II) 646.862 910.093 1.556.956 26.069 Netto kosten (I-II = III) -6.656.880 1.031.668-5.625.212 26.069 E. Opbrengsten - Woningbouw - Bedrijven - Kantoren - Overig Totaal opbrengsten (IV) 0 0 0 0 Nominale waarde -6.656.880 1.031.668-5.625.212 26.069 F. Tijdsinvloeden - Rente -601.584-399.216-1.000.800-364.431 - Kostenindexering - Opbrengstenindexering Totaal tijdsinvloeden -601.584-399.216-1.000.800 Eindwaarde 31.12.2011-7.258.464 632.452-6.626.012-6.964.373 Contante waarde 01.01.2012-6.601.301 Boekwaarde 31.12.2011 6.626.012 20 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Toelichting complex 94: Twentekanaal Zuid, locatie Norma Mede ter beperking van de gevolgen van de kredietcrisis heeft de gemeenteraad in 2009 ingestemd met de aankoop van een perceel grond van Thales. Dit met als doel om deze grond bouwrijp te maken en vervolgens in erfpacht uit te geven aan Norma. In 2010 heeft binnen complex 94 de aankoop plaats gevonden van 2,3 hectare voor een bedrag 2,6 miljoen. Vanuit complex 94 is de kosten voor grond inclusief de geraamde kosten voor het bouwrijp maken ( 786.000,-) intern overgeboekt naar het complex in erfpacht gegeven gronden. Het bouwrijp maken is (grotendeels) gerealiseerd in 2012. Voor de grondexploitatie in complex 94 is dit een financieel neutrale transactie. Herziening grondexploitaties 2012 21

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 94: Revitalisering Twentekanaal Zuid: locatie Norma A. Ruimtegebruik In m 2 In % Opdrachtgever : Bruto oppervlak Projectleider : Verharding, groen en water Planeconoom : Netto uitgeefbaar Prijspeil : 01.01.2012 Startdatum : 01.01.2010 B. Programma In m 2 Aantal Einddatum : 31.12.2012 Nog uit te geven: woningen Rentepercentage : 5,50% Nog uit te geven: bedrijven Mutatiedatum : 27.01.2012 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Na 31.12.2011 Nieuwe opzet t/m 2010 in 2011 te realiseren per 01.01.2012 C. Kosten 1. Verwerving 2.679.533 399 2.679.932 2. Bouw- en woonrijp maken (incl. V&T) 391.788 394.320 786.108 3. Algemene plankosten 0 4. Beheerskosten 0 5. BTW 0 6. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 7. Reserve Grondbedrijf 0 8. Bodemsanering 0 9. Overige kosten 67.348 67.348 Totaal kosten (I) 2.679.533 391.788 462.067 3.533.388 D. Bijdragen - Subsidies 0 - Algemene dienst 0 - Reserve Grondbedrijf 0 - Voorziening Stadsvernieuwing 0 - Derden 0 - Ontvangen huren en pachten 0 - Overige bijdragen 0 Totaal bijdragen (II) 0 0 0 0 Netto kosten 2.679.533 391.788 462.067 3.533.388 E. Opbrengsten - Woningbouw 0 - Bedrijven 3.466.041 3.466.041 - Kantoren 0 - Overig 0 Totaal opbrengsten (IV) 3.466.041 0 0 3.466.041 Nominale eindwaarde 786.508-391.788-462.067-67.347 F. Tijdsinvloeden - Rente 0 43.258 24.089 67.347 - Kostenindexering 0 0 - Opbrengstenindexering 0 0 Totaal tijdsinvloeden 0 43.258 24.089 67.347 Eindwaarde 31.12.2012 786.508-348.530-437.978 0 Contante waarde 01.01.2012 0 Boekwaarde 31.12.2011-437.979 22 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Twentekanaal Zuid Norma: Vergelijk met herziening 2011 Omschrijving Herziening Herziening Verschil 2012 2011 C. Kosten 1. Verwerving 2.679.932 2.679.932 0 2. Bouw- en woonrijp maken (incl. V&T) 786.108 786.108 0 3. Algemene plankosten 0 0 0 4. Beheerskosten 0 0 0 5. BTW 0 0 0 6. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 0 0 7. Reserve Grondbedrijf 0 0 0 8. Bodemsanering 0 0 0 9. Reserve Verfraaiing Woon- en werkomgeving 67.348 43.259 24.089 Totaal kosten (I) 3.533.388 3.509.299 24.089 D. Bijdragen - Subsidies 0 0 0 - Algemene dienst 0 0 0 - Reserve grondbedrijf 0 0 0 - Voorziening Stadsvernieuwing 0 0 0 - Derden 0 0 0 - Ontvangen huren en pachten 0 0 0 - Overige bijdragen 0 0 0 Totaal bijdragen (II) 0 0 0 Netto kosten 3.533.388 3.509.299 24.089 E. Opbrengsten - Woningbouw 0 0 0 - Bedrijven 3.466.041 3.466.041 0 - Kantoren 0 0 0 - Overig 0 0 0 Totaal opbrengsten (IV) 3.466.041 3.466.041 0 Nominale eindwaarde -67.347-43.258-24.089 F. Tijdsinvloeden - Financieringskosten 67.347 43.258 24.089 - Kostenindexering 0 0 0 - Opbrengstenindexering 0 0 0 Totaal tijdsinvloeden 67.347 43.258 24.089 Eindresultaat 0 0-0 Contante waarde 01.01.2012 0 0-0 Herziening grondexploitaties 2012 23

Gemeente Hengelo 24 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Toelichting complex 103: Waterpark Veldwijk Noord Het Waterpark Veldwijk Noord is één van de belangrijkste entrees aan het spoor aan de oostzijde van Hengelo en valt binnen het herstructureringsgebied Veldwijk Noord. Het Waterpark maakte onderdeel uit van de ontwikkelvisie "Stad en Milieu Zuidelijke Spoorzone. Het belang van wijkgroen en met name de behoefte aan parkgroen voor de wijk wordt benadrukt in deze visie. De waterhuishouding wordt gebaseerd op het principe van afkoppelen waardoor in het park ruimte moet worden gevonden voor retentie. Verder zal de waterhuishouding in de ontwikkelvisie als structurerend element worden gehanteerd. De invulling zoals opgenomen in de nota van uitgangspunten Veldwijk Noord Plus (zoals vastgesteld door de Raad op 1 juli 2009) sluit aan bij de ontwikkelvisie "Stad en Milieu Zuidelijke Spoorzone" door de gewenste voorzieningen op te nemen in het waterpark, de parkachtige opzet van het waterpark, de reservering van het water in het waterpark, het behoud van de rijksmonumenten en de toegankelijkheid en openbaarheid van het parkgebied. Het park wordt tevens de centrale plek voor de huisvesting van de brede school annex multifunctionele accommodatie. Met het vastgestelde exploitatieplan worden de volgende doelen nagestreefd: 1. Een goede ruimtelijke kwaliteit van de ontwikkeling door het stellen van locatie-eisen; 2. Een juiste uitvoering van werken die nodig zijn om te komen tot de hiervoor genoemde kwaliteit door het stellen van regels voor het uitvoeren van werken en werkzaamheden; 3. Een eerlijke verdeling van kosten en baten van de grondexploitatie. Op 10 november 2009 zijn het exploitatieplan en het bestemmingsplan voor het Waterpark vastgesteld door de Raad. Tegen het bestemmingsplan en exploitatieplan is bezwaar gemaakt. Uiteindelijk heeft dat bezwaar geresulteerd in een procedure bij de Raad van State. Op 15 juni 2011 heeft de Raad van State het beroep tegen het bestemmingsplan en exploitatieplan ongegrond verklaard. In 2008 is gestart met de onderhandelingen met de eigenaren over de verwerving van de gronden. Omdat het niet is gelukt om de benodigde gronden minnelijk te verkrijgen, heeft op 27 april 2010 de Gemeenteraad besloten om over te gaan tot de administratieve onteigening van delen van het plangebied teneinde zeker te stellen dat de gemeente kan beschikken over de gronden van het watertorenpark. Op 27 december is per Koninklijk Besluit beschikt over de goedkeuring van het besluit van de Gemeenteraad van 27 april 2010. Door het onherroepelijk worden van het bestemmingsplan op 15 juni 2011 is de weg vrij te starten met de juridische onteigeningsprocedure, daarom heeft het college besloten op 28 juni 2012 te starten met de juridische onteigening. Herziening grondexploitaties 2012 25

Gemeente Hengelo Op 21 december 2011 heeft de rechtbank het verzoek van de gemeente, voordat de onteigeningsprocedure aanhangig is gemaakt, om een rechter commissaris, alsmede een drietal deskundigen te benoemen gehonoreerd. Op 9 maart 2012 zal er daarom een plaatsopneming plaatsvinden waar de ligging en de gesteldheid van de onroerende zaken beoordeeld wordt. De verwachting is dat de gemeente, zonder tegenslagen, in mei 2012 kan beschikken over de gronden. De gemeente moet (na inwerkingtreding) ten minste eenmaal per jaar het exploitatieplan herzien. Op 15 juni 2011 is het exploitatieplan in werking getreden, dus moet voor 15 juni 2012 deze herziening zijn vastgesteld. Voor het aanpassen van het exploitatieplan zijn twee wettelijke soorten herzieningen te onderscheiden: a. Herziening van niet structurele onderdelen; b. Herziening die (mede) structurele onderdelen betreft. Om te voorkomen dat een herziening van het exploitatieplan leidt tot onnodige procedures zijn herzieningen van niet structurele wijzigingen vrijgesteld van een verplichte voorbereidingsprocedure en is er geen bezwaar en beroep mogelijk. Er is sprake van een niet structurele herziening voor zover die herziening betrekking heeft op: Uitwerking van detaillering van kosten en opbrengsten; Aanpassingen van de ramingen met inachtneming van de in het exploitatieplan aangegeven methoden van indexering; Vervanging van de ramingen van de gemeentelijke kosten door gerealiseerde kosten. In andere gevallen is er sprake van een structurele wijziging. Omdat een subsidie van de provincie beschikt is en er voor die subsidie kosten gemaakt moeten worden is er sprake van een structurele wijziging. Dat houdt in dat de gemeente de uitgebreide openbare voorbereidingsprocedure moet gaan volgen en dat belanghebbenden rechtstreeks beroep in kunnen stellen. De belangrijkste wijzigingen t.o.v. het vastgestelde exploitatieplan van 2009 zijn de volgende: Bij de verwerving is de kostenindexering toegepast, waardoor de verwerving is toegenomen. Daarnaast kan een van de percelen (minnelijk) verworven worden voor een minimale meerprijs. Deze stijging is meegenomen in de kostenopzet. Voordeel daarvan is dat er geen kosten voor de onteigening van dat deel hoeven te worden gemaakt. Er zijn licht gestegen kosten voor de bodemonderzoeken, doordat er meer bodemonderzoeken zijn gedaan. Daardoor er meer inzicht is daalt de inschatting van de kosten voor het bodemonderzoek met 100.000. De kosten voor het bouw- en woonrijp maken vallen ongeveer 300.000 hoger uit, doordat er een subsidie is verkregen waardoor er tevens extra kosten gemaakt moeten worden. De plankosten (incl. VTU) zijn licht gestegen, maar binnen de marge van de indexering. Het onvoorzien is toegenomen met de indexering. 26 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Doordat er een subsidie toegekend is, stijgen de bijdragen met ongeveer 3 ton. De tijdsinvloeden verbeteren met ongeveer 2 ton, doordat de indexeringen al verwerkt zijn in de cijfers en de inschatting van de rentekosten dalen. Deze dalen omdat nu ingeschat is dat de kosten en opbrengsten korter na elkaar worden gerealiseerd. Per saldo is het resultaat ongeveer gelijk gebleven. Herziening grondexploitaties 2012 27

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex waterpark A. Ruimtegebruik In m 2 In % Opdrachtgever F. Locher Bruto exploitatiegebied 64.101 100,0% Projectleider K. van Ekeris Verharding 5.118 8,0% Planeconoom F. Kosters Groen en water 45.233 70,6% Netto oppervlak 13.492 21,0% Prijspeil 1-01-12 Startdatum 1-01-09 B. Programma In m 2 Aantal Einddatum 31-12-13 Nog uit te geven: woningbouw 13.492 6.500 Rentepercentage 5,5% Nog uit te geven: overig n.v.t. n.v.t. Mutatiedatum Looptijd 2 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Te realiseren Nieuwe opzet t/m 2010 in 2011 na 31.12.2011 per 01.01.2012 C. Kosten 1. Raming van inbengwaarden 0 0 2.224.454 2.224.454 2. Onderzoekskosten 8.520 0 52.500 61.020 3. Bodemsanering en grondwerken 0 13.152 597.845 610.997 4. Bouw en woonrijpmaken 0 0 1.258.526 1.258.526 5. Maatregelen, plannen besluiten en rechtshandelingen 0 0 0 0 6. Kosten m.b.t. gronden buiten het exploitatiegebied 0 0 65.000 65.000 7, Kosten voor toekomstige grondexploitaties 0 0 0 0 8. VTU kosten 39.207 4.657 466.504 510.368 9. Opstellen van ruimtelijke plannen 40.300 54.996 17.082 112.378 10. Ontwerpcompetities 0 0 0 0 11. Gemeentelijke apparaatskosten 236.964 25.089 288.069 550.121 12. Kosten tijdelijk beheer 0 0 0 0 14. Kosten btw 0 0 0 0 12. Onvoorzien 0 0 265.274 265.274 Totaal kosten (I) 324.991 97.893 5.235.253 5.658.137 D. Bijdragen 1. Bijdragen en subsidies van gemeente 0 0 1.732.765 1.732.765 2. Bijdragen en subsidies van derden 0 0 3.032.744 3.032.744 3. Bijdragen toekomstige exploitaties 0 0 0 0 Totaal bijdragen (II) 0 0 4.765.510 4.765.510 Netto kosten (I-II = III) 324.991 97.893 469.744 892.628 E. Opbrengsten 1. Uitgifte van gronden binnen het exploitatiegebied 0 0 1.170.000 1.170.000 Totaal opbrengsten (IV) 0 0 1.170.000 1.170.000 Nominale eindwaarde -324.991-97.893 700.256 277.372 F. Tijdsinvloeden - Rente -6.789-18.248-76.935-101.972 - Kostenindexering 0 0-66.725-66.725 - Opbrengstenindexering 0 0 43.319 43.319 Totaal tijdsinvloeden -6.789-18.248-100.341-125.378 Eindwaarde 31.12.2012-331.780-116.141 599.916 151.995-447.921 Resultaten Datum Geïndexeerd Niet geïndexeerd Eindwaarde 31-dec-13 151.995-316.088 Contante waarde 1-01-12 136.560-283.990 Boekwaarde 1-01-12 447.921 28 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Omschrijving Te realiseren Nieuwe opzet Verschil na 31.12.2011 per 01.01.2012 C. Kosten 1. Raming van inbengwaarden 2.224.454 2.001.515 222.939 2. Onderzoekskosten 61.020 55.000 6.020 3. Bodemsanering en grondwerken 610.997 702.675-91.679 4. Bouw en woonrijpmaken 1.258.526 975.216 283.310 5. Maatregelen, plannen besluiten en rechtshandelingen 0 0 0 6. Kosten m.b.t. gronden buiten het exploitatiegebied 65.000 65.000 0 7, Kosten voor toekomstige grondexploitaties 0 0 0 8. VTU kosten 510.368 518.916-8.548 9. Opstellen van ruimtelijke plannen 112.378 83.400 28.978 10. Ontwerpcompetities 0 0 0 11. Gemeentelijke apparaatskosten 550.121 490.426 59.695 12. Kosten tijdelijk beheer 0 0 0 14. Kosten btw 0 0 0 12. Onvoorzien 265.274 219.658 45.616 Totaal kosten (I) 5.658.137 5.111.806 546.331 D. Bijdragen 1. Bijdragen en subsidies van gemeente 1.732.765 1.826.193-93.428 2. Bijdragen en subsidies van derden 3.032.744 2.603.807 428.937 3. Bijdragen toekomstige exploitaties 0 0 0 0 Totaal bijdragen (II) 4.765.510 4.430.000 335.510 Netto kosten (I-II = III) 892.628 681.806 E. Opbrengsten 1. Uitgifte van gronden binnen het exploitatiegebied 1.170.000 1.170.000 0 0 Totaal opbrengsten (IV) 1.170.000 1.170.000 0 Nominale eindwaarde 277.372 488.194-210.821 F. Tijdsinvloeden - Rente -101.972-171.400 69.428 - Kostenindexering -66.725-211.543 144.818 - Opbrengstenindexering 43.319 47.268-3.949 Totaal tijdsinvloeden -125.378-335.675 210.297 Eindwaarde 31.12.2012 151.995 152.519-524 Herziening grondexploitaties 2012 29

Gemeente Hengelo 30 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Toelichting Buren: De Veldkamp De Veldkamp is het bedrijventerrein dat de gemeenten Borne en Hengelo gezamenlijk ontwikkelen. In de samenwerkingsovereenkomst Buren is vastgesteld dat de gemeente Borne voor 35/115 en de gemeente Hengelo voor 80/115 financieel risico draagt. Resultaat: Het resultaat van de herziene grondexploitatie 2012 is 31.360.348 negatief (op eindwaarde 31.12.2024). De contante waarde van het voorzienbaar tekort bedraagt 16.631.062 per 1 januari 2012. Het resultaat op contante waarde is daarmee 1.033.562 verslechterd ten opzichte van vorig jaar. Conform de samenwerkingsovereenkomst Buren komt 80/115 van het tekort voor rekening van de gemeente Hengelo. Ten laste van de reserve van het grondbedrijf is binnen de gemeente Hengelo een voorziening van 10.850.435 getroffen (80/115). Looptijd en indexering De looptijd van het project is verlengd van 31.12.2021 tot 31.12.2024. Deze verlenging vindt zijn oorzaak in de huidige economische omstandigheden en het niet realiseren van de geprognosticeerde verkopen in 2011. Het is hierdoor niet reëel is vast te houden aan het uitgiftetempo van het bedrijventerrein zoals in de grondexploitatie was opgenomen. De indexering van kosten en opbrengsten per 01.01.2012 en 01.01.2013 is 0%. Dit betekent dat verwacht wordt dat de kosten en grondprijzen de komende twee jaar niet zullen stijgen. Dit is één extra jaar ten opzichte van de herziene grondexploitatie van 2011. Per 01.01.2014 tot het einde van looptijd is de opbrengstenindexering 2% en de kostenindexering 2,5%. In de herziene grondexploitatie van 2011 werd een kostenindexering van 2% gehanteerd. De verlenging van de looptijd van het project met als gevolg het uitfaseren van kosten en opbrengsten en de aanpassing van kosten- en opbrengstenindexering vormen de oorzaken van de verslechtering van het resultaat van de grondexploitatie Verwerving Conform verwachting zijn alle gronden binnen het plangebied van de Veldkamp in 2011 verworven. In tegenstelling tot eerdere verwachtingen heeft geen onteigening plaatsgevonden. Alle aankopen verricht door middel van het sluiten van een minnelijke overeenkomst. Civieltechnische kosten In 2011 zijn sloopwerkzaamheden verricht en is de tweede fase van het bouwrijp maken afgerond. Een groot gedeelte van de Veldkamp is hiermee geschikt voor uitgifte. Afhankelijk van het Herziening grondexploitaties 2012 31

Gemeente Hengelo uitgiftetempo zullen de werkzaamheden voor het woonrijp maken van de eerste en tweede fase worden uitgevoerd. De resterende sloopwerkzaamheden zullen in 2012/2013 worden uitgevoerd. Door de verlenging van de looptijd zal de derde fase van het bouw- en woonrijp maken op een later moment worden uitgevoerd (vanaf 2017). De verwachting is dat de komende periode niet tot nauwelijks werkzaamheden ten aanzien van het bouwrijp maken uitgevoerd zullen worden. De totale kosten voor bouw en woonrijp maken binnen de grondexploitatie zijn gelijk gebleven. Plankosten De plankosten binnen de herziene grondexploitatie 2012 zijn met circa 135.000 verlaagd ten opzichte van de herziene grondexploitatie van 2011. In 2011 zijn minder plankosten gemaakt dan verwacht. Tunnel in de Amerikalaan: De werkzaamheden met betrekking tot de tunnel in de Amerikalaan zijn in 2011 afgerond en financieel afgerekend. Op basis van de financiële eindafrekening liggen de totale investeringkosten van de tunnel in de verlengde Amerikalaan circa 150.000 lager dan werd aangenomen in de herziene grondexploitatie 2011. Opbrengsten: In de herziene grondexploitatie 2011 werd ervan uitgegaan dat een gedeelte van het bedrijventerrein door een private partij zou worden uitgegeven. Door het sluiten van een minnelijke verwervingsovereenkomst van alle gronden kan de gemeenten het gehele bedrijventerrein zelf uitgeven. Vanwege de huidige economische omstandigheden is de uitgifteperiode met drie jaar verlengd. Hierdoor ontstaat een reëler, doch ambitieus, uitgiftetempo binnen de grondexploitatie van de Veldkamp. In 2011 hebben geen verkopen plaatsgevonden. Hiermee is niet voldaan aan de verwachtingen binnen de herziene grondexploitatie 2011. De verkoopinspanningen in 2011 dragen er wel toe bij dat er een reële verwachting is dat in 2012 een aantal kavels uitgegeven zal worden. 32 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht Buren: De Veldkamp A. Ruimtegebruik Opdrachtgever : Hengelo/Borne Exploitatiegebied 562.990 100,0% Projectleider : E. Praas Verharding 83.674 14,9% Planeconoom : V. Kraster Water 33.159 5,9% C. van Steenwijk Wadi's en groen 159.126 28,3% Prijspeil : 01.01.2012 Netto uitgeefbaar 287.031 51,0% Startdatum : 01.01.2005 B. Programma In m 2 Aantal Einddatum : 31.12.2024 Nog uit te geven: bedrijven 287.031 Rentepercentage : 5,0% Nog uit te geven: overig 0 Mutatiedatum : 17.02.2012 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Na 31.12.2011 Nieuwe opzet t/m 2010 in 2011 te realiseren per 01.01.2012 C. Kosten 1. Verwerving 22.064.867 2.659.699 172.145 24.896.710 2. Slopen en saneren 517.029 63.757 83.413 664.199 3. Bouw en Woonrijp maken 3.467.578 85.401 4.889.228 8.442.206 4. Kabel en Leidingen 641.814 2.020 247.850 891.684 5. Algemene Plankosten 3.925.649 355.744 1.915.799 6.197.193 6. Niet terugvorderbare b.t.w. 18.156 0 0 18.156 7. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 0 0 0 8. Verlengde Amerikalaan 0 0 6.994.501 6.994.501 Totaal kosten (I) 30.635.093 3.166.621 14.302.935 48.104.648 D. Bijdragen 1. Subsidies 19.361 87.890 0 107.251 2. Algemene dienst 0 0 0 0 3. Reserve Grondbedrijf 0 0 0 0 4. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 0 0 0 5. Ontvangen huren en pachten 69.695 3.814 0 73.508 6. Overige bijdragen 0 0 0 0 Totaal bijdragen (II) 89.056 91.704 0 180.760 Netto kosten (I-II = III) 30.546.037 3.074.917 14.302.935 47.923.889 E. Opbrengsten 1. Bedrijvigheid 1.490.833 0 44.858.664 46.349.497 2. Overig 367.162 0 420.366 787.528 Totaal opbrengsten (IV) 1.857.995 0 45.279.030 47.137.025 Nominale eindwaarde (IV-III) -28.688.041-3.074.917 30.976.095-786.863 F. Tijdsinvloeden - Rente -7.085.735-1.868.590-25.156.329-34.110.654 - Kostenindexering -1.198.557-1.198.557 - Opbrengstenindexering 4.735.726 4.735.726 Totaal tijdsinvloeden -7.085.735-1.868.590-21.619.159-30.573.484 Eindresultaat 31.12.2024-35.773.777-4.943.507 9.356.936-31.360.348 Boekwaarde 40.717.284 Contante waarde 01.01.2012-16.631.062 Deel gemeente Hengelo 70% -11.569.434 Deel gemeente Borne 30% -5.061.628 Herziening grondexploitaties 2012 33

Gemeente Hengelo De Veldkamp: vergelijk met herziene Grondexploitatie 2011 en 2012 Omschrijving Herziening Herziening Verschil 2012 2011 C. Kosten 1. Verwerving 24.896.710 24.620.849-275.861 2. Slopen en saneren 664.199 678.692 14.493 3. Bouw en Woonrijp maken 8.442.206 8.449.437 7.231 4. Kabel en Leidingen 891.684 891.684-0 5. Algemene Plankosten 6.197.193 6.332.695 135.502 6. Niet terugvorderbare b.t.w. 18.156 18.156 0 7. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 0 0 8. Verlengde Amerikalaan 6.994.501 6.745.826-248.675 Totaal kosten (I) 48.104.648 47.737.339-367.309 D. Bijdragen 1. Subsidies 107.251 76.286 30.965 2. Algemene dienst 0 0 0 3. Reserve Grondbedrijf 0 0 0 4. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 0 0 5. Ontvangen huren en pachten 73.508 69.695 3.813 6. Overige bijdragen 0 375.000-375.000 Totaal bijdragen (II) 180.760 520.981-340.221 Netto kosten (I-II = III) 47.923.889 47.216.358-707.531 E. Opbrengsten 1. Bedrijvigheid 46.349.497 45.355.102 994.395 2. Overig 787.528 756.732 30.796 Totaal opbrengsten (IV) 47.137.025 46.111.834 1.025.191 Nominale eindwaarde (IV-III) -786.863-1.104.524 317.661 F. Tijdsinvloeden - Rente -34.110.654-26.938.004-7.172.650 - Kostenindexering -1.198.557-558.769-639.788 - Opbrengstenindexering 4.735.726 3.194.615 1.541.111 Totaal tijdsinvloeden -30.573.484-24.302.158-6.271.326 Eindresultaat -31.360.348-25.406.682-5.953.666 per 01.01.2024 per 01.01.2021 Contante waarde per 01.01.2011-14.854.761 Gedeelte gemeente Hengelo 70% -10.333.747 Gedeelte gemeente Borne 30% -4.521.014 Contante waarde per 01.01.2012-16.631.062-15.597.499-1.033.563 Gedeelte gemeente Hengelo 70% -11.569.434-10.850.434-719.000 Gedeelte gemeente Borne 30% -5.061.628-4.747.065-314.563 34 Herziening grondexploitaties 2012

Gemeente Hengelo Toelichting Businesspark XL De gemeentelijke planning ten behoeve van de vaststelling van de jaarrekening - en daarmee herzieningen van de grondexploitaties - lopen niet synchroon met herziening van het Businesspark XL. Op het moment van dit schrijven is een concept grondexploitatie gereed, waarvan het resultaat bijna hetzelfde bedraagt als in 2011. Op basis van de laatst bekende grondexploitatie is door de gemeente Hengelo een voorziening getroffen. De jaarstukken zullen ter vaststelling per 25 juni 2012 aan het Algemeen Bestuur worden aangeboden. Via de jaarstukken legt het Dagelijks Bestuur verantwoording af over de realisatie van de vastgestelde beleidsvoornemens (begroting 2011). Op basis hiervan kan het Algemeen Bestuur beoordelen of het Dagelijks Bestuur in overeenstemming met de in begroting gestelde kaders heeft geopereerd. De jaarrekening wordt om die reden jaarlijks ter goedkeuring voorgelegd aan de accountant. De volgende stukken kunnen dan worden vastgesteld Jaarstukken 2011 (waaronder ook grondexploitatie, risicoanalyse); Verlenen decharge aan het Dagelijks Bestuur; Kennis te nemen van accountantsverklaring. De treffen voorziening bedraagt per 1-1-2012 2.019.126,- (23% van het totale resultaat). Herziening grondexploitaties 2012 35