2017 Voorjaarsnota VOORWOORD Voor u ligt de voorjaarsnota 2017. Zoals u gewend bent wordt de voorjaarsnota gelijktijdig in procedure gebracht met de jaarrekening 2016 en de kadernota 2018. Zo heeft u (in)zicht op alle relevante ontwikkelingen die van invloed zijn op de financiële positie van onze gemeente. Voor 2017 is bij het vaststellen van de begroting een resultaat in beeld gebracht van 6.600,--positief. Dit resultaat wordt met de bijstellingen uit deze voorjaarsnota neerwaarts bijgesteld; we verwachten een negatief begrotingsresultaat van een kleine 38 duizend euro. Daarnaast is voor incidentele bijstellingen een bedrag aan de algemene reserve vrij aanwendbaar onttrokken van 53.000,--. Dit verslechterde resultaat wordt veroorzaakt door voornamelijk autonome ontwikkelingen en kostenstijgingen. Vanwege dit verslechterde perspectief hebben wij ons in aanloop naar deze voorjaarsnota beraden op maatregelen die het geprognosticeerde tekort kunnen beheersen en zo mogelijk terugdringen. Het management is verzocht dit verder uit te werken en zo mogelijk aan te vullen. Deze maatregelen zullen we beoordelen met betrekking tot hun doorwerking in meerjarenperspectief. Het resultaat van deze maatregelen voor het lopende jaar en de eventuele consequenties voor de meerjarenbegroting rapporteren we in de najaarsnota. Het structurele meerjarenbeeld vraagt om fundamentele keuzes. In de kadernota 2018 gaan we in op de aanpak en maatregelen die naar ons oordeel noodzakelijk en uitlegbaar zijn. 1
FINANCIEEL Het geprognosticeerde begrotingstekort 2017 bedraagt na verwerking van de voorjaarsnota 37.650,-- en is als volgt opgebouwd: Saldo primaire begroting 2017: 6.600 V 1 e -begrotingswijziging - amendementen en moties - V 2 e -begrotingswijziging - voorjaarsnota 44.250 N Saldo begroting 2017 na wijziging: 37.650 N Meerjarenbegroting Saldo begroting 2017 6.600 28.200 160.900 165.700 Totaal lasten exploitatie -97.250-108.802-105.740-103.953 Totaal dekkingsmiddelen verrekening reserves 53.000 Saldo exploitatie bijstellingen -44.250-108.802-105.740-103.953 Saldo begroting 2017-37.650-80.602 55.160 61.747 Achtereenvolgens wordt in deze voorjaarsnota aandacht besteed aan: Voortgangsrapportage 2017 A Per programma c.q. paragraaf de relevante mutaties in de exploitatie B Bijstelling ramingen 2017 C Stand van zaken investeringen 2017 D Mutaties van inzetbare reserves en voorzieningen Advies. A. RELEVANTE MUTATIES IN DE EXPLOITATIE Algemeen Richtlijnen In overeenstemming met de richtlijnen opgenomen in de Routeplanner Planning en Control cyclus 2017, wordt bij financiële bijstellingen gerapporteerd over (verwachte) afwijkingen (over- en onderschrijdingen) op de oorspronkelijke ramingen van de budgetten groter dan 10% met een minimum van 10.000. Bijstellingen op de budgetten lager dan dit bedrag zijn bij het onderdeel 'Financiële consequenties' per saldo opgenomen onder de omschrijving: totaal budgetaanpassingen < 10.000. 2
1 SOCIAAL STERK Relevante financiële ontwikkelingen 1d - Welzijn en sport Bibliotheek Bibliotheek De bibliotheek gaat zich per 1 september 2017 huisvesten in de Marke. De bezuinigingstaakstelling zal niet worden gehaald. Op 1 mei heeft de raad een besluit genomen over het subsidiekader voor de bibliotheek (kosten 14.000). Welzijn en sport Bijstellingen -30.000-14.228-14.228-14.228 Financiële consequenties Totaal relevante ontwikkelingen -30.000-14.228-14.228-14.228 Totaal budgetaanpassingen < 10.000 Dekking onvoorziene uitgaven Dekking / verrekening reserves Totaal bijstelling -30.000-14.228-14.228-14.228 2 WONEN, WERKEN EN RECREËREN Stand van zaken investeringen Wegen Machines Machines Weedheater 75 (2x) inclusief handlans 29.000 Elektrische auto 35.000 Sinds het verbod op professioneel gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen, begin 2016, is het afgelopen jaar de onkruidbeheersing op een alternatieve manier uitgevoerd. Na intensief onderzoek en het samenvoegen van verschillende doelstellingen en verplichtingen (waaronder de participatiewet en beleid op riolering) binnen onze gemeente, zien we - door het inbesteden van onkruidbeheersing - kansen om het onkruid nog beter en doeltreffender te beheersen dan wanneer we dit uitbesteden.. Door de aanschaf van een elektrische auto en een tweetal weedheaters stijgen de structurele kapitaallasten met 15.000. Bijstelling: Inv. 64.000 N Afschr.lasten: 7.500 N 3
Relevante financiële ontwikkelingen 2a - Ruimtelijke ontwikkeling Vergunningverlening en handhaving Milieubeheer De aanpassing van de begroting van de Omgevingsdienst Noord Veluwe (ODNV) leidt tot een extra structurele bijdrage voor de gemeente Hattem van 29.000. Dit heeft met name te maken met het overdragen van (asbest)slooptaken aan de ODNV en loon- en prijsindexaties. Ruimtelijke ontwikkeling Bijstellingen -28.092-29.056-25.994-24.207 2b - Economische ontwikkeling Vastgoed Vastgoed: gronden, gebouwen etc. Jaarlijks brengen wij de BV Hattemerbroek een vergoeding in rekening omdat we het zogenaamde plandeel Hattem voor hen beschikbaar houden. We sluiten qua facturering namelijk aan bij het langjarig gebruik om omslagrente in rekening te brengen. Bij het opstellen van de begroting 2017 is als bate de interne rentelast gehanteerd, welke hoger is. De bijstelling is gebaseerd op een omslagrente van 1,9 in plaats van 2,18 als gewogen gemiddelde van vreemd geld. Het verschil van 10.660 is voor rekening van de gemeente Hattem. Economische ontwikkeling Bijstellingen -10.660 2c - Fysieke leefomgeving Wegen Onkruidbeheersing Door het inbesteden van onkruidbeheersing zien we kansen om het onkruid nog beter en doeltreffender te beheersen dan wanneer we dit uitbesteden. Met het aannemen van twee medewerkers uit de doelgroep met een achterstand op de arbeidsmarkt geven we invulling aan ons beleid. De kosten daarvan bedragen voor twee medewerkers totaal 70.000. Het budget komt in de gemeentebegroting beschikbaar doordat we besparen op externe kosten voor onkruidbeheersing. Afval Huisvuil De gemeente Hattem heeft 172 aandelen Rova in bezit. De dividenduitkering werd meegedeeld op de ambtelijke aandeelhoudersvergadering van april 2017 en is 444 per aandeel hoger dan begroot ( 300). De extra bate wordt begroot op 76.400. Begraafplaats Begraafplaats en administratie - Naast de openbare begraafplaats heeft de gemeente de kavel aangekocht van het inmiddels gesaneerde gasfabrieksterrein in Hattem. De sanering is verontreiniging-technisch goed gegaan. Uitvoeringstechnisch blijkt de locatie echter niet geschikt voor de functie van begraafplaats. Om alsnog de locatie te kunnen gebruiken moet de gemeente extra kosten maken, te weten 63.000. De provincie is bereid hiervoor eenmalig een bijdrage te leveren aan de gemeente van 35.000. 4
Het restant van 28.000,-- wordt gedekt uit de algemene reserve vrij aanwendbaar. Aan deze reserve is in 2012 de dotatie gedaan vanuit de voorziening afkoopsommen onderhoud graven. - In 2012 is het rapport toekomst begraafplaats door de raad vastgesteld. De verwachte lijn die geschetst is in het rapport dient getoetst te worden aan de werkelijkheid om een kostendekkende begraafplaats te houden. In 2016 is de gemeente geconfronteerd met het landelijk verbod op het gebruik van glysofaat (Roundup). Dit betekent dat de gemeente geen chemische onkruidbestrijdingsmiddelen meer mag toepassen. Ook maken personele mutaties en de verdere digitale ontwikkelingen het wenselijk de kostendekkendheid opnieuw te beoordelen. Voor het inzetten van externe expertise wordt een incidenteel bedrag begroot van 25.000. Ook hiervan vindt de dekking plaats uit de overgehevelde middelen naar de algemene reserve vrij aanwendbaar. Fysieke leefomgeving Bijstellingen 23.400 Financiële consequenties Totaal relevante ontwikkelingen -15.352-29.056-25.994-24.207 Totaal budgetaanpassingen < 10.000 Kapitaallasten -7.500-15.000-15.000-15.000 Dekking onvoorziene uitgaven Dekking / verrekening reserves 53.000 Totaal bijstelling 30.148-44.056-40.994-39.207 3 BESTUREN EN ORGANISEREN Relevante financiële ontwikkelingen 3a - Netwerken en besturen Raad en commissies Accountantsdiensten Met betrekking tot het jaar 2016 is door de huidige accountant Ernst & Young de gemeente Hattem een fee aangeboden van 72.550,-. Dit is meer dan een verdubbeling van de begrote kosten. De oorzaken lagen voornamelijk in de intensievere controle van het sociaal domein ( 25.000), de intensivering van de controle-eisen en de verplichte controle van het jaarverslag die in 2016 is ingegaan. Na onderhandeling is een uiteindelijke fee overeengekomen van 65.000,-. Het contract met Ernst & Young loopt aan het eind van het boekjaar 2016 af en eindigt met de oplevering van de accountantsverklaring over de jaarrekening 2016. Vanaf het boekjaar 2017 moet een nieuw contract met een accountant worden gesloten. 5
In 2017 is de accountantscontrole gegund aan Baker Tilly Berk voor de jaren 2017 en 2018 met de mogelijkheid tot een verlenging voor de jaren 2019 en 2020. De kosten worden begroot op 60.000 waarvan 15.000 ten laste wordt gebracht van het budget Sociaal Domein. De bijstelling voor de begroting bedraagt structureel 21.750. Bestuursondersteuning Griffie De griffier heeft aan de werkgeverscommissie te kennen gegeven dat de verhouding tussen het beschikbare aantal uren en het takenpakket niet in balans is. De griffier heeft aangegeven (te) weinig tijd te hebben voor zaken als: - Doorontwikkeling griffie (bijvoorbeeld digitale verslaglegging, ibabs online, lean maken van processen) - Raadscommunicatie/sociale media - Samen Hattem (stuurgroep Samen Hattem, raadswerkgroep Democratische vernieuwing, aangehaakt blijven bij organisatieontwikkeling) - Regionale griffierskring en (scholings)bijeenkomsten die daar uit voortvloeien (o.a. belangrijk als klankbord en kennis vergaren) en andere externe bijeenkomsten voor griffiers - Incidentele werkzaamheden/projecten (voorbeelden: cursus Politiek Actief, raadsinformatiebijeenkomsten/werkbezoeken buiten de reguliere vergaderingen om, gemeenteraadsverkiezingen) Uit resultaten van formatie-benchmarks blijkt eveneens dat de griffier in Hattem karig bedeeld is qua uren. De griffier vraagt om uitbreiding van 20 naar 25 uur. De werkgeverscommissie kan zich vinden in bovenstaande en heeft via de P&O-adviseur opdracht gegeven de urenuitbreiding zo snel mogelijk in gang te zetten. De kosten voor 2017 worden begroot op 10.000. In de eerste helft van 2018 gaat de griffiemedewerker met pensioen. Er zal voor hem een opvolger moeten komen. De griffier heeft in een gesprek met de werkgeverscommissie aangegeven graag dit moment te willen aangrijpen om de functiebeschrijvingen van de griffier en griffiemedewerker verder onder de loep te nemen. Externe betrekkingen Samenwerking Hattem participeert in de Regio Zwolle. In dit verband wordt momenteel gewerkt aan een verdieping naar regioniveau van het rapport De Kracht van Oost; tevens worden stappen gemaakt naar aanleiding van de Proeftuinen (waar de regio Zwolle ook deel van uit maakte). Het budget voor samenwerking is niet toereikend voor de kosten van het samenwerkingsverband en daarvoor is structureel 5.000 extra nodig. Netwerken en besturen Bijstellingen -30.750-26.750-26.750-26.750 3c - Financiën Nutsbedrijven Gasvoorziening / dividend etc. Betreft een bijstelling van de begroting als gevolg van de lagere dividenduitkering van Alliander over het boekjaar 2016. De bijstelling bedraagt 24.000. 6
Financiering en dekkingsmiddelen Geldleningen Ondanks kostenstijgingen heeft de Bank voor Nederlandse Gemeenten (BNG) de winst over het afgelopen jaar fors zien stijgen. De winststijging is mede te danken aan de verkoop van de vermogensbank aan ASR een jaar geleden. De BNG stelt voor 91 mln aan dividend uit te keren. Dat is, conform voorgesteld beleid, 25% van de netto winst. Het dividend voor de gemeente Hattem kan met een bedrag van 32.000 positief worden bijgesteld. Reserves Reserves Als gevolg van de bijstelling van een tweetal budgetten. Te weten: - Sanering begraafplaats - Onderzoek kostendekkendheid begraafplaats wordt voor 2017 per saldo een bedrag van 53.000 aan de reserves onttrokken. Financiële consequenties Dienstverlening Bijstellingen 8.000 Totaal relevante ontwikkelingen -17.750-21.750-21.750-21.750 Totaal budgetaanpassingen < 10.000-16.648-4.648-4.648-4.648 Dekking onvoorziene uitgaven Dekking / verrekening reserves Totaal bijstelling -34.398-26.398-26.398-26.398 4 BEDRIJFSVOERING / OVERHEAD Relevante financiële ontwikkelingen 4b - Bedrijfsinformatie Personele informatie Personele informatie Betreft de stijging van de kosten voor werving en selectie waaronder de deelnemerbijdrage aan de talentenregio. Bedrijfsinformatie Bijstellingen -10.000 4f - Gemeentelijke organisatie Gemeentelijke organisatie Personeel Er wordt een meewerkend voorman buitendienst geworven en daarmee vindt uitbreiding van de functieformatie plaats met 0,4 FTE werkbegeleider/coach. Deze persoon gaat medewerkers uit het doelgroepenregister van de Participatiewet begeleiden. 7
De kosten van deze formatie bedragen structureel 24.120,-- waarvan in startjaar 2017 de helft nodig is. Voor 2017 kunnen de kosten worden opgevangen binnen de reguliere personeelsbudgetten. Gemeentelijke organisatie Bijstellingen -24.120-24.120-24.120 Financiële consequenties Totaal relevante ontwikkelingen -10.000-24.120-24.120-24.120 Totaal budgetaanpassingen < 10.000 Dekking onvoorziene uitgaven Dekking / verrekening reserves Totaal bijstelling -10.000-24.120-24.120-24.120 B. BIJSTELLING RAMINGEN 2017 e.v. In onderstaande tabel is de situatie na de vaststelling van de Voorjaarsnota en de hierin opgenomen bijstellingsmaatregelen 2017 e.v. weergegeven. Saldo begroting 2017 6.600 28.200 160.900 165.700 Recapitulatie mutaties: P1 - Sociaal sterk 1d - welzijn en sport -30.000-14.228-14.228-14.228 P2 - Wonen, werken en recreëren 2a - ruimtelijke ontwikkeling -28.092-29.056-25.994-24.207 2b - economische ontwikkeling -10.660 2c - fysieke leefomgeving 23.400 P3 - Besturen en organiseren 3a - netwerken en besturen -25.750-21.750-21.750-21.750 3c - financiën 8.000 P4 Bedrijfsvoering / overhead 4b - bedrijfsinformatie -10.000 4f - personeel -24.120-24.120-24.120 Investeringen (kapitaallasten) -7.500-15.000-15.000-15.000 Totaal budgetaanpassingen < 10.000-16.648-4.648-4.648-4.648 Lasten exploitatie -97.250-108.802-105.740-103.953 Totaal dekkingsmiddelen onvoorziene uitgaven Totaal dekkingsmiddelen verrekening reserves 53.000 Saldo exploitatie bijstellingen -44.250-108.802-105.740-103.953 Saldo begroting 2017-37.650-80.602 55.160 61.747 (voordelig) 8
C. STAND VAN ZAKEN INVESTERINGEN 2017 Oud Mutatie Nieuw Weedheater 75 (2x) - 29.000 29.000 Electrische auto - 35.000 35.000 De mutatie voor 2017 komt tot uitdrukking in gewijzigde afschrijvingslasten. D. MUTATIES INZETBARE RESERVES EN VOORZIENINGEN Onttrekkingen Algemene reserve vrij aanwendbaar 53.000 o Sanering begraafplaats 28.000 o Onderzoek kostendekkendheid begraafplaats 25.000 o Saldo voorjaarsnota 2017 44.250 ADVIES Samenvattend adviseren wij u om de voortgangsrapportage 2017 voorjaarsnota vast te stellen en: Het incidentele negatieve saldo over het begrotingsjaar 2017 zoals geprognosticeerd in de voorjaarsnota te verrekenen met de algemene reserves. Mei 2017 Het college van burgemeester en wethouders van Hattem, de secretaris, de burgemeester, 9