Technische presentatie 1 maart 2016

Technische presentatie 1 maart 2016 a) Motie verkamering 1. Wat zijn de cijfers? 2. Wat is de ontwikkeling? 3. Procesbeschrijving b) Technische presentatie Startnotitie 1. Dominante trends voor steden 2. Waar komen we vandaan? 3. Effecten van de crisis op de woningmarkt 4. Belangrijkste facts & figures Delft en de Regio 5. Belangrijkste facts & figures Kennisstad 6. Belangrijkste facts & figures Delft: Solidair

Motie M-35: Verkamering in beeld Verzoekt het College: In beeld te brengen hoeveel eengezinswoningen zijn verkamerd, en of het beeld klopt dat de verkamering de laatste jaren toeneemt; In kaart te brengen hoe eventueel ook in Delft het verkameren kan worden gereguleerd

Waarom deze startnotitie College wordt opgedragen: - In februari 2016 een startnotitie aan te bieden waarover de gemeenteraad het debat kan voeren; - Relevante partijen in vastgoed te betrekken bij de totstandkoming en hun rol in de startnotitie te beschrijven; - Wenselijkheid bezien om meer stimuleringsmaatregelen in te voeren, zoals de restschuldlening van SVn (onderwaterhypotheek); - Aan te geven langs welke route de voorraad sociale huurwoningen zal afnemen tot 30% en hoe op regionaal niveau het gewenste evenwicht in de woningvoorraad (idealiter) bereikt wordt; - Nieuwe ontwikkelingen ook de gewenste (kwalitatieve) ontwikkeling van de bestaande voorraad aandacht te geven.

Dominante trends voor steden De stad is in opkomst - niet alle steden groeien en kennen hoge bevolkingsgroei Economie en arbeidsmarkt in transitie - woningmarkt vervult functie voor arbeidsmarkt Samenleving in beweging - vergrijzing, vergroening & internationaler Technologische innovatie en de informatiesamenleving - nieuwe vormen van mobiliteit Energietransitie en verduurzaming - decentraal energie opwekken Veranderende vraag naar ruimte - decentralisatie wonen/zorg, kantoren, winkels, revitalisering binnensteden Nieuwe verhoudingen - meer horizontale netwerkstructuren

Waar komen we vandaan? Resultaten uit het verleden bieden geen garanties voor de toekomst Juist nu een nieuwe woonvisie

Ontwikkeling Nederlandse woningmarkt Rol particuliere huursector Modale woningen Nederland 2010 Eigen woningbezit: 58% Particuliere huur: 10% Sociale huur: 32% Haaglanden 2010 Eigen woningbezit: 51% Particuliere huur: 25% Sociale huur: 24% Delft 2010 2015 Eigen woningbezit: 40% 38% Particuliere huur: 7% 13% Sociale huur: 53% 50%

Waar komen we vandaan? 1. Geografische uitbreiding van de stad Delft afgenomen 2. Dichtgroeien van regio (ruimtelijke afstemming) 3. Regionale afstemming van uiterst belang (woonmilieus, doelgroepen) 4. Sterke verwevenheid woonstad Delft met de regio is niet nieuw 5. Belangrijk om onderscheidend profiel als stad te (be-)houden 6. Middeldure huur (modale woningen) segment beperkt, in Delft verwaarloosbaar

40000 Woningbouwproductie: het gaat weer beter Aantal a nta verkochte l ve nieuwbouw r ko c hte woningen Nederland (bron: NVM) 1200 35000 1000 30000 800 25000 20000 600 15000 400 10000 200 5000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Opgeleverde koopwoningen (nieuwbouw) Opleveringen (CBS) huur/koop nnb Geplande start bouw koopwoningen Aantal transacties koopwoningen totaal A a n t a l v e r k o c h t e n i e u w b o u w A a n t a l v e r k o c h t e e n i n p r o d u c t i e g e n o m e n W o n i n g e n N e d e r l a n d ( b r o n : N V M ) D e l f t s e w o n i n g e n ( b r o n : w o n i n g m o n i t o r D e l f t ) A a n t a l v e r k o c h t e

1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009-I 2009 2010-I 2010 2011-I 2011 2012-I 2012 2013-I 2013 2014-I 2014 Prijsontwikkeling Delft en de regio s (bron: NVM) 300 250 Delft Regio Rotterdam Regio Den Haag Regio Westland 300 250 Delft, transactieprijs (* 1.000) Nederland, transactieprijs (* 1.000) 200 200 150 150 100 100 50 50 0 0

Vraag naar wonen: krimp & groei

Vertrouwen & investeringsbereidheid beleggers

Effecten woningmarktcrisis 1. Woningmarktcrisis pas later effect op Delftse woningmarkt 2. Effecten van de crisis relatief bescheiden (m.n. in koopmarkt) 3. Hoge sociale sector zorgt voor ander risicoprofiel (Vestia, verhuurdersheffing) 4. Snel herstel, waardeontwikkeling Delft blijvend 5. Delftse prijzen boven Nederlands gemiddelde 6. Delft blijft in toppositie investeringsbereidheid beleggers 7. Slimme groei: Delft behoort (nog) tot 55 kansrijke gemeenten in Nederland door ligging en voorzieningen in een competatief cluster 8. Delft groeit door

Technische presentatie 1. Dominante trends voor steden 3. Waar komen we vandaan? 4. Effecten van de crisis op de woningmarkt 5. Belangrijkste facts & figures Delft en de Regio 6. Belangrijkste facts & figures Kennisstad 7. Belangrijkste facts & figures Delft: Solidair

Facts regio Sociale overwaarde Delft Zelfstandige woningvoorraad naar eigendom, per gemeente in de regio Haaglanden, 2012 19

Facts regio Sociale overwaarde Delft 20

Facts regio Concerns en lokale gebondenheid 21

Delft in regio conclusie 1. Delftse voegt naar verhouding, ook excl. studentenwoningen, relatief de meeste sociale woningen toe in regio 2. Buurgemeenten presteren tov. 2011 veel beter -> ongedeelde regio 3. Delft heeft itt. andere regiogemeenten géén lokaal gebonden corporatie. Versnipperde eigendomssituatie. Grootste corporatie (34%) is landelijk opererend DUWO 4. Hoogste aandeel goedkoopste verhuringen in regio ook gecorrigeerd voor studentenaandeel 5. Marktaandeel koop het kleinst, sociaal het grootst in regio

Delft in het hart van de Metropoolregio Doelgroepen Vanuit kennisstad en solidaire stad Doelstelling Delft en de regio zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Delft heeft de regio veel te bieden, maar heeft de regio ook nodig om als stad optimaal te functioneren. Samenwerking cruciaal 1. Ongedeelde regio 2. Arbeidsmobiliteit 3. Vergroten concurrentiekracht kennisregio Vraagstukken Samen met de regionale partners ontwikkelen van een strategie om de gaten in de woonmilieus te dichten Optrekken met corporaties en andere investerende partners op regionaal niveau Afstemming met andere dossiers zoals de investeringsagenda

Kennisstad Pendelstromen 25

Kennisstad Effect aansluiting arbeidsmarkt - woningmarkt Kennisstad Relatie woningmarkt vs. opleidingsniveau 20% 24% 26% 27% 27% 32% 35% 36% 48% 26

Facts Delft kennisstad In Delft wonende studenten 27

Kennisstad conclusie 1. Delfts woningprofiel is niet afgestemd op (potentieel) socio-economisch profiel 2. Verwachte groei studenten (voor groot deel internationaal), en hiermee ook mensen die op de universiteit werken en andere kenniswerkers 3. Delft kent veel/levendige pendelstromen met Haaglandse regio, enkele kernen in Rotterdamse regio en kennissteden buiten MRDH 4. Anderhalf jaar na afstuderen woont 23% nog in Delft 5. Meeste studenten verliest Delft aan Den Haag, Amsterdam en het buitenland (11%), veel blijven in MRDH regio wonen 6. Delft heeft laag percentage talent/high-potentials dat in Delft blijft wonen t.o.v. andere studentensteden (23%)

Delft kennisstad Doelgroepen Studenten Afgestudeerden Kenniswerkers middeninkomens Doelstelling De woningmarkt moet beter gaan passen bij de arbeidsmarkt. Excellente kwaliteit en onderscheidende woonmilieus. 1. Groei studenten faciliteren met goede balans 2. Talenten binden aan de stad 3. Delft als internationale stad op de kaart

Verdeling sociaal naar buurt en stapeling 31

Eerste scenario berekening (contour) huidige situatie 1-1-2015 toekomstige situatie 1-1-2025 volgens berekening O&S planning 1-1-2015 inwoners woningen inwoners woningen nieuwbouw verkoop sociaal 101.044 totaal 49.199 100,0% 108.470 totaal 54.009 100,0% 4.810 0 sociaal alg 18.769 38,1% sociaal alg 17.064 31,6% 295-2.000 50% 43% sociaal student 5.734 11,7% sociaal student 5.983 11,1% 249 overig huur alg 6.129 12,5% overig alg 6.691 12,4% 562 overig huur student 24 0,0% overig student 1.041 1,9% 1.017 koop 18.543 37,7% koop 23.230 43,0% 2.687 2.000 bezetting 2,05 bezetting 2,01 32

Delft Solidair conclusie 1. Delftse woningmarkt gaat naar Nederlands gemiddelde bij voortzetting huidig beleid (50% sociaal naar 43% sociaal) 2. Corporaties verkopen woningen (bedrijfsvoering belangrijke reden) 3. Bufferfunctie particuliere sector blijft marginaal (13 -> 14%) 4. Er is een verband tussen hoge % sociaal in wijken en stapeling van gebruik voorzieningen 5. Er zijn enkele wijken/buurten die bijna geheel uit sociale woningen bestaan 6. Delft 8 corporaties, waarvan 4 daadwerkelijk in Delft/regio actief 7. Geen enkele wijk kent een natuurlijke sociale huisbaas : eigendom van corporaties verdeeld over de wijken 8. Delftse sociale voorraad is klein (93% <90m2) en bevindt zich aan onderkant spectrum Haaglanden, ook gecorrigeerd op studentenwoningen 9. Delftse sociale woningen hebben lage kwaliteit qua duurzaamheid (EI = 1,88 -> Nederland & Haaglanden: 1,70 resp. 1,80) 10. Delftse sociale voorraad is goedkoopst. Hoogste % woningen (22%) onder kwaliteitskortingsgrens in Haaglanden, ook gecorrigeerd op studentenwoningen 11. Weinig kansen/woningen voor midden- en hogere inkomensgroepen

Solidaire stad Doelgroepen Lage inkomens, kwetsbare groepen, ouderen, net afgestudeerden Doelstelling Voldoende aanbod en efficiënte inzet sociale woningvoorraad. Ook voor afgestudeerden met een (bij de start van hun carrière) lager inkomen 1. Voldoende en efficiënte inzet 2. Transformatie 3. Evenwichtige, gemengde krachtige wijken

Delft pakt door: samen aan de slag Doelgroep Van vastgoedeigenaren tot bewoners, maatschappelijke organisaties en overheden Doelstelling Inzet op duurzame partnerschappen, investeringskansen mobiliseren. Verleiden, faciliteren en stimuleren zijn sleutelwoorden. Voortbouwen op advies commissie Deetman. De Woonvisie moet symbool zijn voor Delftse manier van werken. We zijn als gemeente duidelijk wat we zelf willen en doen, faciliteren onze partners en maken afspraken voor programmering en uitvoering. We werken op het niveau van de buurt, de stad en de regio. We verbinden de schaalniveaus en de partners. Werken met de Delftse aanpak binnen de metropoolregio Rotterdam Den Haag Volgende stappen: Maart: gesprekken met onze investerende partners in de stad (corporaties, ontwikkelaars, maatschappelijke organisaties, bewoners en kennispartners). April: concept woonvisie. Mei woonvisie naar College.